Karmeliete
Die kloosterorde[1] van die Karmeliete (Karmelbeweging, Ordo Carmelitarum, O.Carm., vroulik Karmelitesse) is 'n Rooms Katolieke bedelorde soos die Franciskane, Dominikane en Augustyne. Hulle onderskei hulle van die ander ordes deurdat hulle pleks van individuele armoede juis gesamentlike armoede bely. Vir hulle liggaamlike onderhoud is hulle afhanklik van eie werk of aalmoese.
| Orde van die Karmeliete | |
|---|---|
.svg) Wapen van die Karmeliete
| |
| Latynse Naam | Ordo Carmelitarum |
| Leefreël | Leefreël van Sint Albertus |
| Motto | = Zelo zelatus sum pro Domino Deo exercituum Met vuur is ek vurig vir die Here, God van die Leërskare |
| Stigtingsdatum | Laat 12de eeu |
Oorsprong wysig
Die orde van die Karmeliete[2] kom oorspronklik van die berg Karmel by die hawestad Haifa in Israel. Die berg word verbind is met die profeet Elia en is reeds vanaf sy tyd 'n blyplek vir kluisenaars wat in navolging van hom 'n aan God toegewyde lewe lei. Nat 'n hoogtepunt van die vierde tot die sewende eeu, het kluisenaarslewe daar in die elfde en twaalfde eeu 'n ware Renaissance beleef. In die twaalfde eeu het verskeie pelgrims onder leiding van Berthold van Kalabrië en Albertus van Jerusalem saam naby die bron van Elia as kluisenaars gelewe. Tussen die kluisenaarsgrotte is 'n kapel ter ere van Maria gebou. Vanaf die moment noem die kluisenaars hulleself 'Broeders van die heilige Maria van de Berg Karmel'.
Om 'juridiese stabiliteit' te verkry, wend die kluisenaars hulle tot Albertus van Jerusalem (Albert Avogadro) (1150–1214). Hy staan aan die basis van die offisiële leefreël van die Karmeliete. Armoede en handearbeid is volgens die leefreël die belangrikste. Wat egter karakteristiek is vir die Karmeliete, is die groot belang wat geheg word aan stil gebed. Pous Honorius III bevestig die orde in 1226. In 1235 word die Karmeliete, onder die dreigende gevaar van die Sarasene, gedwing om die berg Karmel te verlaat. Die meeste trek naar dele van Europa.
Kaalvoet Karmeliete wysig
Die veertiende eeu was die Goue Eeu vir die Karmeliete; sowel op intellektuele as op spirituele vlak. Die orde ontwikkel vinnig. Daar word baie nuwe kloosters gestig en baie aandag gaan uit na die intellektuele vorming van die lede. Die intellektuele bloei gee egter ook aanleiding, saam met die Westerse Skisma (1378–1417) en die grote pes-epidemie (1347–1354), tot die verval wat op baie plekke voorkom vanaf die einde van die veertiende eeu. Die misbruike wat ontstaan het, het die verlange doen groei na hervorming. Die effektiefste hervorming kom tot stand onder Theresia van Ávila. Die hervormings steun veral op armoede, gebed en afsondering. In 1568 ontstaan die eerste klooster van de Kaalvoet Karmeliete (Ordo Carmelitarum Discalceatorum, OCD). Vanaf die oomblik bestaan daar dan 'n skeiding tussen die Kaalvoet Karmeliete en die Karmeliete wat wel skoene dra. Let wel dat die "Kaalvoet" (Eng. Discalced) slegs beteken dat hulle nie kouse en skoene dra nie, maar wel sandale.
Franse Revolusie wysig
Aan die einde van die agttiende en in die begin van die negentiende eeu kom daar vir die Karmeliete 'n dieptepunt in hulle geskiedenis, hierdie keer veroorsaak deur eksterne faktore. Met name deur die Franse Revolusie en die verspreiding van nuwe ideë deur Napoleon word aan die Karmeliete 'n groot slag toegedien. Die resultaat van die vervolgingsperiode was dramaties vir die Karmeliete, net soos ook vir die meeste ander ordes. Pas in die middel van die negentiende eeu of later word nuwe kloosters gestig. In Nederland en België verdwyn die geskoeide Karmeliete amper heeltemal met uitsondering van die Boxmeer en in Vilvoorde. In 'n paar stede bly die Kaalvoet Karmeliete bestaan.
Bekende Karmeliete en Karmelietesse wysig
Behalwe Theresia van Ávila, is veral die heilige Johannes van die Kruis, Theresia van Lisieux en Edith Stein (Theresia-Benedicta van die Kruis) bekende Karmeliete. 'n Bekende Nederlandse Karmeliet is Titus Brandsma.
Verwysings wysig
- ↑ Carmelite. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.
- ↑ Zimmerman, B. (1908). The Carmelite Order. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek op Julie 30, 2015 by New Advent: http://www.newadvent.org/cathen/03354a.htm
Bronne wysig
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |
Eksterne skakels wysig
| Wikimedia Commons bevat media in verband met Karmeliete. |
- Leefreël van Karmel (Engels)
- Webwerf van die Vlaamse Karmeliete en Karmelietesse
- Webwerf van die Nederlandse Karmeliete
- Webwerf van die Nederlandse Kaalvoet Karmeliete
- Webwerf van die Brugse Karmeliete