'n Kwikskakelaar is 'n skakelaar wat bedoel is om 'n elektriese stroom in 'n elektriese stroombaan te laat vloei of dit te onderbreek op so 'n wyse dat dit afhanklik is van die skakelaar se fisiese oriëntasie ten opsigte van die rigting van die aarde se swaartekrag.

'n Enkelpool, Enkelskakeling (EPES) kwikskakelaar

Kwikskakelaars bestaan uit een of meer stelle kontakte in 'n verseëlde glashouer wat ook 'n druppel kwik bevat. Die houer kan verder ook lug, 'n inerte gas of 'n vakuum bevat. Swaartekrag trek die druppel kwik voortdurend na die laagste punt in die houer.

Wanneer die skakelaar gekantel word na 'n geskikte posisie, raak die kwik aan die stel kontakte en sluit daarmee die elektriese stroombaan. Deur die skakelaar in die teenoorgestelde rigting te kantel beweeg die kwik weg vanaf die kontakte en word die stroombaan gebreek. Die skakelaar kan veelvuldige kontakte bevat wat dit moontlik maak dat verskillende stelle kontakte by verskillende kantelhoeke geraak word.

Gebruike wysig

Rolsensors wysig

Kantelskakelaars kan gebruik word om te waarsku as konstruksietoerusting of vragvoertuie wat in ruwe terrein beweeg gevaar staan om om te slaan. Verskeie metodes bestaan wat nie kwik gebruik nie, maar hulle is baie keer vatbaar vir skok en vibrasie wat kan lei tot vals alarms of klinke.

Termostate wysig

Kwikskakelaars was algemeen in gebruik in bimetaal termostate. Die gewig van die beweeglike kwikdruppel verskaf 'n mate van histerese deur die bimetaalveer effe verder van die punt af waar dit normaalweg tot rus sou kom, en daarom sal die termostaat effens langer neem om na die aan- of aftoestand te beweeg. Die kwik het dit ook moontlik gemaak om 'n baie positiewe aan/af skakelaksie te bewerkstellig wat miljoene siklusse kon weerstaan sonder dat die kontakte verweer.

Muntoutomate wysig

Kwikskakelaars word steeds dikwels gebruik in meganiese stelsels wat elektries beheer word waar die fisiese oriëntasie van die aandrywers of rotors 'n faktor is. Hulle word ook gebruik in muntoutomate vir kantelalarms. Wanneer die masjien gekantel word deur iemand wat toegang tot die produk in die masjien wil verkry, aktiveer die masjien 'n alarm.

Bomme wysig

Die Ierse Republikeinse Leër het dikwels kwikskakelaars gebruik om motorbomme te ontsteek tydens die onluste in Noord-Ierland. Ander terroristegroepe het ook soortgelyke ontstekingsmeganismes gebruik.

Giftigheid wysig

Aangesien kwik giftige eienskappe het, moet foutiewe toestelle wat kwikskakelaars bevat as chemiese afval behandel word. As gevolg hiervan is kwikskakelaars grootliks uitgefaseer; moderne termostate gebruik deesdae eerder termistors of ander elektroniese toestelle om die temperatuur te meet en 'n relê verskaf dan die skakelaksie wat voorheen deur 'n kwikskakelaar voorsien is.