Laer (fortifikasie)

'n Laer (ook wa-laer of ossewalaer) is 'n mobiele fortifikasie van waens (tipies ossewaens) om mense en diere teen 'n vyand te beskerm. Die waens word gewoonlik naby mekaar in die vorm van 'n sirkel of vierkant getrek, hoewel ander formasies ook moontlik is. Die waens word soms aan mekaar vasgebind en ekstra versterkings (soos doringtakke) word tussenin aangebring.

Die seremoniële ysterwaens met koperbeslag by die Bloedrivier-monument in Kwazulu-Natal.
Uitbeelding van die Slag van Bloedrivier.
Vir ander gebruike van die woord, sien laer.

'n Laer verskaf 'n veilige hawe wat maklik teen aanvalle verdedig kan word. Dit dien ook as 'n basis vir berede manskappe. In die middel word tente opgeslaan, gekook en lewende hawe versorg. Die buitenste deel word deur wagte beman wat die groep teen aankomende gevaar kan waarsku. Tydens aanvalle kan daar van onder en langs die waens op die vyand losgebrand word.

Laer is 'n eg Suid-Afrikaans woord wat van die Nederlandse leger afgelei is, en ook in Engels gebruik word. Laers is veral in die 1830's gedurende die Groot Trek ingespan, hoewel soortgelyke fortifikasies eeue tevore al gebruik is.

Laers is byvoorbeeld suksesvol deur die Hussiete gedurende die Hussiete-oorlog (1419-1434) en deur die Voortrekkers tydens die Slag van Bloedrivier (1838) gebruik. In die 19de eeu het pioniers in Amerika dieselfde tegniek gebruik om waens tydens aanvalle in sirkels te trek.[1][2]

Verwysings wysig

  1. Wisniewski, J.; Kevin Nakamura (24 April 2013). "5 Ridiculous Myths Everyone Believes About the Wild West" (in Engels). Cracked. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Julie 2019. Besoek op 18 Augustus 2014.
  2. Circle the Wagons!: Attacks on Wagon Trains in History and Hollywood Films

Eksterne skakels wysig