Laika

Laika (Russies: Лайка; omstreeks 1954 – 3 November 1957) was 'n Sowjet-ruimtehond wat een van die eerste diere in die buitenste ruimte geword het, en die eerste dier wat om die aarde wentel. Laika, 'n verdwaalde baster (moontlik 'n kruising tussen 'n Samojeed en 'n terriërtipe hond) uit die strate van Moskou, is gekies om die insittende van die Sowjet-ruimtetuig Spoetnik 2 te wees wat op 3 November 1957 in 'n lae wentelbaan gelanseer is. Geen kapasiteit vir haar herwinning en oorlewing was beplan nie, en sy het gesterf aan oorverhitting of versmoring kort voordat sy vergiftig sou word.

Laika, die eerste hond wat na die ruimte gelanseer is, op 'n seël van Roemenië, 1957,

Voorstelling van Laika in die ruimtetuig.

Min was bekend oor die impak van ruimtevaart op lewende wesens ten tyde van Laika se sending, en die tegnologie vir omwenteling van die Aarde was nog nie ontwikkel nie, so Laika se oorlewing is nooit verwag nie. Sommige wetenskaplikes het geglo dat mense nie die lansering of die toestande van die buitenste ruimte sou kon oorleef nie, daarom het ingenieurs vlugte deur diere as 'n noodsaaklike voorloper van menslike missies beskou. Die eksperiment het ten doel gehad om te bewys dat 'n lewende passasier kan oorleef om in 'n wentelbaan gelanseer te word en 'n mikro-g-omgewing te verduur, wat die weg gebaan het vir menslike ruimtevlug en wetenskaplikes van van die eerste data verskaf oor hoe lewende organismes op ruimtevlugomgewings reageer.

Laika is binne enkele ure dood weens oorverhitting, moontlik veroorsaak deur 'n mislukking van die sentrale R-7-onderhouer om van die loonvrag te skei. Die ware oorsaak en tyd van haar dood is eers in 2002 bekend gemaak, wat weens oorverhitting en stres was, voor die vierde omwenteling verby was. Vroeër was daar wyd berig dat sy gesterf het toe haar suurstof op dag ses opgeraak het of, soos die Sowjet-regering aanvanklik beweer het, dat sy vergiftig was voor die finale suurstofuitputting in die tuig.

Op 11 April 2008 het Russiese amptenare 'n monument vir Laika onthul. ’n Klein monument ter ere van haar is naby die militêre navorsingsfasiliteit in Moskou gebou wat Laika se vlug na die ruimte voorberei het. Dit het 'n hond uitgebeeld wat bo-op 'n vuurpyl staan. Sy verskyn ook op die Monument vir die veroweraars van die ruimte in Moskou.

Bibliografie

• Dickson, Paul (2009), Sputnik: The Shock of the Century, Bloomsbury Publishing USA, ISBN 978-0-8027-1804-4, https://books.google.com/books?id=ZhgFUyCOhHcC&pg=PA144 
• Siddiqi, Asif. A. (2000), Challenge to Apollo: The Soviet Union and the Space Race, 1945–1974, NASA  SP-2000-4408. Part 1 (page 1-500), Part 2 (page 501-1011).

Verdere leeswerk

• Angliss, Sarah and Uttley, Colin. Science in the Dock: The man who trained the space dogs. Besoek op 28 Januarie 2005.
• Dubbs, Chris and Burgess, Colin. Animals In Space: From Research Rockets to the Space Shuttle, 2007.

Eksterne skakels

• Anatoly Zak, The True Story of Laika the Dog 3 November 1999

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Laika.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.