Moderne Gnostisisme

Die term Gnostisisme verwys na 'n verskeidenheid antieke Mediterreense geloofstelsels wat veral in die 3de eeu n.C. groot invloed uitgeoefen het en ook een van die Christelike hoofstromings was wat moontlik na Jesus van Nasaret en sy volgelinge teruggevoer kan word – alhoewel die Gnostisisme reeds in voor-Christelike tye bestaan het. Die Christelik-Gnostiese stroming het kerkorganisasie, priesters en 'n letterlike uitleg van die Griekse Skrifte (waarvan 'n deel later die Nuwe Testament gevorm het) verwerp. Voor die 20ste eeu was egter min bekend oor hierdie hoofstromings van die Christendom, veral omdat outentieke bronne nouliks beskikbaar was.

Sedert die ontdekking van die Nag-Hammadi-geskrifte in 1945 en hulle vertaling in Duits, Engels en ander moderne tale in 1977 het die Gnostisisme wyd bekendheid verwerf en groot invloed op 'n aantal moderne figure, maar ook die Westerse kultuur in die algemeen uitgeoefen. Baie mense het gevoel dat die meeste Christelike kerke Jesus se ware boodskap verloën het.

In die proses is onder meer Maria Magdalena as die Apostel van die Apostels en sentrale figuur van die vroeë Christelike beweging geïdentifiseer wat moontlik ook die outeur van die Evangelie volgens Johannes was 'n evangelie wat merkwaardig van die ander drie kanonieke evangelies verskil.

Gnostiese oorlewerings en wyshede het danksy Dan Brown se blitsverkoper-roman The Da Vinci Code ook groot belangstelling by die publiek gewek en gevolglik 'n groter invloed op die hoofstroom van die moderne popkultuur begin uitoefen. Brown se verhaal is ondanks sy bewerings fiktief en nie altyd juis ten opsigte van sy geskiedkundige besonderhede nie, maar nogtans is die hipoteses van sy werk saam met Gnostiese gedagtes in die sekondêre literatuur en in televisieprogramme breedvoerig behandel. In sommige lande, waaronder ook Suid-Afrika, het evangeliese yweraars selfs genoodsaak gevoel om polemieke teen sowel Brown se roman asook die Gnostisisme op die internet te publiseer.

Verskillende groepe

Verskeie Gnostiese kerke en organisasies probeer tans om verskeie tradisies van Gnostisisme op georganiseerde wyse as een van die oorspronklike hoofstromings van die Christendom of as 'n universele religie te herstel. Dit is egter 'n feit dat talle individue of selfs klein groepies sekere Gnostiese oortuigings deel sonder dat hulle noodwendig amptelik as Gnostisiste geklassifiseer word; daarom is dit nie bekend hoeveel aanhangers Gnostiese kerke en groeperings tans het.

Bekende voorbeelde is die

• Orde van die Pleroma in Engeland

Ná die ontdekking van die Nag-Hammadi-geskrifte in 1945 het die Gnostisisme ná eeue se sluimering weer 'n oplewing getoon en in die 1950's is die Gnostiese Orde van die Pleroma deur Richard Duc de Palatine in Engeland gestig. 'n Lid van dié groep, Stephan Hoeller, is later na die VSA met die doel om Gnostisisme daar te bevorder.

• Ecclesia Gnostica in die VSA

In die 1970's het Hoeller van Duc de Palatine weggebreek en 'n onafhanklike Gnostiese kerk, die Ekklesia Gnostika (Ecclesia Gnostica), sowel as die Gnostiese Vereniging gestig. In dié kerk word die Heilige Nagmaal, soortgelyk aan dié van die tradisionele Rooms-Katolieke Kerk, elke Sondag en op "heilige dae" gevier. In plaas van die Bybel word die Evangelie van Thomas meestal as Heilige Skrif gebruik.

• Amerikaanse Gnostiese Kerk van Texas

Die Amerikaanse Gnostiese Kerk van Texas is in 1985 gestig. Dié groep is geskoei op die leerstellinge van Basilides, leier van die Alexandriese Gnostisiste teen ongeveer 120 nC. Later het 'n lid van dié kerk, Rosamonde Miller, die Ekklesia Gnostika Mysteriorium (Ecclesia Gnostica Mysteriorium) begin in Palo Alto, Kalifornië.