Postmoderne kuns
Postmoderne kuns is 'n groep kunsbewegings wat daarop gerig was om sekere aspekte van modernisme of aspekte wat in die nasleep daarvan ontwikkel het, te betwis. Oor die algemeen word bewegings soos intermedia, installasiekuns, konsepsuele kuns en multimedia as postmodern beskryf.
Daar is verskeie eienskappe wat kuns as postmodern kategoriseer; dit sluit in bricolage, die prominente gebruik van woorde as die sentrale kunselement, collage, toeëiening, vereenvoudiging, vertoonkuns, die herwinning van vorige style en temas in 'n hedendaagse konteks, sowel as die afbreek van die skeidsmuur tussen skone en hoë kunste en lae kuns en populêre kultuur.[1][2]
Gebruik van die term wysig
Die oorwegende term vir kuns wat sedert die 1950's geskep is, is "kontemporêre kuns". Nie alle kuns wat kontemporêr genoem word, is egter postmodern nie, en eersgenoemde sluit kunstenaars in wat steeds in modernistiese en laat modernistiese tradisies werk, sowel as kunstenaars wat postmodernisme om ander redes verwerp. Arthur Danto redeneer dat "kontemporêr" die breër term is, en dat postmoderne voorwerpe 'n "subsektor" van die kontemporêre beweging is.[3] Sommige postmoderne kuns-kunstenaars het meer opvallend van die idees van moderne kuns weggebreek, en daar is nie konsensus oor wat "laatmodern" en "postmodern" is nie. Idees wat deur die moderne estetika verwerp is, is hervestig. Wat skilder betref, het postmoderniste verteenwoordigende kuns laat herleef.[4] Tradisionele tegnieke en onderwerpe het weer in kuns verskyn. Sommige kritici redeneer dat baie van die huidige "postmoderne" kuns steeds as moderne kuns geklassifiseer moet word.[5]
Baie kritici is van mening dat postmoderne kuns uit moderne kuns ontstaan het. Voorgestelde datums vir die verskuiwing van die moderne na die postmoderne sluit 1914 in Europa,[6] en 1962[7] of 1968[8] in Amerika in. Die einde van die postmoderne era is na die einde van die 1980's teruggevoer, toe die woord postmodernisme baie van sy kritieke resonansie verloor het, en kunspraktyke se fokus na die impak van globalisering en nuwe media verskuif het.[9]
Jean Baudrillard het 'n besondere invloed op postmodern-geïnspireerde kuns gehad en het die moontlikhede van nuwe vorms van kreatiwiteit beklemtoon.[10] Die kunstenaar Peter Halley beskryf sy neonkleure as "hiperrealisering van ware kleur" en noem Baudrillard as 'n invloed.[11] Baudrillard self was sedert 1984 taamlik konsekwent in sy siening dat kontemporêre, en veral postmoderne kuns, minderwaardig teenoor die modernistiese kuns van die tydperk ná die Tweede Wêreldoorlog was,[11] terwyl Jean-François Lyotard kontemporêre kuns besing het en op die evolusie daarvan gewys het.[12] Verder is baie van die vooraanstaande vrouekunstenaars in die twintigste eeu met postmoderne kuns geassosieer.[13][14]
Soos met alle gebruike van die term postmodern, word die toepassing daarvan ook hier gekritiseer. Kirk Varnedoe het byvoorbeeld gesê dat daar nie iets soos postmodernisme bestaan nie, en dat al die moontlikhede van modernisme nog nie ondersoek is nie.[15] Die teoretiese onderstutting van Postmodernisme as 'n epogale of epistemiese verdeling is vandag nog 'n kontroversiële kwessie.[16]
Definiëring van postmoderne kuns wysig
Postmodernisme beskryf bewegings wat óf uit modernistiese neigings ontstaan het óf 'n teenreaksie of verwerping daarvan is.[17] Spesifieke neigings is formele suiwerheid, mediumspesifisiteit, kuns ter wille van kuns, outentisiteit, universaliteit, oorspronklikheid en revolusionêre of reaksionêre tendense, i.e. die avant-garde. Paradoks is egter waarskynlik die heel belangrikste modernistiese idee waarteen postmodernisme reageer. Paradoks, soos deur Manet ingelui, het 'n sentrale rol in die modernistiese beweging gespeel. Manet se verontagsaming van verteenwoordigende kuns het die veronderstelde wedersydse eksklusiwiteit van realiteit en voorstelling, ontwerp en voorstelling, abstraksie en realiteit beklemtoon.
Die status van die avant-garde is kontroversieel: baie instellings redeneer dat vêrsiendheid, toonaangewendheid en progressiwiteit noodsaaklik vir die uitvoer van hedendaagse kuns is. Postmodernisme verwerp die idee van vooruitgang of vordering in kuns per se, en is dus daarop gerig om die "mite van die avant-garde" omver te werp. Rosalind Krauss was een van die belangrike ondersteuners van die siening dat avant-gardisme verby was, en dat die nuwe kuns-era postliberaal en postvooruitgang was.[18]
Een eienskap van postmoderne kuns is die vermenging van hoë en lae kultuur deur van industriële materiale en beelde uit die popkultuur gebruik te maak. Die gebruik van lae kunsvorms was ook 'n deel van modernistiese eksperimentering. Postmoderne kuns word verder gekenmerk deur die manier waarop dit die onderskeid tussen die sogenaamde skone of hoë kunste en dit wat oor die algemeen as lae of kitsch kuns beskou word, afbreek.[19] Postmoderniste het elemente van kommersialisme en 'n kitsch estetika binne sy artistiese konteks ingevoer; postmodernisme neem style uit vorige tydperke soos die Gotiek, die Renaissance en Barok[19] en vermeng dit op 'n manier wat hierdie style se oorspronklike gebruik in hulle ooreenstemmende bewegings ignoreer.
Volgens Postmoderne kuns is alle standpunte onstabiel en oneg, en daarom is ironie, parodie en humor die enigste beginsels wat nie deur kunskritiek of historiese revisionisme omvergewerp kan word nie. "Pluralisme en diversiteit" is ander kenmerkende eienskappe.[20]
Bewegings in postmoderne kuns wysig
Neoklassisisme wysig
Postmodernisme is veral gemoeid met die duidelike onderskeid tussen moderne kuns, met sy konstante heruitvindings, en die terugkeer na klassieke skilderkuns en beeldhou. Een van die grootste voorstanders van hierdie aspek van postmodernisme is die Kunsvernuwingsentrum (Art Renewal Center) met sy streng verwerping van alle kuns wat as modern beskou word. Die term klassieke realisme word dikwels gebruik om na hierdie esteties konserwatiewe beweging te verwys.
Konseptuele kuns wysig
Konseptuele kuns se direkte betrokkenheid by die dekonstruksie van dit wat 'n kunswerk "kuns" maak, lei daartoe dat dit soms as postmodern geëtiketteer word. Konseptuele kuns, wat dikwels ontwerp word om die idees van die publiek te konfronteer, beledig of aan te val, word met spesifieke kontroversie beskou.
Baie konseptuele werke verteenwoordig die standpunt dat kuns geskep word wanneer die kyker 'n voorwerp of daad as kuns beskou, en dat dit nie soseer op die intrinsieke waarde van die werk gebaseer is nie.
Installasiekuns wysig
'n Belangrike reeks bewegings in kuns wat deurlopend as postmodern beskryf word, behels installasiekuns en die skepping van artefakte wat konseptueel van aard is. Installasiekuns bepaal dikwels waar museums opgerig word aangesien hierdie ruimtes groot werke moet huisves wat uit reuse collages van vervaardigde en optelgoed saamgestel is. Hierdie installasies en collages is dikwels geëlektrifiseer en het bewegende onderdele en liggies.
Lowbrow-kuns wysig
Lowbrow-kuns, ook bekend as Popsurrealisme, is 'n wydverspreide populistiese kunsbeweging wat sy oorsprong in die underground comix (ondergrondse strokiesprentwêreld), punkmusiek, hot rod-straatkultuur en ander Kaliforniese subkulture gehad het. Ook by Lowbrow-kuns word die onderskeid tussen "hoë" en "lae" kuns ontken.
Vertoonkuns wysig
Digitale kuns wysig
Digitale kuns is 'n algemene term vir 'n verskeidenheid kunswerke en praktyke waar digitale tegnologie as 'n integrale deel van die kreatiewe proses en/of aanbieding gebruik word. Die impak van digitale tegnologie het aktiwiteite soos skilder, teken, beeldhou en musiek/klankkuns getransformeer terwyl nuwe vorms soos netkuns, digitale installasiekuns en virtuele realiteit erkende kunspraktyke geword het.
Toonaangewende kunsteoretici en historici op hierdie terrein sluit in Christiane Paul, Frank Popper, Christine Buci-Glucksmann, Dominique Moulon, Robert C. Morgan, Roy Ascott, Catherine Perret, Margot Lovejoy, Edmond Couchot, Fred Forest en Edward A. Shanken.
Intermedia en multimedia wysig
Nog 'n tendens wat met postmodernisme geassosieer word, is werke wat uit verskillende media saamgestel is. Intermedia, 'n term wat deur Dick Higgins geskep is, verwys na nuwe kunsvorms soos Fluxus, Betonpoësie, Gevindegoed, Vertoonkuns en Rekenaarkuns. Een van die mees algemene vorms van "multimediakuns" is die gebruik van videobande en CRT-monitors, bekend as videokuns.
Telematiese kuns wysig
Telematiese kuns verwys na kunsprojekte wat rekenaarbemiddelde telekommunikasienetwerke as medium gebruik. Roy Ascott beskou die telematiese kunsvorm as die omskepping van die kyker in 'n aktiewe deelnemer aan die skeppingsproses wat gedurende die bestaan van die kunswerk nooit voltooiing bereik nie.
Toeëieningskuns en neokonseptuele kuns wysig
In sy 1980 essay The Allegorical Impulse: Toward a Theory of Postmodernism, identifiseer Craig Owens die terugkeer van 'n allegoriese impuls as 'n eienskap van postmoderne kuns. Hierdie impuls kan in die toeëieningskuns van kunstenaars soso Sherrie Levine en Robert Longo gesien word, want "Allegoriese beelde is toegeëiende beelde."[21] Toeëieningskuns verwerp modernistiese idees van kunssinige genialiteit en oorspronklikheid en is meer ambivalent en strydig as moderne kuns. Ideologieë word gelyktydig aangeneem en omvergewerp; toeëieningskuns is "krities sowel as medepligtig."[22]
Neo-ekspressionisme en skilder wysig
Die terugkeer na die tradisionele kunsvorms van beeldhou en skilder in die laat 1970's en vroeë 1980's wat in die werk van Neo-ekspressionistiese kunstenaars soos Georg Baselitz en Julian Schnabel gesien is, is as 'n postmoderne neiging beskryf.[23] Dit was dan ook een van die eerste koherente bewegings wat in die postmoderne era na vore gekom het.[24] Die beweging se sterk bande met die kommersiële kunsmark het egter vrae laat ontstaan – oor sy status as postmoderne beweging asook die definisie van postmodernisme self. Hal Foster beweer dat neo-ekspressionisme medepligtig aan die konserwatiewe kulturele politiek van die Reagan-Bush-era in die V.S.A. was.[25]
Bronne wysig
- The Triumph of Modernism: The Art World, 1985–2005, Hilton Kramer, 2006, ISBN 978-0-15-666370-0
- Pictures of Nothing: Abstract Art since Pollock (A.W. Mellon Lectures in the Fine Arts), Kirk Varnedoe, 2003
- Art of the Postmodern Era: From the Late 1960s to the Early 1990s, Irving Sandler
- Postmodernism (Movements in Modern Art) Eleanor Heartney
- Sculpture in the Age of Doubt Thomas McEvilley 1999
Verwysings wysig
- ↑ Ideas About Art, Desmond, Kathleen K. [1] John Wiley & Sons, 2011, p.148
- ↑ International postmodernism: theory and literary practice, Bertens, Hans [2], Routledge, 1997, p.236
- ↑ After the End of Art: Contemporary Art and the Pale of History Arthur C. Danto
- ↑ Wendy Steiner, Venus in Exile: The Rejection of Beauty in 20th-Century Art, New York: The Free Press, 2001, ISBN 978-0-684-85781-7
- ↑ Post-Modernism: The New Classicism in Art and Architecture Charles Jencks
- ↑ Thomas McEvilly in Richard Roth, Jean Dubuffet, Susan King, Beauty Is Nowhere: Ethical Issues in Art and Design, Routledge, 1998. p27.
- ↑ Thomas McEvilly in Richard Roth, Jean Dubuffet, Susan King, Beauty Is Nowhere: Ethical Issues in Art and Design, Routledge, 1998. p29.
- ↑ The Originality of the Avant Garde and Other Modernist Myths Rosalind E. Krauss, Publisher: The MIT Press; Reprint edition (July 9, 1986), Sculpture in the Expanded Field pp.287
- ↑ Zoya Kocur and Simon Leung, Theory in Contemporary Art Since 1985, Blackwell Publishing, 2005, pp2-3.
- ↑ Nicholas Zurbrugg, Jean Baudrillard, Jean Baudrillard: Art and Artefact, Sage Publications, 1997, p150.
- ↑ 11,0 11,1 Gary Genosko, Baudrillard and Signs: Signification Ablaze, Routledge, 1994, p154.
- ↑ Grebowicz, Margaret, Gender After Lyotard, State University of New York Press, 2007.
- ↑ de Zegher, Catherine (ed.
- ↑ Armstrong, Carol and de Zegher, Catherine, Women Artists at the Millennium, October Books / The MIT Press, 2006, ISBN 978-0-262-01226-3
- ↑ William R. Everdell, The First Moderns: Profiles in the Origins of Twentieth-century Thought, University of Chicago Press, 1997, p4.
- ↑ The Citadel of Modernism Falls to Deconstructionists, – 1992 critical essay, The Triumph of Modernism, 2006, Hilton Kramer, pp218-221.
- ↑ The Originality of the Avant Garde and Other Modernist Myths Rosalind E. Krauss, Publisher: The MIT Press; Reprint edition (July 9, 1986), Part I, Modernist Myths, pp.8–171
- ↑ The Originality of the Avant Garde and Other Modernist Myths Rosalind E. Krauss, Publisher: The MIT Press; Reprint edition (July 9, 1986), Part I, Modernist Myths, pp.8–171, Part II, Toward Post-modernism, pp. 196–291.
- ↑ 19,0 19,1 General Introduction to Postmodernism.
- ↑ Michael Woods: Art of the Western World, Summit Books, 1989, p323.
- ↑ Craig Owens, Beyond Recognition: Representation, Power, and Culture, London and Berkeley: University of California Press (1992), p54
- ↑ Steven Best and Douglas Kellner, The Postmodern Turn, Guilford Press, 1997. p186.
- ↑ Tim Woods, Beginning Postmodernism, Manchester University Press, 1999. p125.
- ↑ Fred S. Kleiner, Christin J. Mamiya, Gardner's Art Through the Ages: The Western Perspective, Thomson Wadsworth, 2006, p842.
- ↑ Hal Foster, The Return of the Real: The Avant-garde at the End of the Century, MIT Press, 1996, p36.
Eksterne skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Postmoderne kuns.
