Rusperband

Rusperbande is groot modulêre bande wat op tenks, stootskrapers, konstruksie- en ander voertuie, op onverharde terrein gebruik word. 'n Rusperband verdeel gewig oor 'n groter oppervlakte as gewone wiele. Dit sorg dat voertuie met rusperbande nie wegsak in gebiede waar voertuie met wiele sou nie. Die bodemdruk van 'n voertuig is byvoorbeeld gelyk aan die druk van die lug in die bande, ongeveer 207 kPa, terwyl 'n sewentig ton M1 Abrams tenk slegs 'n bodemdruk het van 103 kPa.

Aandryfwiel aan die agterkant van 'n Leclerc tenk

Rusperband van 'n Leclerc tenk

Amerikaanse M60 Patton tenk. Die aandryfwiel aan die agterkant en die boonste rollers wat die rusperband ondersteun is duidelik sigbaar.

'n Hyskraan op rusperbande

Werking

Die beginsel van die rusperband bestaan daaruit dat die voertuig self 'n baan, die "rusperband", neerlê vir sy loopwiele; vandaar die Engelse naam vir 'n rusperbandvoertuig: track-laying vehicle. As die laaste loopwiel oorgerol het, word die baan weer opgeneem, met 'n snelheid dubbeld dit waarmee die voertuig na vorentoe beweeg, en weer daarna neergelê. Die loopwiele is meestal nie aangedrewe nie: die voertuig trek homself oor die baan voort met die tandrat wat die band van agter optel of met 'n tandrat wat die band neerlê. Omdat die proses kontinu is, kan mens die baan beskou as die omtrek van 'n denkbeeldige enkelgrootte wiel en daarom dat die rusperband 'n "band" heet.

Samestelling

Rusperbande bestaan deesdae meestal uit breë, los skakels of segmente wat as 'n ketting aan mekaar vasgemaak word. Die stuk/stukke word aanmekaar gesit met 'n skarnier waardeur hulle beweegbaar sal wees en om die wiele kan draai. Die band word deur die motor met 'n getande aandrywingswiel aangedryf. Deur middel van gate in die afsonderlike dele word die krag vervolgens deurgegee aan die band wat vervolgens afsit teen die grond. Die aandryfwiel is oor die algemeen ver bo die grond geplaas, sodat dit op 'n vaste posisie kan sit, waartydens die andere wiele op vere beweeg. 'n Nie-aangedrewe (tand)wiel sit aan die ander kant van die rusperband. Dié wiel sorg vir 'n hoë aanvalshoek om maklik oor versperrings te kan klim en verdeel die krag van die rusperband goed.

Voor- en nadele

Vir ruspervoertuie is ongelyke terrein 'n baie kleiner probleem as vir voertuie met wiele. Klein heuwels en dale, insluitend slote en loopgrawe kan geredelik oorbrug word. Rusperbande is natuurlik meer betroubaar in die veld as lugbande, aangesien hulle nooit kan lek nie. Maar daar teenoor het die verliese van 'n enkele segment uit die rusperband tot gevolg dat die hele voertuig homself nie meer kan verplaas nie.

Ruspervoertuie sal egter min in sagte grond bly vassteek, aangesien die rollers die druk verdeel. Die relatief lae bodemdruk beteken ook dat 'n ruspervoertuig baie laer is as 'n wielvoertuig met dieselfde bodemdruk: dit sou enorme wiele nodig hê. Die draaisirkel is ook baie kleiner; 'n ruspervoertuig kan homself op een plek heeltemaal in die rondte draai. Ruspervoertuie draai immers deur die rusperbande teen verskillende snelhede (ten opsigte van mekaar) te beweeg.

Die nadele van rusperbande is egter 'n laer maksimum snelheid, groter slytasie en hoer brandstofgebruik en die skade wat aangerig word aan verharde paaie; by grasvelde en akkers sak wielvoertuie egter baie erger weg. Dikwels word ruspervoertuie om dié redes met 'n laebed-sleepwa vervoer, hoewel tegniese vooruitgang dié verskynsel minder noodsaaklik maak.