Sesnasies-toernooi

Die Sesnasies-toernooi[a] is ’n jaarlikse rugbytoernooi tussen ses Europese spanne: Engeland, Frankryk, Ierland, Italië, Skotland en Wallis. Die kompetisie word geborg deur die Ierse brouery Guinness. Die huidige kampioen is Ierland, wat die 2024-toernooi gewen het.

Sesnasies-toernooi
Sesnasies 2024
Beskrywing.
Die trofee waarom meegeding word

Sportsoort Rugby
Gestig 1883 (as Tuisnasies)
1910 (as Vyfnasies)
2000 (as Sesnasies)
Eienaar RFU, FFR, IRFU, FIR, SRU, WRU
Inwydingseisoen 1883 (Tuisnasies)
1910 (Vyfnasies)
2000 (Sesnasies)
Deelnemende lande Vlag van Engeland Engeland
Vlag van Frankryk Frankryk
Ierse Rugbyvoetbalunie-vlag  Ierland
Vlag van Italië Italië
Vlag van Skotland Skotland
Vlag van Wallis Wallis
Aantal spanne 6
Mees onlangse kampioen Ierse Rugbyvoetbalunie-vlag  Ierland (2024)
Verwante kompetisies Grand Slam
Driekroon
Calcuttabeker
Millenniumtrofee
Eeufees-quaich
Giuseppe Garibaldi-trofee
Auld Alliansie-trofee
Doddie Weir-beker
Cuttittabeker
Borg(e) Guinness

Die Sesnasies is die opvolger van die Vyfnasies-toernooi (1910–’31 en 1947–’99) wat op sy beurt die opvolger van die Tuisnasies-toernooi (1883–1909 en 1932–’39) is. Die Tuisnasies-toernooi, gespeel tussen spanne van Engeland, Ierland, Skotland en Wallis, was die eerste internasionale rugbytoernooi.[1] Daar word soms nieamptelik in die media na die wenner van die Sesnasies-toernooi as die Europese of Noordelike Halfrond-kampioen verwys.

Engeland en Wallis hou die rekord vir die meeste volslae toernooititels van die Tuisnasies, Vyfnasies en Sesnasies-toernooie met 39 titels, maar Engeland het met 29 die meeste ongedeelde titels gewen. Sedert die Sesnasies in 2000 ’n aanvang geneem het, het slegs Italië en Skotland die toernooi nog nie gewen nie. Skotland het wel die laaste toernooi van die Vyfnasies in 1999 gewen.

Formaat wysig

 
Lande wat aan die Sesnasies-toernooi deelneem

Die toernooi word jaarliks gespeel en het ’n eenvoudige formaat: Elke span speel een keer teen elk van die ander vyf spanne met die tuisveldvoordeel wat jaarliks omruil tussen die spanne. Spanne kry vier punte vir ’n oorwinning, twee vir ’n gelykopuitslag en geen vir ’n verlies. Tot in 2017 is bonuspunte in hierdie toernooi nie toegeken nie. Sedert die 2017-toernooi word bonuspunte soos by die Rugbywêreldbeker toegeken:[2]

  • ’n span druk vier of meer drieë (ongeag van die wedstryduitslag);
  • ’n span verloor met sewe (’n verdoelde drie) of minder.

Indien ’n span al sy wedstryde wen, word gesê dat ’n “Grand Slam” behaal is. Enige van die Tuisnasies wat die drie ander Tuisnasies wen, behaal die “Driekroon”. Hoewel hierdie prestasie lank reeds deel is van die toernooi, is in 2006 vir die eerste keer ’n fisieke Driekroontrofee toegeken. Geen trofee word toegeken vir die span wat aan die einde van die toernooi laaste geëindig het nie, maar daar word gesê dat hulle die “Houtlepel” gewen het. Sedert die eerste Sesnasies-toernooi in 2000 het slegs Engeland en Ierland nog nie die Houtlepel “gewen” nie. Italië het die meeste Houtlepels in die Sesnasies met 18, maar die ander spanne het weens deelname aan die voorafgaande toernooie meer Houtlepels.

Verskeie individuele kompetisies vind plaas gedurende die loop van die toernooi. Die oudste hiervan is die Calcuttabeker wat sedert 1879 jaarliks tussen Engeland en Skotland uitgespeel word. Dit word die Calcuttabeker genoem omdat dit gemaak is van gesmelte Indiese roepees. Sedert 1988 word die Millennium-trofee aan die wenner tussen Engeland en Ierland toegeken en sedert 1989 word die Eeufees-quaich aan die wenner tussen Ierland en Skotland toegeken. Sedert 2007 ding Frankryk en Italië mee om die Giuseppe Garibaldi-trofee; die kompetisie is geskep om die 200ste herdenking van die geboorte van Giuseppe Garibaldi, die Italiaanse held wat Italië help herenig het, te vier. Garibaldi is in 1807 in Nizza (nou Nice), Frankryk, gebore. Sedert 2018 word die Auld Alliansie-trofee tussen Frankryk en Skotland ter nagedagtenis aan die tydens die Eerste Wêreldoorlog gesneuwelde rugbyspelers uitgespeel. In 2019 is die Doddie Weir-beker, genoem na die voormalige Skotse rugbyspeler Doddie Weir wat met Motorneuronsiekte gediagnoseer is, tussen Skotland en Wallis vir die eerste keer uitgespeel. Sedert 2022 word die Cuttittabeker, genoem na die voormalige Italiaanse kaptein en Skotse skrumafrigter Massimo Cuttitta wat in 2021 op 54 aan Covid-19 dood is, tussen Italië en Skotland uitgespeel.

Voor 1994 het spanne met dieselfde hoeveelheid ligapunte gesamentlik met die louere weggestap. Sedertdien is bepaal dat die span met ’n beter punteverskil die wenner sal wees. Die toernooireëls stel dit ook dat indien spanne op ligapunte en punteverskil gelyk is, die span wat die meeste drieë gedruk het, moet wen. Indien dieselfde hoeveelheid drieë ook gedruk is, word al die betrokke spanne as wenner aangewys.[3] Tot op hede was ligapunte en punteverskil egter voldoende om die wenner te bepaal.

Tuisvoordeel tydens die Sesnasies
Drie tuiswedstryde Twee tuiswedstryde
Ewe jare   Frankryk    Ierland   Wallis   Engeland   Italië   Skotland
Onewe jare   Engeland   Italië   Skotland   Frankryk    Ierland   Wallis

Trofeë wysig

Toernooitrofee wysig

 
Sesnasies-toernooi en Driekroon-trofeë

Die wenners van die Sesnasies ontvang die Toernooitrofee.[4] Om ’n trofee te gee was oorspronklik die idee van die Graaf van Westmorland en is in 1993 vir die eerste keer oorhandig aan die toernooiwenner Frankryk. Die trofee is van sterlingsilwer, ontwerp deur James Brent-Ward en is gemaak deur ’n span van agt silwersmede van die firma William Comyns in Londen.

Daar is 15 kantpanele wat die vyftien spelers van ’n rugbyspan voorstel, en drie handvatsels wat die drie beamptes (skeidsregter en twee assistentskeidsregters) voorstel. Die beker het ’n kapasiteit van 3,75 liter – genoeg vir vyf bottels sjampanje. In die mahoniehoutbasisis ’n versteekte laai wat ses alternatiewe kruisblomme bevat – elk ’n silwer replika van die spanembleme – wat op die afneembare deksel vasgeskroef kan word.

Driekroontrofee wysig

Die Driekroon kan slegs deur Engeland, Ierland, Skotland of Wallis gewen word wanneer een van die vier spanne elk van die ander drie wen gedurende die Sesnasies-toernooi. Die eer van die Driekroon is vir jare reeds deel van die toernooi en dateer terug na die oorspronklike Tuisnasies-toernooi. Die fisiese Driekroon-trofee word egter eers slegs sedert 2006 toegeken. Ierland het in 2023 die Driekroon gewen nadat hulle Engeland, Ierland en Wallis verslaan het.

Vir die toernooi in 2006 het Harry Hooper, hoof van Eksterne Kommunikasie aan die Royal Bank of Scotland (die destydse primêre borg van die toernooi) opdrag gegee aan Hamilton & Inches (wat in Londen en Edinburg gebaseer is) om ’n trofee vir die Driekroon te ontwerp en te skep. Sedertdien is dit ses keer deur Ierland, vier keer deur Wallis en drie keer deur Engeland gewen.

Ander trofeë wysig

 
Die Calcuttabeker word sedert 1879 jaarliks tussen Engeland en Skotland uitgespeel

Daar word om verskeie ander trofee deur die loop van die toernooi meegeding, meestal as jarelange wedstryde tussen twee spanne.

Huidige stadions wysig

Soos by die onlangse 2023-kompetisie, sal Sesnasies-wedstryde in die volgende stadions gehou word:

Span Stadion Kapasiteit
Engeland Twickenham 82 000
Frankryk Stade de France 81 338
Wallis Millennium 73 931
Italië Stadio Olimpico 72 698
Skotland Murrayfield 67 144
Ierland Aviva 51 700

Lofsange wysig

Uitslae wysig

Algeheel wysig

 
Frankryk teen Wallis in 2004
 
Die Ierse nasionale rugbyspan nadat hulle die Sesnasies-toernooi in 2009 gewen het
    Engeland   Frankryk    Ierland   Italië   Skotland   Wallis
Toernooie 128 95 130 25 130 130
Regstreekse oorwinnings
(Gedeelde oorwinnings)
Tuisnasies 5 (4) N.v.t. 4 (4) N.v.t. 10 (3) 7 (4)
Vyfnasies 17 (6) 12 (8) 6 (5) N.v.t. 5 (6) 15 (8)
Sesnasies 7 6 6 0 0 6
Algeheel 29 (10) 18 (8) 16 (9) 0 (0) 15 (9) 28 (12)
Grand Slams
Tuisnasies 0 N.v.t. 0 N.v.t. 0 2
Vyfnasies 11 6 1 N.v.t. 3 6
Sesnasies 2 4 3 0 0 5
Algeheel 13 10 4 0 3 12
Driekrone
Tuisnasies 5 N.v.t. 2 N.v.t. 7 6
Vyfnasies 16 N.v.t. 4 N.v.t. 3 11
Sesnasies 5 N.v.t. 7 N.v.t. 0 5
Algeheel 26 N.v.t. 13 N.v.t. 10 22
Houtlepel
Tuisnasies 11 N.v.t. 15 N.v.t. 8 9
Vyfnasies 14 17 21 N.v.t. 21 12
Sesnasies 0 1 0 18 4 2
Algeheel 25 18 36 18 33 22

Tuisnasies (1883–1909) wysig

 
Rugbywedstryd tussen Engeland en Skotland, ca. 1893
Tuisnasies 1883–1909
Jaar Wenner(s) Grand Slam Driekroon Calcuttabeker
1883   Engeland Nie uitgespeel nie   Engeland   Engeland
1884   Engeland   Engeland   Engeland
1885 Nie uitgespeel nie Nie uitgespeel nie
1886   Engeland en   Skotland
1887   Skotland
1888    Ierland,   Skotland en   Wallis Engeland het nie deelgeneem nie
1889   Skotland Engeland het nie deelgeneem nie
1890   Engeland en   Skotland   Engeland
1891   Skotland   Skotland   Skotland
1892   Engeland   Engeland   Engeland
1893   Wallis   Wallis   Skotland
1894    Ierland    Ierland   Skotland
1895   Skotland   Skotland   Skotland
1896    Ierland   Skotland
1897 Nie uitgespeel nie Nie uitgespeel nie   Engeland
1898 Nie uitgespeel nie Nie uitgespeel nie
1899    Ierland    Ierland   Skotland
1900   Wallis   Wallis
1901   Skotland   Skotland   Skotland
1902   Wallis   Wallis   Engeland
1903   Skotland   Skotland   Skotland
1904   Skotland   Skotland
1905   Wallis   Wallis   Skotland
1906    Ierland en   Wallis   Engeland
1907   Skotland   Skotland   Skotland
1908   Wallis   Wallis   Wallis   Skotland
1909   Wallis   Wallis   Wallis   Skotland

Vyfnasies (1910–1931) wysig

Vyfnasies 1910–1931
Jaar Wenner Grand Slam Driekroon Calcuttabeker
1910   Engeland   Engeland
1911   Wallis   Wallis   Wallis   Engeland
1912    Ierland en   Engeland   Skotland
1913   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1914   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1915–19 Afgestel a.g.v. W.O. I
1920   Skotland,   Wallis en   Engeland   Engeland
1921   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1922   Wallis   Engeland
1923   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1924   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1925   Skotland   Skotland   Skotland   Skotland
1926    Ierland en   Skotland   Skotland
1927    Ierland en   Skotland   Skotland
1928   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1929   Skotland   Skotland
1930   Engeland
1931   Wallis   Skotland

Tuisnasies (1932–1939) wysig

Tuisnasies 1932–1939
Jaar Wenner(2) Grand Slam Driekroon Calcuttabeker
1932   Engeland,    Ierland en   Wallis   Engeland
1933   Skotland   Skotland   Skotland
1934   Engeland   Engeland   Engeland
1935    Ierland   Skotland
1936   Wallis   Engeland
1937   Engeland   Engeland   Engeland
1938   Skotland   Skotland   Skotland
1939   Engeland,    Ierland,   Wallis   Engeland

Vyfnasies (1940–1999) wysig

Vyfnasies 1940–1999
Jaar Wenner(s) Grand Slam Driekroon Calcuttabeker Millennium-trofee Eeufees-ketelrjie
1940–46 Afgestel a.g.v. W.O. II
1947   Engeland en   Wallis   Engeland Nie uitgespeel nie
1948    Ierland    Ierland    Ierland   Skotland
1949    Ierland    Ierland   Engeland
1950   Wallis   Wallis   Wallis   Skotland
1951    Ierland   Engeland
1952   Wallis   Wallis   Wallis   Engeland
1953   Engeland   Engeland
1954   Engeland,   Frankryk en   Wallis   Engeland   Engeland
1955   Frankryk en   Wallis   Engeland
1956   Wallis   Engeland
1957   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1958   Engeland
1959   Frankryk
1960   Engeland en   Frankryk   Engeland   Engeland
1961   Frankryk   Engeland
1962   Frankryk
1963   Engeland   Engeland
1964   Skotland en   Wallis   Skotland
1965   Wallis   Wallis
1966   Wallis   Skotland
1967   Frankryk   Engeland
1968   Frankryk   Frankryk   Engeland
1969   Wallis   Wallis   Engeland
1970   Frankryk en   Wallis   Skotland
1971   Wallis   Wallis   Wallis   Skotland
1972 Nie uitgespeel nie   Skotland
1973   Engeland,   Frankryk,    Ierland,
  Skotland,   Wallis
  Engeland
1974    Ierland   Skotland
1975   Wallis   Engeland
1976   Wallis   Wallis   Wallis   Skotland
1977   Frankryk   Frankryk   Wallis   Engeland
1978   Wallis   Wallis   Wallis   Engeland
1979   Wallis   Wallis
1980   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland
1981   Frankryk   Frankryk   Engeland
1982    Ierland    Ierland
1983   Frankryk en    Ierland   Skotland
1984   Skotland   Skotland   Skotland   Skotland
1985    Ierland    Ierland   Engeland
1986   Frankryk en   Skotland   Skotland
1987   Frankryk   Frankryk   Engeland
1988   Frankryk en   Wallis   Wallis   Engeland
1989   Frankryk   Engeland   Skotland
1990   Skotland   Skotland   Skotland   Skotland   Engeland   Skotland
1991   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Skotland
1992   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Skotland
1993   Frankryk   Engeland    Ierland   Skotland
1994   Wallis   Engeland    Ierland
1995   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Skotland
1996   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Skotland
1997   Frankryk   Frankryk   Engeland   Engeland   Engeland   Skotland
1998   Frankryk   Frankryk   Engeland   Engeland   Engeland   Skotland
1999   Skotland   Engeland   Engeland   Skotland

Sesnasies (2000–vandag) wysig

Sesnasies 2000–hede
Jaar Wenner Grand Slam Driekroon Calcuttabeker Millennium-
trofee
Eeufees-quaich Giuseppe
Garibaldi-
trofee
Auld Alliansie-
trofee
Doddie Weir-
beker
Cuttitta-
beker
Houtlepel
2000   Engeland   Skotland   Engeland    Ierland Nie uitgespeel nie Nie uitgespeel nie Nie uitgespeel nie Nie uitgespeel nie   Italië
2001   Engeland   Engeland    Ierland   Skotland
2002   Frankryk   Frankryk   Engeland   Engeland   Engeland    Ierland
2003   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland    Ierland   Wallis
2004   Frankryk   Frankryk    Ierland   Engeland    Ierland    Ierland   Skotland
2005   Wallis   Wallis   Wallis   Engeland    Ierland    Ierland   Italië
2006   Frankryk    Ierland   Skotland    Ierland    Ierland
2007   Frankryk    Ierland   Engeland    Ierland    Ierland   Frankryk   Skotland
2008   Wallis   Wallis   Wallis   Skotland   Engeland    Ierland   Frankryk   Italië
2009    Ierland    Ierland    Ierland   Engeland    Ierland    Ierland   Frankryk
2010   Frankryk   Frankryk    Ierland   Skotland   Frankryk
2011   Engeland   Engeland    Ierland    Ierland   Italië
2012   Wallis   Wallis   Wallis   Engeland   Engeland    Ierland   Frankryk   Skotland
2013   Wallis   Engeland   Engeland   Skotland   Italië   Frankryk
2014    Ierland   Engeland   Engeland   Engeland    Ierland   Frankryk   Italië
2015    Ierland   Engeland    Ierland    Ierland   Frankryk   Skotland
2016   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland    Ierland   Frankryk   Italië
2017   Engeland   Engeland    Ierland   Skotland   Frankryk   Italië
2018    Ierland    Ierland    Ierland   Skotland    Ierland    Ierland   Frankryk   Skotland   Italië
2019   Wallis   Wallis   Wallis   Engeland    Ierland   Frankryk   Frankryk   Wallis   Italië
2020   Engeland   Engeland   Engeland   Engeland    Ierland   Frankryk   Skotland   Skotland   Italië
2021   Wallis   Wallis   Skotland    Ierland    Ierland   Frankryk   Skotland   Wallis   Italië
2022   Frankryk   Frankryk    Ierland   Skotland    Ierland   Frankryk   Frankryk   Wallis   Skotland   Skotland   Italië
2023    Ierland    Ierland    Ierland   Skotland    Ierland    Ierland   Frankryk   Frankryk   Skotland   Skotland   Italië
2024    Ierland   Skotland   Engeland    Ierland   Frankryk   Skotland   Italië   Wallis

Sesnasies Algehele Uitslae sonder Bonuspunte (2000–2016) wysig

Speel Wen Gelykop Verloor Punte vir Punte teen Punteverskil Drieë Punte Kamp. Grand Slams Driekroon Houtlepel
  Engeland 85 60 1 24 2350 1327 +1023 245 121 5 2 4 0
   Ierland 85 55 3 27 2080 1536 +544 211 113 5 1 4 0
  Frankryk 85 54 2 29 2084 1534 +550 200 110 5 3 N.v.t. 1
  Wallis 85 47 3 35 1984 1811 +173 183 97 4 3 3 1
  Skotland 85 21 2 62 1378 2115 −737 102 44 0 0 0 4
  Italië 85 12 1 72 1239 2792 −1553 105 25 0 0 N.v.t. 11

Sesnasies Algehele Uitslae met Bonuspunte (2017–) wysig

Speel Wen Gelykop Verloor Punte vir Punte teen Punteverskil Drieë Bonuspunte Punte Kamp. Grand Slams Driekroon Houtlepel
  Frankryk 40 26 1 13 1029 832 +197 114 20 129 1 1 N.v.t. 0
   Ierland 40 30 0 10 1118 644 +474 140 28 120 3 2 3 0
  Engeland 40 22 1 17 984 826 +158 113 18 110 2 0 1 0
  Skotland 40 20 1 19 868 855 +13 114 20 102 0 0 0 0
  Wallis 40 17 0 23 870 829 +41 96 24 93 2 1 2 1
  Italië 40 3 1 36 561 1444 −883 61 2 17 0 0 N.v.t. 7

Langste wag op ’n toernooi-oorwinning wysig

 
Italië teen Wallis in 2009
Span Toernooie Jare Seisoen
  Frankryk 24 43 1910–1953
   Ierland 24 24 1985–2009
  Skotland 19 26 1938–1964
  Italië 22 21 2000–vandag
  Engeland 16 18 1892–1910
  Wallis 11 11 1994–2005

Pas gelede Grand Slam wysig

Nasie Aantal Pas gelede Grand Slam
  Engeland 14 2019
  Wallis 12 2021
  Frankryk 10 2022
   Ierland 4 2023
  Skotland 3 1990 (Vyfnasies, nog nooit ’n Sesnasies Grand Slam behaal nie)
  Italië 0 Nooit

Pas gelede Driekroon wysig

Nasie Aantal Pas gelede Driekroon
  Engeland 26 2020
  Wallis 22 2021
   Ierland 13 2023
  Skotland 10 1990

Sesnasies-houtlepel wysig

Nasie Aantal Jare
  Italië 18 2000, 2001, 2002, 2005, 2006, 2008, 2009, 2010, 2011, 2014, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023
  Skotland 4 2004, 2007, 2012, 2015
  Wallis 2 2003, 2024
  Frankryk 1 2013
  Engeland 0
   Ierland 0
  • Vetskrif dui daarop dat die span geen wedstryde in daardie jaar gewen het nie

Notas wysig

 
Italië skop af teen Skotland in die Sesnasies-toernooi

a. geen Naam van die Sesnasies-toernooi in die tale van die deelnemende lande:

  • (en) Six Nations Championship
  • (fr) Tournoi des six nations
  • (ga) Comórtas na Sé Náisiún
  • (it) Torneo Sei Nazioni
  • (sco) Sax Nations Kemp
  • (gd) Na Sia Nàiseanan
  • (cy) Pencampwriaeth y Chwe Gwlad

Verwysings wysig

  1. Godwin (1984), bl. 1. Die eerste Tuisnasies Internasionale Toernooi is in 1883 gespeel. Geen ander span van die Noordelike Halfrond het in ’n erkende internasionale wedstryd gespeel totdat Frankryk in 1906 teen Nieu-Seeland gespeel het nie.
  2. (en) "Six Nations: Bonus-point system introduced for 2017 tournament". BBC. 30 November 2016. Besoek op 16 Maart 2024.
  3. (en) "Reëls van die RBS Sesnasies-toernooi". RBS Sesnasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Oktober 2013. Besoek op 24 Februarie 2008.
  4. (en) "Sesnasies Toernooitrofeetrust". RBS 6 Nations. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 September 2012. Besoek op 5 Februarie 2007.
  5. (en) "The Calcutta Cup: the legacy of a club that died". Skotse Rugbyunie. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 14 Februarie 2007. Besoek op 29 September 2007.
  6. (en) Alan Massie (19 Februarie 2000). Lamenting the sad decline of the fighting Irish. The Scotsman. p. 31.
  7. (en) Kevin Ferrie (22 Maart 1999). Scotland now have quality in quantity. The Herald. p. 1.
  8. (en) David Walsh (13 Februarie 2005). Scots torn apart by Irish mean machine. The Sunday Times. p. Sport 2.
  9. (en) "About us". Rugbyvoetbalunie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2007. Besoek op 29 September 2007.
  10. (en) "Auld Alliance Trophy unveiled". Skotse Rugbyunie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Julie 2018. Besoek op 27 Maart 2021.
  11. (en) "Doddie Weir Cup gives Scotland extra incentive, says Gregor Townsend". The Guardian. 2 November 2018. Besoek op 16 Maart 2024.
  12. (en) "The Cuttitta Cup is unveiled". Skotse Rugbyunie. Besoek op 16 Maart 2024.

Bibliografie wysig

  • (en) Terry Godwin (1984). The International Rugby Championship 1883–1983. Londen: Willows Books. ISBN 0-00-218060-X.
  • (en) Nigel Starmer-Smith (1986). Rugby – A Way of Life, An Illustrated History of Rugby. Lennard Books. ISBN 0-7126-2662-X.

Eksterne skakels wysig