Simfonie no. 4 in B-mol majeur, op. 60 (Beethoven)

Simfonie No. 4 in B-mol-majeur, op. 60, is die vierde gepubliseerde simfonie deur Ludwig van Beethoven. Dit is in 1806 gekomponeer en is in Maart 1807 vir die eerte keer uitgevoer tydens 'n privaat konsert in Wene aan die huis van prins Lobkowitz. Die eerste openbare optrede was in die Burgteater in Wene in April 1808.

painting of young white man, clean shaven, with shortish dark hair
Beethoven toe hy aan die vierde simfonie begin werk het

Die simfonie bestaan uit vier bewegings. Dit is oorwegend opgewek, maar word oorskadu deur die gewigtiger derde en vyfde simfonieë wat dit voorafgegaan en gevolg het: die Derde Simfonie (Eroica) en die baie beroemde Vyfde. Hoewel latere komponiste soos Berlioz, Mendelssohn en Schumann die werk baie bewonder het, het musiekliefhebbers dit nie so goed geken soos die Eroica, die Vyfde en ander Beethoven-simfonieë nie.

Agtergrond wysig

Beethoven het die somer van 1806 op die landgoed van sy beskermheer, prins Lichnowsky, in Silesië deurgebring. In September het Beethoven en die prins besoek afgelê by graaf Franz von Oppersdorff in die nabygeleë Oberglogau. Die graaf het 'n privaat orkes gehad, en Beethoven is vereer met 'n uitvoering van sy Tweede Simfonie, wat vier jaar tevore gekomponeer is.[1] Kort daarna het Oppersdorff die komponis 'n aansienlike bedrag aangebied om 'n nuwe simfonie vir hom te komponeer.[n 1]

Beethoven het gewerk aan wat later sy Vyfde Simfonie sou wees. Hy kon dit moontlik oorweeg het om dié simfonie ter vervulling van die opdrag aan die graaf voor te lê. Daar is verskillende teorieë oor waarom (as dit waar sou wees) Beethoven dit nie gedoen het nie. Volgens George Grove het die finansiële druk Beethoven gedwing om sy Vyfde en Sesde Simfonie (Pastoraal) gesamentlik aan aan prins Lobkowitz en graaf Razumovsky te bied.[2] Ander kommentators voer egter aan dat 1) die Vierde in wese voltooi was nog vóór Oppersdorff sy opdrag gegee het[4] of 2) dat Beethoven nog nie gereed gevoel het om met "die radikale en emosioneel veeleisende Vyfde"[1] voort te gaan nie, of 3) dat die graaf, met sy duidelike voorliefde vir die meer Haydn-agtige klank van die Tweede Simfonie, eerder 'n ander werk in soortgelyke trant aangespoor het.

Die werk is opgedra aan "die Silesiese edelman graaf Franz von Oppersdorff".[5] Hoewel Oppersdorff die eerste ses maande vir die eksklusiewe regte op dié werk betaal het, het sy orkes nie die eerste uitvoering gelewer nie.[n 2] Die simfonie is vir die eerste keer in Maart 1807 uitgevoer tydens 'n privaat konsert in Wene aan die huis van prins Lobkowitz, een van Beethoven se ander beskermhere.[7] Die eerste openbare optrede het in April 1808 in die Burgteater in Wene plaasgevind.[8] Die orkespartye is reeds in Maart 1809 gepubliseer, maar die volledige partituur eers in 1821.[9] Die manuskrip, wat vir 'n tyd lank deur Felix Mendelssohn besit is,[2] is nou in die Berlynse Staatsbiblioteek en kan aanlyn gesien word.[10]

Instrumentasie wysig

Die simfonie is gekomponeer vir fluit, 2 hobo's, 2 klarinette in B-mol, 2 fagotte, 2 Franse horings in B-mol en E-mol, 2 trompette in onderskeidelik B-mol en E-mol, keteltromme en strykers.[9] Dit neem gewoonlik tussen 30 en 35 minute om dit uit te voer.[n 3]

Ontleding wysig

Oor die algemeen is die simfonie sonnig en vrolik, met ligte instrumentasie wat sommige luisteraars aan die simfonieë van Joseph Haydn mag herinner. Beethoven het 'n dekade tevore onder Haydn gestudeer.[12] In 'n kommentaar op die simfonie meld Grove dat Haydn – hy het nog geleef toe dié nuwe simfonie vir die eerste keer uitgevoer is – die werk moontlik te robuus vir sy smaak gevind het. Die Vierde Simfonie staan in skrille kontras met die styl van Beethoven se Derde Simfonie (die Eroica), en dit word soms oordonder deur dié grootse voorganger[n 4] en sy vurige opvolger, die Vyfde.[2]

I. Adagio – Allegro vivace wysig

Die eerste beweging is in 2/2-tyd. Net soos dié van Beethoven se Eerste, Tweede en Sewende Simfonie, het dit 'n stadige inleiding. Leonard Bernstein het dit beskryf as 'n "mysterious introduction which hovers around minor modes, tip-toeing its tenuous weight through ambiguous unrelated keys and so reluctant to settle down into its final B major."[14] Dit begin in B-mol-mineur met 'n lae B-mol wat pizzicato en pianissimo deur die strykers gespeel word. Daarna volg 'n lang akkoord deur die blasers, terwyl die strykers langsaam in die mineur rondbeweeg.

Dié vreedsame inleiding is 38 mate lank en word gevolg deur 'n fortissimo-herhaling van die F-akkoord, wat die eerste tema (allegro vivace) van die hoofbeweging (in sonatevorm) inlei, wat deur Grove beskryf is as die vrolikheid self, en hoogs oorspronklike vrolikheid:[15]

Die tweede tema is – in die woorde van Donald Tovey – 'n gesprek tussen die fagot, hobo en fluit.[16] Die ontwikkelingsgedeelte neem die toonaard na 'n afgeleë B-majeur voordat dit na die tonika B-mol terugkeer. Die rekapitulasie en koda volg die konvensionele klassieke vorm.[16]

II. Adagio wysig

Die tweede beweging, in 3/4-tyd (E-mol-majeur), is 'n stadige rondo. Die ritmiese figuur van die openingstema duur voort en ondersteun die hele beweging:

Tovey beskryf die eerste episode (of tweede tema) as 'n nog subtieler melodie:

Die hooftema keer in 'n uitgebreide variasie terug, gevolg deur 'n middelepisode en die verskyning van die gevarieerde hooftema, wat nou deur die fluit gespeel word. 'n Gewone rekapitulasie word gevolg deur 'n koda wat 'n finale sinspeling van die hooftema is. Die keteltromme bring die beweging tot 'n einde met 'n laaste verskyning van die ritmiese tema waarmee die beweging begin het.

III. Scherzo-trio: Allegro vivace wysig

Dié beweging (ook in 3/4-tyd en in B-mol-majeur) word as Menuetto aangedui in die meeste gedrukte partiture, hoewel Beethoven dit nie so in sy oorspronklike manuskrip gemerk het nie.[17] Hy het dit "Allegro vivace" gemerk – hoewel hy dit oorspronklik "Allegro molto e vivace" gemerk het, het hy later die "molto" in sy handgeskrewe manuskrip verwyder.[18] Sy metronoommerk is 100 gepunteerde halfnote per minuut,[19] 'n tempo wat onmoontlik vir 'n tradisionele minuet sou wees.[20] Haydn het vroeër gewens dat "iemand ons sou wys hoe om 'n nuwe minute te skep", en in hierdie simfonie (soos in die Eerste) het Beethoven die wese van die minuet van sy voorgangers versaak, die tempo verhoog, die formele en verouderde fatsoen deurbreek en uit 'n blote dansdeuntjie 'n scherzo voortgebring.[21]

In die Vierde Simfonie (en later in die Sewende) het Beethoven verder van die tradisionele menuet-trio-menuet-vorm afgewyk deur die trio ná die tweede weergawe van die scherzo-gedeelte te herhaal en die scherzo dan wéér vir 'n derde keer te herhaal.[22] Die finale herhaling van die scherzo word verkort, en die twee horings "blow the whole movement away" (Tovey) in die koda.

IV. Allegro ma non troppo wysig

Die laaste beweging is in 2/4-tyd, ook in B-mol-majeur. Die tempomerking is Allegro ma non troppo; dit is, soos dié van die derde deel, 'n nagedagte van Beethoven: Die oorspronklike tempoaanduiding in die manuskrip is 'n ongekwalifiseerde Allegro. Die komponis het "ma non troppo" ("maar nie te veel nie") in rooi bygeskryf.[23] Die beweging is in 'n speelse styl wat die komponis aufgeknöpft ("ontknoop") genoem het.[24]

Ná sowat 340 mate van wat Grove beskryf as 'n perpetuum mobile, sluit Beethoven die simfonie af met 'n Haydn-tegniek om die hooftema teen die helfte van die tempo te speel, deur pouses onderbreek, voordat 'n finale fortissimo uitbars.[25]

Ontvangs wysig

Soos wat dit in hierdie stadium van die komponis se loopbaan die gewoonte was, het die simfonie uiteenlopende menings uitgelok onder diegene wat vroeë uitvoerings gehoor het. In 1809 skryf Carl Maria von Weber (hy was nooit 'n bewonderaar van Beethoven nie):

Aanvanklik 'n stadige beweging vol kort, onsamehangende idees teen 'n tempo van drie of vier note per kwartier; dan 'n geheimsinnige rol van die trom en 'n passasie deur die altviole, gematig deur die gepaste hoeveelheid pouses en ritardandos; en om alles af te sluit 'n siedende finale, waarin die enigste vereiste is dat daar geen idees hoef te wees wat die hoorder hoef uit te maak nie, maar baie oorgange van een toonsoort na 'n ander – Onmiddellik voort na 'n nuwe noot! Vergeet van modulasie! – bowenal, gooi reëls oorboord, want dit hou bloot 'n genie terug.[26]

Ander kritici was minder vyandiggesind en het die komponis se rykheid van idees, gewaagde oorspronklikheid en volheid van krag geprys, hoewel hulle die Vierde Simfonie en die werke wat daarmee saam bekendgestel is as "rowwe diamante" beskryf het.[27] Beethoven se biograaf Anton Schindler het die Vierde later as 'n groot sukses vanuit die staanspoor onthou, hoewel latere geleerdes bedenkinge oor sy betroubaarheid uitgespreek het.[28]

Toe Beethoven se jonger tydgenoot Hector Berlioz die simfonie hoor, het hy geskryf dat die stadige beweging die werk van die aartsengel Michael is, en nie dié van 'n mens nie.[29] Nietemin, teen die tyd dat Berlioz 'n musiekkritikus was, is die Vierde reeds minder dikwels as die ander Beethoven-simfonieë uitgevoer. Daar word gesê dat Robert Schumann die Vierde Simfonie met 'n skraal Griekse maagd tussen twee Noorse reuse vergelyk het,[n 5] en dit het ook 'n belangrike invloed op sy eie Eerste Simfonie gehad.[31] Mendelssohn was gek oor die Vierde Simfonie en het dit uitgevoer toe hy dirigent van die Leipzig Gewandhaus-orkes was. Dié entoesiasme is egter nie deur die breër musikale publiek gedeel nie. Reeds in 1831 het 'n Britse kritikus opgemerk dat die Vierde Simfonie die minste van die eerste ses simfonieë uitgevoer word, maar dat dit vir geen van die ander vyf hoef terug te staan nie.[32] In 1838 het die Franse impresario Louis-Désiré Véron die Vierde Simfonie "goddelik" genoem en die feit betreur dat dit in Parys nie net verwaarloos word nie, maar sleggemaak is.[33] In 1896 het Grove opgemerk dat die werk min aandag gekry het in sommige van die mees prominente werke oor Beethoven.[2]

In die 20ste eeu het skrywers voortgegaan om die Vierde Simfonie met die Eroica en die Vyfde te vergelyk. In 'n studie van die Vierde deur Mark Ferraguto (2012) haal hy 'n 1994-beskrywing van die werk aan as 'n ryk, groen vallei van yin-ekspressiwiteit, opgestel tussen die twee verbysterende yang-pieke van die Derde en die Vyfde.[34]

Die musikoloog Robert Greenberg van die San Francisco Conservatory of Music skryf:

If any of Beethoven's contemporaries had written this symphony, it would be considered that composer's masterwork, and that composer would be remembered forever for this symphony, and this symphony would be played – often – as an example of that composer's great work. As it is, for Beethoven, it is a work in search of an audience. It's the least known and least appreciated of the nine.[35]

Opnames wysig

Die Vierde Simfonie is al meer as 'n honderd keer in sowel ateljees as tydens konsertuitvoerings opgeneem.[36] Vroeë opnames is meestal as enkelstelle uitgereik, soms tesame met 'n ander Beethoven-simfonie, soos die Tweede. Meer onlangs word opnames van die Vierde dikwels uitgereik as deel van volledige siklusse van die Beethoven-simfonieë.[36] [37]

Monofoniese opnames wat in die era van 78 rpm- of mono-langspeelplate gemaak is, sluit in: 'n 1933-opname met Felix Weingartner wat die Londense Filharmoniese Orkes dirigeer; 'n 1939-opname deur die BBC Simfonieorkes onder leiding van Arturo Toscanini; opnames uit die 1940's onder leiding van Willem Mengelberg, Serge Koussevitzky en sir Thomas Beecham, en vanaf die vroeë 1950's onder Georg Solti (1951) en Wilhelm Furtwängler (1952).[36] [38]

Opnames uit die stereofoniese LP-era van die middel-1950's tot die 1970's sluit dié in wat deur Otto Klemperer (1957), Pierre Monteux (1959), Herbert von Karajan (1963) en Hans Schmidt-Isserstedt (1966) gedirigeer is.[36] [37] [39]

In die laat 1950's en vroeë 1960's was die eerste opnames gebaseer op onlangse musikologiese idees van outentieke vroeë 19de-eeuse uitvoeringspraktyk: Hermann Scherchen (1958) en René Leibowitz (1961) het uitvoerings van die simfonieë gedirigeer wat probeer het om Beethoven se metronoommerke te volg, wat tot op daardie stadium alom as onmoontlik vinnig beskou is.[40] Hierdie baanbrekerpogings is in latere dekades opgevolg met opnames van uitvoerings in wat tans as outentieke styl beskou word, dikwels deur spesialisensembles op periode-instrumente of replikas daarvan, wat dan ongeveer 'n halftoon laer as die moderne konsertstemming bespeel word. Dirigente van sulke weergawes van die Vierde en ander simfonieë sluit in Christopher Hogwood (1986), Roger Norrington (1988), Frans Brüggen (1991) en John Eliot Gardiner (1994).[36]

Meer onlangs het sommige dirigente van moderne simfonie- of kamerorkeste die Vierde Simfonie opgeneem (saam met ander Beethoven-simfonieë) deur tot 'n mindere of meerdere mate van die praktyke van dié spesialisgroepe gebruik te maak. Onder hulle tel Nikolaus Harnoncourt (1992), en Sir Charles Mackerras (2007).[37] In 'n meningspeiling van alle beskikbare opnames in 2015 vir BBC Radio 3 was die top- aanbevole weergawe in hierdie kategorie die Zurich Tonhalle Orchestra onder leiding van David Zinman.[41] Onder dirigente van meer tradisionele opnames tel Leonard Bernstein (1980), Claudio Abbado (2000) en Bernard Haitink (2006).[37]

Bronne wysig

  • Anderson, Emily (1985). The Letters of Beethoven. Vol. 3. London: Macmillan. ISBN 978-0-333-39833-3.
  • Ferraguto, Mark Christopher (2012). Beethoven's Fourth Symphony: Reception, Aesthetics, Performance History (PDF). Ithaca: Cornell University. OCLC 826932734.
  • Ford, Gary (2001). RED Classical Catalogue. London: Retail Entertainment Data Publishing and Gramophone. ISBN 978-1-900105-22-4.
  • Greenberg, Robert (2003). The Symphonies of Beethoven. Part 2 of 4. Chantilly: Teaching Company. ISBN 978-1-56585-700-1.
  • Grove, George (1903) [1896]. Beethoven and His Nine Symphonies. Novello. OCLC 491303365.
  • Lockwood, Lewis (2017). Beethoven's Symphonies: An Artistic Vision. New York: W. W. Norton. ISBN 978-0-393-35385-3.
  • March, Ivan; Edward Greenfield; Robert Layton; Paul Czajkowski (2008). The Penguin Guide to Recorded Classical Music. London: Penguin. ISBN 978-0-1410-3336-5.
  • Netl, Paul (1976). Beethoven Handbook. New York: Frederick Ungar.
  • Noorduin, Marten A (2016). Beethoven's Tempo Indications (PDF). Manchester: University of Manchester. OCLC 1064358078.
  • Steinberg, Michael (1995). The Symphony: A Listener's Guide. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-506177-2.
  • Taruskin, Richard (1995). Text and Act: Essays on Music and Performance. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-509458-9.
  • Thompson, Oscar (1935). How to Understand Music. New York: Dial Press. OCLC 377014.
  • Tovey, Donald (1990). Symphonies and Other Orchestral Works. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-315147-5.

Notas wysig

  1. Die fooi word velerwys as "350 floryne" en "500 gulde" beskryf.[2][3] Beethoven het later 'n afsonderlike fooi van 1 500 gulde van die uitgewer Wiener Kunst- und Industrie-Comptoir ontvang. Dié som het die publikasieregte vir sowel die Vierde Simfonie as die Vierde Klavierkonsert, die drie strykkwartette no. 7 tot 9 (opus 59; die Rasumovski-kwartette), die Viiolkonsert en die Coriolanus-overture ingesluit. "Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?", International Review of the Aesthetics and Sociology of Music 43, no. 2 (2012), bl. 265–302 Sjabloon:Subscription</ref>
  2. Beethoven moes aan Oppersdorff skryf en verskoning aanbied vir die verbreking van hul ooreenkoms. Dit is onbekend of Oppersdorff se orkes die werk ooit uitgevoer het.[6]
  3. Buiten die tempo's wat deur die onderskeie musici gehandhaaf word, word die uitvoertyd ook beïnvloed deur die besluit om die herhaling van die uiteensetting in die eerste beweging te speel. Dit het tipies 'n verskil van sowat 2½ minute tot gevolg. Voorbeelde hiervan wat in die "Opname"-afdeling genoem word, sluit in Klemperer en Monteux, wat beide die herhaling insluit en wie se eerste bewegings onderskeidelik 12:28 en 12:37 lank is. In teenstelling daarmee neem dié van Toscanini en Von Karajan, wat beide die herhaling uitsluit, onderskeidelik 9:57 en 9:55 minute in beslag. Die totale speeltyd van die simfonie in di♪0 vier opnames is onderskeidelik 35:49, 34:10, 29:59, en 31.09 .[11]
  4. Die Eroica se vier bewegings bestaan uit onderskeidelik 691, 247, 442 en 473 mate; dié van die Vierde Simfonie bestaan uit onderskeidelik 498, 104, 397 en 355 – wat beteken dat die Vierde 499 mate minder as sy voorganger het.[13]
  5. In 'n 2012-studie van die Vierde Simfonie het die musikollog Mark Ferraguto twyfel laat wek oor of dié opmerking geredelik aan Schumann toegeskryf kan word. Ferraguto stel voor dat dit ontstaan het weens Grove se verdoeseling of verkeerde onthou van die woorde wat Schumann gebruik het.[30]

Verwysings wysig

  1. 1,0 1,1 Kemp, Linsday. Notas by die LSO-stel LSO0098D
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Grove, bl. 97 Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "g97" defined multiple times with different content
  3. Anderson, bl. 1426
  4. "Symphony No. 4 in B-flat major, Op. 60 Ludwig van Beethoven", New York Philharmonic. Geraadpleeg op 25 Augustus 2019
  5. Netl, bl. 262
  6. Rodda, Richard "Symphony No. 4 in B-flat major, Op. 60", Kennedy Center. Geraadpleeg op 25 August 2019
  7. Steinberg, bl. 19–24
  8. Huscher, P. "Ludwig van Beethoven – Symphony No. 4 in B-flat Major, Op. 60" Geargiveer 20 Junie 2010 op Wayback Machine, Chicago Simfonieorkes. Geraadpleeg op 25 Augustus 2019.
  9. 9,0 9,1 Grove, bl. 96
  10. "Beethoven, Ludwig van: Sinfonien; orch; B-Dur; op.60, 1806", Berlynse Staatsbiblioteek. Geraadpleeg op 26 Augustus 2019.
  11. Notas by CD-stelle Parlophone 0724356679559 (2003), Decca 00028948088942 (2015), Parlophone 5099972333457 (2013), en DG 00028947771579 (2007)
  12. Grove, bl. 97–99
  13. Lockwood, bl. 80
  14. "Leonard Bernstein Discusses Beethoven's Fourth Symphony". You Tube. Geraadpleeg op 26 Augustus 2019
  15. Grove, bl. 105
  16. 16,0 16,1 Tovey, bl. 51
  17. Ferraguto, bl. 157
  18. Grove, bl. 118
  19. Noorduin, bl. 297
  20. Malloch, W. 1993. "The Minuets of Haydn and Mozart: Goblins or Elephants?", Early Music 21 (3):437–444.
  21. Grove, bl. 12
  22. Grove, bl. 121
  23. Grove, bl. 122
  24. Grove, p. 124
  25. Grove, bl. 125
  26. Morgenblatt für die gebildeten Stände, Desember 1809, soos aangehaal in Grove, bl. 97
  27. Aangehaal in Ferraguto, bl. 24
  28. Ferraguto, bl. 25–26
  29. Thompson, bl. 172
  30. Ferraguto, bl.
  31. Ferraguto, bl. 45–46
  32. Music: Philharmonic Society (1831), 'n Londense letterkundetydskryf en joernaal oor die skone lettere, kunste, wetenskap edm., aangehaal in Ferraguto, bl. 12
  33. Ferraguto, bl. 12
  34. Ferraguto, bl. 51–52
  35. Greenberg, Deel 2: Lesing 14: "Symphony No. 4: Consolidation of the New Aesthetic IV"
  36. 36,0 36,1 36,2 36,3 36,4 Ford, bl. 127–128
  37. 37,0 37,1 37,2 37,3 March et al, bl. 120–127 Verwysingfout: Invalid <ref> tag; name "im" defined multiple times with different content
  38. "Beethoven: Symphony No. 4 & No. 7 – Boston-simfonieorkes / Serge Koussevitzky – Pristine Audio", Audiophile Audition, 24 November 2017
  39. Stuart, Philip. Decca Classical, 1929–2009, AHRC Research Centre for the History and Analysis of Recorded Music. Geraadpleeg op 22 Augustus 2019.
  40. Taruskin, bl. 227–229
  41. "Building a Library Database 1999–2018", BBC. Geraadpleeg op 27 Augustus 2019.