Sint Basilius-katedraal

Die Sint Basilius-katedraal (Russies: Собор Василия Блаженного; letterlik die Katedraal van Basilius die Salige) is aan Rooiplein in Moskou geleë en is een van die groot toeriste-trekpleisters in dié stad. Die amptelike naam is die Katedraal van die Voorbidding van Gods Moeder aan die Grag (Собор Покрова, что на Рву) of kortliks die Pokrof-katedraal (Покровский Собор).

Dit is waarskynlik die bekendste gebou in Rusland en is ’n internasionale simbool van die land en van Moskou.

Geskiedenis wysig

Iwan IV van Rusland, ook bekend as Iwan die Verskriklike, het die katedraal laat bou om die verowering van die Kazan-khanaat te vier. Dit is van 1555 tot 1561 gebou. In 1588 het sy seun, Fjodor I, ’n kapel laat aanbou aan die oostekant bo die graf van die "dwaas in Christus" Basilius die Salige, wat tot ’n Russies-Ortodokse heilige verklaar is.

In 1919 het die Bolsjewiste beslag gelê op die kerk en dit is daarna in ’n museum verander om te voorkom dat die Kommuniste dit sloop. In 1929 het Josef Stalin opdrag gegee dat alle kerke op Rooiplein afgebreek word om plek te maak vir een van sy grootse parades. Een van die kerke wat in die slag gebly het, is die Kazan-katedraal, maar Stalin het ná groot protes besluit om nie Sint Basilius te sloop nie.

Argitektuur wysig

Sint Basilius met sy vele koepels is in die suidoostelike hoek van Rooiplein geleë, net oorkant die Kremlin se Spasskaja-toring. Dis nie besonder groot nie en bestaan uit nege kapelle wat op een fondament gebou is.

Die kapelle is binne vol ikone, Middeleeuse muurskilderings en verskeie ander kunswerke. Voor die katedraal staan die Gedenkteken vir Minin en Pozjarski, ’n bronsmonument ter herinnering aan Koezma Minin en prins Dmitri Pozjarski wat ’n leër byeengebring het teen die Poolse invallers in die Tyd van Beroeringe in die laat 16de en vroeë 17de eeu.

Die aanvanklike idee was om ’n paar kapelle te bou, een aan elk van die heiliges op wie se feesdae die tsaar ’n groot slag gewen het, maar die enkele toring in die middel bind die kapelle saam in een katedraal. Volgens ’n legende het tsaar Iwan die argitek, Postnik Jakowlef, se oë laat uitsteek om te voorkom dat hy ooit ’n nog mooier katedraal bou. Jakowlef het egter ’n paar kerke ná die Sint Basilius gebou, onder meer een in Kazan.

Die oorspronklike kerk, wat eers as Kerk en later Katedraal van die Drie-eenheid bekend was, het agt kerke bevat wat om die sentrale Kerk van Voorbidding gebou was; die tiende kerk is in 1588 bygevoeg oor die graf van die plaaslike heilige, Basilius. Die gebou het amptelik die status van sobor, soortgelyk aan ’n Katolieke basilika, maar word gewoonlik verkeerdelik as "katedraal" vertaal. "Drie-eenheid" verwys na die oostelike Kerk van die Drie-eenheid, terwyl die sentrale kerk gewy is aan die Voorbidding van Maria. Saam met die westelike Kerk van die Intog in Jerusalem, vorm hierdie kerke die hoofas van wes na oos (Christus, Maria, Heilige Drie-eenheid), terwyl ander kerke aan individuele heiliges gewy is.

Kerke in die katedraal
Rigting	Gewy aan
Sentraal	Voorbidding van Maria
Wes	Intog van Christus in Jerusalem
Noordwes	Sint Gregorius van Armenië
Noord	Sint Siprianus en sint Justinia
Noordoos	Drie Patriarge van Alexandrië
Oos	Heilige Drie-eenheid
Suidoos	Sint Aleksander Swirski
Suid	Sint Nikolaas Welikoretski
Suidwes	Sint Barlaam van Choetin
Noordoos-anneks (1588)	Basilius die Salige

Naam en betekenis wysig

Pokrof beteken letterlik "sluier" en is ook die naam van ’n fees van die Russiese kerk wat na aanleiding daarvan ook vertaal kan word as "die voorbidding van Gods moeder". Die fees word op 14 Oktober (nuwe styl) gevier. Dit is ter herdenking van ’n gebeurtenis in omstreeks 910 in ’n kerk naby Bisantium toe die Maagd Maria na bewering tydens ’n diens bo die aanbidders verskyn en hulle met haar sluier bedek het by wyse van beskerming.