Suid-Afrikaanse Poskantoor
Die Suid-Afrikaanse Poskantoor (SAPO) is die nasionale posdiens van Suid-Afrika en 'n staatsbeheerde onderneming. Sy enigste aandeelhouer is die Suid-Afrikaanse regering. In terme van die Suid-Afrikaanse reg, is die Poskantoor die enigste entiteit wat wettig toegelaat word om voorbehoude pos te aanvaar en bedryf as sodanig 'n monopolie.[4]
| Suid-Afrikaanse Poskantoor | |
| Tipe | Staatsmaatskappy |
|---|---|
| Gestig | 1 Oktober 1991[1] |
| Hoofkantoor | 350 Witch Hazel Rylaan, Eco Point, Eco-Park Estate, Centurion, 0157, Pretoria, Gauteng, Suid-Afrika |
| Sleutelpersone | Mark Barnes (hoofuitvoerendebeampte) |
| Gebied bedien | Suid-Afrika / wêreldwyd |
| Industrie | Posdienste, koerier, bankdienste |
| Produkte | Briefpos, pakkiediens |
| Inkomste | ZAR 5 012 miljoen (2015)[2] |
| Werknemers | 23 820 (2015)[3] |
| Dogter- maatskappye | Speed Services Couriers |
| Slagspreuk | We Deliver, whatever it takes |
| Webwerf | postoffice.co.za |
Dit het meer as 23 820[5] werknemers en bedryf meer as 2 486[5] posafsetpunte regoor die land. Daarom word daar 'n poskantoor in elke stad, dorp en byna elke gehug in Suid-Afrika aangetref.[5]
Geskiedenis wysig
Die geskiedenis van die posdiens in Suid-Afrika kan teruggevoer word tot 500 jaar gelede.[6] In 1500 het die kaptein van 'n Portugese skip, Petro D'Ataide, 'n brief in 'n witmelkhoutboom in Mosselbaai geplaas. Hy het berig oor die vergaan van drie skepe in sy vloot, insluitend dié van Bartolomeus Dias, tydens 'n hewige storm oor die Atlantiese Oseaan. Portugese skepe het gereeld aangedoen in Mosselbaai om vars water in te neem, en drie maande later is die brief gevind en afgelewer in Portugal. Matrose wat na of van die Ooste gereis het, verby die suidkus van Afrika, het hul briewe onder die posklippe geplaas, met die hoop dat dit opgetel sou word en afgelewer word deur ander skepe se matrose.
Op 2 Maart 1792 het die waarnemende goewerneur van die Kaap, Johan Isaac Rhenius, 'n poskantoor in 'n kamer langs die spens by die Kasteel in Kaapstad geopen. Dit was die begin van wat later die Suid-Afrikaanse Poskantoor (SAPO) geword het. Teen 1805 was daar reeds 'n gereelde binnelandse posdiens tussen Algoabaai en Valsbaai in die Kaap, met behulp van die boere te perd. 'n Poskoets hardloop daarna twee keer per week tussen Kaapstad en die dorp Stellenbosch. In 1806 het Sir David Baird beslis dat die Khoi, verslaafde inheemse mense van die Kaap, gebruik sal word om briewe en klein pakkette oor te dra. 'n Posbootdiens is ingestel tussen Engeland en die Kaap in 1815 en in 1848 het die destydse Transvaalse regering posmanne aangestel om amptelike posstukke te vervoer. Voor hierdie ontwikkeling is alle pos met 'n spesiale boodskapper, of met enige beskikbare vervoer, versend. Die eerste seëls wat in Suid-Afrika uitgereik is, was die Kaapse Driehoekseëls in 1853. Die seël het twee waardes gehad – die vierpennieblou en die eenpennierooi. In 1860 is die eerste posbusse in die Kaap opgerig en verskeie spoorlyne is voltooi en gebruik vir die vervoer van pos. Die eerste postrein is in 1883 in gebuik geneem.
In 1973 is poskodes ingestel om outomatiese possortering te vergemaklik, en gestandaardiseerde briewe is ook later daardie jaar ingestel. In 1994 is Suid-Afrika weer tot die Wêreldposunie (Universal Postal Union) toegelaat na die einde van apartheid. SAPO word tans bedryf onder 'n 25-jaar lisensie, toegestaan deur die Onafhanklike Kommunikasie-Owerheid van Suid-Afrika (OKOSA). In terme hiervan moet 'n universele diens aan alle burgers van die land gelewer word.
Huidige aktiwiteite wysig
Die Suid-Afrikaanse Poskantoorgroep bestaan tans uit 'n aantal afdelings en filiale wat in die velde van pos, finansiële dienste, logistiek, eiendom, elektroniese handel en kleinhandeldienste opereer. Tradisionele versameling, sortering en aflewering van briewe en pakkies vorm die primêre besigheidsaktiwiteit van die groep, wat verantwoordelik is vir byna 65% van die groep se inkomste in 2010/12. In die 2010/11 finansiële jaar is byna 1,5 miljard posstukke hanteer. Ten einde hierdie volume positems te verwerk en versprei, bedryf die groep 6 groot possentrums en meer as 40 depots oor die hele land. Die groep ondervind egter 'n drastiese afname in tradisionele posvolumes oor die laaste 3 jaar. Hierdie afname is soortgelyk aan dalings ervaar deur die meerderheid van posoperateurs regoor die wêreld, aangesien tradisionele pos as 'n kommunikasiemedium vervang is deur elektroniese alternatiewe soos e-pos en meer onlangs selfone.
Die tweede grootste aktiwiteit van die groep is om finansiële dienste te bied deur middel van sy spaarbanke wat bedryf word onder die naam Postbank. Die Postbank as sodanig is in 1910 gestig, en is die grootste spaarbank in die land. Met meer as 6 miljoen kliëntrekeninge op Postbank se boeke, maak dit dit een van die grootste banke in Suid-Afrika, gemeet in kliëntgetalle. Die Postbank is slegs 'n deposito-nemende instelling, en bied dus nie kredietprodukte aan nie, maar slegs spaar- en beleggingsprodukte.
Sien ook wysig
Verwysings wysig
- ↑ (en) "South African Post Office History". South African Post Office. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 24 Februarie 2016.
- ↑ (en) "Annual Report 2015" (PDF). South African Post Office. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 4 Maart 2016. Besoek op 24 Februarie 2016.
- ↑ "South African Post Office on its 2015 strategic plan and current position" (in Engels). Parliamentary Monitoring Group. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Desember 2019. Besoek op 24 Februarie 2016.
- ↑ "Unreserved postal service" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Desember 2019.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 "South African Post Office on its 2015 strategic plan and current position"
- ↑ ""South African Post Office History"". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 26 Desember 2016.
Eksterne skakels wysig
| Wikimedia Commons bevat media in verband met Poskantore in Suid-Afrika. |
- (en) Die Suid-Afrikaanse Poskantoor se amptelike webwerf Geargiveer 1 Januarie 2019 op Wayback Machine
- (en) EBW Suid-Afrika Geargiveer 17 November 2013 op Wayback Machine
- (en) Speed Services se webwerf
- (en) XPS se webwerf Geargiveer 11 Mei 2011 op Wayback Machine
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
