Swaelnes
Die Swaelnes is 'n klein Neo-Gotiese kasteel wat tussen 1911 en 1912 in opdrag van die Balties-Duitse oliemiljoenêr Baron von Steingel bo-op die Aurora-rotswand in Gaspra, 'n klein strandoord aan die Krim-skiereiland se Swartseekus tussen Jalta en Aloepka, gebou is.
Die Swaelnes troon oor Kaap Ai-Todor en het weens sy historiserende oosterse boustyl, sy skouspelagtige ligging en see-uitsig lankal een van die gewildste toeristetrekpleisters op die Krim en die argitektoniese simbool van die skiereiland se suidelike Swartseekus geword. Die bouvalle van die Romeinse vesting Charax is naby die kasteel geleë.
Boustyl wysig
Die Neogotiese ontwerp vir die Swaelnes toon enkele oosterse invloede, maar is veral deur middeleeuse Rynkastele en Italiaanse villa's geïnspireer en volg sodoende geen plaaslike tradisies nie. Die afmetings van die kasteel is beskeie - dit is tien meter wyd, twintig meter lank en twaalf meter hoog.[1]
Die oorspronklike ontwerp het voorsiening gemaak vir 'n ontvangskamer, 'n gastevertrek en een slaapkamer op elkeen van die toring se twee verdiepings. Die gastevertrek is met houtpanele versier, vir alle ander mure is pleisterwerk en verf gebruik.
'n Ruim balkon strek rondom die gebou en bied 'n uitsig oor die see en die kuslyn van Jalta in die verte. Vroeër was daar ook 'n tuin waarin bome geplant is. Dit het in 1927 tydens 'n aardbewing saam met die pilare, waarop 'n terras gerus het, in die see gestort.[2]
Geskiedenis wysig
Griekse setlaars het hulle reeds in die antieke tydperk op Kaap Ai-Todor gevestig. Argeoloë het daarnaas ook oorblyfsels van 'n Romeinse castrum met torings en steenmure opgegrawe wat hier in die 1ste eeu n.C. opgerig is. Sewe eeue later het Bisantynse monnike 'n klein klooster op die sentrale rots gebou wat egter nie bewaar gebly het nie nadat die Turke die Krim in 1475 verower het. Dit was aan Sint Fjodor gewy van wie die Kaap se Turkse naam afgelei is. Naby dié plek is in 1835 'n vuurtoring gebou.
.jpg)
In 1877, lank nadat die Krim deur die Russiese Ryk geannekseer is, het 'n gewonde Russiese generaal, van wie die naam nie oorgelewer is nie, as beloning vir sy dapperheid gedurende die Krimoorlog 'n stuk grond aan die Swart See ontvang. Hoog bo-oor die rotse van Kaap Ai-Todor het die generaal 'n klein houthuis laat bou wat hy as rusplek gebruik het. Die militaris het sy beskeie gebou "Liefdeskasteel" genoem. Dit is nie bekend of hy verlief op 'n vrou of op die natuurskoon van die Krimkus geraak het nie, terwyl ook die argitek van sy aftreeplek onbekend is.
Die huis het vervolgens twee keer van eienaar gewissel. Dit is eers deur A. Tobin, 'n geneeskundige aan die Tsarehof, en later deur mevrou Rachmanowa, die eggenote van 'n Moskouse sakeman, gekoop. Mevrou Rachmanowa het die ou houthuis laat afbreek en deur 'n meer elegante gebou vervang wat sy "Swaelnes" genoem het. Dié naam sinspeel moontlik op die ligging - bo-oor die rotse op 'n hoogte van veertig meter waar dit aan die elemente blootgestel is.
Die volgende eienaar was Paul Baron von Steingel, 'n oliemagnaat van Balties-Duitse afkoms wat sy fortuin op die olievelde van Bakoe in Azerbeidjan gemaak het. Von Steingel was van voorneme om 'vir homself en sy geliefde n meer statige gebou op te rig. Sy idee was om aan die nuwe huis die voorkoms van 'n romantiese Rynkasteel te gee. Leonid Sherwood, wat in 1910 sy wittebroodsdae op die Krim deurgebring het, was gaande oor die voorstel, en twee jaar later is die kasteel voltooi.
Ná slegs twee jaar het von Steingel sy kasteel aan 'n Moskouse sakeman, P. Sjelapoetin, verkoop wat die twee slaapkamers in 'n Italiaanse restaurant omgeskep het. In 1927 is die kasteel deur 'n hewige aardbewing beskadig. Dit was daarna onveilig en het meer as vier dekades ongebruik gestaan.[3]
Die kasteel se balustrade het sonder fondament oor die see gehang. Daar is gevrees dat die gebou heeltemal in die see kon stort, en so is verskeie voorstelle gemaak om die kasteel te red. Een voorstel was om die gebou af te takel, alle boustene te nommer en dit op 'n ander, veiliger plek te herbou. Dit is egter nie verwesenlik nie. In plaas daarvan het 'n onderneming uit Jalta in 1967 en 1968 herstelwerk aan die kasteel gedoen. Die balustrade is met 'n betonplaat beveilig, terwyl die kasteel met anti-seismiese drade teen aardbewings bestand gemaak is. Die restaurant is in 1970 heropen.
Verwysings wysig
- ↑ Thomas Gerlach en Gert Schmidt: Ukraine. Zwischen den Karpaten und dem Schwarzen Meer. Berlyn: Trescher 2009, bl. 464
- ↑ Kastele en katedrale in Oekraïne (en)
- ↑ Anelize van Biljon: Kyk (en klim) op Krim-skiereiland. In: Volksblad, 12 Desember 2006[dooie skakel]