Thortveitiet
 
Onsuiwerhede Y, Ln, Zr, Hf, Al, Fe, Mn, Mg, Ca 
Nickel-Strunz (10) 9.BC.05  
Kleur gryserig groen, swart, grys, blou, geel, bruin 
Streep wit 
Glans glasagtig, dof 
Hardheid 6-7 (Mohs) 
Ruimtegroep C2/m 
Strukturbericht-kode S2₁ 
Eenheidsel a=6,503-6,650; b=8,498-8,616; c=4,682-4,695 Å; β=101,7-103,78 °
* Lys van minerale
Portaal Geologie

Thortveitiet is 'n seldsame skandiumsilikaat-mineraal met die formule (Sc,Y)2Si2O7 Dit is genoem van Gunder Olaus Olsen Thortveit (1872–1917)[1]

Dit word in granietpegmatiete in die Iveland-Evje-gebied van Noorweë en die Befanamo-gebied van Madagaskar aangetref. Daar is net nege skandiumminerale en thorveitiet is die belangrikste skandiumerts.[2]

Kristalstruktuur wysig

Thortveitiet se monokliniese kristalstruktuur is die argetipe van die strukturbericht-klassifikasie se S2₁-struktuur.[3] Dit is 'n sorosilikaat wat die Si2O6−7-ioon bevat, wat as O3Si-O-SiO3 weergegee kan word. Die O-Si-O bindingshoek wat Bianchi et al. in 1988 gevind het, is 180 °, maar die temperatuurbeweging wat hulle loodreg aan die O-Si-O het, is taamlik groot, sodat dit moontlik 'n dinamiese gemiddelde is. In ander sorosilikate is die bindingshoek gewoonlik nie 180 ° nie. Die silikon-atome het 'n tetraëdriese koördinasie, die skandium-atome is deur 'n versteurde oktaëder van suurstofatome omring. In natuurlike thortveiliet is amper 'n kwart van die skandiumposisie deur yttrium vervang en nog amper 'n kwart deur hoofsaaklik ytterbium en ander lantaniede soos disprosium, erbium, tulium en lutesium. Sintetiese monsters met suiwer skandium of suiwer yttrium het dieselfde struktuur, maar die selparameters wyk af. [4]

Verwysings wysig

  1. "mindat 3950" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020.
  2. Materials Handbook: A Concise Desktop Reference, François Cardarelli, Springer Science & Business Media, 2008, ISBN 1-84628-669-7, ISBN 978-1-84628-669-8 bls.434
  3. TYPIX Standardized Data and Crystal Chemical Characterization of Inorganic Structure Types, Springer Science & Business Media, Erwin Parthé, Louise Gelato, Bernard Chabot, Marinella Penzo, Karin Cenzual, Roman Gladyshevskii, 2013, ISBN 3-662-10641-8, ISBN 978-3-662-10641-9
  4. A re-examination of thortveitite Richardo Bianchi et. al American Mineralogist 73, 1988, 601-607.