Turkana-seun
| |
| Algemene naam | Turkana-seun |
|---|---|
| Katalogusnommer | KNM-WT 15000 |
| Spesie | Voorlopig Homo ergaster |
| Ouderdom | 1,6 miljoen |
| Plek ontdek | Turkanameer, Kenia |
| Datum ontdek | 1984 |
| Ontdek deur | Kamoya Kimeu/ Richard Leakey |
Die Turkana-seun, ook soms die Nariokotome-seun genoem, is die algemene naam van die fossiel KNM-WT 15000, ’n byna volledige skelet van ’n hominied wat in die vroeë Pleistoseen geleef het. Dit is die volledigste vroeë menslike skelet wat nog ontdek is – dit is 1,5 miljoen jaar oud. Hy was tussen 71⁄2 en 15 jaar toe hy dood is. Die jongste studie meen hy was 8 jaar oud.[1]
Die skelet is in 1984 ontdek deur Kamoya Kimeu, ’n lid van die paleoantropoloog Richard Leakey se span, naby die Turkanameer in Kenia.[2][3]
Adolessensie en volwassenheid wysig
Die vorm van die pelvis dui aan dat die skelet dié van ’n man was. Die raming van sy ouderdom toe hy dood is, hang af van of die volwassenheidstadium van sy tande of skelet gebruik word, en of sy volwassewording vergelyk word met dié van moderne mense of sjimpansees. Terwyl aanvanklike navorsing daarop gedui het dat hy op dieselfde manier as mense gegroei het, het meer onlangse studies van ander fossiele aangedui dat dit verskil het. Dit raak nie net die raming van sy ouderdom nie, maar ook of hy ’n seun of ’n volwassene was.[1]
Morfologie wysig
Die fossiele bestaan uit 108 bene en dit is dus die volledigste vroeë menslike skelet wat nog ontdek is. Dit is sowat 1,6 m lank. As ’n volwassene sou die Turkana-seun moontlik 1,85 m lank geword en 68 kg geweeg het. Die pelvis is nouer as in Homo sapiens, wat moontlik daarop dui dat hulle op twee bene op die grond geloop het, anders as by ander hominiedspesies, wat op twee bene geloop én boom geklim het.[4]
Die KNM-WT 15000-skelet in sy geheel het verskeie eienskappe wat nie by die mens voorkom nie, soos ’n lae voorkop, groot oogbanke en die afwesigheid van ’n ken, maar daar is genoeg eienskappe wat ooreenstem, soos ’n groter breingrootte (880 cm3). Die arms en bene was effens langer en die neus lyk meer soos mense s’n as soos die plat neuse van ape.[5] Die liggaamshare was dalk ook dunner (hy was dalk haarloos) en hy het moontlik vergrote sweetkliere gehad om doeltreffender af te koel. Die vel was ook dalk donkerder as die mens s’n met baie melanien, wat nodig was in die helder, tropiese son van die Afrika-savanne.[6][7]
Verwysings wysig
- ↑ 1,0 1,1 Graves RR, Lupo AC, McCarthy RC, Wescott DJ, Cunningham DL (2010). "Just how strapping was KNM-WT 15000?". J Hum Evol. 59 (5): 542-554. doi:10.1016/j.jhevol.2010.06.007. PMID 20846707.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Brown F, Harris J, Leakey R, Walker A (1985). "Early Homo erectus skeleton from west Lake Turkana, Kenya". Nature. 316 (6031): 788-792. PMID 3929141.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Stefoff R (2009). First Humans. Marshall Cavendish. p. 87-88. ISBN 9780761441847.
- ↑ Bilsborough A (16 Junie 1997). "The 1.5-million-year-old". timeshighereducation.co.uk. TSL Education Ltd. Besoek op 30 Julie 2013.
- ↑ The National Museums of Kenya. "KNM-WT-15000(Homo-Erectus) "Turkana boy or Nariokotome boy" - big boy" (PDF). museums.or.ke. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 22 Oktober 2012. Besoek op 30 Julie 2013.
- ↑ Lloyd C (2009). What on Earth Happened? ... In Brief: The Planet, Life and People from the Big Bang to the Present Day. Bloomsbury Publishing. p. 71. ISBN 9781408805978.
- ↑ Tattersall I (2008). The World from Beginnings to 4000 BCE. Oxford University Press. p. 61. ISBN 9780195167122.
Bronne wysig
- Leakey, Richard (1994). The Origin of Humankind. ISBN 0-465-03135-8.
- Leakey, Richard. Origins Reconsidered. ISBN 0-385-41264-9.
- Barraclough, G. (1989). Stone, N. (red.) (red.). Atlas of World History (3rd uitg.). Times Books Limited. ISBN 0-7230-0304-1.
- Walker, Alan; Shipman, Pat. Wisdom of the Bones. ISBN 0-679-74783-4.
- Alan Walker and Richard Leakey (reds.) (red.). Nariokotome Homo erectus Skeleton. ISBN 0-674-60075-4.
- Mckie, Robin (2000). Dawn of Man. BBC. ISBN 0-7894-6262-1.
- Lewin, Roger (2004). Human Evolution: An Illustrated Introduction 5th Edition. Wiley. ISBN 978-1-4051-0378-7.