Tydperke van die Mensdom

Die Tydperke van die Mensdom is die stadiums van die menslike bestaan op aarde, volgens die Griekse mitologie en die daaropvolgende vertolking deur die Romeine.

Die Goue Tydperk, deur Lucas Cranach die Ouere.

Die Ystertydperk, deur Virgil Solis.

Hesiodos en Ovidius het albei weergawes gehad van die opeenvolgende tydperke van die mensdom – dit het gevorder van ’n oorspronklike tydperk waarin die mens ’n byna goddelike bestaan gevoer het tot die tydperk van die spesifieke skrywer, waarin die mens talle pyne en booshede ervaar. In die twee weergawes wat uit die antieke Griekeland en Rome bewaar gebly het, word hierdie verswakking van die menslike omstandighede simbolies voorgestel deur metale van al hoe swakker gehalte.

Hesiodus se vyf tydperke

Die eerste weergawe wat bewaar gebly het, kom van die Griekse digter Hesiodos (tussen 750 en 650 v.C.), in sy gedig Werke en Dae (reëls 109-201). Sy lys is:

• Goue Tydperk – die enigste tydperk wat in die bewind van Kronos val. Geskep deur die onsterflikes wat op die berg Olimpus woon – hulle het tussen die gode gewoon en vrylik met hulle gemeng. Vrede en harmonie het geheers; dit was nie vir die mens nodig om te werk nie, wat daar was volop kos uit die aarde. Hulle het baie oud geword, maar het ’n jong voorkoms behou en eindelik vreedsaam gesterf. Hulle geeste het as "beskermers" bly lewe.
• Silwertydperk – die daaropvolgende tydperke het almal in die tyd van Kronos se opvolger, sy seun Zeus, geval. Mans van die Silwertydperk het 100 jaar gelewe onder die heerskappy van hul moeders. Hulle het net ’n kort tyd as volwassenes geleef en het dié tyd in ’n stryd met mekaar deurgebring. Die mens het geweier om die gode te aanbid en Zeus het hulle vir hulle goddeloosheid vernietig. Ná hulle dood het die mense van dié tydperk "geseënde geeste" van die onderwêreld geword.
• Bronstydperk – Dié mense was gehard en taai, en oorlog was hulle doel en passie. Hulle wapentuig, huise en gereedskap was van brons. Hulle is deur hulle eie gewelddadigheid uitgewis en het geen geeste met name agtergelaat nie; in plaas daarvan het hulle in "die klam huis van Hades" gewandel. Dié tydperk het met die Deukalion, ’n groot watervloed, tot ’n einde gekom.
• Heroïese Tydperk – die enigste tydperk wat nie na ’n metaal genoem is nie. Dit is ook die enigste tyd wat beter as die voorafgaande tydperk was. Dit is die helde van dié tyd wat by Thebe en Troje geveg het. Dié mense het gesterf en na Elisium (die hemel) gegaan.
• Ystertydperk – dit was die tydperk van Hesiodos self. In dié tyd het die mense ’n lewe van inspanning en ellende gelei. Kinders het nie hulle ouers gerespekteer nie, broer het teen broer geveg en die sosiale kontrak tussen die gasheer en gas was vergete. Wanneer dié tydperk ’n hoogtepunt bereik, sal mense nie meer skaam wees om euweldade te pleeg nie; babas sal met grys hare gebore word en die gode sal die mensdom heeltemal versaak: "Daar sal geen hulp teen boosheid wees nie."

Ovidius se vier tydperke

Die Romeinse digter Ovidius het in die 1ste eeu v.C. ’n soortgelyke mite oor vier tydperke vertel in Boek 1.89-150 van sy Metamorfoses. Hy laat egter die Heroïese Tydperk uit. Ovidius lê klem daarop dat geregtigheid en vrede die Goue Tydperk gekenmerk het. Mense het nog nie die kuns van navigasie bemeester nie en het dus nog nie oor die wêreld heen gereis nie. Verder het die mens nie kennis gehad van enige kunsvorm behalwe primitiewe argitektuur nie. In die Silwertydperk het Jupiter die seisoene ingestel en het die mens van landbou en argitektuur geleer. In die Bronstydperk, skryf Ovidius, was die mens geneig tot oorlogvoering, maar nie goddeloosheid nie. In die Ystertydperk perk die mens nasies met grense af; hulle bemeester die kuns van navigasie en mynbou; hulle is oorloglustig, geldgierig en goddeloos. Die waarheid, nederigheid en getrouheid is nêrens te vind nie.

Verwante gebruik

Hierdie mitologiese tydperke word soms vereenselwig met historiese tydlyne. In die chronologie van sint Hieronimus het die Goue Tydperk van omstreeks 1710 tot 1674 v.C. geduur, die Silwertydperk van 1674 tot 1628 v.C., die Bronstydperk van 1628 tot 1472 v.C. en die Heroïese Tydperk van 1460 tot 1103 v.C., terwyl sint Hieronimus geglo het Hesiodus se Ystertydperk het nog in die 4de eeu n.C. voortgeduur.

Skakels

• Ages of Man by GreekMythology.com

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tydperke van die Mensdom.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.