Volksraad van Natalia

Die Volksraad van Natalia was die belangrikste regeringsorgaan van die Natalia Republiek wat in terme van die Grondwet van Natalia uit 24 verkose mans bestaan het. Die Volksraad het wetgewende, regssprekende en uitvoerende mag gehad. Die Volksraad is in 1838 in Pietermaritzburg gestig.[1] Die Volksraad het die eerste Maandag van elke kwartaal gesit.[2]

Vlag van die Natalia Republiek

In 1839 het die Zoeloe koning Mpande, 'n halfbroer Shaka, sy seun Cetshwayo aan die Volksraad in Pietermaritzburg voorgestel.[3]

Na 'n vergadering op 16 Oktober 1840 het Potgieter redelik teensinnig ingestem om 'n vorm van federasie tussen Potchefstroom-Winburg op die hoëveld en die nuwe Voortrekker Republiek in Natal te vorm. In ruil daarvoor is hy as Kommandant en leier van Potchefstroom aangestel. Op 16 Januarie 1841 besluit die Natalse Volksraad dat 12 Volksraadslede van die Agter-Drakensberg 'n Adjunk-Raad te Potchefstroom sal vorm om plaaslike sake te hanteer.[4]

Andries Hendrik Potgieter rondom 1851–1852, de facto leier van the Natalia Republiek

Op 2 Augustus 1841 besluit die Natalse Volksraad om 'n segregasie beleid in te voer waarvolgens duisende swart mense na die gebied tussen die Umtamvuna en die Umzimvubu verskuif sou word. Die besluit word egter nooit uitgevoer nie.[4] Die gevolge van die besluit verontrus egter wel die Britse owerheid in die Kaap. Die Volksraad wou naamlik die hoeveelheid swart bywoners op plase tot vyf beperk en was van plan om die res te hervestig in die onbewoonde gebied van Suid-Natal. Die grond het egter behoort aan Hoofman Faku van die Pondo. Faku is nie behoorlike ingelig oor die trekkers se voorneme nie en hy het gevrees dat duisende swart vlugtelinge na sy grond toe gerepatrieer sou word en staan dus die Volksraad se besluit teë. Die trekkers dreig om hom te hang maar Faku se grond was onder Britse soewereiniteit en hy beroep hom dus op Britse beskerming uit die Kaapkolonie. Op 2 Desember 1841 vaardig die owerheid in die Kaap 'n proklamasie uit waarin hulle stel dat die trekkers geen reg het om onafhanklikheid te eis nie en dat hulle steeds Britse onderdane was en dus geen reg het om met Faku se grond in te meng nie. Op 28 Januarie 1842 marsjeer 'n Britse mag uit Peddie in die Kaap tot by die Umgazirivier naby Port St. Johns waar hulle sou optree as 'n poliesiemag langs die suidelike grens van amaPondoland.[5]

In April 1842 toe Britse troepe aan die masjeer van Umgazi na Port Natal was, het verhoudinge tussen Potchefstroom en Pietermaritzburg gespanne geraak toe die Volksraad toelating vir nog 'n veldtog teen Mzilikazi weerhou het. Potgieter wend later geen poging aan om om sy landgenote te hulp te snel toe openlike konflik tussen die Natalse trekkers en Britse troepe opgevlam het nie. Nadat die Britse Regering Natal annekseer skei Potchefstroom-Winburg van die Federale Republiek af en verklaar op 9 April 1844 onafhanklikheid en vaardig 'n soort grondwet uit wat as die Drie-dertig Artikels bekendstaan.[6]

Nuus van die Voortrekkers se avonture in Suider-Afrika het Nederland teen die tyd bereik en baie opgewondenheid daar veroorsaak. In die hoop om handelsbetrekkinge met die stamverwante in Natal te vestig, seil die handelaar Georgius Gerardus Ohrig met 'n skoener na Port Natal waar hy die einde van Maart 1842 aankom. Die skip se superkarga Johan Arnold Smellekamp het onmiddellik na Pietermaritzburg gereis om met die Voksraad te ontmoet. Daar is hy met groot entoesiasme ontvang. Die strate is met vlae versier wat self aangevul is met onderklere toe daar nie genoeg vlae was nie. Die Natallers was onder die wanindruk dat Smellekamp se aankom gedui het op 'n volskaalse intervensie uit Nederland. Smellekamp was oënskynlik oorstelp met sy skielike belangrikheid en het niks gedoen om die indruk reg te stel nie. Met die Britse mag van Kaptein Thomas Charlton Smith nog 'n paar dae buite Port Natal, handig die Volksraad op 25 April 1842 'n dokument aan Smellekamp waarin hulle Natalia as 'n kolonie aan die Nederlandse Koning aanbied. Die Nederlandse Koning Willem II, wat in Oxford studeer het, diens gedoen het in die Engelse leër en die Belgiese en Nederlandse troepe aangevoer het in die Slag van Waterloo teen Frankryk,[7] het die toenadering egter met minagting verwerp en enige verbintenis met die Natalse trekkers verwerp. Voor die jaar tot 'n einde gekom het maak hy dan ook aan White Hall verskoning vir die ophef wat veroorsaak is en verdoem Smellekamp en al sy aktiwiteite.[8][9]

Op 4 Mei 1842 kom 'n Britse mag van 263 man met drie kanonne onder Kaptein Thomas Charlton Smith in Port Natal aan. Na 'n onsuksesvolle aanval op die Trekkerkamp by Congella moet hy terugval en word hy deur die Trekkers beleër. Dick King jaag te perd na na Grahamstad om hulp te ontbied en Smith word op 26 Junie deur 'n Britse mag onder Luitenant-Kolonel Abraham Cloete ontset. Die Natalse Volksraad onderwerp hom op 15 Julie 1842 aan Britse gesag.[4][10] Tussen 1845 en 1847 verlaat meeste van die Trekkers Natal en trek terug oor die Drakensberg na die Transvaal en Transorangia.

Verwysings wysig

  1. ZUID AFRIKA GESCHIEDENIS Geargiveer 5 Maart 2007 op Wayback Machine, besoek op 5 April 2007
  2. About South Africa History of Capital of KwaZulu-Natal Geargiveer 29 Junie 2006 op Wayback Machine, besoek op 6 April 2007
  3. "Biography of Cetshwayo kaMpande, the last king of an independent Zulu nation" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 September 2011. Besoek op 5 April 2006.
  4. 4,0 4,1 4,2 Die Groot Trek Geargiveer 5 Maart 2007 op Wayback Machine, KRONOLOGIE VAN DIE TREK Geargiveer 13 September 2007 op Wayback Machine, Besoek 5 April 2007
  5. Anthony R. Tucker, THE CONGELLA INCIDENT: NATAL 1842, besoek op 6 April 2007
  6. The Great Trek — The High Veld, Besoek 5 April 2007
  7. Koning Willem II Geargiveer 16 Mei 2007 op Wayback Machine, besoek op 6 April 2007
  8. The Great Trek — Natalia, besoek op 6 April 2007
  9. De geloofwaardigste berigten omtrent de Hollandsche Afrikanen en hunne republiek": Jacobus Stuart se representasie van die Transvaalse geskiedenis en sy emigrasieplan- Paul Dunn Geargiveer 20 Mei 2008 op Wayback Machine, Tydskrif vir Nederlands & Afrikaans 8ste Jaargang, Nommer 1. Junie 2001, besoek op 6 April 2007
  10. SA-history, The Voortrekkers, besoek op 5 April 2007