Wêreldtentoonstelling
Bureau international des expositions (BIE)
BIE-lidstate in 2019
'n Wêreldtentoonstelling, in Frans Exposition Universelle Internationale of Exposition Mondiale (kort Expo) genoem, in Engels (en hier veral in die Verenigde State) bekend as World's Fair, is 'n groot internasionale uitstalling wat gehou word om die deelnemende lande se nuutste tegniese prestasies en ander ontwikkelinge op verskeie gebiede aan 'n belangstellende internasionale publiek te vertoon. Gewoonlik word hiervoor 'n besondere terrein gekies wat met sy pawiljoens en ander uitstallingsruimtes ook argitektoniese aantreklikhede vir besoekers bied. Vir deelnemende lande en ondernemings word nuwe uitvoergeleenthede ontsluit.
.jpg)
Geskiedenis wysig
Die eerste wêreldtentoonstelling of Great Exhibition is in 1851 in Londen gehou, op die hoogtepunt van industrialisering in westerse lande, met ses miljoen besoekers. Vir die hele 19de eeu was wêreldtentoonstellings die enigste groot internasionale gebeurtenisse wat wêreldwye aandag getrek het. Selfs die termyne vir die Olimpiese Somerspele van 1900 in Parys en van 1904 in St. Louis is gekies om saam te val met die wêreldtentoonstellings wat in dieselfde jaar daar gehou is om groter getalle besoekers vir die sportfees te verseker.[1]
Terwyl wêreld- of oorsese reise vir die groot massa van die bevolking in die 19de en grootste deel van die 20ste eeu nog nie bekostigbaar was nie, was wêreldtentoonstellings vir bewoners van gasheer- en aangrensende lande binne die finansiële bereik van die man op die straat. Die uitstallingsterrein het vir hulle 'n kans gebied om iets van die wêreld te sien. Breedvoerige verslaggewing in die pers het vir die nodige publisiteit gesorg.
In sy werk The Centennial Exposition, Described and Illustrated, wat in 1876 in Philadelphia gepubliseer is (die jaar waarin die Verenigde State die eeufees van hul onafhanklikheidsverklaring met 'n wêreldtentoonstelling daar gevier het), het J.S. Ingram die verhaal van 'n weesseun - Willie Ferguson uit Memphis, Tennessee - vertel wat oor 'n afstand van 1 000 kilometer as ryloper per koets na Philadelphia gereis het - nadat hy een somer lank as skottelwasser gewerk het om die benodigde geld vir 'n toegangskaartjie en 'n slaapplek te verdien.[2]
BIE-organisasiewerk wysig
Sedert 1928 word wêreldtentoonstellings amptelik deur die Bureau International des Expositions (BIE) in Parys georganiseer. Die duur van 'n wêreldtentoonstelling varieer. Gewoonlik word internasionale BIE-skoue tussen drie en ses maande lank gehou. Die betrokke gasheerland en -stad gee 'n besondere unieke karakter aan elke wêreldtentoonstelling.
Die BIE organiseer naas wêreldtentoonstellings drie ander soorte internasionale tentoonstellings: spesiale wêreldtentoonstellings, tuinboukundige wêreldtentoonstellings en die Triennale di Milano in die Noord-Italiaanse metropool Milaan.
Bekende wêreldtentoonstellings wysig
| Jaar | Plek | Land | Opmerkings |
|---|---|---|---|
| 1851 | Londen | .svg){kind=small} |
Eerste tentoonstelling. |
| 1878 | Parys |  |
Elektriese straatverligting. |
| 1879 | Berlyn |  |
Elektriese lokomotief. |
| 1889 | Parys | |
Eiffeltoring. |
| 1893 | Chicago |  |
Eerste reusewiel. |
| 1939 | New York | |
New York World's Fair (1939), Streamline Design. |
| 1958 | Brussel |  |
Expo 58, Atomium. |
| 1967 | Montreal |  |
Meer as 50 miljoen besoekers. |
| 2010 | Shanghai |  |
Met meer as 70 miljoen besoekers die mees besoekte wêreldtentoonstelling ooit. |
Verwysings wysig
- ↑ Bundeszentrale für politische Bildung (bpb): Die Welt im Dorf. Weltausstellungen von London 1851 bis Hannover 2000. Besoek op 24 Julie 2019
- ↑ J.S. Ingram: The Centennial Exposition, Described and Illustrated. Philadelphia: Hubbard Bros. 1876, bl. 727. Die werk is in sy geheel aanlyn beskikbaar: archive.org: The Centennial Exposition
Verdere leeswerk wysig
- Geppert, Alexander C. T. (2010). Fleeting Cities. Imperial Expositions in Fin-de-Siècle Europe. Basingstoke/New York: Palgrave Macmillan.
- Findling, John E.; Pelle, Kimberly D., reds. (2008). Encyclopedia of World's Fairs and Expositions. Jefferson, NC and London: McFarland.
- López César, Isaac; Estévez‐Cimadevila, Javier (2018). "World Expos. Five structural approaches". Estoa. 7 (13): 7–22. doi:10.18537/est.v007.n013.a1.
Eksterne skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Wêreldtentoonstelling.- Time: A Brief History of World's Fairs
- ExpoMuseum: The History of World's Fairs
