Walserhuis
| Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
’n Walserhuis is in Switserland, Liechtenstein en die Klein- en Grosswalsertal-vallei in Tirol ’n historiese soort huis wat sy naam van die etniese groep die Walsers gekry het. Daar is nie ’n tipiese soort Walserhuis wat in alle Alpestreke voorkom nie. Die Walsers het tydens hul migrasie uit die Wallis/Valais hulle boutegnieke saamgeneem, maar dit in elke geval by die behoeftes van hulle nuwe tuistes aangepas.
Woonhuis wysig
Vir die bou van hierdie huise is vierkantige balke van lorkehout van sowat 16 cm dikte gebruik. Aan die hoeke van die konstruksie het die balke inmekaargepas en is die lasplekke met mos verseël. Die ligkleurige, onbehandelde balke het mettertyd in die son swart verkleur.
Waar maklik splytbare granietplate beskikbaar was, is die dakke daarmee gedek, soos byvoorbeeld in Törbel en Vals. Van dié dakke word selfs vandag in hul oorspronklike toestand aangetref. Leiklip-dakke soos op sekere plekke gebruiklik is, het nie so lank gehou nie. Teëldakke het nog korter gehou. In die afgelope dekades moes baie van die oorspronklike dakke vervang word. Soms is die fassade van die huise met klein ronde "houtskubbe" bedek (veral in die Rynvallei).
Omdat die hout nog lank ná die bou van die huise vervorm het, moes daar so min moontlik vertikale elemente in die konstruksie ingesluit word. Dit is die rede hoekom die huise klein vensters gehad het. Om genoeg lig in te laat was daar baie vensters. Hulle is dikwels met houtsneewerk en frieslyste versier, en daarvolgens kan die ouderdom van die geboue vandag nog bepaal word. Die frieslyste het egter dikwels verlore gegaan wanneer die huise gerestoureer is.
Die Walserhuise het selde ’n kelder gehad en wanneer hout nie beskikbaar was nie, is hulle uit klip gebou.
Stoorplekke wysig
Die stoorplek vir graan is op houtstelte gebou om te keer dat die graan nat word. Dit is volgens die plaaslike smaak versier en by plaaslike behoeftes aangepas, en daarom verskil dit grootliks van plek tot plek.
’n Kenmerk van die boukultuur van die Walsers is die "muisplate". Om te verhoed dat rotte en muise in die koringstoorplekke kom, is vertikale pale bo-op ’n horisontale plaat van leiklip of graniet geplaas, en die stoorplek is dan daarop gebou. Die oppervlak was so glad dat muisie nie aan die onderkant vastrapplek kon kry nie. Hierdie klipplate is een van die belangrike kenmerke van die geboue.
Verdere leesstof wysig
- Volkmar Schmid: Wir Walser. Brig 2002.
Eksterne skakels wysig
- Walserhaus
- Walsermuseum
- Stiftung Walserhaus Safiental
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Walserhuis.
