Wat moet gedoen word?
Wat moet gedoen word? (Russies: Что делать?, Sjto djélat?) is 'n roman van 1863 wat geskryf is deur die Russiese filosoof, skrywer en letterkundige kritikus Nikolai Tsjernisjefski. Dit is geskryf na aanleiding van Vaders en Seuns (1862) deur Iwan Toergenef. Die hoofkarakter is 'n vrou, Wera Pawlowna, wat beheer oor haar deur haar familie asook haar huwelik ontvlug, ten einde geldelik onafhanklik te wees. Die roman bepleit die skepping van klein sosialistiese koöperasies wat gebaseer is op die Russiese plattelandse kommunes, maar gerig is op industriële produksie. Die skrywer het die idee bevorder dat dit die intellektuele se plig was om die werkende massas in Rusland op te voed en op die baan na sosialisme te plaas, wat kapitalisme sou omseil. Een van die karakters in die roman genaamd Rachmetof het, ondanks sy geringe rol, 'n rolmodel geword van die filosofiese materialisme en Russiese radikalisme. Die roman gee ook tydens 'n droom van een karakter gestalte aan 'n samelewing wat 'n "ewige vreugde" van die aardse tipe verkry. Die roman is al "die handboek van radikalisme" genoem [1] en het gelei tot die stigting van die Land- en vryheid genootskap in Rusland. [2] Wat moet gedoen word? het verskeie generasies van rewolusionêre in Rusland geïnspireer, waaronder populiste, nihiliste en marxiste.
Wat moet gedoen word?
| |
|---|---|
| |
| Skrywer | Nikolai Tsjernisjefski |
| Land | Russiese Ryk |
| Taal | Russies |
| Genre | Roman |
| Uitgewer | |
| Uitgegee | 1863 |
Toe hy die roman geskryf het is die skrywer self in die Fort van Petrus en Paulus in Sint Petersburg gevange geneem, en sou hy jare in Siberië deurbring. Tsjernisjefski het toestemming ontvang om die roman in die gevangenis te skryf, en die owerhede het die manuskrip deurgegee aan die koerant Sowremennik, sy voormalige werkgewer. Wladimir Lenin, Georgi Plechanof, Pjotr Kropotkin, Alexandra Kollontai, Rosa Luxemburg en ook die Sweedse skrywer August Strindberg [3] was almal baie beïndruk met die boek, en dit is amptelik beskou as 'n Russiese klassieke werk in die Sowjet-tydperk. [4] [5]
Inleiding wysig
Binne die raamwerk van die verhaal van 'n bevoorregte paartjie wat besluit om vir die rewolusie te werk en op genadelose wyse alles in hul lewens aan die saak ondergeskik te stel, bied die werk 'n bloudruk vir die asketisme en toewyding wat 'n ideaal geword het van die vroeë sosialistiese ondergrondse beweging in die Russiese Ryk.
Reaksies wysig
Die boek is miskien beter bekend vir die reaksies wat dit ontlok het, eerder as 'n roman in eie reg. Fjodor Dostojefski het die utilitarisme en utopianisme wat in die roman voorkom in sy novelle uit 1864 getiteld Aantekeninge uit die Ondergrond sowel as in sy roman getiteld Duiwels uit 1872, bespot. Leo Tolstoi het 'n gelyknamige Wat moet gedoen word? geskryf wat in 1886 gepubliseer is, en gebaseer is op sy eie idees van morele verantwoordelikheid. [6] Vir Wladimir Lenin was dit 'n inspirerende werk (daar word gesê dat hy die boek vyf keer in een somer gelees het). Hy het 'n pamflet uit 1902 Wat moet gedoen word? genoem. Volgens 'n emeritus professor van Slawiese en vergelykende letterkunde aan Stanford-universiteit, Joseph Frank, "was Tsjernisjefski se roman, veel meer as Karl Marx se Das Kapital, die emosionele dinamiek wat die Russiese rewolusie kon bewerkstellig".
Interessante feite wysig
Die roman noem in die vierde droom van Wera Pawlowna aluminium as die "metaal van die toekoms". Aluminium is egter eers wyd in gebruik geneem aan die begin van die Eerste Wêreldoorlog in 1914.
Die "dame in rou" wat aan die einde van die roman voorkom, is Olga S. Tsjernisjefskaja, die vrou van die skrywer.
Verwysings in ander werke wysig
Karakters met die familienaam Kirsanov verskyn ook in die Iwan Toergenef se Vaders en Seuns.
Fjodor Dostojefski worstel met Nikolai Tsjernisjefski se idees in Aantekeninge uit die Ondergrond. In die besonder reageer hy negatief op Tsjernisjefski se idealisering van Die Kristalpaleis, 'n tema wat regdeur die Russiese letterkunde voorkom.
Die Amerikaanse dramaturg Tony Kushner verwys verskeie kere na die die boek in sy toneelstuk Slavs!.
Die hoofkarakter van André Gide se Les caves du Vatican ( Lafcadio se Avonture), Lafcadio, lyk soos Rakhmetov.
In die boek Ayn Rand: The Russian Radical beweer die skrywer Chris Matthew Sciabarra dat Wat moet gedoen word? een van die bronne van inspirasie vir Ayn Rand se denke is. Die hoofkarakter (Lopoechof) van die boek sê byvoorbeeld: "Ek is nie 'n man wat opofferings maak nie. En daar is inderdaad nie sulke dinge nie. 'n Mens tree op volgens die wyse wat jy die aangenaamste vind."
Vladimir Nabokov se laaste roman in Russies getiteld Die Geskenk bespot Wat moet gedoen word? in die vierde hoofstuk daarvan.
Verdere leeswerk wysig
- Mack, Maynard (1956). The Norton Anthology of World Masterpieces, bl. 1,085–1,086.
Verwysings wysig
- ↑ Middlebury College
- ↑ "The Philosophy of Chernishevsky". Geargiveer 8 September 2007 op Wayback Machine.
- ↑ Myrdal, Jan (1986). Ord och avsikt.
- ↑ Chernets, L. V. (1990). "Н. Г.: Биобиблиографическая справка" (in Russies). Русские писатели. Биобиблиографический словарь. Том 2. М--Я. Под редакцией П. А. Николаева. М., "Просвещение". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 November 2019. Besoek op 1 Maart 2012.
- ↑ Plekhanov, Georgi (1910). "Н.Г.Чернышевский" (in Russies). Библиотека научного социализма. Т.4. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 November 2019. Besoek op 1 Maart 2012.
- ↑ "What Is to Be Done?".
Eksterne skakels wysig
- Wat moet gedoen word? . Russiese teks.
- Wat moet gedoen word? . 1886 Engelse vertaling.