Whaktoe
Whaktoe (Arabies: وَقْت, waqt) is ’n Islamitiese term wat verwys na die tyd wanneer Moslems moet bid (salaah maak). Dit word hoofsaaklik vir die vyf daaglikse gebede en die Vrydaggebed gebruik. Volgens die Islamitiese geloof het Allah vir Mohammed die whaktoes geleer.
Die tye vir gebede is standaard vir alle Moslems oor die wêreld heen, veral vir die verpligte (fard) gebede; dit hang af van die posisie van die son. Daar is verskeie opinies oor die presiese tye omdat Islamitiese skole oor klein besonderhede verskil. Alle skole stem egter saam dat ’n spesifieke salaah nie voor die aangewese tyd gemaak kan word nie.
Die vyf daaglikse gebede wysig
Die vyf daaglikse gebede is verpligtend en word gedoen op tye wat hoofsaaklik deur die posisie van die son in die lug bepaal word. Die tye verskil dus van plek tot plek op aarde.
Fadjer, soeboeg (dagbreek) wysig
Die tyd vir die fadjer of soeboeg begin met subh saadiq – ware dagbreek, of wanneer die lig oor die hele breedte van die lug verskyn – en eindig met sonsopkoms. Voor die tyd moet die persoon hom reinig.
Thoer, zoeger (middag) wysig
Die tyd vir die thoer of zoeger begin wanneer die son verby sy hoogste punt in die lug is en duur tot sowat 20 min. voor die roep (athaan) vir die asser van die moskee af. Daar is dus ’n lang tyd waarbinne die gebed kan plaasvind, maar dit word gewoonlik in die middel van die werkdag gedoen en baie mense handel dit tydens hul middagete af.
Asser (namiddag) wysig
Die tyd vir die asser begin wanneer ’n voorwerp se skaduwee net so lank soos die voorwerp self is, plus die lengte van die skaduwee tydens thoer. Dit eindig met sonsondergang, verkieslik voor die son oranje begin word.
Magrieb (sonsondergang) wysig
Die tyd vir die magrieb begin wanneer die son ondergaan en duur totdat die lig in die weste nie meer rooi is nie, gewoonlik sowat 18 tot 20 min. vandat die tyd vir die isjaai begin het.
Isjaai (nag) wysig
Die tyd vir die isjaai begin wanneer die rooi lig weg is in die weste en duur tot met die verskyning van die "wit lig" (fajr sadiq) in die ooste. Die verkose tyd vir isjaai is voor middernag, dus halfpad tussen sonsondergang en -opkoms.
Vrydaggebed wysig
Die Vrydaggebed vervang die thoer (middaggebed) wat op die ander ses dae plaasvind. Die presiese tyd vir hierdie gemeenskapsgebed verskil van moskee tot moskee, maar dit moet altyd voor die tyd vir die asser plaasvind. Mans moet hierdie salaah as ’n gemeenskapsgebed doen. As hulle nie daartoe in staat is nie, moet hulle die thoer in die plek daarvan bid. Vroue kan die Vrydaggebed in die moskee of die thoer bid.
Eksterne skakels wysig
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
