Wikipedia

Styl (beeldende kunste)

In die beeldende kunste is styl 'n "... bepaalde manier wat die groepering van werke in verwante kategorieë moontlik maak"[1] of "...enige bepaalde en dus herkenbare manier waarop 'n stuk uitgevoer of 'n artefak gemaak word, of uitgevoer en gemaak behoort te word."[2] Dit verwys na die visuele voorkoms van 'n kunswerk wat verband hou met ander werke deur dieselfde kunstenaar, of werke van dieselfde tydperk, opleiding, streek, "skool", kunsbeweging of argeologiese kultuur: "Die idee van styl was lank die vernaamste metode waarvolgens die kunshistorikus kunswerke geklassifiseer het. Hy selekteer en vorm die kunsgeskiedenis volgens styl".[3]

Picasso se Les Demoiselles d'Avignon.
Picasso se La Vie.

Oorsig

wysig

Enige kunswerk kan teoreties gesproke volgens styl ontleed word; geen tydperk of kunstenaar kan nié 'n styl hê nie, behalwe deur volkome onbevoegdheid.[4] Omgekeerd kan geen natuurlike voorwerp oor 'n spesifieke styl beskik nie, aangesien styl die gevolg is van keuses wat deur 'n kunstenaar gemaak word.[5] Hetsy die kunstenaar 'n doelbewuste stylkeuse uitoefen of sy eie styl kan identifiseer, maak nie regtig saak nie.

Die meeste tydperke word eers later deur kunshistorici geïdentifiseer en gedefinieer, maar kunstenaars kan kies om hulle eie styl te definieer en benoem. Die name van die meeste ouer style is die skeppings van kunshistorici en sou nie deur die praktisyns van daardie style verstaan word nie. Sommiges het as spottende terme ontstaan, insluitend Goties, Barok en Rococo.[6] Kubisme aan die ander kant was 'n doelbewuste identifisering deur 'n paar kunstenaars; die woord self het blykbaar by kritici eerder as die skilders onstaan, maar is vinnig deur die kunstenaars aangeneem.

Westerse kuns, soos dié van sommige ander kulture, veral Chinese kuns, het 'n opmerklike geneigdheid om "klassieke" style uit die verlede van tyd tot tyd te laat herleef.[7]

Geskiedenis van die konsep

wysig
 
14de-eeuse Islamitiese ivoorornament gebaseer op die palmet-patroon; Alois Riegl se Stilfragen (1893) het die evolusie en oordrag van sulke motiewe beskryf.

Klassieke kunskritiek en die paar Middeleeuse geskrifte oor estetika het nie regtig bygedra tot die ontwikkeling van 'n konsep van styl of die ontleding daarvan nie,[8] en alhoewel Renaissance- en Barok-kunsskrywers baie geïnteresseerd in styl was, het hulle nie 'n samehangende teorie daarvan ontwikkel nie. Giorgio Vasari het 'n baie invloedryke, maag hoogs gekritiseerde, beskrywing van die ontwikkeling van styl in Italiaanse skilderkuns gegee. Hy het die ontwikkeling van 'n Florentynse styl, gebaseer op disegno of lyngebaseerde tekeninge, beklemtoon. Saam met ander Renaissance-teorici soos Leon Battista Alberti het hy klassieke debatte oor die beste balans tussen die realistiese uitbeelding van die natuur en die idealisering daarvan gevoer; hierdie debat sou tot die 19de eeu en die koms van Modernisme voortduur.[9]

Die teoretikus van Neoklassisisme, Johann Joachim Winckelmann, het in 1764 die stilistiese veranderinge in Griekse klassieke kuns ontleed deur dit noukeurig met die veranderinge in Renaissance-kuns te vergelyk, en "Georg Hegel het die idee gekodifiseer dat elke historiese tydperk 'n tipiese styl sal hê".[10] Die uitvinding van die Duitse woord Zeitgeist word dikwels aan hom toegeskryf, maar hy het die woord in werklikheid nooit gebruik nie. Hy het wel die frase der Geist seiner Zeit (die gees van sy tyd) gebruik en geskryf dat "niemand bo sy eie tyd kan uitstyg nie, want die gees van sy tyd is ook sy eie gees."[11]

Die konstruering van skemas vir die periodestyle van historiese kuns en argitektuur was van groot belang vir 19de-eeuse kundiges op die nuwe en aanvanklik hoofsaaklik Duitssprekende terrein van kunsgeskiedenis, met belangrike skrywers oor die teorie van styl, insluitend Carl Friedrich von Rumohr, Gottfried Semper, en Alois Riegl in sy Stilfragen van 1893. Heinrich Wölfflin en Paul Frankl het die debat in die 20ste eeu voortgesit.[12]

Semper, Wölfflin, en Frankl, en later Ackerman, het agtergronde in die argitektuurgeskiedenis gehad, en nes baie ander terme vir periodestyle, is "Romanesk" en "Goties" aanvanklik geskep om argitektoniese style te beskryf. Hierdie terme is dikwels op ander terreine van die beeldende kunste toegepas, en later selfs verder, na musiek, letterkunde en die algemene kultuur oorgedra.[13]

Stilistiese veranderinge in argitektuur volg dikwels op, en word moontlik gemaak deur, nuwe tegnieke of materiale, van byvoorbeeld die Gotiese ribgewelf tot moderne metaal- en gewapende betonkonstruksie.

Alhoewel styl teen die Tweede Wêreldoorlog as 'n sentrale komponent van kunshistoriese ontleding gevestig was, het ander maniere vir die bestudering van kuns ontwikkel,[14] sowel as 'n reaksie teen die beklemtoning van styl; vir Svetlana Alpers was "die normale invokasie van styl in kunsgeskiedenis inderdaad 'n neerdrukkende saak".[15]

Individuele styl

wysig

Tradisioneel het kunsgeskiedenis groot klem op die individuele styl van 'n kunstenaar geplaas: "Die konsep van persoonlike styl is moontlik 'n aksioom van Westerse konsepte van identiteit".[16] Die identifisering van individuele styl is veral belangrik in die toeskrywing van werke aan kunstenaars en 'n dominante faktor in kunswaardasie vir die kunsmark, bowenal vir werke in die Westerse tradisie sedert die Renaissance. Die identifisering van individuele styl in kunswerke is "basies die taak van 'n groep spesialiste in die veld, bekend as connoisseurs",[17] 'n groep wat by kunshandel en museums betrokke is. Daar is dikwels spanning tussen dié connoisseurs en die gemeenskap van akademiese kunshistorici.[18]

Die beoefening van connoisseurskap is hoofsaaklik 'n kwessie van subjektiewe indrukke wat nie maklik ontleed kan word nie, maar behels ook 'n deeglike kennis van die besonderhede van tegniek en die "hand" van verskillende kunstenaars. Giovanni Morelli (1816–1891) het die weg berei vir die sistematiese bestudering van diagnostiese klein besonderhede wat die kunstenaar se byna onbewuste "handskrif" en konvensies (vir die uitbeelding van byvoorbeeld ore of hande) openbaar. Die idee van tegniese "geheime" wat deur die skepper daarvan bewaar word, is 'n lank bestaande topos in die kunsgeskiedenis, van Vasari se waarskynlik mitiese vertelling van Jan van Eyck tot die geheimsinnige gewoontes van Georges Seurat.[19]

 
Skildery van Christus tussen die dokters, wat deur Christie's as "In die trant van Rembrandt Harmensz van Rijn" gekategoriseer is en in 2010 vir £750 verkoop is

Trant

wysig

"Trant" is 'n verwante term en word dikwels gebruik vir wat in werklikheid 'n onderafdeling van 'n styl is, en is moontlik op spesifieke styl- en tegniekpunte gefokus.[20] Terwyl baie elemente van periodekuns tot kenmerkende vorms en fatsoen gereduseer kan word, verwys "trant" oor die algemeen na die algehele styl en atmosfeer van 'n werk, veral komplekse werke soos skilderye wat nie maklik aan 'n presiese ontleding onderwerp kan word nie. Dit is 'n taamlik verouderde term en word vermy aangesien dit so 'n vaag is. Wanneer dit wel gebruik word, is dit dikwels in die konteks van nabootsings van die individuele styl van 'n kunstenaar, en dit is een van die hiërargie van diskrete of diplomatiese terme wat in die kunshandel gebruik word. Volgens die afslaers Christie's beteken die frase "Trant van..." wat in hulle katalogusse gebruik word, "Na ons mening 'n werk wat in die kunstenaar se styl gedoen is, maar van 'n later datum."[21]

Styl in argeologie

wysig
 
Paleolitiese steengereedskap volgens tydperk gegroepeer.

Ondanks moderne tegnieke soos radiokoolstofdatering bly periodiese of kulturele styl in die argeologiese veld 'n noodsaaklike hulpmiddel in die identifisering en datering van nie slegs kunswerke nie, maar alle klasse van argeologiese artefakte, insluitend suiwer funksionele voorwerpe.[22]

Net soos by kunsgeskiedenis is 'n formele ontleding van die morfologie (vorm) van individuele artefakte die beginpunt. Daarvolgens word tipologieë vir verskillende soorte artefakte gekonstrueer, en deur middel van die Ordeningstegniek word 'n stylgebaseerde relatiewe datering uitgevoer wanneer wetenskaplike absolute dateringstegnieke nie gebruik kan word nie.[23] Selfs klein fragmente soos potskerwe kan met sekerheid volgens hulle styl gedateer word. In teenstelling met die onlangse neigings in kunsgeskiedenis, heg argeologiese skole steeds baie waarde aan die studie van styl as basis vir die klassifisering van voorwerpe voordat verdere interpretasie volg.[24]

Stilering

wysig
 
Lugfoto van die baie gestileerde prehistoriese Uffington Wit Perd in Engeland

Stilering en gestileerd het 'n meer spesifieke betekenis en verwys na visuele voorstellings waar vereenvoudigde maniere gebruik word om voorwerpe of tonele uit te beeld sonder dat daar gepoog word om 'n volledige, presiese en akkurate weergawe van hul visuele voorkoms (mimesisof "realisties") te skep.

Gestileerde voorstellings word dikwels in tradisionele en moderne kuns, sowel as populêre vorms soos strokiesprente of animasie aangetref. The Simpsons sowel as Afrika-kuns maak van hoogs gestileerde voorstellings gebruik. Die twee Picasso-skilderye wat hier geplaas is, toon 'n beweging na 'n meer gestileerde weergawe van die menslike figuur binne die skilder se styl,[25] en die Uffington Wit Perd is 'n voorbeeld van 'n hoogs gestileerde prehistoriese voorstelling van 'n perd. Motiewe in die dekoratiewe kunste soos die palmet of arabesk is dikwels hoogs gestileerde weergawes van plantdele.

Selfs in kuns wat oor die algemeen mimesis of "realisme" nastreef, word 'n mate van stilering dikwels in die besonderhede aangetref, veral in figure of ander voorwerpe in die agtergrond.[26] Tekeninge, modelli en ander sketse wat nie as voltooide werke te koop aangebied word nie, sal ook baie dikwels gestileerd wees.

Sien ook

wysig

Verwysings

wysig
  1. ↑ Fernie, Eric.
  2. ↑ Gombrich, 150
  3. ↑ George Kubler summarizing the view of Meyer Schapiro (with whom he disagrees), quoted by Alpers in Lang, 138
  4. ↑ George Kubler goes further "No human acts escape style", Kubler in Lang, 167; II, 3 in his list; Elkins, s. 2
  5. ↑ Lang, 177–178
  6. ↑ Gombrich, 131; Honour & Fleming, 13–14; Elkins, s. 2
  7. ↑ Honour & Fleming, 13
  8. ↑ classical authors did leave a considerable and subtle body of analysis of style in literature, especially rhetoric; see Gombrich, 130–131
  9. ↑ See Blunt throughout, with in particular pp. 14–22 on Alberti, 28–34 on Leonardo, 61–64 on Michelangelo, 89–95 and 98–100 on Vasari
  10. ↑ Elkins, s. 2; Preziosi, 115–117; Gombrich, 136
  11. ↑ Glenn Alexander Magee (2011), "Zeitgeist", The Hegel Dictionary, Continuum International Publishing Group, p. 262, ISBN 978-1-84706-591-9, https://books.google.com/books?id=khvwPJMzNzMC&pg=PA262 
  12. ↑ Rawson, 24
  13. ↑ Gombrich, 129; Elsner, 104
  14. ↑ Kubler in Lang, 163
  15. ↑ Alpers in Lang, 137
  16. ↑ Elsner, 103
  17. ↑ Alpers in Lang, 139, a situation she sees as problematic
  18. ↑ Exemplified in grumbling by Grosvenor; Crane, 214–216
  19. ↑ Gotlieb, throughout; 469–475 on Vasari and van Eyck; 469 on Seurat.
  20. ↑ "What Is Poetry?"
  21. ↑ Christie's "Explanation of Cataloguing Practice" (after lot listings) Geargiveer 5 Maart 2016 op Wayback Machine.
  22. ↑ Sien ook Alpers in Lang, 140
  23. ↑ Thermoluminescence dating can be used for much ceramic material, and the developing method of Rehydroxylation dating may become widely used.
  24. ↑ Review by Mary Ann Levine of The Uses of Style in Archaeology, edited by Margaret Conkey and Christine Hastorf (see further reading), pp. 779–780, American Antiquity, Vol. 58, No. 4 (Oct., 1993), Society for American Archaeology, JSTOR
  25. ↑ See Elsner, 107 on Picasso as the paradigm of "the supremely self-conscious poseur in any style you like".
  26. ↑ Holloway, John, The Slumber of Apollo: Reflections on Recent Art, Literature, Language and the Individual Consciousness, p. 30, 1983, Cambridge University Press, ISBN 0-521-24804-3, 9780521248044, google books

Bronne

wysig
  • "Alpers in Lang": Alpers, Svetlana, "Style is What You Make It", in The Concept of Style, ed. Berel Lang, (Ithaca: Cornell University Press, 1987), 137–162, google books.
  • Bahn, Paul G. and Vertut, Jean, Journey Through the Ice Age, University of California Press, 1997, ISBN 0-520-21306-8, 9780520213067, google books
  • Blunt Anthony, Artistic Theory in Italy, 1450–1600, 1940 (refs to 1985 edn), OUP, ISBN 0-19-881050-4
  • Crane, Susan A. ed, Museums and Memory, Cultural Sitings, 2000, Stanford University Press, ISBN 0-8047-3564-6, 9780804735643, google books
  • Elkins, James, "Style" in Grove Art Online, Oxford Art Online, Oxford University Press, accessed March 6, 2013, subscriber link
  • Elsner, Jas, "Style" in Critical Terms for Art History, Nelson, Robert S. and Shiff, Richard, 2nd Edn. 2010, University of Chicago Press, ISBN 0-226-57169-6, 9780226571690, google books
  • Gombrich, E. "Style" (1968), orig. International Encyclopedia of the Social Sciences, ed. D. L. Sills, xv (New York, 1968), reprinted in Preziosi, D. (ed.) The Art of Art History: A Critical Anthology (see below), whose page numbers are used.
  • Gotlieb, Marc, "The Painter's Secret: Invention and Rivalry from Vasari to Balzac", The Art Bulletin, Vol. 84, No. 3 (Sep., 2002), pp. 469–490, JSTOR
  • Grosvenor, Bendor, "On connoisseurship", article in Fine Art Connoisseur, 2011?, now on "art History News" website
  • Honour, Hugh & John Fleming. A World History of Art. 7th edition. London: Laurence King Publishing, 2009, ISBN 978-1-85669-584-8
  • "Kubler in Lang": Kubler, George, Towards a Reductive Theory of Style, in Lang
  • Lang, Berel (ed.), The Concept of Style, 1987, Ithaca: Cornell University Press, ISBN 0-8014-9439-7, 9780801494390, google books; includes essays by Alpers and Kubler
  • Murphy, Caroline P., Review of: After Raphael: Painting in Central Italy in the Sixteenth Century by Marcia B. Hall, The Catholic Historical Review, Vol. 86, No. 2 (Apr., 2000), pp. 323–324, Catholic University of America Press, JSTOR
  • Preziosi, D. (ed.) The Art of Art History: A Critical Anthology, Oxford: Oxford University Press, 1998, ISBN 978-0-7148-2991-3
  • Rawson, Jessica, Chinese Ornament: The lotus and the dragon, 1984, British Museum Publications, ISBN 0-7141-1431-6

Verdere leesstof

wysig
  • Conkey, Margaret W., Hastorf, Christine Anne (eds.), The Uses of Style in Archaeology, 1990, Cambridge: Cambridge University Press, Review by Clemency Chase Coggins in Journal of Field Archaeology,1992), from JSTOR
  • Davis, W. Replications: Archaeology, Art History, Psychoanalysis. Pennsylvania: Pennsylvania State University Press, 1996. (Chapter on "Style and History in Art History", pp. 171–198.) ISBN 0-271-01524-1
  • Panofsky, Erwin. Three Essays on Style. Cambridge, Mass. The MIT Press, 1995. ISBN 0-262-16151-6
  • Schapiro, Meyer, "Style", in Theory and Philosophy of Art: Style, Artist, and Society, New York: Georg Braziller, 1995), 51–102
  • Sher, Yakov A.; "On the Sources of the Scythic Animal Style", Arctic Anthropology, Vol. 25, No. 2 (1988), pp. 47–60; University of Wisconsin Press, JSTOR; pp. 50–51 discuss the difficulty of capturing style in words.
  • Watson, William, Style in the Arts of China, 1974, Penguin, ISBN 0-14-021863-7
  • Wölfflin, Heinrich, Principles of Art History. The Problem of the Development of Style in Later Art, Translated from 7th German Edition (1929) into English by M D Hottinger, Dover Publications New York, 1950 and many reprints
  • See also the lists at Elsner, 108–109 and Elkins
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Styl_(beeldende_kunste)&oldid=2429651"