Tuinkabouter

Tuinkabouters (Duits: Gartenzwerge) is beeldjies wat as ornamente op grasperke en in tuine gebruik word. Die kabouters het menslike eienskappe en word tradisioneel as manlike dwerge met 'n rooi gepunte mus uitgebeeld. Tuinkabouters se grootte wissel gewoonlik van 30 – 60 cm. Miniatuur tuinkabouters wat net 'n paar sentimeters hoog is, is 'n neiging wat onlangs posgevat het. Hoewel tuinkabouters oorspronklik as versiering in die tuine van welgestelde Europeërs gebruik is, word hulle deesdae in die tuine en op grasperke van alle sosiale klasse, oral in die Westerse wêreld, gesien.

'n Duitse tuinkabouter

Tuinkabouters

Geskiedenis

In Antieke Rome] is klein klipstandbeelde wat die Grieks-Romeinse vrugbaarheidsgod Priapus uitbeeld, gereeld in Romeinse tuine geplaas. Priapus was ook die beskermer van vloere. Kabouters as magiese wesens is vir die eerste keer in die Renaissance-tydperk deur die Switserse alchemikus Paracelsus as "miniatuurfigure, twee span hoog, wat nie graag met mense wou meng nie" beskryf. Gedurende hierdie tydperk is 1 meter hoë klip "groteske", wat in skel kleure geverf is, dikwels in die tuine van welgestelde mense geplaas. Van die figure wat uitgebeeld is, was gobbi (Italiaans vir boggelrug). In 1616 het Jacques Callot 21 gegraveerde en versierde weergawes van gobbi vervaardig.

Voor die 20ste eeu

Teen die laat 1700's het kabouteragtige beelde van hout of porselein, wat 'gnome' genoem is, gewilde huishoudelike versierings geword. Die omgewing rondom Brienz in Switserland was bekend vir die vervaardiging van hout huiskabouters. In Duitsland het die tuinbeelde se betekenis verwronge geraak met tradisionele verhale en bygelowe oor die 'klein volkie' of dwerge, wat die mense geglo het hulle in die myne en op die plase gehelp het. Teen 1841 het die Dresden-maatskappy Baehr en Maresch reeds klein keramiekbeelde van dwerge of kabouters in voorraad gehad. Hoewel die aanspraak betwis word, word daar ook beweer dat die eerste tuinkabouters deur Baehr en Maresch gemaak is.

Replika van Lampy, Charles Isham se 1847 terracotta kabouter. Die oorspronklike word in Lamport Hall ten toon gestel.

Binne minder as tien jaar het beelde van tuinkabouters van die provinsies Sakse en Thüringen vanaf Duitsland na Frankryk versprei. In 1847 het Sir Charles Isham 21 terracotta kabouters, wat in Duitsland deur Philip Griebel vervaardig is, na Brittanje gebring. In Brittanje het die tuinkabouters in Engels as "gnomes" bekend gestaan. Die tuinkabouters is in die tuin by Isham se huis, Lamport Hall in Northamptonshire, geplaas. Van die oorspronklike groep kabouters het net een, met die bynaam "Lampy", behoue gebly. Lampy is in Lamport Hall te sien, en is vir die bedrag van GB£1 miljoen verseker.

Die gewildheid van tuinkabouters het verder momentum gekry toe Sir Frank Crisp, die eienaar van die tweede grootste versameling tuinkabouters in die Verenigde Koninkryk, sy Friar Park, Henley-on-Thames-landgoed, vanaf 1910 - 1919, vir ten minste een maal 'n week vir die publiek oopgestel het. Dit was waarskynlik hier waar tuinliefhebbers en besoekers van oor die hele wêreld tuinkabouters vir die eerste keer gesien het.

Die vervaardiging van kabouters in Duitsland het toegeneem, met talle groot sowel as klein vervaardigers, elk met hul eie spesifieke ontwerpstyl, wat tot die mark toegetree het of dit verlaat het. Vanaf ongeveer 1860 en daarna, is daar baie beeldjies in Gräfenroda, 'n stad in Thüringen, bekend is vir sy keramiekware, vervaardig.

In die 1840's het die gebruik van tuinkabouters na ander lande in Europa versprei, en het hulle in veral Frankryk en Brittanje gewild geword. Die term "tuingnoom" kan afkomstig wees van die term "Gnomen-Figuren" (miniatuurbeeldjies) wat in die oorspronklike Duitse katalogusse gebruik is.

20ste eeu

Die gebruik van tuinkabouters het na die Eerste Wêreldoorlog afgeneem, maar hulle het in die dertigerjare weer gewild geword na die uitreiking van Disney se animasiefilm Snow White and the Seven Dwarfs. Meer mense in die werkersklas kon dit toe bekostig om dit te koop. Tom Major-Ball (vader van die voormalige Britse premier John Major) se maatskappy Major's Garden Ornaments, was destyds die belangrikste vervaardiger van tuinkabouters. Tydens die Tweede Wêreldoorlog en die daaropvolgende jare het die bedryf gesukkel, en die meeste produsente het die vervaardiging van tuinkabouters gestaak.

Tuinkabouters het in die 1970's weer in gewildheid toegeneem, met die skepping van meer humoristiese kabouters. Gedurende die negentigerjare het rondreisende kabouters en kabouterpoetse gewild geword en is daar by tye selfs in die nasionale media daaroor berig. Mense sou byvoorbeeld vir die grap, 'n tuinkabouter uit 'n niksvermoedende persoon se tuin steel. Nadat hulle dan foto's van die gesteelde kabouter op allerhande plekke geneem het, en die foto's aan die eienaar gestuur het, is die tuinkabouter weer na sy huis teruggeneem.

Die nageslag van Philip Griebel vervaardig steeds tuinkabouters in Duitsland. Teen 2008 was daar na raming 25 miljoen tuinkabouters in Duitsland.

Tipes tuinkabouters

Tuinkabouters is gewoonlik manlik en dikwels bebaard. Hulle dra gewoonlik rooi Frigiese musse en rook dikwels pype. Hulle word dikwels uitgebeeld asof hulle 'n rustige tydverdryf, soos byvoorbeeld visvang of slaap, beoefen.

Die tuinkabouters kan gemaak word van terracotta klei (loperige klei) wat in vorms gegiet word. Dit word gelaat om te stol; die middelste gedeelte binne-in die vorm word later uitgekrap sodat slegs 'n dunnerige kleidop oorbly. Sodra as wat die tuinkabouter ferm is, word dit uit die vorm verwyder en in 'n oond gebak totdat dit hard is. Nadat dit afgekoel het, word die kabouter geverf. Hedendaagse tuinkabouters kan ook van harse en soortgelyke materiale gemaak word.

Deesdae is daar baie verskillende variasies van die tuinkabouters, byvoorbeeld humoristiese weergawes wat wissel van die vrolike motorfietsryer tot kabouters wat vleis braai, asook tuinkabouters wat verteenwoordigend is van 'n meer donker humor, met 'n tuinkabouter wat in die rug gesteek word of 'n laksman se kappie dra.

In populêre kultuur en politiek

Coolmen tuinkabouters

In die Verenigde Koninkryk het tuinkabouters kontroversieel geraak in gewigtige tuinboukringe, en is hulle vir 'n tyd lank by die gesogte Chelsea-blommeskou verbied, omdat die organiseerders van mening was dat hulle afbreuk doen aan die tuinontwerpe. Aangesien tuinkabouters algemeen in die tuine van werkersklas en voorstedelike huishoudings gebruik is, het voorstanders van tuinkabouters die organiseerders van snobisme beskuldig. Die verbod is in 2013, wat saamgeval het met die eeufeesvierings van die skou, opgehef.

• 'n Subplot in die 2001 Franse film Amélie wentel om 'n "rondreisende" tuinkabouter.
• 'n Sestig sentimeter lange tuinkabouter met 'n lang, wit baard, 'n rooi koniese mus en 'n blou jas is die sentrale figuur in die Roaming Gnome-advertensieveldtog van Travelocity wat in Januarie 2004 van stapel gestuur is.
• Gnomeo en Juliet is 'n 2011 Brits-Amerikaanse CGI-film, geïnspireer deur die tragedie van Romeo en Juliet, maar met tuinkabouters as karakters. In 2018 is 'n opvolgrolprent, Sherlock Gnomes, vrygestel.
• Die Sosiaal-Demokratiese Party van Oostenryk (SPÖ) het tuinkabouters, wat hulle 'Coolmen' genoem het, in hul veldtog vir die 2014-verkiesing in Vorarlberg, gebruik. Die tuinkabouters is gebruik om ironiese humor te weerspieël. Die SPÖ het histories swak presteer tydens verkiesings in hierdie deel van Oostenryk en hulle het hulsef as 'n politieke 'dwerg' beskou. Tydens die veldtog is 20 000 Coolmen, met klein plakkate met kort slagspreuke, langs besige paaie geplaas. Die party het 'n polisieverslag aanhangig gemaak nadat 400 van die 'Coolmen' verdwyn het. Dit het die aandag van die internasionale media getrek.
• In die 2010 video-speletjie Fable III is daar 'n missie wat bysaak is tot die eintlike doel van die speletjie, waarvolgens 'n groep tuinkabouters magiese eienskappe kry, wat die speler se karakter dwarsoor die wêreld moet versamel.
• Tuinkabouters is die dryfveer van Old Man Henderson., Sy eskapades ontwrig 'n Call of Cthulhu-variasie van die tafelblad rolspel speletjie, wat in 2010 op die webwerf 1d4chan beskryf is. Die Henderson-karakter se enigste doelwit was om tuinkabouters ter waarde van $ 40 000 van 'n plaaslike kultus te 'red', terwyl hy nie besef het dat hy hulle voor die aanvang van die speletjie se sessie aan liefdadigheid geskenk het nie.
• 'n 2005-episode van King of the Hill met die titel "Yard, She Blows!" wentel om Peggy se nuut verworwe, baie skaars tuinkabouter, wat deur Bobby gebreek word. Hank, wat die tuinkabouter haat, probeer om die gebeurtenis te gebruik om ontslae te raak van die kabouter op die voorste grasperk.

• 
  Historiese kabouters
• 
  Tradisionele Duitse tuinkabouter
• 
  Tuinkabouters in die Gnome-reservaat, Devon, Verenigde Koninkryk
• 
  Tradisionele grys tuinkabouter (En grève beteken "Aanval")

Sien ook

• Tuinkluisenaar
• Tuinornament
• Kabouterreservaat
• Kitsch
• Rondreisende tuinkabouter

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tuinkabouter.