Willem Adolph Krige

Ds. Willem Adolph Krige (Stellenbosch, 15 April 1816 – Stellenbosch, 28 Junie 1884) was ’n predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk en die eerste leraar van dié kerkverband wat die evangelie noord van die Oranjerivier gaan verkondig het.

Ds. W.A. Krige.

Herkoms en opleiding

Hy was die seun van Willem Adolph Krige, ’n boer, en sy vrou, Elizabeth de Villiers. Ná sy opleiding aan die Universiteit van Utrecht in Nederland, keer hy terug na sy vaderland en word op 30 Desember 1841 as predikant van die NG Kerk gelegitimeer.

Gemeentelike bediening

Nadat Krige enige maande lank in 1843 in die NG gemeente Caledon vir ds. J. Cassie, wat toe op reis in die buiteland was, afgelos het, word hy deur die goewerneur, sir George Thomas Napier, as predikant van die pas gestigte NG gemeente Victoria-Wes in die Karoo aangestel, waar hy op 27 Oktober 1844 deur ds. Colin Fraser van die NG gemeente Beaufort-Wes bevestig word. Beaufort-Wes was die moedergemeente waarvan Victoria-Wes afgestig het, net ’n jaar ná die eerste afstigting, Prins Albert in 1842. Onder Krige se leiding word die eerste kerkgebou opgerig en in 1850 vervang. Van 1858 tot 1870 dien hy as die Ring van Beaufort se skriba en ook tot 1875 as konsulent van die gemeente Beaufort-Wes.

Konsulent van Beaufort

As konsulent van Beaufort was hy ten nouste betrokke by die wel en wee van die moedergemeente. Toe ds. Fraser se se akte van demissie op 12 Januarie 1863 in die teenwoordigheid van die volle kerkraad in die pastorie aan hom oorhandig word, was ds. Krige daar om hom ’n aangename rus toe te wens. Die vakature wat met die aftrede van ds. Fraser ontstaan het, het sowat twee jaar geduur. Met die aanvaarding van die Ordonnansie van 1843 het die goewerneur nie meer predikante na willekeur aangestel en verplaas nie, want nou het die NG Kerk vryheid van bestuur ontvang en dit het onder meer beteken dat daar in die vervolg vrye verkiesing van kerkraadslede en beroeping van predikante deur die breë of gekombineerde kerkraadsvergadering sou plaasvind. Die eerste sodanige vergadering in die geskiedenis van Beaufort-Wes se gemeente is onder voorsitterskap van Krige gehou op 12 Januarie 1863 in die ou kerk om vir die eerste maal 'n leraar vir die gemeente te beroep.

Die naweek met die ontvangs en bevestiging van ds. Willem Petrus de Villiers, Beaufort se vierde predikant ná die kortstondige dienstyd van ds. Albert Zinn, is die moedergemeente se nuwe orrel die Vrydagaand, 17 April 1868, ingewy. Die orrel het reeds in Julie 1867 aangekom, waarna die kerkraad besluit het om dit oorkant die preekstoel op te sit. Met die orrelinwyding het ds. Krige in 'n stampvol kerk die wydingsrede uitgespreek na aanleiding van Psalm 100:2. Ds. De Villiers se bevestiging het die Saterdagoggend om halftien plaasgevind. Aan die handeoplegging het deelgeneem: ds. Krige, prof. Nicolaas Hofmeyr van die Kweekskool, di. Colin Fraser (emeritus) en E. du Toit (Jacobsdal).

Ná die swaar afskeid van ds. De Villiers in Augustus 1875 was die gemeente sowat agt lank maande vakant en is ds. A.A. Louw van Murraysburg as konsulent aangestel in die plek van ds. Krige, die einde van sy lang verbintenis met die moedergemeente.

Eerste predikant na Vrystaat

Tydens sy bediening in die gemeente Victoria-Wes besoek hy in 1846 namens die Ring van Graaff-Reinet, destyds bekend as die Derde Ring, die Voortrekkers noord van die Oranjerivier, hoofsaaklik in die omstreke van die Rietrivier, die eerste leraar van die NG Kerk wat die evangelie anderkant die groot rivier verkondig het. Hoewel sy besoek net ’n maand (omstreeks Mei) geduur het, doop hy sowat 100 kinders. Uit sy opgawes blyk dit dat daar toe al sowat 1 800 Hollandssprekendes in daardie geweste was. Dat party van die kinders wat hy gedoop het toe al ’n jaar oud was, getuig van die geestelike verwaarlosing waaraan die mense blootgestel was. Die vernaamste stoot wat Krige aan sake gegee is, is dat hy 'n direksie van nege lede laat kies het met opdrag om eerstens ondersoek in te stel na die moontlikheid om 'n gemeente aldaar te stig en tweedens om na 'n geskikte plek vir 'n kerkplaas of dorp uit te sien. Ook het hy die som van £700 vir die aankoop van so 'n plaas gekollekteer, asook 'n waarborglys van £124 per jaar vir vyf jaar vir die predikant se salaris opgestel. Eers op 11 Maart 1848 was 'n kommissie van die Kaapse Kerk saam met die lede van die direksie byeen op Groenkloof. Hier is die NG gemeente Fauresmith gebore, maar met 'n ander naam, "De Gemeente aan de Rietrivier", naas Winburg die oudste gemeente in die Vrystaat.

Na Prins Albert

Krige se laaste standplaas was Prins Albert, die NG gemeente Beaufort-Wes se oudste dogtergemeente en net ’n jaar ouer as Krige se vorige standplaas, die tweede oudste dogter, Victoria-Wes. Hy arbei hier van Augustus 1859 tot en met sy aftrede in Junie 1883. Ook hier het hy ’n kerkgebou laat oprig en op 18 Maart 1865 ingewy. Ná sy aftrede gaan woon hy op sy geboortedorp.

Persoonlike lewe

Krige is op 4 Februarie 1842 getroud met Johanna Hermina Redelinghuys van Kaapstad. Uit die huwelik is 10 kinders gebore onder wie Johannes Hermanus (1853-1931), latere predikant van Hofmeyr, Oos-Kaap en Jacob Daniël (1862-1953), die bekende “Japie Home” van Stellenbosch.

Bronne

• Beyers, C.J. (hoofred. sedert 1973) en Krüger, prof. D.W. (hoofred. tot 1971). 1977. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel III. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers.
• Smit, ds. A.P. 1945. Gedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Gemeente Beaufort-Wes (1820-1945). Beaufort-Wes: N.G. Kerkraad.