Willemiet

(Aangestuur vanaf Williamite)

'n Willemiet was 'n volgeling van Koning Willem III van Engeland, wat vir Koning Jakobus II en VII tydens die Glorieryke Rewolusie afgesit het. Willem, die Stadhouer van die Nederlandse Republiek, het met die steun van die Engelse Whigs vir Jakobus vervang.

Flag of the Orange Order
Die pers ster van die Willemietleër is die vlag van die hedendaagse Oranjeorde
Stoke House (1695) in Vitruvius Britannicus I (1715)

Een van Willem se doelstellings was om Engeland se toetrede tot sy Liga van Augsburg teen Frankryk in die Negejarige Oorlog te verseker. Vir Willemiete in Engeland, Skotland en Ierland is Willem gesien as 'n waarborg vir onderskeidelik burgerlike en godsdienstige vryheid en van die Protestantse monargie teen Katolieke Absolutisme.

Die term "Willemiet" word ook gereeld gebruik om te verwys na Willem se multi-nasionale leër in Ierland tydens die Willemiet-oorlog in Ierland van 1689-91. In Ierland self is Willem hoofsaaklik ondersteun deur Protestante, en teengestaan deur die inheemse mense en die Anglo-Ierse Katolieke Jakobiete wat Jakobus ondersteun het. Nadat Jakobus II in 1685 die troon bestyg het, het hy toegesien dat Richard Talbot, 1ste graaf van Tyrconnell, vir Protestante met Katolieke in regeringsposte vervang. Die Koninklike Ierse Leër is ook gesuiwer van protestante en deur Katolieke offisiere en soldate vervang. Die Ierse paramilitêre eenhede is ontwapen en die wapens waarop beslag gelê is, is aan Katolieke uitgereik.

Die Ierse Protestante het in 1689 in reaksie hierop hul eie Leër van die Noorde gevorm, Willem van Oranje tot koning verklaar en begin om die vestings rondom Cork te beset, veral in Ulster. Die Ierse Jakobiet Leër kon egter weer beheer neem en het Bandon ingeneem. Hulle het die Leër van die Noorde tydens die Beleg van Dromore verpletter. Kort voor lank het slegs Derry en Enniskillen nog uitgehou.

Na hierdie vroeë terugslae het die Willemiet-magte 'n reeks oorwinnings tydens die oorlog behaal en in 1689 vir Derry verdedig en Carrickfergus beset. Gevolglike gevegte tydens die Slag van Boyne en die Slag van Aughrim het teen 1691 gelei tot 'n beslissende oorwinning tydens die Beleg van Limerick.

Willem het in 1690 self sy magte gelei by Boyne. Dit word herdenk in skilderye soos Benjamin West se The Battle of the Boyne. Hy word steeds uitgebeeld in die ikonografie van die Oranjeorde, wie se naam afkomstig is van Willem se dinastie, die Huis van Oranje-Nassau.

Willemiet-argitektuur word soms toegepas tot laat-Stuartse argitektuur wat gebou is in die tydperk van ongeveer 1690 - 1710 in die tipiese konserwatiewe Engelse tradisie wat onder Charles II deur Hugh May en Christopher Wren opgerig is, en waarvan Belton House, Lincolnshire, en die voormalige Stoke Edith House, Herefordshire[1] tipiese voorbeelde van is. Sulke kompakte huise pas nie maklik binne die konvensies van Engelse barokargitektuur nie.

Die Willemiet Pers Ster is tans nog deel van die vlag van die Oranjeorde in Noord-Ierland .

Notas wysig

  1. Sir John Summerson verwys na Stoke Edith as 'n voorbeeld van "die standaard sewentiende eeuse produk" (die Hugh May tipe)Architecture in Britain 1530 to 1830, 1985:192.

Bronne wysig

  • J.G. Simms, Jacobite Ireland, London 1969