Wolfkruisings in die Suid-Afrikaanse Weermag

Die Suid-Afrikaanse Weermag het in die laat-1970's 'n Siberiese gryswolfmannetjie met twee Duitse herderstewe gekruis; hul nakomelinge sou by wyse van selektiewe teling tot skerper en sterker wolfkruisings in die Suid-Afrikaanse Weermag vir die Grensoorlog verder ontwikkel word. Die projek is in die vroeë of laat 1980's laat vaar.

Agtergrond

Volgens Peet Coetzee (in sy boek geskryf in 2010) het die teelprogram vroeg in 1971 sy aanvang geneem toe die Suid-Afrikaanse Weermag se Perde- en Hondesentrum 'n jong Siberiese gryswolfmannetjie as skenking ontvang het van mnr. Kevin Wilson van die High Noon-wildplaas naby Villiersdorp. "Big Red", of "Red", is deur sy moederwolf verwerp en deur die Wilsons grootgemaak. Omrede sy liggaamsbou en temperament geskik was, en boonop as 'n pragtige dier beskou is, is wolwekennis van buite deur die Weermag ingeroep.

Dr. Istwan Larendler het sy doktorsgraad by die Fakulteit Dierkunde aan die Universiteit van Boedapest verwerf, met wolwe as sy vakgebied. Big Red het egter sersant Dan Howden (die bevelvoerder van die hondesentrum) as sy dresseerder en tropleier aanvaar. Die heimlike gedagte om hierdie wolf na die grens te stuur om daar diens te doen, het dr. Larendler summier afgeskiet: 'n wolf is van nature 'n skugter dier wat net vrees en haat ken as hy in 'n hoek gedryf word. Dr. Larendler het wel die kruising met Duitse herderstewe goedgekeur, met dien verstande dat die geskikte honderas eers teen die vyfde geslag geworp sal word.

Volmaanaande was met die bloedstollende wolwehuil en slapelose nagte sinoniem, getuig Coetzee, want as die "hoofsanger" (by name Red) eers begin huil, het die ander bykans 150 honde ("mede-inwoners") in 'n koor ingeval. Nog 'n probleem was die ligging van die teelafdeling, wes van die hondehokke. Indien die wind die reuk van die wyfies op hitte sou skep en na die reuns sou waai, kon die opleiding van laasgenoemde eenvoudig nie voortgaan nie; 'n mens kon niks met hulle uitgerig kry nie.

Toe die hondeskool omtrent 10 jaar later na Bourke's Luck (Oos-Transvaal) verskuif is, is daar sprake van tot 'n sesde geslag kruisings wat geteel is. Een van die eerste nasate, Zorro, was 'n pragtige dier, maar 'n uiters moeilike en beneukte wolfkruising; slegs twee persone by die opleidingskool kon hom dresseer, by name onderkorporaal Paul Roos en skutter O'Hara. Daar is ook bevind elke afsonderlike werpsel se temperament het verskil.

In 1982 is dr. Larendler se hipotese op die proef gestel toe die wolfkruisings na die grens gestuur is. Al was van die latere kruiswerpsels beduidend vriendeliker as die Zorro-tipe, en al kon hierdie jongste generasies ook uitstekend spoorsny, is die projek summier beëindig. Die pels was te dik en het aan al wat doring is vasgehaak en die hitte was boonop uitputtend.

Sophie Trollope (medestigter van die South African Friends of Wolves in Oktober 2004 ) stel egter die aanvangsdatum vas op 1978, met twee artikels uit die media, benewens persone met wie sy onderhoud gevoer het, as bewysstukke. Volgens haar is die einde van die kruisingsprogram in 1988 (wat wel strook met hibriede-eienaars wat selfs in die 2000's aanvoer hul kruisings is uit die weermag afkomstig), hoewel haar aanhaling uit Peet Coetzee se boek Dogs of War sê dr. Larendler het sy stelling in 1982 gemaak; terwyl Coetzee se Afrikaanse boek sê: "Die stelling van dr. Larendler is 1982 bewys, toe wolfkruisings aan die grens beproef is".

Die eerste bewyse van die aanvangsdatum haal sy aan uit The Pretoria News, geskryf deur die koerant se vaste verslaggewer, van 1978; die aankoms van die wolfwelpie by die weermag skat sy iewers in Augustus 1978 (geen datum word in die artikel vermeld nie).

"Red" was toe maar 7 maande oud toe hy by Voortrekkerhoogte se weermagshondeskool aangekom het. Hy was maar senuagtig en onseker in sy nuwe omgewing, maar het geen geluid gemaak of gegrom nie, want hy het nie soos mak honde geblaf nie. Inteendeel, hy het glad nie van die hondegeblaf en ander geraas gehou nie - hy was nog wild (volgens sy dresseerder, Sersant "Dann"). Die nuweling se aankoms by Voortrekkerhoogte volg twee weke nadat daar 'n beroep op die publiek gedoen is om honde aan die weermag te skenk.

Die tweede bewysstuk is 'n artikel wat in die Maartuitgawe van Paratus in 1980 verskyn het, die mondstuk van die Suid-Afrikaanse Weermag. Trollope skryf sy het die artikel in Engels vir haar Amerikaanse lesers vertaal.

Paratus het met kaptein D. de W. Wessels, die Bevelvoerder van die Verkrygingsvleuel (onder wie se aanvoering hierdie projek volvoer is) die onderhoud gevoer.

In die oorspronklike artikel in Afrikaans word daar dan ook berig die hondesentrum in Voortrekkerhoogte het 'n jong Europese wolf met 'n Duitse herdershondteef "in wetenskaplike omstandighede" gepaar. 'n Soortgelyke kruisteling is wel voorheen in Duitsland gedoen, maar op Suid-Afrikaanse bodem is dit vir die eerste maal op "streng wetenskaplike wyse" gedoen. Daar staan dan duidelik in die artikel:

Die wolf, Big Red, is aan die einde van 1978 deur 'n wildplaas in Kaapland aan die SAW Hondesentrum geskenk. By die sentrum is hy eers "gesosialiseer" en toe gedeeltelik afgerig. Hy het perfek aangepas en die mens aanvaar.

Die doel van die projek was om "die positiewe eienskappe van die wilde dier oor te dra op die mak hond". Die uiteindelike voordele word eers vyf tot tien jaar die toekoms in gestel. Van die "veelvuldige" positiewe eienskappe by die wolf sluit in:

• "sy ekonomie van beweging" (energie word spaarsaam gebruik vir beweging)
• die bogemiddelde spierkrag tot spiermassaverhouding is sterker as by 'n hond van soortgelyke massa
• wat gepaardgaan met taaiheid, gehardheid, uithouvermoë en gesonde beenstruktuur
• "die wolf is ingestel op oorlewing en het 'n skerper gebruik van sy sintuie as 'n hond".

In dieselfde berig staan ook:

Cathleen, 'n goedgeteelde Duitse herdershond, het in November 1979 'n werpsel van drie reuntjies en drie tefies by Big Red gehad. Die welpies is eenvormig van kleur en trek oorwegend na hul vaar. Dit wil voorkom asof die wolf-faktor baie sterker is. Op agt weke is toetse op hulle gedoen om te bepaal of sekere gewenste karaktertrekke in hulle vasgelê is. Kapt. Wessels sê dat die uitslae van die toetse bo verwagting gunstig was.

Die welpies uit hierdie werpsel sou dan later met honde geteel word, lui die artikel. Verdere toetse sal volg en by wyse van selektiewe teling sal 'n hond ontwikkel word wat die beste eienskappe van die wolf en die Duitse herdershond openbaar.

Paratus (wat 282 uitgawes vanaf November 1970 tot April 1994 uitgegee het) bevat egter nog twee artikels wat Big Red noem.

Skaars 'n paar maande ná die Maartartikel, verskyn in die bylaag van die Junie 1980-uitgawe van Paratus 'n artikel getiteld: "Tukkies en SAW stal saam uit." Die volgende inligting word vermeld:

Die SA Weermag en Hondesentrum het onlangs saam met die Universiteit van Pretoria se fakulteit vir Wis- en Natuurkunde uitgestal om hul gesamentlike werksaamhede en navorsing aan die publiek bekend te stel. Die Hondesentrum werk ten nouste saam met die Tukkies se Departement van Genetika om 'n super-honderas, met die mees gewenste eienskappe van 'n wolf en 'n Duitse herdershond, te teel. Prof. J.M.P. Geerthsen, Hoof van die Departement van Genetika aan die universiteit, het aan "Die Byvoegsel" gesê dat hulle poog om al die swak eienskappe van die Duitse herdershond uit te skakel en dan te verbeter deur 'n herdershond met 'n wolf te kruis. Die belangrikste goeie eienskappe van die wolf is sy sterker heupe en beter spierkoördinasie. Vordering is reeds gemaak en die eerste werpsel van die herdershond/wolfkruising is al ses maande oud. Twee van die ses hondjies en die vaar is durende die uitstalling aan die publiek getoon.

Bokant die berig pryk 'n foto met die byskrif, "Twee jong hondjies van die eerste werpsel van die Herdershond/wolfkruising, saam met hul vaar, "Big Red" (in die middel)", gevolg deur die name van die militêre personeel en akademici.

Maar Red se teenwoordigheid is voor 1980 vir die Paratus bekend. In Paratus se Novembermaand-uitgawe van 1978 verskyn die volgende sin in 'n artikel wat handel oor 'n uitstalling by Voortrekkerhoogte:

Of special interest was the Siberian wolf, Red, a recent acquisition, which the Dog Centre hopes to cross-breed with other dogs in order to improve their capabilities.

Verloop

(Big) Red is wel in Suid-Afrika geworp, maar sy vaar en moer tel onder die ses wolwe wat in die Johannesburgse Dieretuin aangekom het na 'n ruilooreenkoms wat met 'n dieretuin in Berlyn in Duitsland aangegaan is vir boksoorte. Die wolfpaar is uit die Oeralgebergte (die Oekraïne), die Sowjetunie, deur die Duitse dieretuin aangekoop. Die Johannesburgse Dieretuin het mettertyd besef die ruimte in die dieretuin raak bietjie knap vir die ses. Big Red se moeder- en vaderwolf (3 en 4 jaar oud onderskeidelik) het 'n nuwe tuiste gevind by die High Noon-wildplaas.

Op die High Noon-wildplaas is 'n werpsel van vier gebore: twee wolvinnetjies en twee mannetjies. (Big) Red was een van hulle. Mnr. Kevin (Wilson) moes die werpsel hans grootmaak, omdat die moederwolf (steeds 3 jaar oud) nie die kleintjies kon soog nie. Om Red te onderskei van sy broederwolf, het mev. Wilson die naels van sy voorpote met rooi naellak geverf. Vandaar die naam.

Teen die middel van 1978 het die Weermag tydens die TV-nuus 'n beroep gedoen op die publiek om honde aan die Suid-Afrikaanse Weermag te skenk. Sersant Dann Howden is gelas om die honde en hondjies te keur, en te dresseer. Mnr. Wilson het die weermag kort na die uitsending gekontak, en die 7-maande-oue wolfie is goedgekeur. Sy pelskleur was nogal soortgelyk aan 'n Duitse herdershond s'n. Die angs was nie alleen te sien in die hoekie van die krat waar hy hom probeer kleinmaak het nie, maar ook in die drade van sy kampie wat hy probeer afkou het. Die kampie self was wel ruim genoeg en vir hom alleen.

Aanvanklik is die leiband en ketting gebruik, soos dit destyds maar die algemene gebruik was onder die meeste Duitse hondedresseerders om honde mee op te lei. Die geslaagde Pawlow-metode (die beloningmetode), so het sersant Howden aan Trollope meegedeel, was maar slegs akademies vertaal in 1928 en in Suid-Afrika haas onbekend. Red kon wel met die leiband loop, en sit, soos gevra. Maar by die dierekliniek wou hy nie oor die drumpel trap nie, en hy was 'n sterk wilde dier wat summier vasgesteek het. Algou is besef niks motiveer hom genoeg nie, behalwe kos. Hy is voortaan beloon met stukkies vleis. Ná ses maande onder sy toesig het sersant Howden ook ander dresseerders touwys gemaak hoe om die wolf korrek te hanteer. Gewoonlik kies 'n wolf by die sosialiseringsproses slegs een tropleier met wie hy sy daaglikse roetine deurbring, maar die vleisbeloninkies van vreemdes het ook hier vrugte afgewerp.

Toe Big Red oor die 2 jaar oud was, is 'n Duitse herdershondteef (Cathleen, of Kathleen, ongeveer 3 jaar oud) na sy kampie gebring. Sy was in haar bronstyd, en hieruit is ses wolfkruisings gebore. 'n Tweede Duitse herdershondteef (naam onbekend) het nog 'n werpsel van ses gebaar. Twee werpsels is binne 18 maande gebore. Die eerste geslag kruisings was maar menssku, maar opmerklik minder vrees vir die mens is vanaf die vierde geslag getoon. Die kruisings was oor die algemeen woeliger as 'n gewone Duitse herdershondjie wat ook 3-4 weke oud is.

Hoe ouer Big Red geword het, des te meer onvoorspelbaar het hy begin word.

By die Universiteit van die Witwatersrand was sersant Howden en die wolf (geketting) in die lesingsaal teenwoordig om 'n praatjie van 'n wetenskapstudent af te rond met 'n tentoonstelling van 'n egte wolf, voor die studente. Die wolf het vorentoe gespring en 'n student se middagete uit sy hande gegryp.

By 'n veearts kos dit vier mense om Big Red vas te pen om 'n bloedmonster te neem ('n Duitse herdershond het hoogstens twee mense nodig). Maar toe 'n professor van die Universiteit van Pretoria eendag by Voortrekkerhoogte opdaag en die wolf in sy kampie besoek, staan Red op sy agterpote, en plaas sy een voorpoot op die professor se arm. 'n Bloedmonster kon toe sonder probleme deur 'n mediese personeellid geneem word vir ontleding.

Tydens nog 'n tentoonstelling voor studente verloop alles heel vlot; maar toe weier die wolf botweg om terug te klim in sy reishokkie. Hy moes teruggedwing word.

Teen driejarige ouderdom het Big Red volkome volwassenheid bereik en om dominansie met sy meerderes (die dresseerders) begin meeding en beproef, soos wolwe van nature doen.

Wel onverwags is die voorval waar 'n tuinwerker wat tydens die wolf se oefening verbygeloop het, bevloog en aan die broekspyp beetgekry is. Big Red het geweier om die broekspyp te laat los. Die broek moes met 'n skêr losgeknip word.

Toe 'n dresseerder kort daarna self 'n stelletjie met die wolf afgetrap het, is die wolf van sy pligte onthef en na die Johannesburgse Dieretuin gestuur. Sersant Howden het hom op 1 Augustus 1980 self soontoe geneem; die twee Duitse herdershondtewe het by Voortrekkershoogte by die teelafdeling agtergebly.

Vir geselskap het die Johannesburgse Dieretuin 'n wolvin in 1981 en nog een in 1982 vir hom gekry. Hieruit is 'n onbekende aantal wolfies in die dieretuin gebore. Die sterfdatum van Big Red is eweneens onbekend.

Afloop en einde

Die wolfkruisings is daarna verplaas na die Weermagsbasis Bourke's Luck in Oos-Transvaal, waar die dressering voortgesit is. Die jong diere was toe tussen 18 maande en 2 jaar oud, volgens Trollope.

Op 4 Desember 1979 is die Hondesentrum in Voortrekkerhoogte amptelik in kennis gestel hulle moet Bourke's Luck toe. Op 18 Desember het die voorspan inbeweeg om te sorg vir behuising en kontrakte met die leweransiers. Die grootste deel van die eenheid het met 'n spesiale trein vanaf Voortrekkerhoogte tot op Graskop gery. En die oggend van 2 Januarie 1980 het die SAW Hondesentrum in sy nuwe basis gefunksioneer. Die eerste kruising-werpsel van Big Red en Cathleen, die Duitse Herdershond, wat in November 1979 gebore is, sou dus tussen 1 tot 2 maande oud gewees het toe die eerste verskuiwing begin plaasvind het.

Die heel eerste Hondesentrum ontstaan in 1964 by Voortrekkerhoogte, maar die funksies het verander, soos berig word in Paratus van 1982:

Gedurende die eerste bestaansjare van die Hondesentrum is slegs sekerheidshonde opgelei wat aangewend is vir die beskerming van strategiese installasies. In 1970 is daar begin met die opleiding van honde vir aanwending in die Operasionele Gebied. Met die eskalering van die Weermag se operasionele behoeftes en die gepaardgaande rol wat die hond moes vervul, is daar gevind dat die geriewe op Voortrekkerhoogte totaal ontoereikend is. Spasie vir nuwe hondehokke was beperk en 'n geskikte opleidingsterrein moes gevind word. "Hier op Bourke's Luck vind ons die noodsaaklike variasie in ons opleidingsgebiede. Hier is plantasies, kliprante, grasveld, riviere en ook gebiede wat ooreenstem met die Operasionele Gebied. Die hond se werkverrigting is beter op Bourke's Luck en hulle word hier gouer fiks as wat die geval in Pretoria was," aldus kmdt. Grobler [Bevelvoerder van die Hondesentrum]

Hoe dan ook, toe die amalgamering van die Berede- en Hondesentrum op 1 Januarie 1993 plaasgevind het onder die nuwe naam 12 SAI (en verskuif het na Potchefstroom, omrede die Lugmag onttrek het en die hondehokke op die Lugmagvelde gebou kon word), word geskryf: "Fasiliteite op Bourkes Luck was nog altyd tydelik van aard. Die skuif na 12 SAI bring mee dat aktiwiteite nou op 'n meer higiëniese basis kan geskied - die hondehokke het voorheen op Bourkes Luck nie werklik aan die vereiste standaarde voldoen nie en behuising was ook 'n probleem."

Slegs die volgende paragraaf word aan die wolfkruisings afgestaan in die berig van 1982:

'n Baie interessante kruising wat die afgelope jare deur die Weermag vervolmaak is, is dié tussen die Siberiese wolf en Duitse herdershond. Met behulp van streng wetenskaplike metodes is die positiewe eienskappe van die wolf op die mak dier oorgedra. Die wolf se ekonomie van beweging veroorsaak dat hy energie spaarsaam gebruik en weens sy bogemiddelde spierkrag is hy baie sterker as die hond. Sy uithouvermoë, gehardheid en gesonde beenstruktuur stel hom instaat om veel beter te presteer as 'n hond.

Op 'n dag het hierdie kruisings op 'n manier uitgebreek en uit mekaar gespat op die grasgebied. 'n Helikopter moes ingespan word en die diere verdoof word. Die verdowing het net geslaag as mens naby genoeg was. Een pyl het die een wolfkruising in die buik getref en die dier moes inderhaas mee dierekliniek toe gejaag word. Die dierekliniek was nie voorbereid op 'n bloedoortapping nie en geen bestuurder was op daardie oomblik beskikbaar om by 'n nabygeleë hospitaal die nodige toerusting te gaan haal nie. Die wolfkruising het doodgebloei.

Van die aggressiefste kruisings is uitgesit.

Met die eksperimente en projek wat gestaak is, is die uiteinde en lot van die diere duister. Waarskynlik is van die kruisings deur hul dresseerders aangeneem (wat moontlik die diere ook in die sorg van familie en vriende kon gelaat het), maar hierdie saak wat in duister gehul is, het aanleiding gegee tot allerlei gissings.

Gerugte in omloop

Suid-Afrika ken 'n paar wolftoevlugsoorde: die Tsitsikamma Wolf Sanctuary (Oos-Kaap), die Garden Route Wolf Sanctuary (Harkerville, naby Plettenbergbaai, Wes-Kaap), HuskyRomi Wildlife Sanctuary (naby Reitz, Vrystaat) en die All Hearts Foundation (Hartbeespoort, Noordwes).

Die Tsitsikamma Wolf Sanctuary is die eerste sentrum wat in 2001 oopgemaak het (die aanbou het in Mei 2000 begin); 'n projek wat aanvanklik slegs met ses wolwe uit 'n dieretuin begin is. In 2004 was daar 35 egte wolwe, met 23 op die waglys. Teen 2009 was daar 68 wolwe, met 36 op die waglys. Teen omtrent 2021 rond is 38 wolwe versorg.

'n Onderhoud tussen Mariska Spoormaker (van Radio Sonder Grense) en Robin McDonald van die Tsitsikamma Wolf Sanctuary bring nog 'n paar interessanthede aan die lig.

Blykbaar is daar in die 1960's in Suid-Afrika 'n paar wolwe ingevoer om waghonde te teel; omtrent vyf wolwe is ingevoer - niks meer nie. Die projek was 'n mislukking en die diere is "weggegee". Tydens die onderhoud word hierdie wolwe steeds ingevoer - hetsy vir kruisingsdoeleindes of om as eksotiese troeteldiere te dien, en volgens MacDonald is die hele telery 'n geldmaakstorie. Wolwe is nie goeie troeteldiere nie, ondanks van die gedragspatrone wat met honde s'n ooreenstem. Wolfkruisings kan egter nie blaf nie, maar huil op ses verskillende wyses. In 2019/2020 was daar meer mense wat wolfkruisings in Suid-Afrika self geteel het as Huskies. Dit is onwettig in hul land van oorsprong om hierdie wolwe te skiet; en voor 2001 het mens geen lisensie nodig gehad om wolwe na Suid-Afrika in te voer nie. Jy het ook geen permit nodig om 'n wolfkruising (dit is nou 'n hond met 5% tot 95% wolf in hom) aan te hou nie; eers na vyf geslagte is daardie "wolf" in hierdie wolfhonde uitgeteel (indien honde verder as paarmaats gebruik word).

Tydens die onderhoud, op RSG uitgesaai op 15 Oktober 2021, om 14:42 tot 14:53, is die grootste toevlugsoord vir wolwe in die Suidelike Halfrond die HuskyRomi Wolf Sanctuary, met meer as 300 diere. Die Tsitsikamma Wolf Sanctuary, die oudste in Suid-Afrika, het omtrent 35 wolwe (van die minste tot nog toe, aangesien hul geen aktiewe teelprogramme het nie). Die verhouding tussen die twee toevlugsoorde is uitstekend. Nikita was die eerste dier wat by Tsitsikamma Wolf Sanctuary gered is. Die diere word by die oord gesteriliseer, maar dit is 'n duur proses. Die kruisings by die Tsitsikamma Wolf Sanctuary was voorheen "troeteldiere" gewees wat deur privaatpersone "geskenk" is. Hierdie wolfkruisings is ook onvoorspelbaar: wanneer die diere eers volgroeid is, begin hul om dominansie baklei - en dit sluit die mens in. Party vrywilligers of personeel word selfs na twee jaar by die oord nog as "buitestaanders" of "inkommers" deur die diere beskou, en so behandel. 'n Mens moet ook onthou, verduidelik McDonald, dat navorsing vroeër in gevangenskap en later in die vrye natuur gedoen is: by die een dwing jy die individue om 'n trop te vorm, in die vrye natuur is daar meer speelruimte om te veg of te vlug. Hoe dan ook - dit maak nie saak of jy die "omega"-wolf in welke omgewing wegneem of nie, daar sal altyd een gekies word om daardie rol as spreekwoordelike weerligafleier te speel.

Tydens die onderhoud gebeur iets opvallend: Ra, die "ambassadeur" van die Tsitsikamma Wolf Sanctuary (wat oor die algemeen liefdevol teenoor vroue is), is alte danig met Spoormaker, tot so 'n mate dat sy aan McDonald vra hoeveel persent "hond" hierdie dier het, aangesien hy so vriendelik en mak is (maar wel die mikrofoon wil kou). Die dier is egter aan die oord geskenk weens sy aggressie, en MacDonald gaan haal een van die mansvrywilligers (Andrew) om dit te bewys. Die oomblik toe Andrew opdaag, wat al 'n paar jaar by die toevlugsoord betrokke is en onder van die oudste vrywilligers tel, wou Ra hom daar en dan verwoed bespring en aanval. Andrew het McDonald gehelp om Ra groot te maak, maar op driejarige ouderdom het Ra eenvoudig besluit hy is kompetisie. Wat dit erger maak: hierdie 'mak' diere het geen vrees vir die mens nie.

Die twee grootste faktore wat dus tot hierdie stigtings almal aanleiding gegee het is troeteldiereienaars wat moeg of bang word vir hierdie oulike wolwewelpies wat by volwassenheid hul nukke begin wys, en die jagbedryf ("geblikte jag").

Hierdie diere kan witwolwe uit Alaska wees, of ander kleure en geure afkomstig en ingevoer uit Kanada of Noord-Europa. In 2009 was daar na raming meer as 200 wolwe in Suid-Afrika. Die onwettige kruisteling met poolhonde, malemoete en Duitse herdershonde was toe al glad nie onbekend nie, want, afgesien van die eksotiese faktor en estetiek, glo die niksvermoedende koper vas wolf/hondhibriedes sal 'n beter waghond wees. Dit het dus hoofsaaklik op die informele handel betrekking.

Soos die HuskyRomi Wildlife Sanctuary op hul webwerf inligting van die 'South African Friends of Wolves' aanhaal, het daar heelwat stertjies bygekom van die hele Weermag-sage: blykbaar is die oorsprong van die wolwe in Suid-Afrika terug te voer na die Suid-Afrikaanse Weermag, of die Suid-Afrikaanse Polisiediens (of beide!) wat op 'n stadium wolwe van Noord-Amerika, veral Kanada, ingevoer het. Die wolwe het dan met ander groot hondesoorte ook geteel, met die doel voor oë om 'n sterk, vreesaanjaende honderas te teel om (mense)skare in toom te hou. Omrede die projek 'n mislukking was, het die oorspronklike wolwe (meervoud) in dieretuine en private eienaarskap beland. Party dieretuine het glo ook wolwe ingevoer, geteel en die welpies verkwansel. Die HuskyRomi Wildlife Sanctuary stel dit duidelik dat hierdie slegs gissings is.

Die oorsprong van die wolwe by die Tsitsikamma Wolf Sanctuary is glo ses Noord-Amerikaanse wolwe wat ingevoer is deur die 'Roodeplaat Breeding Enterprises'. In 2004 word na die wolwe verwys as die "wesies van Apartheid", 16 jaar nadat die projek glo in 1988 afgelas is, toe die Bosoorlog beëindig is. Ook is die wolfhibriedes beskou as "koppig" en "moeilik om te leer".

Louise Green, wat met geen sleutelpersone of dresseerder 'n onderhoud gevoer het nie, maak in haar akademiese artikel in die Anglistiek bloot die afleiding uit die verslag van die Waarheidsversoeningskommissie (uit monde van Generaal Neethling wat die privaatonderneming Roodeplaat Teel Ondernemings, 'n onderafdeling van die Roodeplaat Research Laboratories, besoek het as hoof van die Suid-Afrikaanse Polisiehondeskool, omrede hul moeilikheid gehad het om plofstof op te spoor), die bovermelde boek van Coetzee, en Peter Godwin se artikel van Oktober 1989 van die Britse Sunday Times (oor 'n wolfkruising, genaamd Shep, in die Polisiemag van Pretoria) dat daar tussen die Roodeplaat Teel Onderneming en die Hondesentrum by die Suid-Afrikaanse Weermag 'n soort mededinging moes wees, omrede die naam "Jungle" (die afstammeling van Big Red) by albei instellings genoem word.

Rondom die instansies, hul verhouding tot mekaar, die uitruil van inligting, hoe die wolfkruisings van een instansie by 'n ander beland het, en hul doen en late heers daar onsekerheid, maar in sekere opsigte steek daar biografiese waarheid van die wolfhibried self in. In die boek van Coetzee self word Jungle op die een blad 'n "wolf kruising" genoem, net om op die volgende blad, op 'n ander foto saam met "Congo" "wolwe" genoem te word. Volgens Trollope was "Jungle" en "Congo" na wie in Coetzee se boek verwys word albei kruisings en albei (net soos Zorro) die eerste afstammelinge van Big Red in die Weermag; Peter Godwin se artikel stem hiermee ooreen. Jungle moes tussen 8 tot 10 jaar oud gewees het toe die artikel deur Godwin geskryf is in 1989. Daar staan ook duidelik, soos aangehaal in Green se teks:

Jungle, one of the first generation of wolf dogs, who served with distinction as a tracker dog in the army and is now retired at Roodeplaat, typifies the breeds drawbacks: it takes three strong handlers with chains to put him inside his cage because, according to Geerthsen, ‘he still has the wild in him’.

En wéér, in dieselfde koerantberig van Godwin in 1989, word prof. Peter Geerthsen soos volg aangehaal:

We're looking for a dog with one or two of the outstanding characteristics of the wolf: its stamina, power, very resistant paw pads, superior coarse hair coat, stronger teeth, better heat resistance and its immunity to hip dysplasia.

Sien ook

• Wolwe as troeteldiere en werkdiere