Capparis tomentosa

(Aangestuur vanaf Wollerige kapperbos)

Capparis tomentosa, die wollerige kapperbos[1] of Afrikakappertjie, is 'n struik of klein boompie in die Capparaceae-familie en inheems aan Afrika en die Arabiese Skiereiland.

Afrikakappertjie
Wetenskaplike klassifikasie edit
Domein: Eukaryota
Koninkryk: Plantae
Klade: Tracheofiete
Klade: Angiospermae
Klade: Eudicots
Klade: Rosids
Orde: Brassicales
Familie: Capparaceae
Genus: Capparis
Spesie:
C. tomentosa
Binomiale naam
Capparis tomentosa
Lam., (1785)
Sinonieme
  • Capparis alexandrae Chiov.
  • Capparis biloba Hutch. & Dalziel
  • Capparis corymbifera E.Mey. ex Harv. & Sond.
  • Capparis floribunda Lepr. ex Walp.
  • Capparis globifera Delile
  • Capparis hypericoides Hochst.
  • Capparis lucens Hauman
  • Capparis persicifolia A.Rich.
  • Capparis polymorpha A.Rich.
  • Capparis puberula DC.
  • Capparis subtomentosa De Wild.
  • Capparis tomentosa var. persicifolia (A.Rich.) Penz.
  • Capparis verdickii De Wild.
  • Capparis volkensii Gilg

Verspreiding wysig

Die plant word in bosveld en woude aangetref, vanaf die Oos-Kaap van Suid-Afrika, deur KwaZulu-Natal, Mpumalanga, Limpopoprovinsie noordwaarts tot in tropiese Afrika. Die boom is inheems in Angola, Benin, Botswana, Burkina Faso, Burundi, Demokratiese Republiek die Kongo, Eritrea, Eswatini, Ethiopië, Gaboen, Gambië, Ghana, Guinee, Golf van Guinee-eilande, Ivoorkus, Jemen, Kameroen, Kenia, Malawi, Mali, Mauritanië, Mauritius, Mosambiek, Namibië, Niger, Nigerië, Rwanda, Sentraal-Afrikaanse Republiek, Saoedi-Arabië, Senegal, Soedan, Somalië, Tanzanië, Tsjad, Uganda, Zambië en Zimbabwe. Hierdie spesie word ook op die Maskareense Eilande aangetref.

Beskrywing wysig

 
Nabyskoot van die stekels van C. tomentosa
 
Takkie en ryp vrugte

Groeivorm wysig

Meestal 'n robuuste houtagtige klimmer;[2] wat in rivierplantegroei tot bo-op die blaredak kan groei.Dit kan ook 'n sukkelende struik of klein boompie wees.

Stam wysig

Die stam het skerp, gepaarde, gehakte stekels.[2] Jong stingels en stekels is bedek met digte fluweelagtige geel hare.

Blare wysig

Die blare vorm tussen die stekels en is afwisselend, langwerpig tot breed ellipties,[2] grys-olyfgroen, bedek met fluweelhare (ondergerol). Die blaarsteel is 4–12 mm lank[3] en fluweelsag.[1]

Blomme wysig

 
Ryp vrugte

Die blomme vorm in trosse; terminaal op die primêre takke of op kort blaaragtige sytakke of soms verspreid in die boonste blaaroksels. Hulle is groot (35 mm) en geurig, met 'n massa pienk-wit meeldrade wat elk 20–35 is mm in lengte en kan 'n bloedrooi kleur aan die basis wees. Die kelkblare is bootvormig en 8–10 mm lank. Die blomblare is witterig; 15–25 mm lank en 7–10 mm breed.[3]

Vrugte wysig

Die vrugte hang van 'n lang (25–50 mm) stingelagtige tak wat 'n ginofoor genoem word.[1][2] Hulle is tot 40 mm in deursnee; aanvanklik blinkgroen, ryp tot pienk of oranje. Die vrugte bevat baie sade wat in 'n pienkerige vleis ingebed is.[3] Uitgedroogde, leeggemaakte vrugte kan vir 'n geruime tyd aan die plant hang.

Menslike gebruik wysig

Hierdie spesie het tradisionele medisinale en magiese gebruike in Afrika. Dit word onder meer gebruik as 'n middel vir diarree, swelling en waterretensie.[4] Dit is 'n sierplant in tuine en kan vir verskansing gebruik word; wat dit geskik maak as 'n veiligheidsversperring vanweë die gehakte stekels. Die vrugte word soms deur mense geëet.

Ekologiese nut wysig

Verskeie soorte skoenlappers gebruik hierdie plant as 'n larwe-voedselplant, insluitend; Belenois gidica, Dixeia pigea, Eronia leda en Colotis evenina.[5] Wildsbokke vreet die blare en apies en bosvarke vreet die vrugte.

Verwysings wysig

  1. 1,0 1,1 1,2 Pooley, E. (1993). The Complete Field Guide to Trees of Natal, Zululand and Transkei. ISBN 0-620-17697-0.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Hyde, M.A. & Wursten, B. (2010). Flora of Zimbabwe: Species information: Capparis tomentosa. http://www.zimbabweflora.co.zw/speciesdata/species.php?species_id=124460, verkry 6 Augustus 2010
  3. 3,0 3,1 3,2 JSTOR Plant Science: Capparis tomentosa Lam.http://plants.jstor.org/taxon/Capparis.tomentosa, verkry 6 Augustus 2010.
  4. Duke, James A. (2002). Handbook of medicinal herbs. Duke, James A., 1929- (2nd uitg.). Boca Raton, FL: CRC Press. ISBN 0849312841. OCLC 48876592.
  5. Williams, M. (1994). Butterflies of Southern Africa; A Field Guide. ISBN 1-86812-516-5.