Wikipedia

Johannes Tzetzes

Johannes Tzetzes (Grieks: Ἰωάννης Τζέτζης, Iōánnēs Tzétzēs; gebore omstreeks 1110, Konstantinopel – 1180, Konstantinopel) was 'n Bisantynse digter en grammatikus wat in Konstantinopel in die 12de eeu gewoon het. Hy het beduidende bydrae gemaak tot die behoud van waardevolle inligting uit die Oudgriekse letterkunde. Van sy talle werke is die belangrikste werk die Boek van Geskiednisse, ook bekend as Chiliades ("Duisende"). Die werk is 'n lang gedig wat kennis bevat wat elders nie beskikbaar is nie en dien as kommentaar op Tzetzes se eie briewe. Twee van sy ander belangrike werke is die Allegoriai op die Ilias en die Odusseia, wat lang didaktiese gedigte (Die didaktiese (opvoedkundige) gedig of didaktiese poësie verwys na 'n aantal poëtiese werke uit die Grieks-Romeinse oudheid wat daarop gemik was om die leser in 'n sekere onderwerp te onderrig. Die didaktiese gedig word gewoonlik gerig aan 'n bepaalde persoon in die gedig wat onderrig word, en dien as model vir die leser.) is wat interpretasies van Homeriese teologie bevat.[1]

Johannes Tzetzes
Ιωάννης Τζέτζης
Griekse manuskrip van Hesiodos se Theogonía (Grieks: Θεογονία), met kommentaar wat bygevoeg is deur Johannes Tzetzes, 16de eeuse afskrif.
Geboreomstreeks 1100
Sterf1180
BurgerskapBisantynse Ryk
Beroepdigter, navorser

Biografie wysig

Tzetzes het homself beskryf as suiwer Grieks aan sy vader se kant en deels Iberies (Kartweliaans) aan sy moeder se kant.[2] In sy werke verklaar Tzetzes dat sy grootmoeder 'n familielid was van die Georgiese Bagratid prinses Maria van Alanië, wat saam met haar na Konstantinopel gekom het en later die tweede vrou geword het van die sebastos[3] Konstantyn Keroularios, megas droungarios[4], en neef van die Ekumeniese Patriarg van Konstantinopel, Michaël I van Konstantinopel.[5]

Hy het vir 'n tyd lank as 'n sekretaris van 'n provinsiale goewerneur gewerk en later 'n bestaan gevoer deur onderrig en skryfwerk.[1] Hy is beskryf as verwaand, dwaas en pronksugtig, en was blykbaar gegrief oor enige poging tot wedywering, en het sy mede-grammatici gewelddadig aangeval. Weens 'n gebrek aan geskrewe materiaal was hy verplig om op sy geheue staat te maak; daarom moet versigtigheid aan die dag gelê word met die lees van sy werk. Hy was egter geleerd en het 'n groot bydrae gelewer tot die bevordering van die studie van die oudgriekse letterkunde.

Werke wysig

Tzetzes het 'n versameling van 107 van sy Briewe gepubliseer wat deels aan fiktiewe/ongeïdentifiseerde persone gerig is, en deels aan invloedryke mans en vroue uit die skrywer se tyd. Hulle bevat 'n aansienlike hoeveelheid sosiale en biografiese inligting, en is vol geleerde toespelings op die geskiedenis, retoriek en mitologie.

Hierdie briewe het die staanspoor geword vir wat gedurende die Renaissance miskien die invloedrykste van sy vele werke geword het, die Boek van Historieë, gewoonlik die Chiliades ("duisende") genoem, weens sy eerste redakteur ( N. Gerbel, 1546) se arbitrêre indeling van die werk in boeke wat elk 'n 1 000 reëls bevat. Die werk bestaan uit 12 674 reëls van politieke verse, verdeel in 660 onderwerpe, wat elk 'n woordelys (Latyns: glossarium) is oor 'n literêre, historiese of ander geleerde verwysings in een van sy gepubliseerde briewe. Die eerste 141 geskiednisse dien as poëtiese voetnote by 'n versbrief wat Tzetzes gerig het aan Johannes Lachanas, 'n amptenaar in Konstantinopel.[6]

Hierdie versameling literêre, historiese, teologiese en antieke uiteensettings verskaf 'n belangrike momentopname van die intellektuele wêreld van Konstantinopel in die middel van die 12de eeu, en bewaar ook fragmente van meer as 200 antieke skrywers, insluitend baie wie se werke verlore gegaan het.[7] Die skrywer het daarna 'n hersiene uitgawe met kantaantekeninge in prosa en verse uitgebring (red. T. Kiessling, 1826; oor die bronne sien C. Harder, De J. T. historiarum fontibus quaestiones selectae, verhandeling, Kiel, 1886).[8]

Tzetzes het Homeros se Ilias aangevul met 'n werk wat begin met die geboorte van Paris en die verhaal voortsit tot die Achajers se terugkeer huis toe.

Die Homeriese Allegorieë, in "politieke" vers en aanvanklik opgedra aan die Duits-gebore keiserin Irene en daarna aan Konstantyn Cotertzes,[8] is twee didaktiese gedigte, Die eerste is gebaseer op die Ilias en die tweede is gebaseer op die Odusseia waarin Homeros en die Homeriese teologie uiteengesit word en dan verduidelik word deur middel van drie soorte allegorieë: euhemeristies (πρακτική), anagogies (ψυχική) en Kosmogonies (στοιχειακή). Hierdie werke is in 2015 en 2019 in Engels vertaal deur Adam J. Goldwyn en Dimitra Kokkini.[9][10]

In die Antehomerica roep Tzetzes die gebeure in herinnering wat voor Homeros se Ilias plaasgevind het. Hierdie werk is gevolg deur die Homerica, wat die gebeure van die Ilias dek, en die Posthomerica, wat die gebeure wat tussen die Ilias en die Odusseia plaasgevind het dek. Al drie is tans in Engelse vertalings beskikbaar.

Tzetzes het ook kommentaar op 'n aantal Griekse skrywers gelewer, waarvan die belangrikste dié is wat die obskure Cassandra of Alexandra van die Hellenistiese digter Lycophron verhelder of toelig, gewoonlik genoem "Oor Lycophron" (geredigeer deur K.O. Müller, 1811). Daar kan ook melding gemaak word van 'n dramatiese skets in jambiese vers, waarin die grille van geluk en die ellendige lot van die geleerdes beskryf word; en van 'n jambiese gedig oor die dood van keiser Manuel I Komnenos, wat merkbaar is omdat dit aan die begin van elke nuwe reël gebruik maak van die laaste woord van die voorafgaande reël (beide in Pietro Matranga, Anecdota Graeca 1850).

Vir die ander werke van Tzetzes sien J. A. Fabricius, Bibliotheca graeca (red. Harles), xi.228, en Karl Krumbacher, Geschichte der byz. Litt. (2de druk, 1897); en die monografie deur G. Hart, "De Tzetzarum nomine, vitis, scriptis," in Jahn se Jahrbucher für classische Philologie. Supplementband xii (Leipzig, 1881). [8]

Verwysings wysig

  1. ↑ 1,0 1,1 "John Tzetzes – Byzantine scholar".
  2. ↑ Banani, Amin (1977). Individualism and Conformity in Classical Islam. Otto Harrassowitz. p. 126. ISBN 9783447017824. In die twaalfde eeu skryf Johannes Tzetzes aan 'n lid van die keiserlike familie: "Ek stam af van die edelste Iberiërs in my moeder se familie; van my vader se kant is ek 'n suiwer Griek."
  3. ↑ Sebastos (Grieks: σεβαστός, translit. sebastós, letterlik "eerbiedwaardige, Augustus", middelgriekse uitspraak: [sevasˈtos]; meervoud σεβαστοί, sebastoí [sevasˈty]) was 'n eretitel wat deur die Oudgrieke gebruik is om die keiserlike Romeinse titel van Augustus weer te gee. Die vroulike vorm van die titel was sebaste (σεβαστή). Dit het as eretitel herleef in die 11de-eeuse Bisantynse Ryk en die basis gevorm van 'n nuwe stelsel van hoftitels. Vanaf die Komnenos-dinastie het die Bisantynse hiërargie die titel sebastos, en variante wat daaruit afgelei is soos sebastokrator, protosebastos, panhypersebastos en sebastohypertatos, ingesluit.
  4. ↑ Die Droengarios van die Wag (Middelgrieks: δρουγγάριος τῆς βίγλης/βίγλας, verlatyns as droungarios tēs viglēs/viglas.) was oorspronklik 'n senior Bisantynse militêre pos. Die droengarios, waaroor daar sedert die laat 8ste eeu geskryf is, was in bevel van die Vigla of "Wag", een van die elite professionele kavalerieregimente (tagmata) (Die tagmata [Grieks: τάγμα; meervoud.: tagmata, τάγματα] of tagma was op sy beurt 'n militêre eenheid van bataljon- of regimentgrootte, veral die elite-regimente wat deur die Bisantynse keiser Konstantyn V gevorm is, wat die sentrale leër van die Bisantynse Ryk in die 8ste tot 11de eeue uitgemaak het.) van die middel-Bisantynse tydperk. Dit was in beheer van die Bisantynse keiser se persoonlike veiligheid. Vanaf omstreeks 1030 is dié posisie van sy militêre oorsprong geskei en omskep in 'n senior regterlike posisie. Dit is hierna gewoonlik na verwys as die Groot Droengarios van die Wag (μέγας δρουγγάριος τῆς βίγλης/βίγλας, megas droungarios tēs viglēs/viglas). Die amp het onder the Palaiologos-dinastie voortbestaan as 'n grootliks hoflike eretitel, en wel tot aan die einde van die Bisantynse Ryk in die middel van die 15de eeu.
  5. ↑ Garland, Lynda (2006), Byzantine Women: Varieties of Experience, 800–1200, pp. 95–6. Ashgate Publishing Bpk. ISBN 0-7546-5737-X.
  6. ↑ Pizzone, Aglae, The Historiai of John Tzetzes: a Byzantine 'Book of Memory'?, Byzantine and Modern Greek Studies, Oktober 2017, 154.
  7. ↑ Abrantes 2017.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Chisholm 1911.
  9. ↑ Tzetzes, Johannes. Allegorieë van die Ilias. Vertalers: Adam J. Goldwyn en Dimitra Kokkini. Drukpers van Harvard-universiteit.ISBN 978-0-674-96785-4.
  10. ↑ Tzetzes, Johannes. Allegorieë van die Odusseia. Vertalers: Adam J. Goldwyn en Dimitra Kokkini. Drukpers van Harvard-universiteit.

Bronne wysig

  • Abrantes, Miguel Carvalho (2017). Explicit Sources of Tzetzes Chiliades (2 uitg.). Createspace. ISBN 978-1-5455-8462-0. OCLC 1245343778.
  • (in Frans) Gautier, Paul (1970), La curieuse ascendance de Jean Tzetzes. Revue des Études Byzantines, 28: 207–20.
  • Goldwyn, Adam, Kokkini, Dimitra (2015), Allegories of the Iliad. Drukpers van Harvard-universiteit.

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Johannes_Tzetzes&oldid=2672630"