Anatoliese tale

Die Anatoliese tale vorm saam een van die subgroepe van die Indo-Europese taalfamilie. Die oudste bekende Anatoliese woorde is vanaf 1900–1800 v.C. op kleistablette van die Assiriese handelskolonies in Sentraal-Turkye aangetref. Dit maak Anatoliese tale die oudste oorlewende tak van Indo-Europese tale. Die belangrikste verteenwoordigers van die Anatoliese taalgroep is Hetities en Luwies.

Anatoliese tale
Geografiese verspreiding:	uitgesterf
Genetiese klassifikasie:	Indo-Europees  Anatoliese tale
Onderafdelings:	Hetities Luwies Palaïes Karies Lisies Lidies Milies Pisidies Sideties
Verspreiding van die Anatoliese tale gedurende die Bronstydperk en Oudheid.

Die Anatoliese tale in Suidwes-Kleinasië

Antieke streke in Anatolië

Die Anatoliese tale word gewoonlik gesien as die eerste die oudste tak wat van die gewone Indo-Europese boom afgeskei het. Volgens die gewilde Kurgan-hipotese sal hierdie verdeling ongeveer 3500 v.C. plaasvind. Volgens die argeoloog L. Klein het sprekers van Anatoliese tale in Sentraal-Europa gewoon voordat hulle na Anatolië gekom het, en stem ooreen met die argeologiese kulture van die sogenaamde Baden-sirkel. Die mededingende, maar minder aanvaarde Anatoliese hipotese plaas vroeër, ongeveer 6500 v.C., die afdraai. Volgens hierdie hipotese is die oudste Proto-Indo-Europese taal tot 6500 v.C. in Anatolië gepraat, en sommige van die sprekers het later na die Balkan geëmigreer. Die Anatoliese tale ontwikkel dan uit die taal van diegene wat agtergelaat word.

Na die verowering van Alexander die Grote, het mense van Anatolië die Griekse taal en kultuur oorgeneem. Die inheemse tale is deur Grieks vervang, en het waarskynlik rondom die eerste eeu v.C. uitgesterf.

In die tweede millennium vC. Die volgende tale word in Klein-Asië (Sentraal-Turkye) gevind:

• Hetities
• Luwies
• Palaïes

Ná die val van die Hetitiese ryk rondom 1200 v.C. het Hetities as 'n geskrewe taal verdwyn (Palaïes het omstreeks 1300 v.C. uitgesterf). Luwies, aan die ander kant, is tot die 7de eeu v.C. gebruik. Die volgende Anatoliese tale word in Klein-Asië aangetref in die 6de tot die 1ste eeu v.C.:

• Karies (Karië, wes van Lisië)
• Lisies (Lisië in Klein-Asië)
• Lidies (Lidië in Klein-Asië)
• Milies (Lisië in Klein-Asië)
• Pisidies (Pisidië, oos van Lidië)
• Sideties (in en om die stad Side in Pamphylia)

Ander tale wat tot die Anatoliese taalfamilie behoort, is die tale van Lycaonia en Isauria, waarin geen tekste gevind word nie, en Mysies en Pamphylies, waarvan te min bekend is of hulle inderdaad tot die Anatoliese tale behoort. Enkele woorde wat uit die tale van Pelasgers (wat die kus van die Egeïese See bewoon het) en Filistyne (wat bekend is om na Palestina vanuit die Egeïese See te migreer, na 'n mislukte poging om Egipte aan te val) getuig, lyk ook soos die Anatoliese.

Sien ook

• Anatoliese hiërogliewe

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Anatoliese tale.
• (en) "Anatolian languages". Encyclopædia Britannica. Besoek op 28 Augustus 2020.