Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Maandag, 30 Januarie 2023 Hier is tans 106 613 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Harlem is 'n woonbuurt in Bo-Manhattan in die stad New York. Dit word rofweg begrens deur die Hudsonrivier in die weste; die Harlemrivier en 155th Street in die noorde; Fifth Avenue in die ooste; en Central Park-Noord in die suide. Die groter Harlem sluit verskeie ander woonbuurte in.

Die buurt was aanvanklik 'n Nederlandse dorp wat in 1658 amptelik ontstaan het. Dit is genoem na die stad Haarlem, Nederland.

Harlem se geskiedenis word gekenmerk deur 'n reeks ekonomiese siklusse van oplewing en insinking, met aansienlike bevolkingsverskuiwings wat met elke siklus gepaardgegaan het. Dit is in die 19de eeu hoofsaaklik deur Amerikaanse Jode en Italiane bewoon, maar Afro-Amerikaners het tydens die Groot Migrasie in die 20ste eeu in groot getalle daarheen getrek. In die 1920's en 1930's was Sentraal- en Wes-Harlem die middelpunt van die Harlem-renaissance, 'n groot Afro-Amerikaanse kultuurbeweging.

Teen die 1970's het baie inwoners wat dit kon bekostig uit die buurt getrek op soek na beter skole en huise en veiliger strate. Dié wat agtergebly het, was die armstes. Hoewel die regering $100 miljoen bestee het om werkopleiding en woonomstandighede oor 'n tydperk van 10 jaar te verbeter, het Harlem geen verbetering getoon nie.

Ná die 1990's het Harlem weer begin groei. Tussen 1990 en 2006 het die inwonertal met 16,9% toegeneem. Weens werkverliese tydens die Groot Depressie van die 1930's en die deïndustrialisasie van New York ná die Tweede Wêreldoorlog het armoede en misdadigheid in Harlem aansienlik gestyg. In die 21ste eeu het misdadigheid weer afgeneem en Harlem is opgeknap en gerestoureer.

Die gebied het 'n moltrein en busse. Daar is verskeie skole en dit is naby 'n aantal universiteite.

...lees verder

In die nuus

Luiz Inácio Lula da Silva is as president van Brasilië ingehuldig. Dit volg nadat hy die Brasiliaanse presidentsverkiesing in Oktober 2022 gewen het.
Ecuador, Japan, Malta, Mosambiek en Switserland is die nuwe niepermanente lede in die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad.
Swede neem die voorsitterskap van die Europese Unie by Tsjeggië oor.
Die Griekse stad Eleusis fungeer saam met die Roemeense Timișoara en die Hongaarse Veszprém as Europese Kultuurhoofstede 2023.
Kroasië skakel na die euro oor en word die 20ste land in die Eurosone; gelyktydig tree dié land ook die Schengen-ooreenkoms toe.

Het u geweet...

... dat die Indiese politikus Mahatma Gandhi vir 'n lang tydperk as 'n advokaat in Durban gewerk het? Hy was tussen 1893 en 1915 in Suid-Afrika woonagtig. Hier het hy die Natalse Indiese Kongres gestig, wat later met die ANC sou saamsmelt.

... dat daar reeds in 1951 aan die Woordeboek van die Afrikaanse Taal begin werk is? Dit is die grootste woordeboek wat Afrikaanse woorde beskryf en is steeds nie voltooi nie.

...dat water nie altyd by 100° Celsius kook nie? Hoe hoër bo seevlak 'n persoon is, hoe laer die kookpunt.

... dat Tafelberg die enigste aardkenmerk is waaraan 'n sterrebeeld se naam ontleen is? Mensa, wat "tafel" beteken, is 'n sterrebeeld van die Suidelike Halfrond wat taamlik laat afgebaken is en dus geen antieke mitologie het nie.

... dat Pretoriabrug 'n hefbrug in Ottawa, Kanada is? Dit is vernoem na Pretoriastraat wat in 1902 van Janestraat hernoem is om die Britse oorwinning in die Anglo-Boereoorlog te vier.

Vandag in die geskiedenis

30 Januarie: Marteldag in Indië.

1649 – Koning Karel I word onthoof vir hoogverraad voor die Banqueting House in Londen tydens die Engelse Burgeroorlog.
1820 – Edward Bransfield van die Britse Vloot land op die vasteland van Antarktika.
1933 – Adolf Hitler word beëdig as kanselier van Duitsland.
1948 – Mahatma Gandhi sterf in 'n sluipmoordaanval.
1981 – Apartheid: 24 mense sterf in Operasie Beanbag, 'n aanval deur die Suid-Afrikaanse Weermag op die ANC en PAC in Matola, 'n woonbuurt in Maputo, Mosambiek.