Portaal:Rusland

Wikipedia-portale: Musiek · Letterkunde · Sport · Geografie · Geologie · Geskiedenis · Fisika · Chemie · Biologie · Sterrekunde · Krieket · Rugby · Vlae en wapens

Welkom by die Rusland-portaal
Привет! Die Russiese Federasie (Russies: Российская Федерация) lê gedeeltelik in Europa en gedeeltelik in Asië. Die land se geskiedenis begin - net soos dié van Oekraïne en Wit-Rusland - in die 9de eeu met die stigting van die eerste Oos-Slawiese ryk, Kiëf-Roes. Dié het later verbrokkel en in talle klein feodale state verdeel. Die belangrikste hiervan was die Groothertogdom van Moskou, of Moskowië – dit het mettertyd die omringende Russiese prinsdomme herenig en die plek van Kiëf-Roes ingeneem. Teen die 18de eeu het die land uitgebrei tot die groot Russiese Ryk, wat gestrek het van Pole tot die Stille Oseaan. In die 20ste eeu het Rusland as die Russiese Sosialistiese Federale Sowjetrepubliek (RSFSR) die kern gevorm van die Sowjetunie, wat saam met die Verenigde State van Amerika een van die wêreld se twee supermoondhede was. Toe die Sowjetunie in 1991 verbrokkel, is die Russiese Federasie gestig. Met sy oppervlakte van 17 098 242 km² is dit die grootste land ter wêreld. Meer oor Rusland . . .

Sterartikel
Die Sowjetunie (Сове́тский Сою́з, Sowjetski Sojoez, ), amptelik die Unie van Sosialistiese Sowjetrepublieke (USSR) (Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик (СССР), Sojoez Sowjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik (SSSR), ), was 'n staat wat van 1922 tot 1991 bestaan en 'n groot deel van Eurasië beslaan het. Dit was 'n vlagskip- kommunistiese land en het teen die einde uit 15 nasionale republieke bestaan; in die praktyk was sy regering en ekonomie tot met sy laaste jare in 'n groot mate gesentraliseer. Dit was 'n eenpartystaat wat deur die Kommunistiese Party van die Sowjetunie regeer is, met Moskou as sy hoofstad en ook dié van die grootste republiek met die grootste bevolking: die Russiese SFSR. Ander groot stede het ingesluit Leningrad (Russiese SFSR), Kiëf (Oekraïense SSR), Minsk (Wit-Russiese SSR), Tasjkent (Oezbekistanse SSR), Alma-Ata (Kazachstanse SSR) en Nowosibirsk (Russiese SFSR). Dit was die grootste land ter wêreld, met 'n oppervlakte van 22 402 200 km2 oor 11 tydsones. Die land se oorsprong lê in die Oktober-rewolusie van 1917. Die Bolsjewiste het die tussentydse regering omvergewerp wat vroeër dié jaar gestig is ná die Februarie-rewolusie en die abdikasie van tsaar Nikolaas II. Dit het die einde van die Russiese Ryk ingelui. Die nuwe regering, onder Wladimir Lenin, het die Russiese SFSR gestig, wat die wêreld se eerste sosialistiese staat was wat in die grondwet gewaarborg is. Volgehoue interne spanning het tot die wrede Russiese Burgeroorlog gelei. Namate die oorlog in die Bolsjewiste se guns beklink is, het die RSFSR begin om grond wat in die oorlog verower is in te sluit in nominaal onafhanklike state, wat in Desember 1922 in die Sowjetunie verenig is. Die Sowjetunie het baie sosiale en tegnologiese prestasies behaal: Dit het die tweede grootste ekonomie in die wêreld gehad en sy weermag was die grootste op aarde. Dit het die grootste arsenaal kernwapens gehad. Dit was 'n stigterslid van die Verenigde Nasies en een van die vyf permanente lede van die VN se Veiligheidsraad. Voor sy verbrokkeling het die land sy status as een van die wêreld se twee supermoondhede gehandhaaf met sy leierskap in Oos-Europa, sy militêre en ekonomiese krag en sy wetenskaplike navorsing. ...lees verder

85 federale deelgebiede
Die Russiese Federasie bestaan vanaf 18 Maart 2014 uit 22 republieke, 9 krais, 46 oblaste, 1 outonome oblast, 4 outonome okroegs en 3 federale stede. Republieke: Adigea • Altai • Basjkortostan (Basjkirië) • Boerjatië • Chakassië • Dagestan • Ingoesjetië • Jakoetië • Kabardino-Balkarië • Kalmikië • Karatsjai-Tsjerkessië • Karelië • Komi • Krim • Mari El • Mordowië • Noord-Ossetië • Oedmoertië • Tartarstan • Tsjetsjnië • Tsjoewasjië • Tiwa. Krais: Altai • Chabarofsk • Kamtsjatka • Krasnodar • Krasnojarsk • Perm • Primorski • Stawropol • Zabaikalski. Oblaste: Amoer • Archangelsk • Astrachan • Belgorod • Brjansk • Irkoetsk • Iwanowo • Jaroslawl • Kaliningrad • Kaloega • Kemerowo • Kirof • Koergan • Koersk • Kostroma • Leningrad • Lipetsk • Magadan • Moermansk • Moskou • Nizjni Nowgorod • Nowgorod • Nowosibirsk • Oeljanofsk • Omsk • Orenburg • Orjol • Penza • Pskof • Rjazan • Rostof • Sachalin • Samara • Saratof • Smolensk • Swerdlofsk • Tambof • Tjoemen • Toela • Tomsk • Tsjeljabinsk • Twer • Wladimir • Wologda • Woronezj • Wolgograd. Outonome oblast: Joodse Outonome Oblast. Outonome okroegs: Chanto-Mansië • Jamalië • Nenetsië • Tsjoekotka. Federale stede: Moskou • Sewastopol • Sint Petersburg.

Het jy geweet?
Weliki Oestjoeg is die tuiste van die Russiese Kersvader, Djed Moroz. Die pragtige Katedraal van Christus die Verlosser is ná die Russiese Rewolusie deur Stalin laat sloop om plek te maak vir ’n Paleis van Sowjets. Bouwerk is onderbreek weens ’n tekort aan geld, die uitbreek van oorlog en oorstromings deur die nabygeleë Moskwa-rivier. Die terrein is later omskep in die wêreld se grootste opelugswembad. Die eerste satelliet om die aarde, Spoetnik, se naam beteken bloot "satelliet" in Russies. Dit is saamgestel uit woorddele wat ’n woord soortgelyk aan "medereisiger" vorm. Die slengtaal Nadsat wat Anthony Burgess in sy boek A Clockwork Orange gebruik het, was grotendeels geskoei op Russies. Die Russiese mafia is nie net een bende nie, maar verskillende, uiteenlopende georganiseerde-misdaad-sindikate wat in die voormalige Sowjetunie ontstaan het.

Sterfoto
'n Lugfoto van Peterhof, of Petergof, naby Sint Petersburg, Rusland. Dit is deur Pieter die Grote laat bou en word soms die "Russiese Versailles" genoem. Meer oor Peterhof . . . Vir meer oor die Cyrilliese alfabet en transliterasie in Afrikaans, klik hier.

Aanhaling
Ons waardeer nie wat ons het nie tot dit weg is. Vryheid is so. Dis soos lug. As jy dit het, kom jy dit nie agter nie. – Boris Jeltsin