Nikolaas I van Rusland

Nikolaas I Pawlowitsj (Russies: Николай I Павлович) (6 Julie 1796 tot 2 Maart 1855) was van 1825 tot met sy dood in 1855 keiser van Rusland. Hy was een van die land se heel konserwatiefste keisers.

Nikolaas I
Keiser van die Hele Rusland
Dinastie	Romanof
Bewind	1825–1855
Kroning	3 September 1826
Volle naam	Nikolaas Pawlowitsj Romanof
Ander titels	Tsaar Koning van Pole (tot 1831)
Gebore	6 Julie 1796
Gesterf	2 Maart 1855
Voorganger	Aleksander I
Opvolger	Aleksander II
Gade	Charlotte van Pruise (Alexandra Fjodorowna)
Kinders	Aleksander II, Maria, Olga, Aleksandra, Konstantin, Nikolaas, Michail
Vader	Paul van Rusland
Moeder	Sophia Dorothea Augusta Louisa van Württemberg (Maria Fjodorowna)

Die skrywer Iwan Toergenef sou die Rusland van Nikolaas I soos volg beskryf: " ’n mengsel van lig en duisternis, van Europese beskawing en Asiatiese barbaarsheid".

Binnelandse politiek

Nikolaas se bewind word gekenmerk deur opstande en probleme, waarvan hy die meeste self veroorsaak het met sy regse uitkyk en algehele gebrek aan insig in die ontwikkeling van Europa.

So onderdruk hy in sy eerste regeringsjaar (1825) reeds die Dekabriste se opstand. Die Dekabriste is liberaalgesinde offisiere wat in Desember 1825 vergeefs rebelleer teen die tsaristiese absolutisme en vir ’n grondwet. Die lot van die offisiere wat oorleef nadat die opstand onderdruk word, is verskriklik. Die keiser lei self die verhoor. Die meeste offisiere kry ’n onmenslike gevangenisstraf of word verban. Talle word na Siberië gestuur, waar hulle van ontbering omkom. Een van die gevangenes is die beroemde skrywer Aleksander Poesjkin. Hy word eindelik na Suid-Rusland verban en word begenadig nadat hy Nikolaas om vergifnis vra.

Die rewolusies van 1848 in Europa veroorsaak ’n groot opskudding in Russiese regeringskringe. Hoewel alles rustig is in Rusland, dryf vrees dat die onrus daarheen sal oorspoel, Nikolaas tot streng maatreëls. Die sensuur op die pers word verskerp en die invoer van buitelandse boeke en tydskrifte wat liberale of sosialistiese idees voorstaan, word bykans onmoontlik gemaak.

Buitelandse politiek

In die buiteland is Nikolaas bekend as beskermheer van die wettigheid van regerings en ’n teenstander van rewolusies. Sy pogings om opstande in Europa te onderdruk besorg hom die etiket "gendarme van Europa". In 1825 word Nikolaas gekroon en begin hy die vryhede van die konstitusionele monargie in Kongres-Pole beperk. Nadat hy die November-opstand in 1831 onderdruk, sit die Poolse parlement Nikolaas af as koning van Pole. Die keiser reageer deur Russiese troepe na Pole te stuur. Hy onderdruk die opstand, skaf die Poolse grondwet af en verlaag Pole se status tot dié van ’n Russiese provinsie. In 1848 is Europa in die greep van talle rewolusies, en Nikolaas is aan die voorpunt van die reaksie daarteen. In 1849 kom die Hongare in opstand teen die Habsburgers en Nikolaas tree tussenbeide ten gunste van die Habsburgers en help ’n opstand in Hongarye onderdruk. Hy spoor ook Pruise aan om nie ’n liberale grondwet te aanvaar nie.

In hierdie stadium lyk dit of Nikolaas Europa domineer. Terwyl hy probeer om die status quo in Europa te handhaaf, aanvaar hy ’n aggressiewe beleid teenoor die Ottomaanse Ryk. Hy volg die tradisionele Russiese beleid in die sogenaamde Groot Oosterse Kwessie en probeer dit oplos deur die Ottomaanse Ryk te verdeel, dit ’n protektoraat te maak en te vestig in die grotendeels Ortodokse bevolking op die Balkan-skiereiland, wat in die 1820's nog steeds grotendeels onder Ottomaanse beheer is. Rusland voer van 1828 tot 1829 ’n suksesvolle oorlog teen die Ottomaanse Ryk. In 1833 onderhandel Rusland met die Ottomaanse Ryk en dit lei tot die Verdrag van Unkiar-Skelessi. Die belangrike Europese moondhede glo verkeerdelik dat die verdrag ’n geheime klousule bevat wat Rusland die reg gee om oorlogskepe deur die Bosporus en Dardanelle te stuur. Deur die Londense See-engteskonvensie van 1841 bevestig hulle die Ottomaanse beheer oor die seestrate en verbied lande, ook Rusland, om oorlogskepe daardeur te stuur. Vanweë sy rol as onderdrukker van Europese rewolusies en die geloof dat hy die steun van Brittanje het, tree Nikolaas so streng teen die Ottomaanse Ryk op dat dié land in 1853 oorlog teen Rusland verklaar. Brittanje en Frankryk vrees ’n Ottomaanse neerlaag teen Rusland. Hulle kies die Ottomaanse Ryk se kant en neem deel aan die Krimoorlog. Oostenryk gee diplomatieke steun aan die Ottomaanse Ryk en Pruise bly neutraal in die oorlog. Dit laat Rusland sonder enige Europese steun. Die geallieerde Europese moondhede land op die Krim en beleër ’n goed versterkte Russiese basis in Sewastopol. Nikolaas sterf voor die val van Sewastopol, maar hy het reeds die mislukking van sy eie regime erken. Rusland het nou ’n keuse: Hy kon met groot hervormings begin of sy aansien as ’n belangrike Europese mag verloor.

Huwelik en kinders

Nikolaas was getroud met Charlotte van Pruise (Alexandra Fjodorowna), dogter van Frederik Willem III van Pruise. Uit die huwelik is sewe kinders gebore:

• Aleksander II (29 April 1818 — 13 Maart 1881), getroud met Marie van Hesse-Darmstadt
• Maria Nikolajewna (18 Augustus 1819 — 21 Februarie 1876), getroud met Maximiliaan van Leuchtenberg
• Olga Nikolajewna (11 September 1822 — 30 Oktober 1892), getroud met Karel I van Württemberg
• Alexandra Nikolajewna (24 Junie 1825 — 10 Augustus 1844), getroud met Frederik van Hesse-Kassel
• Konstantin Nikolajewitsj (21 September 1827 — 29 Januarie 1892), getroud met Alexandra van Sakse-Altenburg
• Nikolaas Nikolajewitsj (8 Augustus 1831 — 25 April 1891), getroud met Alexandra van Oldenburg
• Michail Nikolajewitsj (25 Oktober 1832 — 18 Desember 1909), getroud met Cecilia van Baden

Stamboom

Pieter III van Rusland

Paul van Rusland

Katharina II van Rusland

Nikolaas I van Rusland

Sien ook

• Lys van groothertoë van Rusland
• Huis van Romanof

Skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Nikolaas I van Rusland.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia