Michail Gorbatsjof

Michail Sergejewitsj Gorbatsjof (Russies: Михаил Сергеевич Горбачёв; 2 Maart 1931 – 30 Augustus 2022) was een van die invloedrykste Russiese politici van die laaste kwart van die twintigste eeu. Onder sy politieke leierskap het die politieke, sosiale en ekonomiese landskap van die Sowjetunie drasties verander - die magtige Kommunistiese Party wat die USSR langer as sewentig jaar met 'n ystervuis regeer het, het binne ses jaar sy gesag verloor en die land het 'n nuwe politieke en ekonomiese bedeling ingeskiet.

Michail Gorbatsjof
President van die Sowjetunie
Ampstermyn 15 Maart 1990 – 25 Desember 1991
Vise	Gennadi Janajef
Voorafgegaan deur	Andrei Gromiko
Opgevolg deur	Boris Jeltsin as President van Rusland
12de Voorsitter van die Presidium van die Opperste Sowjet van die Sowjetunie
Ampstermyn 1 Oktober 1988 – 25 Mei 1989
Eerste minister	Nikolai Tichonof Nikolai Rizjkof
1ste Voorsitter van die Opperste Sowjet van die Sowjetunie
Ampstermyn 25 Mei 1989 – 15 Maart 1990
Voorafgegaan deur	homself as Voorsitter van die Presidium van die Opperste Sowjet
Opgevolg deur	Anatoli Loekjanof as speaker van die Parlement homself as staatshoof as die president van die Sowjetunie
Lid van die Politburo
Ampstermyn 1980 – 1991
Persoonlike besonderhede
Gebore	2 Maart 1931 Priwolnoje, Russiese SFS, Sowjetunie
Sterf	30 Augustus 2022 (op 91) Moskou, Rusland
Politieke party	Kommunistiese Party van die Sowjetunie (1950-1991) Sosiale Demokratiese Party van Rusland (2001-2004) Unie van Sosiale Demokrate (2007 - nou) Onafhanklike Demokratiese Party van Rusland (2008 - nou)
Eggenoot/-note	Raisa Gorbatsjowa
Alma mater	Staatsuniversiteit van Moskou
Professie	Regsgeleerde
Religie	Ateïs
Handtekening
Toekennings	Nobelprys vir Vrede (1990)

Die veranderinge in die USSR het 'n rimpeleffek op internasionale betrekkinge gehad: superkragbetrekkinge het verskuif met die beëindiging van die Koue Oorlog, die wapenwedloop het beduidend afgeneem, die politieke kaart van Europa het vinnig verander en die Berlynse Muur het geval wat gelei het tot die hervereniging van Duitsland.

Die wêreld van die tagtigerjare was nie dieselfde as dié van die negentigerjare nie omdat Gorbatsjof, wat nog sy hele lewe 'n lojale lid van die Kommunistiese Party was, die moed gehad het om sewentig jaar van kommunistiese ideologie te bevraagteken. Sy pogings om die Sowjetstelsel te hervorm het onder sy opvolger, Boris Jeltsin, gelei tot die algehele aftakeling van kommunisme.

Deur sy ampsbekleding as sekretaris-generaal van die Sentrale Komitee (1985—1990) en as president van die USSR (1990—1991), het Gorbatsjof twee beleide geïmplementeer wat verreikende gevolge gehad het: glasnost (openheid) en perestroika (herstrukturering). Onder glasnost het Gorbatsjof ongekende vryheid van spraak in die USSR ingestel. Perestroika was 'n poging om die politieke bestel te demokratiseer en 'n sukkelende, burokratiese en onproduktiewe ekonomie te verbeter deur beperkte vryemarkbeleide in te stel.

In 1989 het Gorbatsjof se verdraagsaamheid teenoor die antikommunistiese protes in Oos-Berlyn gelei tot die verkrummeling van die Berlynse Muur - 'n gebeurtenis wat 'n sneeubaleffek gehad het in die oos-Europese state wat sedert die veertigerjare onderworpe was aan kommunistiese beheer. Dit het Bulgarye, Tsjeggo-Slowakye, Hongarye, Pole en Roemenië aangemoedig om voor die einde van die jaar die kommunistiese beheer omver te werp. Gemotiveer deur die gebeure in Oos-Europa, het die klein Sowjetrepubliek van Litaue in 1990 die land se onafhanklikheid van die USSR aangekondig. In plaas daarvan om hierdie interne opstand gewelddadig te onderdruk, het Gorbatsjof met relatiewe selfbeheersing opgetree. 'n Golf van nasionalisme het deur die USSR beweeg en teen 1990 was elkeen van die vyftien Sowjet-republieke onafhanklik.

In 1990 het Gorbatsjof die Nobelprys vir Vrede ontvang.

Lewensgeskiedenis

Michail Gorbatsjof in 2004

Michail Sergejewitsj Gorbatsjof is op 2 Maart 1931 in Priwolnoje in Noord-Kaukasus-krai (vandag Stawropol-krai) gebore. Sy pa was 'n kleinboer wat voor die Tweede Wêreldoorlog as trekkerdrywer, en na die oorlog as ekonoom en amptenaar van die Kommunistiese Party gewerk het. Op die ouderdom van veertien jaar het Gorbatsjof in die somer as trekkerdrywer op 'n kolchos (kommune-plaas) gewerk.

Hy het in 1946 'n lid van die Komsomol (Kommunistiese Jeugliga) geword en in 1950 by die Moskouse Staatsuniversiteit se regsfakulteit begin waar hy Komsomol-sekretaris van die fakulteit was. In 1952 het hy 'n volle lid van die Kommunistiese Party geword en in die volgende drie dekades deur die Kommunistiese range opbeweeg.

In 1956 het Gorbatsjof met Raisa Titorenko, ’n oudstudent van filosofie aan die Moskouse Staatsuniversiteit, getrou. In dieselfde jaar is hul dogter Irina gebore. Raisa, wat intelligent en stylvol was, is positief deur die Weste ontvang en het daarom Gorbatsjof se internasionale beeld verbeter met besoeke aan verskeie belangrike Westerse leiers soos Ronald Reagan en Margaret Thatcher.

Gorbatsjof het in 1980 lid van die Politburo geword en steeds sy mag gekonsolideer. Op 11 Maart 1985 is hy verkies tot hoofsekretaris van die Sentrale Komitee van die Kommunistiese Party van die Sowjetunie - 'n pos wat hy tot 1990 beklee het toe hy president van die Sowjetunie geword het. Teen 1991 het Gorbatsjof se pogings om die Sowjetunie se politieke stelsel te demokratiseer en sy ekonomie te desentraliseer gelei tot 'n poging tot 'n staatsgreep deur volhardende Kommuniste wat nie van verandering gehou het nie. Die destydse Russiese president, Boris Jeltsin, het egter die staatsgreep onderdruk.

Op Kersdag 1991 het Gorbatsjof bedank as president van die USSR, wat onmiddellik daarna ontbind het. In 1996 het hy tot die politiek probeer terugkeer, maar 'n vernietigende nederlaag by die stembusse gely.

Verdere leesstof

• Gorbachev, Mikhail. Memoirs. Doubleday (1995). ISBN 0-385-40668-1

Eksterne skakels

• Die Gorbatsjof-stigting
• Argief by Journalisted Geargiveer 19 November 2011 op Wayback Machine
• Argief by The Guardian

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Michail Gorbatsjof.