|
Ceres, amptelik 1 Ceres (simbool:  ), is die kleinste dwergplaneet in ons Sonnestelsel. Dit is die enigste een in die asteroïdegordel en dus tussen die wentelbane van Mars en Jupiter. Sy naam is afgelei van Ceres, die Romeinse godin van groeiende plante, die oes en moederliefde.
Ceres is op 1 Januarie 1801 deur Guiseppe Piazzi in Sisilië ontdek. Met ’n deursnee van sowat 950 km is dit verreweg die grootste liggaam met die grootste massa in die asteroïdegordel; dit maak sowat ’n derde van die gordel se massa uit. Ceres is saamgestel uit rots en ys. Omdat dit die eerste asteroïde is wat ontdek is, is dit aanvanklik as ’n planeet beskou. Dit is egter in die 1850's as ’n asteroïde herklassifiseer nadat baie ander voorwerpe met soortgelyke wentelbane ontdek is.
In 2006 is dit weer herklassifiseer: dié keer as 'n dwergplaneet, die enigste een binne die wentelbaan van Neptunus, want met 'n deursnee van 940 km is dit die enigste asteroïde wat groot genoeg is om deur sy swaartekrag in hidrostatiese ewewig, en dus sferies, gehou te word. Weens sy skynbare magnitude van 6,7 tot 9,3 is dit selfs op sy helderste te dof om met die blote oog van die Aarde af te sien, behalwe in uiterse donkerte.
Die Dawn-ruimtetuig het bevind Ceres se oppervlak is 'n mengsel van waterys en gehidreerde minerale soos karbonate en klei. Swaartekragdata dui daarop dat Ceres gedeeltelik gedifferensieer is in 'n modderige ysrotskern en 'n minder digte maar sterker kors met 'n ysvolume van minstens 30%. Ceres se klein grootte beteken enige interne oseaan van vloeibare water wat hy eens kon gehad het, is waarskynlik nou gevries. Dit is egter nie heeltemal toegevries nie: Pekels vloei steeds deur die buitemantel en bereik die oppervlak, wat kriovulkane soos Ahuna Mons toelaat om te vorm teen 'n tempo van sowat een elke 50 miljoen jaar. Dit maak Ceres die naaste bekende kriovulkaniese liggaam aan die Son, en die pekels verskaf 'n potensiële habitat vir mikrobiese lewe.
In Januarie 2014 is emissies van waterdamp om Ceres bespeur, en dit het 'n verganklike, dun atmosfeer bekend as 'n eksosfeer geskep. Dit was onverwags, aangesien groot liggame in die asteroïdegordel gewoonlik nie waterdamp uitskei nie; dit is ’n kenmerk van komete.
- ...lees verder
|
Charles III (Charles Philip Arthur George; 14 November 1948) is koning van die Verenigde Koninkryk en 14 ander lande van die Statebond. Hy was die regmatige Britse troonopvolger sowel as die Hertog van Cornwall en van Rothesay van 1952 tot met sy opvolging in 2022. Hy was die langs lewende regmatige troonopvolger in die geskiedenis van Brittanje. Hy was ook die langs dienende Prins van Wallis: van Julie 1958 tot 8 September 2022 ná die dood van sy moeder, Elizabeth II. Verder is hy die oudste persoon wat dié land se troon bestyg: op 73-jarige ouderdom.
Charles is in Buckingham-paleis gebore as die eerste kleinkind van koning George VI en koningin Elizabeth. Hy het sy opvoeding aan die skole Cheam en Gordonstoun ontvang, wat albei ook deur sy vader bygewoon is. Nadat hy 'n BA-graad aan die Universiteit van Cambridge ontvang het, het Charles van 1971 tot 1976 in die Britse lugmag en vloot gedien.
In 1981 is hy getroud met lady Diana Spencer, by wie hy twee seuns het: prins William en prins Harry. In 1996 is die paartjie geskei ná buite-egtelike verhoudings deur albei partye, waaroor breedvoerig in die pers berig is. Diana is die volgende jaar in Parys in 'n motorongeluk dood. In 2005 is Charles getroud met sy minnares van 'n lang tyd, Camilla Parker Bowles.
As Prins van Wallis het Charles verskeie amptelike verpligtinge namens koningin Elizabeth II behartig. Hy het in 1976 die Prince's Trust gestig, wat die borge van sy welsynorgansasies is, en is die beskermheer, president of 'n lid van meer as 400 ander welsynorganisasies. Prins Charles se menings oor die rol van argitektuur in die gemeenskap en die bewaring van historiese geboue het wye aandag van Britse argitekte en ontwerpers ontlok. Hy is ook die skrywer of medeskrywer van 'n paar boeke.
As 'n selfverklaarde omgewingsbewuste het Charles hom in die openbaar uitgespreek oor sake soos organiese landbou en aardverwarming, wat hom pryse en lof van omgewingsgroepe in die sak gebring het.
Weens sy steun aan alternatiewe medisyne, onder meer homeopatie, was hy ook die onderwerp van kritiek.
- ...lees verder
|
_(cropped).jpg)
.svg){kind=small}
_large.jpg)
