Tafeltennis

raketspel

Tafeltennis of pingpong is 'n sportsoort waarin twee of vier spelers 'n ligte, hol balletjie heen en weer slaan met rakette. Die spel vind plaas op 'n harde tafel wat deur 'n lae net in twee helftes gedeel word. Spelers moet sorg dat 'n bal wat in sy rigting gespeel word slegs een keer hop op sy eie helfte van die tafel en moet dit terugspeel sodat dit op die helfte van die opponent hop. Punte word toegeken wanneer 'n speler misluk om die bal terug te speel binne die reëls. Spel is vinnig en verwag goeie reaksietyd. 'n Vaardige speler kan verskeie vlakke van draai aan die bal verleen, wat die trajek van die bal beïnvloed en sodoende die opponent se terugspeelopsies verminder.

Piktogram wat Tafeltennis aandui
Twee tafeltennisspelers besig met 'n spel op 'n minitafel in Duitsland

Die sport word gereguleer deur die Internasionale Tafeltennisfederasie (ITTF) wat in 1926 gestig is. Sedert 1988 het tafeltennis Olimpiese status, wat vier items insluit. Tussen 1998 en 2004 was die items mans- en damesenkelspel en mans- en damesdubbelspel, maar die dubbels is sedert 2008 met 'n spanitem vervang.

Algemene beskrywing wysig

 
'n Standaardgrootte tafeltennistafel, raket en bal

Die sport word gespeel deur twee of vier spelers wat 'n bal heen en weer slaan op 'n tafel, soortgelyk aan tennis. Alhoewel die konsep baie ooreenkom, is die reëls egter verskillend. Tydens 'n enkelspel word daar nie verwag van die afslaner om die bal van sy regterhelfte na die regterhelfte van die ontvanger (of links na links) te slaan, soos in tennis nie. Dit word egter tydens 'n dubbelspel verwag dat die afslaner regs na regs of links na links afslaan. Die spoed van die bal kan wissel van stadige afslane met baie draai tot mokerhoue (smash) wat so vinnig as 112,7 kilometer per uur (70 myl per uur) kan beweeg.[1]

Moderne rakette het gewoonlik 'n dun rubberlagie wat die slaanoppervlak van die rakket bedek. Die rubber mag kuiltjies hê wat uitstaan of ingeduik is, asook 'n dun lagie spons tussen die houtkern en die rubberoppervlak. Aangesien draaiballe 'n groot rol speel in moderne tafeltennis, is die samestelling van die rubber en die kombinasie van spons en rubber ontwerp om die hoeveelheid draai op die bal te maksimeer. Ander tegnologiese verbeterings sluit in die gebruik van koolstof of ander sintetiese lae as deel van die slaanoppervlak.

Die wenner is die eerste speler wat 11 punte of meer aanteken wanneer hy voorloop met 2 of meer punte. Spelers ruil afslane na elke twee punte. Wanneer die punte 10-10 (gelykop) is, ruil die afslaan met elke punt; die wenner is dan die een wat 'n voorsprong van twee punte kry. Die 11 punt-wedstryd is 'n verandering van die ITTF wat in 2001 plaasgevind het. Voorheen was die wenner die een wat eerste 21 punte gekry het (tensy gelykop gespeel is, dan moes daar ook 'n voorsprong van 2 punte wees om te wen). Alle wedstryde wat op nasionale vlak en internasionale toernooie (ITTF) gespeel word, word tot 11 punte gespeel in òf die beste uit 5 stelle (uitkloprondtes) òf die beste uit 7 stelle (eindrondtes).

Geskiedenis wysig

 
Tafeltennis soos uitgebeeld op 'n posseël van Duitsland

Die sportsoort het sy ontstaan in Engeland as 'n ligte tydverdryf na ete vir aristokratiese Victoriane in die 1880's. Tennis is in 'n binnenshuise omgewing nageäap en gewoonlik het alledaagse huishoudelike items gedien as toerusting. 'n Ry boeke het gewoonlik as net gedien, die geronde kurk van 'n sjampanjebottel as die bal en die deksel van 'n sigaarhouer as 'n raket.[2]

Tafeltennis het in Europa, die VSA en Japan tot sy moderne vorm ontwikkel.[3] Die gewildheid van die spel het speletjievervaardigers genoop om toerusting kommersieel beskikbaar te stel. Vroeë rakette was gewoonlik van 'n stuk perkament wat gestrek is oor 'n raam en die geluid wat gemaak is as die balletjie die raket tref, het aanleiding gegee tot die eerste noemname, nl. "wiff-waff" en "ping-pong". Van die eerste kommersiële stelle is in Engeland onder die naam "Gossima" verkoop, maar was nie baie suksesvol nie (die balletjie het nie lekker gebons nie).[4] Die naam "ping-pong" was wyd in gebruik gewees voordat die Engelse vervaardiger J. Jaques & Seun Beperk 'n handelsmerk daarop gesit het in 1901. Die naam "Ping-Pong" is toe gebruik wanneer daar met die duur toerusting van Jaques gespeel is, met ander vervaardigers wat die naam "tafeltennis" gebruik het. 'n Soortgelyke situasie het in die VSA ontstaan waar Jaques of London die regte tot die term "Ping-Pong" aan Parker Brothers verkoop het.

Die volgende groot innovasie was deur James Gibb,[5] 'n Engelse tafeltennisentoesias, wat die nuwe selluloïedballe tydens 'n toer in die VSA in 1901 ontdek het en het gevind dat die balle ideaal is vir die spel. Dit is gevolg deur E.C. Goode wat in 1901 die moderne weergawe van die raket uitgedink het na hy 'n vel bestippelde rubber op die slaanoppervlak van die raket geplak het. Tafeltennis se gewildheid het toegeneem en sedert 1901 word daar steeds tafeltennistoernooie gehou en boeke geskryf oor die spel. Die eerste (nie-amptelike) wêreldkampioenskap is in 1902 gehou. Gedurende die vroeë 20ste eeu is die spel in Rusland verban omdat daar geglo is dat die spel 'n nadelige effek op spelers se sig gehad het. In 1921 is die Tafeltennisvereniging in Engeland gestig en die Internasionale Tafeltennisfederasie het in 1926 gevolg. Londen het die eerste amptelike wêreldkampioenskap in 1927 aangebied en die sport is in 1988 vir die eerste keer by die Olimpiese Spele gespeel.

 
'n Spesiale spoedgom word gewoonlik ongeveer 'n halfuur voor 'n wedstryd opgesit

In die 1950's is die spel drasties verander deur rakette wat 'n rubbervel met 'n sponslagie daaronder gehad het en sodoende meer draai en spoed verleen het. Dit rakkette is deur S.W. Hancock Beperk, 'n vervaardiger van sporttoerusting, in Engeland vrygestel. Die gebruik van spoedgom het die draai en spoed van die bal verder verhoog, wat verandering aan die toerusting tot gevolg gehad het om die spel stadiger te maak.

Teen die einde van 2000 het die ITTF verskeie reëlveranderings ingestel wat daarop gemik was om tafeltennis meer lewensvatbaar te maak as 'n toeskouersport wat op televisie gebeeldsend word. Eerstens is die ouer 38 mm (1,5 duim) balle amptelik vervang deur 40 mm balle. Dit het die bal se lugweerstand verhoog om die spel stadiger te maak. Teen daardie tyd het spelers reeds die vinnige sponslagie van die raket dikker laat maak, wat die spel buitensporig vinnig gemaak het en dit was ook moeilik om dit op televisie te volg. Tweedens het die ITTF die puntestelsel verander van 'n 21- na 'n 11-punt stelsel, met die doel om die spel meer opwindend te maak. Die ITTF het ook die reëls verander wanneer afgeslaan word om te voorkom dat 'n speler die bal versteek tydens 'n afslaan, om sodoende die algemene lengte van 'n sarsie (houereeks) te verleng en om die afslaner se voordeel te verminder. Variante van die sport het ook al kop uitgesteek. "Grootbal"-tafeltennis gebruik 'n 44 mm bal wat die spel aansienlik stadiger maak. Dit is deur verskeie spelers verwelkom wat dit moeilik gevind het om teen die draai en hoë spoed te kompeteer van die 40 mm bal. Dié bal se massa is 2,46 g.

Daar is 'n beweging wat die outydse tafeltennis (soos voor die era van spons en rubber) wil laat herleef. Klassieke tafeltennis soos Liha (skuurpapiertafeltennis)[6] of spelers wat die "harderaket"-variant verkies, verwerp die draai en spoed van die spons en rubberrakette en verkies die speelstyl van die 1940's tot 1960's, waar daar geen spons teenwoordig is nie, slegs die geribde rubberlaag en waar verdediging makliker is deur die spoed te verminder en enige betekenisvolle magnuseffek van draai uit te skakel. Omdat harderaket-uitklophoue amper onmoontlik is om teen 'n vaardige speler te speel, fokus harderaketwedstryde op die strategiese kant van tafeltennis wat vaardige maneuvrering van die opponent vereis voordat die aanval suksesvol uitgevoer kan word.

Toerusting wysig

Bal wysig

 
40 mm tafeltennisballe
 
Drie verskillende groottes tafeltennisballe

Die internasionale reëls van tafeltennis spesifiseer dat die spel gespeel word met 'n ligte 2,7 gram balletjie met 'n deursnee van 40 mm. Dit is die bal wat die meeste gebruik word. Die reëls stel dat die bal teen 'n hoogte van 23 cm behoort te hop wanneer dit van 'n hoogte van 30 cm laat val word, wat beteken dat dit 'n koëffisiënt van restitusie (of "bonserigheid") van 0,88 het. Dit 40 mm bal is na die 2000 Olimpiese Somerspele in gebruik geneem. 'n 40 mm tafeltennisbal is stadiger en draai minder as een van 38 mm. Die bal is gemaak van 'n hooghoppende selluloïed wat met gas gevul is en is gewoonlik wit of oranje met 'n dowwe afwerking. Die kleur van die bal word bepaal deur die kleur van die tafel asook die omgewing waarin gespeel word: dit is byvoorbeeld makliker om 'n wit bal op 'n groen of blou tafel as op 'n grys tafel te sien. Sterretjies op die bal dui die gehalte van die bal aan. Drie sterretjies beteken dit is van die hoogste gehalte en word in toernooie gebruik.

  • Die volume is   mm³.
  • Die oppervlakarea is   mm².
  • Die omtrek is   mm.

Tafel wysig

 
Diagram van 'n tafeltennistafel met die amptelike afmetings

Die tafel is 2,74 m (9 vt) lank, 1,525 m (5 vt) breed en 76 cm (30 duim) hoog met 'n Masonietvlak ('n vorm van hardebord) of soortgelyke hout wat met 'n gladde, lae-wrywing bedekking bedek is. Die tafel of speeloppervlak is verdeel in twee helftes deur 'n 15,25 cm-(6 duim) hoë net.[7] Die kleur van die tafeloppervlak is gewoonlik groen of blou.

Raket wysig

 
Voorbeeld van 'n tipiese raket

Spelers is toegerus met 'n gelamineerde houtraket, ook genoem 'n "spaan", met 'n rubberlaag aan een of albei kante, afhangende van die manier waarop die speler die raket vashou. Die amptelike term wat deur die ITTF gebruik word is "raket".

Tafeltennisregulasies laat verskillende oppervlaktes aan elke kant van die raket toe. Die verskillende tipes oppervlaktes verleen verskillende vlakke van draai aan die bal, of in sommige gevalle skakel dit die draai totaal uit. 'n Speler kan byvoorbeeld 'n laag rubber wat baie draai verleen aan een kant van die raket hê en geen draai aan die ander kant van die raket nie. Deur die raket tydens die spel om te draai word verskillende terugspeelhoue moontlik gemaak. Om 'n speler te help onderskei tussen verskillende tipes rubber wat deur die opponent gebruik word, spesifiseer die internasionale reëls dat die een kant rooi moet wees en die ander kant swart. 'n Speler het ook die reg om sy opponent se raket voor 'n wedstryd na te gaan om te bepaal watter tipe rubber gebruik is en watter kleur dit is. Ten spyte van die vinnige spel en vinnige draaie van die raket kan 'n speler steeds duidelik sien watter kant van die raket gebruik is om die bal te slaan. Huidige reëls bepaal dat, tensy die raket gedurende die spel beskadig word, dit op geen stadium in 'n wedstryd vir 'n ander raket geruil kan word nie.

Die spel wysig

Vooraf wysig

In eersterangse kompetisies word die afslaan gewoonlik bepaal deur die opskiet van 'n munt. By laer vlakke is dit algemeen vir een speler (of die skeidsregter/tellinghouer) om die bal in een hand te versteek (gewoonlik onder die tafel) en die kans vir die ander speler te gun om te raai in watter hand die bal is. Die regte of verkeerde raaiskoot stel die "wenner" in staat om te bepaal wie die eerste mag afslaan of aan watter kant van die tafel hy wil speel. 'n Ander metode is vir een speler om die bal na die ander speler te slaan. Dan word nog drie houe om die beurt gespeel, waarna die punt uitgespeel word. Dit staan bekend as "speel vir die afslaan". Spelers bepaal ook wie eerste mag afslaan deur hulle rakette op die tafel te plaas sodat die handvatsel oor die rand steek. Dan gooi hulle om die beurt met die balletjie na mekaar se rakette en die een wie sy opponent se raket kan raakgooi, terwyl sy eie raket misgegooi word, mag afslaan.

Afslaan wysig

Die speler wat afslaan begin 'n punt. Hy moet so staan dat die bal agter die agterlyn van die tafel is, met die bal in die palm van een hand — bo die blad van die tafel — en die raket in die hand. Daarna gooi hy die bal, sonder draai, ten minste 16 cm (ongeveer 6 duim) in die lug op. In vriendskaplike (nie-toernooi) wedstryde word die bal dikwels nie in die lug opgegooi nie. Dit is tegnies onwettig en kan vir die afslaner 'n onregverdige voordeel gee. Die bal moet te alle tye bo die speelvlak van die tafel wees. Die afslaner mag nie sy liggaam of klere gebruik om die bal weg te steek nie; die opponent asook die skeidsregter moet die bal duidelik kan sien.

Die bal moet van agter die agterlyn geslaan word sodat dit eenkeer in sy eie helfte hop en eenkeer in die opponent se helfte. Indien die bal aan die net raak en nie die opponent se helfte hop nie, gaan die punt aan die opponent. Indien die bal egter die net raak en steeds in die opponent se helfte hop (dit word 'n "netbal" genoem), moet die afslaan weer plaasvind. Daar is geen beperking op hoeveel opeenvolgende netballe daar mag wees nie.

Wanneer 'n afslaan geldig is, moet die opponent 'n geldige terugspeelhou uitvoer voordat dit vir 'n tweede keer aan sy eie kant van die tafel hop. Om 'n afslaan terug te speel is een van die moeilikste dele van die spel aangesien die afslaner se eerste skuif gewoonlik die mees onvoorspelbare een is weens die hoeveelheid maniere van draai wat hy op die bal kan uitvoer.

Slaan van die bal wysig

Wanneer die bal geslaan word moet dit bo-oor die net gaan en op die opponent se helfte van die tafel hop om geldig te wees. Wanneer die bal om die net gespeel word maar steeds op die opponent se helfte hop is die hou geldig en kan die spel voortgaan. Indien 'n speler nie 'n geldige hou terug kan speel bo-oor of langs die net verby nie, verloor daardie speler die punt.

Punte wysig

Punte word aan die opponent toegeken om verskeie redes:[8]

  • Wanneer die bal meer as een keer in een helfte van die tafel hop.
  • Wanneer die bal twee keer namekaar geslaan word. Tot en met die gewrig word as deel van die raket beskou en dit word toegelaat dat 'n geldige hou gespeel word wanneer die bal aan die vingers of hand raak, maar indien die bal aan die vingers raak en onmiddellik daarna aan die raket is die hou ongeldig.
  • Deur die bal toe te laat om enigiets anders as die raket te raak.
  • Deur die bal nie op die opponent se helfte te laat hop nie (die terugspeelhou is dus ongeldig).
  • Deur die hand wat nie die raket vashou nie op die tafel te plaas.
  • Deur die bal in die net vas te slaan (tydens afslaan) sodat dit nie in die opponent se helfte hop nie, of deur dit só af te slaan dat dit nie in die opponent se helfte hop nie.
  • Deur 'n onwettige afslaan uit te voer (bv. wanneer die bal versteek word of die bal word nie hoog genoeg in die lug gegooi nie).
  • Deur die net aan te raak met die raket of enige liggaamsdeel.
  • Deur 'n vlughou te speel (deur nie toe te laat dat die bal hop in die speler se eie helfte nie).
  • Die bal is buite die speelveld as: dit aan 'n muur, plafon, die opponent se liggaam raak of as dit gestop word deur die opponent se raket.

Ruil van afslaan wysig

Die afslaan ruil op elke twee punte tussen opponente (ongeag wie die wenner van die houereeks was) tot een speler 11 punte kry met ten minste 'n voorsprong van 2 punte, of totdat albei spelers 10 punte het. Indien albei spelers 10 punte het, ruil die afslaan op elke punt, tot een speler 'n voorsprong van 2 punte kry vir die wen. Dit is die huidige standaard van die ITTF.[9]

In 'n dubbelspel ruil die afslaan ook op elke twee punte tussen die spanne, maar ook tussen die spelers van dieselfde span. Aan die einde van elke twee punte word die ontvanger van die afslaan die afslaner en die spanmaat van die een wat afgeslaan het, die nuwe ontvanger. (A en B is 'n span en Y en Z is 'n span. A begin deur van sy regterkant af te slaan na Y se regterkant. Na twee punte word Y die afslaner en slaan af na B. Na nog twee punte word B die afslaner en slaan af na Z, ens.)

In die 21-punt stelsel het die afslaan op elke 5 punte geruil. Indien die spelers albei 20 punte bereik het ruil die afslaan op elke punt tot een speler 'n voorsprong van twee punte behaal het vir 'n wen.

Reeks van spelle wysig

Na elke spel ruil die spelers kante en in die vyfde of sewende spel (die een wat bepaal wie wen), ruil die spelers sodra die eerste speler 5 punte bereik het, ongeag wie se beurt dit is om af te slaan. In toernooie is wedstryde gewoonlik die beste uit vyf of sewe.

Dubbelspel wysig

 
Afslaansone vir dubbelspel

In aanvulling tot wedstryde tussen indiwiduele spelers kan pare ook tafeltennis speel. Dieselfde reëls geld vir dubbelspel as vir enkelspel behalwe vir 'n paar uitsonderings. 'n Lyn wat in die lengte van die tafel loop verdeel die speeloppervlak. Die enigste doel van hierdie lyn is om die afslaan tydens 'n dubbelspel te orden, wat beteken dat die afslaan van die regterkant van die kant van die afslaner se helfte na die regterkant van die ontvanger se helfte moet wees, en dit moet eenkeer aan elke kant van die net hop. Daarna gaan spel soos gewoon voort, behalwe dat spelers in 'n span om die beurt moet speel. Dit behels dat indien 'n speler afgeslaan het, die ontvanger die bal terugspeel sodat die afslaner se spanmaat die bal kan speel om vir die ontvanger se spanmaat kans te gee om te speel. Dit punt gaan so voort totdat een span 'n fout begaan. Dubbelspel (sowel as enkelspel) is sedert 1988 deel van die Olimpiese Spele en van die Statebond Spele sedert 2002. In 2005 het die ITTF aangekondig dat die dubbelspel van tafeltennis slegs as 'n spansport by die 2008 Olimpiese Spele gespeel sou word.

Die effek van draai op die bal wysig

 
4 fases van 'n terugtolkurwe
 
4 fases van 'n bodraaiingkurwe

Draaiing aan die bal gee 'n hele aantal groot en klein veranderings weer, byvoorbeeld:

  • Terugtol: die terugtolhou is maklik om aan te leer en gee 'n subtiele styging aan die eerste deel van die draaiing van die bal, daarna laat dit die bal vinniger afdaal, dit laat die bal meer regop hop en laat die bal afwaarts beweeg wanneer dit geslaan word. Weens die aanvanklike styging van die terugtolkurwe is daar 'n beperking op hoeveel krag gebruik kan word om te verseker dat die bal steeds op die opponent se helfte van die tafel hop. Terugtol maak dit ook moeiliker vir die opponent om die bal met baie spoed terug te speel. In tafeltennis word 'n terugtolhou as 'n verdedigende alternatief beskou omrede die beperking op spoed, die eenvoudigheid van die uitvoering van die hou en die uitdaging vir die opponent. (Dit is moontlik om 'n terugtolbal aanvallend met 'n kishou terug te speel, maar slegs op maklike hoë balle naby die net.)
  • Bodraaiing: 'n hou met bodraaiing is moeilik om aan te leer en het 'n klein invloed op die eerste deel van die balkurwe, maar die magnuseffek druk duidelik die bal af soos dit die kant van die opponent nader. Wanneer die bal hop, veroorsaak die bodraaiing dat die bal effens vinniger wegskiet. Die mees aansienlike verandering is wanneer die opponent die bal slaan. Daar is feitlik geen beperking op die spoed waarmee 'n bal met bodraaiing gespeel kan word nie (behalwe die speler se eie tydsberekening en krag) en 'n vinnige bal met bodraaiing verminder die tyd wat die opponent het om die bal terug te speel. In tafeltennis word 'n bal met bodraaiing gesien as 'n aanvallende alternatief omrede daar geen beperking op spoed is nie, die vaardigheid wat dit verg om die hou te speel en die taktiese druk wat dit op die opponent plaas.

Kompetisie wysig

Tafeltenniskompetisies is gewild in Asië en Europa, terwyl die gewildheid in die Verenigde State aan die toeneem is. Die belangrikste internasionale kompetisies is die Wêreldbekertoernooi, die Wêreldkampioenskap, die Olimpiese Spele en die ITTF-Pro Tour. Daar is ook kontinentale kompetisies, soos die Europese Kampioenskap, die Euro Top-12, die Asiatiese Kampioenskap en die Asiatiese Spele. China domineer meeste van die wêreldtitels, terwyl ander spelers van Oos-Asië, Europa en Taiwan afkomstig is.

Daar is ook tennistafelklubs wat teen mekaar meeding. Lande soos China, Duitsland, Frankryk, België en Oostenryk het hoogs aangeslane nasionale ligas.

Verwysings wysig

  1. "Spoed van die bal artikel van die Internasionale Tafeltennis Federasie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Julie 2009. Besoek op 27 Julie 2009.
  2. Did You Know? "Westside News", 9 April 2008, uitgegee in Brisbane, Queensland, Australië.
  3. "Geskiedenis van tafeltennis van die Tafeltennis Musem van die ITTF" (in Engels). Ittf.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 November 2016. Besoek op 30 Julie 2009.
  4. A Comprehensive History of Table Tennis Geargiveer 13 Maart 2015 op Wayback Machine, deur die ITTF Museum. Besoek op 2 Mei 2010.
  5. "Universiteit van Florida tafeltennis geskiedenisprojek" (in Engels). Iml.jou.ufl.edu. 6 April 1971. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Maart 2019. Besoek op 30 Julie 2009.
  6. Harry (16 Mei 2009). "Untold Story of Liha/Sandpaper Racket of Table Tennis in the Philippines". Tatapx.org. Besoek op 30 Julie 2009.[dooie skakel]
  7. Tafeltennis bal regulasies by sizes.com
  8. http://www.ittf.com/ITTF_Hand_Book/2_Handbook.pdf Geargiveer 3 September 2009 op Wayback Machine Die reëls van tafeltennis. ITTF. URL besoek in Julie 2007.
  9. "argiefkopie" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 7 April 2009. Besoek op 27 Julie 2009.

Eksterne skakels wysig