Wikipedia

Seerowery

rooftog of geweldsmisdaad deur een skip op ’n ander of op ’n kusgebied, gewoonlik met die doel om vrag of ander waardevolle ware of eiendom te steel

Seerowery is ’n rooftog of geweldsmisdaad deur een skip op ’n ander of op ’n kusgebied, gewoonlik met die doel om vrag of ander waardevolle ware of eiendom te steel. Mense wat by seerowery betrokke is, word seerowers genoem.

’n Tradisionele seerowersvlag, of Jolly Roger.
Capture of the Pirate, Blackbeard, 1718, deur Jean Leon Gerome Ferris, wat ’n geveg teen die seerower Swartbaard uitbeeld.

Die vroegste aangetekende gevalle van seerowery was in die 14de eeu v.C., toe die Seevolke, ’n groep rowers, skepe van die Egeïese en Mediterreense beskawings aangeval het. Smal seekanale wat skepe in voorspelbare roetes indwing, skep al lank die geleentheid vir seerowery,[1] asook vir die aanval van handelskepe om ’n vyand skade te berokken. Historiese voorbeelde sluit in die waters van Gibraltar, Madagaskar, Somalië en die Engelse Kanaal, waar geografiese strukture seerowery vergemaklik.[2]

Die Berberse seerowers en kapers word in Duits as Korsare aangedui. Na aanleiding hiervan word, dikwels ten onregte, veronderstel, dat baie van hierdie kapers verwant is aan die eiland Korsika.[3] In die Franse en Mediterreense gebiede is dikwels na hulle verwys as corsaires. Die woord vrybuiters is ook gebruik. Wanneer ander voertuie soos ’n vliegtuig betrokke is, word van ’n kaping of skaking gepraat. Kaapvaart is ’n vorm van seerowery in oorlogstyd waar die kaptein van ’n skip toestemming van ’n spesifieke land kry om vyandelike skepe aan te val en hul vrag buit te maak.[4] ’n Landweergawe van seerowery is struikrowery: waar rowers mense op ’n pad of in ’n bergpas in ’n lokval lei.[5]

Seerowery is in die 21ste eeu steeds ’n aansienlike probleem (met ’n geraamde wêreldwye verlies van $16 miljard per jaar in 2004),[6] veral in die waters tussen die Rooisee en die Indiese Oseaan, naby die kus van Somalië en van die Straat van Malakka en Singapoer (in 2004). In laasgenoemde seestraat het aanvalle op skepe sedertdien afgeneem tot geen.[7]

Vandag gebruik seerowers, gewapen met outomatiese wapens soos aanvals- en masjiengewere en handgranate, klein motorbote om skepe aan te val – ’n taktiek wat die feit uitbuit dat moderne skepe net ’n klein getal bemanningslede het. Hulle gebruik ook groter skepe, bekend as "moederskepe", om die motorbote te ondersteun. Die internasionale gemeenskap het met baie uitdagings te doen om moderne seerowers aan die pen te laat ry, want hierdie aanvalle kom dikwels in internasionale waters voor.[8] Sommige lande gebruik hulle vlootmagte om privaat bote teen seerowery te beskerm en seerowers te vang, terwyl sommige privaat bote gewapende sekuriteitswagte, hoëdrukwaterkanonne of radar gebruik om hulleself te beskerm.

Geskiedenis

wysig

Seerowery kom voor so lank as wat handelskepe die waters bevaar.[9]

Europa

wysig

Oudheid

wysig
 
’n Mosaïek van ’n Romeinse drieriemsgalei in Tunisië.

Die vroegste gedokumenteerde gevalle van seerowery is dié van die Seevolke, wat ’n bedreiging ingehou het vir skepe wat in die 14de eeu v.C. in die Egeïese en die Middellandse See gevaar het. In die klassieke oudheid was die Fenisiërs, Illiriërs en Tirrheniërs bekend as seerowers. In die voorklassieke tyd het die antieke Grieke seerowery as ’n lonende beroep goedgekeur; dit was blykbaar algemeen en is beskou as ’n "eerlike manier om ’n bestaan te maak".[10] Verwysings word dikwels daarna gemaak in tekste soos Homeros se Ilias en Odusseus. Die ontvoering van vroue en kinders was ook algemeen en hulle is dikwels as slawe verkoop. Teen die tyd van Klassieke Griekeland is seerowery as ’n "skandalige" beroep beskou.[10]

In die 3de eeu v.C. het seeroweraanvalle op Olimpus in Lisië gelei tot verarming. Een van die bekendste antieke seerowersgroepe was die Illiriërs, ’n volk in die Wes-Balkan. Hulle het skepe in die Adriatiese See voortdurend aangeval en in baie gevegte met die Romeinse Republiek betrokke geraak. Die Romeine het hulle vlote eers in 229 v.C. finaal verslaan en ’n einde aan die bedreiging gebring.[11] In die 1ste eeu v.C. was daar seerowerstate aan die Anatoliese kus wat die handel van die Romeinse Ryk in die oostelike Middellandse See bedreig het. Op ’n seevaart oor die Egeïese See in 75 v.C.[12] is Julius Caesar gevange geneem en vir ’n kort ruk deur Sisiliaanse seerowers aangehou.[13] Die Senaat het generaal Gnaeus Pompeius Magnus eindelik in 67 v.C. die mag gegee om seerowery te beveg (die Lex Gabinia). Pompeius het die bedreiging ná ’n drie maande lange oorlog beëindig.

Omstreeks 258 n.C. het die Goties-Heruliese vloot dorpe aan die kus van die Swartsee en See van Marmara aangeval. Dieselfde lot het die Egeïese kus ’n paar jaar later getref. In 264 het die Gote Galatia en Kappadosië bereik, en Gotiese seerowers het op Siprus en Kreta geland. In die proses het die Gote groot buit bymekaargemaak en duisende mense gevange geneem.

Middeleeue

wysig
 
’n Vloot Wikings (skildery uit middel 12de eeu.

Die bekendste seerowers in die Middeleeuse Europa was die Wikings, seevegters van Skandinawië wat hoofsaaklik tussen die 8ste en 12de eeu geroof en geplunder het; dit was die Wikingtydperk van die vroeë Middeleeue. Hulle het rooftogte uitgevoer op die kus, riviere en binnelandse stede van die hele Wes-Europa tot so ver as Sevilla, wat in 844 deur die Nore aangeval is. Wikings het ook die kus van Noord-Afrika en Italië aangeval en die hele kus van die Oossee geplunder. Sommige het met die riviere van Oos-Europa langs gevaar tot so ver as die Swartsee en Persië. Die gebrek aan ’n gesentraliseerde mag in Europa gedurende die Middeleeue het meegebring dat seerowers skepe en kusstreke oor die hele kontinent kon aanval sonder dat daar teen hulle opgetree is.

Teen die einde van die 9de eeu is Moorse seerowerskuilplekke aan die kus van Suid-Frankryk en Noord-Italië gevestig.[14] In 846 het More die Petrus- en die Paulus-basilika in Rome verwoes. In 911 kon die biskop van Narbonne nie na Frankryk terugkeer nie omdat More al die passe in die Alpe beheer het. In die 10de eeu het Moorse seerowers skepe en stede van die Baleariese Eilande af aangeval. Van 824 tot 961 het Arabiese seerowers in die emiraat Kreta in die hele Mediterreense gebied geplunder.

Nadat die Slawiërs die voormalige Romeinse provinsie Dalmatia in die 5de en 6de eeu ingeval het, het ’n stam met die naam Narentiene die ou Illiriese seerowerspraktyke laat herleef en van die 7de eeu af dikwels teikens in die Adriatiese See aangeval. Teen 642 het hulle Suid-Italië binnegeval. Hulle plundery in die Adriatiese See het naderhand so toegeneem dat dit nie meer veilig was om daar te reis nie.

Die Narentiene het veral strooptogte uitgevoer wanneer die Venesiese vloot oorsee was; sodra die vloot terug was, het hulle tydelik van hul strooptogte afgesien. Alle militêre pogings van Venesië om hulle te straf het misluk. In 846 het die Narentiene Venesië self bereik en die lagune-stad Caorle gestroop. In ’n Bisantynse militêre aksie in 870 is hulle gekersten. Omstreeks 872 het hulle hulle aanvalle in die Venesiese waters voortgesit en dit het gelei tot hernude konflik tussen hulle en die Italianers in 887-888. Die Venesiërs het deur die 10de en 11de eeu vrugteloos teen hulle geveg.

 
Kosakke van Azof veg teen ’n Turkse skip, deur Grigory Gagarin.

In 937 het Ierse seerowers met die Skotte, Wikings en Pikte saamgespan en Engeland binnegeval. Athelstan het hulle teruggedryf.

Die Slawiese seerowery in die Oossee het geëindig met die Deense oorwinning oor die Rani-stam se vesting Arkona in 1168. In die 12de eeu is die kus van Wes-Skandinawië deur die Koere geplunder vanaf die ooskus van die Oossee. In die 13de en 14de eeu het seerowers die Hanseatiese roetes bedreig en seehandel amper uitgewis. Tot omstreeks 1440 was seehandel in die Noordsee en Oossee in groot gevaar weens aanvalle deur seerowers.

H. Thomas Milhorn noem dat ’n Engelsman met die naam William Maurice in 1241 aan seerowery skuldig bevind is; hy was die eerste persoon wat sover bekend gehang, getrek en gevierendeel is.[15] Dit dui daarop dat koning Hendrik III dié misdaad in ’n ernstige lig beskou het.

Reeds in Bisantynse tye was die Maniote (een van Griekeland se gedugste bevolkingsgroepe) bekende seerowers. Hulle het seerowery as wettig beskou omdat hulle grond arm was, en dit het hulle grootste bron van inkomste geword. Hulle grootste slagoffer was die Ottomaanse Ryk, maar hulle het ook skepe van Europese lande aangeval.

Zaporozka Sitsj was van die 16de tot die 18de eeu ’n seerowersrepubliek in Europa. Dit was in Kosakwêreld geleë, in die verafgeleë steppe van Oos-Europa, en is bewoon deur Oekraïense kleinboere wat van hulle feodale meesters af weggeloop het, voëlvryverklaardes, slawe wat van Turkse galeie weggeloop het, ensovoorts. Die afgesonderheid van hulle blyplek en die versnellings van die Dnieperrivier het dit beskerm teen wraakaanvalle deur ander magte. Die hoofteiken van Zaporozka Sitsj, wat hulleself Kosakke genoem het, was ryk nedersettings aan die Swartsee-oewers van die Ottomaanse Ryk en op die Krim. Teen 1615 en 1625 het Zaporozje-Kosakke selfs bewoonde gebiede aan die buitewyke van Istanboel geplunder en veroorsaak dat die Ottomaanse sultan uit sy paleis moes vlug. Don-Kosakke onder Stenka Razin het selfs die Persiese kus aangeval.[16]

Mediterreense corsaires

wysig
 
’n Franse skip word deur Barbaryse seerowers aangeval, omstreeks 1615.

Hoewel hulle nie so bekend was as Atlantiese en Karibiese seerowers nie, was daar op enige tydstip in die geskiedenis net soveel of meer "corsaires" in die Middellandse See.[17] Seerowery hier is tot in die middel 17de eeu feitlik uitsluitlik met galeie uitgevoer; daarna is hulle geleidelik deur hoogs beweegbare seilskepe vervang.[18] Die seerowersgaleie was kleiner as die galeie wat in oorlogstyd gebruik is. Hulle was vinnig en het min wapens aan boord gehad, maar die bemanning was dikwels groot sodat hulle die kleiner bemanning van die handelskepe kon oorrompel. Dit was vir patrolliebote gewoonlik moeilik om die galeie agterna te sit en voor te keer. Die Franse admiraal Anne Hilarion de Tourville het geglo die enigste manier om aanvallers van die berugte seerowershawe Salé in Marokko in te haal was om ’n seerowersboot van dieselfde soort te gebruik.[19] Om seerowers met roeibote te beveg was algemeen en hulle is selfs deur groot magte in die Karibiese gebied gebruik. Die Engelse in Jamaika het in 1683 galeie spesiaal vir dié doel gebou,[20] en die Spanjaarde het dit ook in die laat 16de eeu gedoen.[21]

Die uitbreiding van Moslemmag danksy die Ottomaanse oorwinning van groot dele van die Oos-Mediterreense streek in die 15de en 16de eeu het gelei tot meer seerowery. Die sogenaamde Barbaryse seerowers het omstreeks 1500 uit hawestede in Noord-Afrika begin toeslaan, soos in Algiers, Tunis, Tripoli en Marokko. Hulle teikens was hoofsaaklik skepe van die Christelike magte. Die Barbaryse seerowers was in naam onder Ottomaanse opperheerskappy, maar het aansienlike onafhanklikheid geniet wat betref rooftogte teen die vyande van Islam. Die Moslemse corsaires was tegnies gesproke dikwels kaapvaarders wat ondersteun is deur wettige, maar hoogs strydlustige, state. Hulle het hulleself as heilige Moslemvegters beskou[22] in die tradisie van vegters teen die inval van Westerse Christene, wat die Eerste Kruistog laat in die 11de eeu begin het.[23]

 
Die bombardement van Algiers in 1816 deur die Anglo-Nederlandse vloot ter ondersteuning van die ultimatum om Europese slawe vry te laat.

Kusdorpe in Italië, Spanje en op eilande in die Middellandse See is dikwels deur Moslemse corsaires aangeval, en lang stukke van die Italiaanse en Spaanse kus is daarom deur hulle inwoners verlaat; ná 1600 het die Barbaryse seerowers soms die Atlantiese Oseaan binnegegaan en plekke so ver noord as Ysland aangeval. Volgens Robert Davis is tussen 1 miljoen en 1,25 miljoen Europeërs tussen die 16de en 19de eeu deur Barbaryse corsaires gevang en as slawe in Noord-Afrika en die Ottomaanse Ryk verkoop. Die bekendste corsaires was die Ottomaanse Albanees Hayreddin en sy ouer broer, Oruç Reis (Rooibaard), Turgut Reis (in die Weste bekend as Dragut) en Kurtoglu (in die Weste bekend as Curtogoli), asook Kemal Reis, Salih Reis en Murat Reis. (Reis is ’n titel.) ’n Paar Barbaryse corsaires, soos die Nederlander Jan Janszoon en die Engelsman John Ward (Moslemnaam Yusuf Reis), was Europese kaapvaarders wat hulle tot die Islam bekeer het.[24][25]

Die Barbaryse seerowers het ’n regstreekse Christelike eweknie gehad: die militêre Orde van die Johanniters wat eers uit Rhodos en ná 1530 uit Malta bedrywig was, hoewel hulle minder talryk was en minder slawe bymekaargemaak het. Albei kante het oorlog gevoer teen die vyande van hulle onderskeie gelowe, en albei het hoofsaaklik galeie gebruik. Albei groepe het ook slawe gekoop of gevang om die roeispane te beman: Die Moslems het hoofsaaklik van Christene gebruik gemaak, en die Christene het ’n kombinasie van Moslemslawe, Christelike gevangenes en arm mans (wat uit desperaatheid begin roei het) gebruik.[23]

Die historikus Peter Earle het die twee kante van die Christen-Moslemse konflik in die Middellandse See beskryf as "spieëlbeelde van maritieme plundering, twee sake-agtige vlote teen mekaar".[26] Hierdie geloofskonflik in die vorm van seerowery, kaapvaart en slawehandel het ’n ingewikkelde stelsel geskep wat aan die gang gehou is deur onder meer ’n behoefte aan beskerming teen geweld. Die stelsel is al beskryf as ’n "enorme, multinasionale beskermingsbedryf",[27] waarvan die Christelike kant eers in 1798 in die Napoleontiese Oorloë beëindig is. Die Barbaryse corsaires is eers teen die 1830's buite aksie gestel.[28]

Seerowery aan die Barbaryse kus is in die 17de eeu dikwels bevorder deur mededinging tussen Europese magte. Frankryk het aanvalle teen Spanje aangemoedig, en later het Brittanje en Nederland die corsaires teen Frankryk ondersteun. Teen die tweede helfte van die 17de eeu het die groter Europese vlootmagte teenaanvalle begin doen om die Barbaryse state te dwing om vrede te sluit. Engeland was die suksesvolste Christelike staat in die hantering van die seerowers. Van die 1630's af het Engeland vredesverdrae met die Barbaryse state gesluit, hoewel verbrekings van die verdrae tot nuwe oorloë gelei het. ’n Sterker Engelse seemag en strenger optrede teen die corsaires het al hoe duurder vir die Barbaryse state geword. Tydens die bewind van Karel II het die Engelse ’n reeks oorwinnings oor aanvallende groepe behaal, en teenaanvalle op hulle tuishawens het ’n permanente einde aan die bedreiging vir Engeland gebring.

 
Die Amerikaanse vlootoffisier Stephen Decatur gaan tydens die Eerste Barbaryse Oorlog in 1804 aan boord van ’n seerowersboot van Tripoli.

Frankryk, wat in daardie stadium pas as ’n vlootmag begin uitstyg het, het kort daarna ook sukses behaal, met bombardemente van Algiers in 1682, 1683 en 1688. ’n Permanente vrede is so behaal. Tripoli het in 1686 dieselfde pad gevolg. In 1783 en 1784 het die Spanjaarde ook Algiers gebombardeer – die tweede keer is die stad so erg beskadig dat die Algerynse heerser Spanje gevra het om vrede te sluit. Spaanse skepe was daarna ’n paar jaar lank veilig.

Tot met die Amerikaanse onafhanklikheidsverklaring in 1776 het Britse verdrae met Noord-Afrika-state Amerikaanse skepe teen die Barbaryse corsaires beskerm. Marokko, wat in 1777 die eerste onafhanklike staat was wat die Verenigde State openlik erken het, was in 1784 die eerste Barbaryse staat wat ná onafhanklikheid beslag op ’n Amerikaanse skip gelê het. Hoewel die VSA vredesooreenkomste gesluit het, het dit die land verplig om ’n skatpligtige te wees om beskerming teen aanvalle te geniet. In 1800 het betalings aan die Barbaryse state 20% van die VSA se jaarlikse uitgawes beloop.[29] Dit het gelei tot die Barbaryse Oorloë, wat ’n einde aan dié skatpligtigheid gebring het. Algiers het egter ná twee jaar die 1805-vredesverdrag verbreek en daarna geweier om die 1815-verdrag in werking te stel totdat Brittanje dit in 1816 afgedwing het.

In 1815 het die verwoesting van Palma op die eiland Sardinië deur ’n Tunisiese groep, wat 158 inwoners ontvoer het, gelei tot groot verontwaardiging. Brittanje het teen hierdie tyd slawehandel verbied en wou ander lande dwing om dieselfde te doen. Dit het daartoe gelei dat sommige state wat nog kwesbaar was weens aanvalle deur die corsaires, Brittanje daarvan beskuldig het dat hy net geesdriftig was om die handel in Afrikaslawe stop te sit, en nie in Europese en Amerikaanse slawe deur die Barbaryse state nie.

In reaksie het Engeland lord Exmouth in 1816 gestuur om nuwe konsessies van Tripoli, Tunis en Algiers te kry, asook die belofte dat Christelike gevangenes in enige toekomstige konflik as oorlogsgevangenes behandel sou word pleks van as slawe. Nadat Exmouth ’n verdrag gesluit het en op pad huis toe was, is Sardiniërs onder Britse beskerming wreed behandel en Exmouth is teruggestuur om skadeloosstelling te eis. Op 17 Augustus het hy en ’n Nederlandse eskadron onder admiraal Van de Capellen Algiers gebombardeer. Algiers en Tunis het albei hierna tot nuwe konsessies ingestem.

Seerowery het egter nie dadelik geëindig nie. Algiers het byvoorbeeld sy slawehandel later hervat en in 1820 het nog ’n Britse vloot onder admiraal sir Harry Neal Algiers weer aangeval. Die corsaire-aktiwiteite het egter nie heeltemal opgehou nie, totdat Frankryk Algiers in 1830 verower het.

Suidoos-Asië

wysig
 
’n Illustrasie uit die 19de eeu van ’n Illanoen-seerower.

In talassokratiese Austronesiese kulture in Suidoos-Asië het maritieme strooptogte teen ander state vir slawe en hulpbronne ’n antieke oorsprong. Dit is verbind met prestige en mag, en verhale daaroor is in tatoes vertel. Vergeldingsrooftogte was algemeen op die eilande van Suidoos-Asië.[30][31][32][33][34]

 
’n Iban-oorlogsboot in die Skerangrivier.
 
Illustrasie uit 1890 deur Rafael Monleón van ’n laat 18de-eeuse Illanoen-oorlogskip. Die Maleise woord vir "seerower", lanoen, kom van die naam vir die Illanoenvolk.
 
Dubbelloopkanonne en ander wapens wat omstreeks 1900 deur Moro-seerowers in die Filippyne gebruik is.

Met die opkoms van die Islam en die koloniale era het slawe ’n waardevolle bron van handel met Europese, Arabiese en Chinese slawehandelaars geword en strooptogte en seerowery om slawe te kry het aansienlik toegeneem.[34] Baie volke het by seeaanvalle betrokke geraak – hulle sluit in die Illanoen- en Bangoeingoei-handelaars van Soeloe in die Filippyne, die Iban-koppesnellers van Borneo, die Boegis-matrose van Suid-Soelawesi en die Maleiers van westelike Suidoos-Asië. Seerowery op ’n kleiner skaal is ook deur groepe van buite die gebied beoefen, soos Chinese, Japannese en Europeërs.[32] Die volume van seerowery en strooptogte het dikwels afgehang van die toe- of afname van handel en die moesonwinde; die seeroweryseisoen (wat plaaslik as die "Seerowerswind" bekend was) het in Augustus/September begin.[31]

Strooptogte vir slawe was veral ekonomies belangrik vir die Moslem-sultanate in die Soeloesee: die Sultanaat Soeloe, Sultanaat Magoeindanao en die Konfederasie van Sultanata in Lanao (die moderne Morovolk). Sowat 200 000 tot 300 000 mense is na raming tussen 1770 en 1870 deur Illanoen- en Bangoeuingoei-handelaars gevange geneem.[30][31] David P. Forsythe meen dit was veel meer: sowat 2 miljoen mense binne die eerste twee eeue van Spaanse heerskappy in die Filippyne ná 1565.[35]

Dié slawe is gevange geneem tydens strooptogte op verbyvarende skepe asook op kusdorpe tot in die Straat van Malakka, Java, die suidkus van China en die eilande anderkant die Straat van Makassar. Die meeste slawe was Tagalogs, Wisajane en "Maleiers" (insluitende van die Boegis-, Mandar-, Iban- en Makassar-volke). Europese en Chinese gevangenes is ook soms as slawe verkoop. Slawe het gedui op die rykdom en status van hulle eienaars en was ’n arbeidersbron vir plase, visserye en werkwinkels van die sultanate. Hoewel persoonlike slawe selde verkoop is, was daar talle slawe te koop op die Illanoen en Bangoeuingoei se slawemarkte. Teen die 1850's het slawe 50% of meer van die bevolking van die Soeloeargipel uitgemaak.[30][32][31]

Dit was so erg dat die woord vir "seerower" in Maleis lanoen geword het: na aanleiding van die naam vir die Illanoen. Die ekonomie van die Soeloesultanate het grootliks berus op slawe en die slawehandel. Manlike gevangenes van die Illanoen en Bangoeingoei, en soms selfs mede-Moslems, is wreed behandel. Hulle is gewoonlik gedwing op as roeiers te dien op die oorlogsgaleie van hulle eienaars. Vroulike gevangenes is gewoonlik beter behandel. Daar is geen rekord van verkragtings nie, hoewel sommige honger laat ly is om hulle te dissiplineer. Binne ’n jaar nadat hulle gevang is, is gevangenes geruil, meestal vir rys, opium, materiaal, ysterstawe en wapens.

Spaanse owerhede en Filippynse Christene het as teenvoeter vir die strooptogte wagtorings en forte oor die hele Filippynse argipel gebou, waarvan sommige vandag nog staan. Sommige provinsiale hoofstede is verder die binneland in geskuif. Verdedigingskepe is ook gebou, waarvan sommige vinniger as die seerowersbote was. Die Moro-strooptogte het eindelik afgeneem danksy verskeie vlootekspedisies tussen 1848 en 1891 deur die Spanjaarde en plaaslike magte, insluitende vergeldingsaanvalle op Moro-nedersettings. Teen dié tyd het die Spanjaarde ook stoomkanonneerbote gehad wat die Moro-bote maklik kon inhaal en vernietig.[30][36][37]

Oos-Asië

wysig

In die 9de eeu was bevolkings is Oos-Asië hoofsaaklik gesentreerd in die kusprovinsies Shandong en Jiangsu. Ryk weldoeners, insluitend Jang Bogo van Silla, het Boeddhistetempels in die streek gevestig. Jang was woedend oor die manier waarop sy landsgenote behandel is wat slagoffers van see- en struikrowers geword het. Nadat hy omstreeks 825 met ’n groot privaat vloot na Silla teruggekeer het, het hy die koning van Silla, Heungdeok, gevra om ’n permanente maritieme garnisoen te stig om Silla-handelaarsaktiwiteite in die Geelsee te beskerm. Heungdeok het ingestem en in 828 die Cheonghae-garnisoen gestig. Hy het Jang ’n leër van 10 000 gegee om dit te stig en beman. Die oorblyfsels van die garnisoen is vandag nog te sien.

 
Vier Chinese seerowers wat in 1863 in Hongkong gehang is.

Van die 13de eeu af het die Wokou, wat in Japan gebaseer was, hulle debuut in Oos-Asië gemaak en invalle gedoen wat 300 jaar lank sou voortduur. Hulle strooptogte het in die 1550's ’n hoogtepunt bereik – teen daardie tyd was die Wokou bloot Chinese smokkelaars wat sterk gereageer het op die Ming-dinastie se streng beperkings op privaat seehandel.

Tydens die Qing-dinastie het Chinese seerowersvlote al hoe groter geword. Die grootskaalse seerowery het ’n enorme invloed op die Chinese ekonomie gehad. Die seerowers se teiken was hoofsaaklik China se rommelhandel, wat in Fujian en Guangdong floreer het en belangrik vir die Chinese handel was. Seerowersvlote het dorpe aan die kus beheer, en het belasting ingewin en mense afgepers. In 1802 het Zheng Yi die vloot geërf van sy nefie kaptein Zheng Qi, wie se dood Zheng Yi met groot aansien in die seerowerswêreld gelaat het. Hy en sy vrou, Zheng Yi Sao (wat eindelik die leierskap van sy seerowerskonfederasie geërf het), het toe ’n seerowerskoalisie gevorm wat teen 1804 uit meer as 10 000 mans bestaan het. Saam kon hulle die hele Qing-vloot oorwin. ’n Kombinasie van hongersnood, Qing-weerstand en interne rusies het die seerowersbedryf in China egter in die 1820's geknou en dit het daarna nooit weer dieselfde status bereik nie.

In die 1840's en 1850's het Amerikaanse en Britse magte saamgespan teen Chinese seerowers. Eindelik het Britse vlootmagte in die 1860's en 1870's die oormag gekry en is seerowersaanvalle beëindig.

Persiese Golf

wysig

Die suidkus van die Persiese Golf was van die laat 18de eeu af aan die Britte bekend as die "Seerowerskus". Die leiers in die streek was die Qawasim (Al Qasimi) en ander plaaslike maritieme magte. Ná verskeie botsings ter see[38] is ’n vredesverdrag in 1820 tussen Brittanje en die sjeiks aan die Seerowerskus geteken.

Hoofsaaklik uit reaksie op die ambisies van ander Europese lande, te wete Frankryk en Rusland, het Brittanje en die sjeikdomme in 1892 ’n nuwe verbond gesluit, soortgelyk aan verdrae tussen Brittanje en ander state aan die Persiese Golf.[39]

Die sjeiks het belowe om nie enige grondgebied te verkoop behalwe aan Brittanje nie en om geen betrekkinge met ander regerings aan te knoop sonder Brittanje se toestemming nie. In ruil daarvoor sou Brittanje die Verdragskus beskerm teen enige aanval van buite. Die verdrag is tussen 6 en 8 Maart 1892 geteken deur die heersers van Aboe Dhabi, Doebai, Sharjah, Ajman, Ras Al Khaimah en Umm Al Quwain.[40] Die streek se naam is hierna verander na die Verdragskus, met verskeie emirate wat deur die Britte as Verdragstate erken is.[41]

Karibiese See

wysig
 
Jacques de Sores brand Havana in 1555 af.
 
Puerto del Príncipe word in 1668 deur Henry Morgan verwoes.
 
Die boek oor seerowers De Americaensche Zee-Roovers is in 1678 die eerste keer in Amsterdam gepubliseer.

Die klassieke tydperk van seerowery in die Karibiese See het geduur van omstreeks 1650 tot die middel 1720's.[42] Teen 1650 het Frankryk, Engeland en die Verenigde Nederlande hulle koloniale ryke begin opbou. Dit het aansienlike seevervoer behels en daar was baie geld om te maak – of te steel.

Franse vrybuiters was al in 1625 op Noord-Hispaniola gevestig,[43] maar was aanvanklik jagters eerder as rowers. Hulle het geleidelik oorgegaan tot voltydse seerowery, deels gemotiveer deur Spanje se pogings om hulle en die diere wat hulle gejag het uit te wis. Die vrybuiters se migrasie van Hispaniola na die beter verdedigbare eiland Tortuga het hulle hulpbronne beperk en hulle oorgang na strooptogte verhaas.

Die toename in seerowery op Tortuga is aangehelp deurdat Engeland Jamaika in 1655 van Spanje verower het. Die vroeë Engelse goewerneurs op Jamaika het kapersbriewe vryelik aan Tortuga se vrybuiters uitgedeel, asook aan Engelse burgers. Intussen het die groei van die hawestad Port Royal meegebring dat dit ’n veel beter plek was waar seerowers hulle buit kon verkoop. In die 1660's het die nuwe Franse goewerneur van Tortuga, Bertrand d'Ogeron, soortgelyke briewe aan die Franse en aan die Engelse rowers van Port Royal uitgedeel. Dié toestande het gelei tot die hoogtepunt van seerowery in die Karibiese See.

 
Henry Every verkoop sy buit in hierdie kunswerk deur Howard Pyle. Every se buit van die skip Ganj-i-Sawai in 1695 word beskou as een van die grootste profyte nog in ’n seerowersaanval.

’n Nuwe fase het in die 1690's in seerowery aangebreek toe Engelse seerowers verder as die Karibiese See na buit begin soek het. Die val van Brittanje se Huis van Stuart het die tradisionele vyandelikheid tussen Engeland en Frankryk weer laat posvat. Dit het ’n einde gebring aan die winsgewende samewerking tussen die Engelse Jamaika en die Franse Tortuga. Die verwoesting van Port Royal in 1692 deur ’n aardbewing het die Karibiese See se aanloklikhede verder verminder deur die seerowers se hoofmark vir hul buit te vernietig.[44] Verder het Karibiese koloniale goewerneurs besluit om kapersbriewe voortaan net in oorlogstyd toe te ken, en die beperkings is streng afgedwing. Boonop was die Spaanse gebiede uitgeput weens talle strooptogte: Maracaibo alleen is tussen 1667 en 1678 drie keer verwoes,[45] Río de la Hacha vyf keer en Tolú agt keer.[46]

 
Bartholomew Roberts was die suksesvolste seerower in die goue eeu van seerowery. Hy is nou daarvoor bekend dat hy die goewerneur van Martinique aan ’n skeepsmas opgehang het.

Terselfdertyd het van Engeland se minder gewilde kolonies, soos Bermuda, New York en Rhode Island, gebuk gegaan onder ’n gebrek aan kontant weens die Navigasiewette, wat handel met buitelandse skepe beperk het. Handelaars en goewerneurs wat gretig was om geld in die hande te kry was bereid om seerowery mis te kyk en selfs te onderskryf; een amptenaar het ’n seerower verdedig omdat hy gedink het dit is "wreed om mense te hang wat goud na hierdie provinsies bring".[47] Hoewel sommige seerowers Spanje se meer afgeleë kolonies aan die Stille Oseaan se kus tot in die 1690's en daarna geteiken het, was die Indiese Oseaan ’n ryker en aanlokliker teiken. Indië se ekonomiese krag was groot in dié tyd en baie is verdien met luuksegoedere soos sy – dit was ideaal om te buit.[48] Terselfdertyd was daar geen sterk vlote in dié tyd in die Indiese Oseaan nie; dus was plaaslike skepe sowel as dié van die verskeie Oos-Indiese Kompanjies kwesbaar vir aanvalle. Dit was die verhoog van die beroemde seerowers Thomas Tew, Henry Every, Robert Culliford en (hoewel sy skuld omstrede bly) William Kidd.

Tussen 1713 en 1714 is ’n reeks vredesverdrae onderteken wat ’n einde gebring het aan die Spaanse Suksessieoorlog. Duisende seesoldate is van militêre diensplig onthef en baie van hulle was opgelei en verveeld in die tyd toe skeepshandel oor die Atlantiese See heen aansienlik toegeneem het. Daarbenewens het Europeërs wat werkloos was en noodgedwonge matrose en soldate moes word, hulle eerder tot seerowery gewend. Dit het seerowerkapteins jare lank van ’n stroom opgeleide Europese rekrute voorsien.

In 1715 het seerowers ’n groot aanval geloods op Spaanse duikers wat probeer het om goud uit ’n gesinkte galjoen naby Florida te haal. Die kern van die seerowersmag was ’n groep Engelse oudkaapvaarders wat almal kort daarna berug sou word: Henry Jennings, Charles Vane, Samuel Bellamy en Edward England. Die aanval was geslaagd, maar teen hulle verwagting in het die goewerneur van Jamaika geweier dat hulle hulle buit op die eiland bestee. Met Port Royal wat ook vir hulle toe was, het Jennings en sy kamerade ’n nuwe seerowersbasis gestig by Nassau in die Bahamas, wat tydens die oorlog verlate geraak het. Tot met die aankoms van goewerneur Woodes Rogers drie jaar later was Nassau die tuiste van hierdie seerowers en hulle talle rekrute.

Die skeepsverkeer tussen Afrika, die Karibiese streek en Europa het in die 18de eeu die hoogte in geskiet, ’n model bekend as driehoekshandel, en dié skepe was ’n goeie teiken vir seerowery. Handelskepe het van Europa na die kus van Afrika geseil en vervaardigde goedere geruil vir slawe. Die handelaars sou dan na die Karibiese streek seil om die slawe te verkoop, en daarna na Europa terugkeer met goedere soos suiker, tabak en kakao. In ’n ander geval van driehoekshandel het skepe rou materiaal, vis en rum na Europa vervoer om ’n deel te ruil vir vervaardigde goedere. Dié sou saam met die res van die oorspronklike vrag na die Karibiese streek geneem word waar dit vir suiker en melasse geruil is, wat dan saam met vervaardigde goedere na Nieu-Engeland vervoer is. Skepe in dié soort handel het by elke aandoenplek geld gemaak.[49]

'n Voorbeeld hiervan was die Silwervloot, ’n jaarlikse konvooi van skepe waarin kosbaarhede van die Spaanse kolonies in die Amerikas na Spanje verskeep is. In Nederland is die Silwervloot veral bekend vir die verowering van ’n deel daarvan in 1628 deur die kaapvaarder Piet Hein.

 
Roberto Cofresí, wat in ’n adellike gesin in Puerto Rico gebore is, was die laaste noemenswaardig suksesvolle seerower in die Karibiese gebied.

As deel van die veredesooreenkoms ná die Spaanse Suksessieoorlog het Brittanje die kontrak gekry om slawe aan Spanje se kolonies in die Nuwe Wêreld te verskaf, en dit het Brittanje se handelaars en smokkelaars groter toegang gegee tot die tradisioneel geslote Spaanse markte in Amerika. Dit het ook in ’n groot mate gelei tot ’n toename in seerowery in die Wes-Atlantiese Oseaan in dié tyd. Intussen het die ekstra mannekrag ná die oorlog laer lone en swakker toestande aan boord van die slaweskepe tot gevolg gehad. Die soldate wat op die slaweskepe gewerk het, se dodesyfer was net so hoog, of hoër, as dié van die slawe wat vervoer is (Rediker, 2004). Lewensomstandighede was so sleg dat baie soldate begin het om die vryer bestaan van seerowers te verkies. Van die mans wat in dié tyd baie bekend geword het, was Edward Teach ("Swartbaard"), John Rackham ("Calico Jack") en Bartholomew Roberts. Die meeste van dié seerowers is eindelik deur die Britse vloot doodgemaak of gevange geneem.

 
Kaptein Kidd word gehang; illustrasie uit The Pirates Own Book (1837).
 
"Swartbaard" se afgekapte kop hang aan Maynard se boegspriet; illustrasie uit The Pirates Own Book (1837).

Ná 1730 het seerowery in die Karibiese streek ’n paar dekades lank afgeneem. Teen die 1810's het talle seerowers weer die oseane deurkruis, maar hulle was nie so dapper en suksesvol as hulle voorgangers nie. Die suksesvolste seerowers van dié tyd was Jean Lafitte en Roberto Cofresi. Lafitte het ’n hele vloot seerowers in basisse in en om die Golf van Mexiko gehad. Cofresi se basis was in Puerto Rico, van waar hy handel in die hele streek ontwrig het. Hy was die laaste groot teiken in die internasionale operasies waarmee seerowery beveg is.[50]

Die uitskakeling van seerowery uit die Europese waters is in die 18de eeu na die Karibiese See uitgebrei en teen die 1710's na Wes-Afrika en Noord-Amerika. Teen die 1720's was selfs die Indiese Oseaan ’n gevaarlike plek vir seerowers.

Engeland het seerowery in die 18de eeu sterk begin bestry, want dit was uiters ontwrigtend vir die land se ekonomiese en handelsvooruitsigte in die streek. Die Wet op Seerowery van 1698[51] het dit makliker gemaak om seerowers te vang, verhoor en veroordeel deurdat verhore op enige plek ter see of op land gehou kon word, in enige gebied wat binne Britse jurisdiksie geval het. Admiraals kon dus seerowers op hulle skip skuldig bevind, sonder die nodigheid om eers in Engeland aan land te gaan. In dié tyd is 600 seerowers tereggestel – dit is sowat 10% van dié wat toe op die Karibiese See aktief was.[52] Om ’n medepligtige te wees, was ook ’n misdaad.

Teen 1718 het die Britse vloot sowat 124 skepe gehad wat seerowery bekamp het en teen 1815 altesaam 214, teenoor die twee skepe in 1670.[52] Hulle het seerowers meedoënloos gejag, en feitlik altyd die skermutselings gewen.

Baie seerowers het nie oorgegee nie en is doodgemaak; die berugte "Swartbaard" is op 22 November 1718 aan die kus van Noord-Carolina deur luitenant Robert Maynard gevang en doodgemaak. Sy vlagskip was ’n Franse slaweskip, "La Concorde", wat hy oorgeneem en Queen Anne's Revenge herdoop het. Kaptein Chaloner Ogle van die skip Swallow het weer vir Bartholomew Roberts in 1722 by Kaap Lopez in ’n hoek gekeer en Roberts is gedood. Sy dood het die seerowerswêreld geskok. Almal het geglo hy is onoorwinlik, en vir baie was hy ’n held.[53] Roberts se dood is deur baie historici beskou as die einde van die goue era van seerowery. Nog ’n faktor was die verlies aan die seerowers se laaste veilige hawe by Nassau.

In die vroeë 19de eeu het seerowery aan die oos- en golfkus van Noord-Amerika, sowel as in die Karibiese gebied, weer opgevlam. Die VSA-vloot het herhaaldelik met seerowers te doen gekry op die Karibiese See, Golf van Mexiko en die Middellandse See. Teen die 1830's was seerowers weer stil en het die streek se vlote hulle op die slawehandel toegespits.

Teen die tyd van die Mexikaans-Amerikaanse Oorlog in 1846 het die VSA-vloot sodanig gegroei dat hulle seerowery in die Wes-Indiese Eilande uitgeroei het. Teen die 1830's het stoomskepe al hoe gewilder geword, en seilskepe en die klassieke era van seerowery op die Karibiese See het tot ’n einde gekom. Kaapvaart, soortgelyk aan seerowery, het nog ’n paar dekades lank in oorlogstyd voortbestaan. Dit is nog deur Europese lande beoefen, maar kapersbriewe is minder dikwels uitgereik en is teruggetrek sodra konflik geëindig het.

Kanariese Eilande

wysig
 
Amaro Pargo van die Kanariese Eilande.

Vanweë die strategiese posisie van die Kanariese Eilande as ’n kruispad van seeroetes en ’n handelsbrug tussen Europa, Afrika en die Amerikas[54] was hierdie Spaanse argipel een van die plekke waar die meeste seerowery voorgekom het.

Wat veral hier uitstaan, is die aanvalle en voortdurende strooptogte deur Berber-, Engelse, Franse en Nederlandse corsaires op die eilande aan die een kant,[54] en die teenwoordigheid van seerowers van hierdie argipel in die Karibiese See aan die ander kant. Seerowers soos François le Clerc, Jacques de Sores, Francis Drake, Pieter van der Does, Moerat Reis en Horacio Nelson het die eilande aangeval. Een van die seerowers wat op die argipel gebore is, is Amaro Pargo.[55][56] As kaapvaarder het hy die Karibiese See in ’n stadium oorheers en skepe aangeval wat aan vyande van Spanje behoort het (hoofsaaklik Engelse en Nederlandse skepe).[57] Hy het in sy leeftyd ’n held in Spanje geword en is beskou as die "Spaanse eweknie van Francis Drake".[58][59][60]

Noord-Amerika

wysig
 
Dan Seavey, ’n seerower op die Groot Mere.

Seerowery aan die ooskus van Noord-Amerika het vroeg in die 17de eeu algemeen begin raak, toe Engelse kaapvaarders wat ná die Anglo-Spaanse Oorlog (1585–1604) ontslaan is, seerowers geword het.[61][62] Die bekendste en suksesvolste onder hulle was Peter Easton.

Amerikaanse rivierrowery in die laat 18de tot middel 19de eeu was gekonsentreerd op die Ohio- en Mississippirivier. In die Bo-Mississippi is Stack-eiland veral met rowery verbind. Dit het omstreeks 1809 tot ’n skielike einde gekom nadat ’n groep mans in platboomskuite ’n strooptog op die eiland uitgevoer en die rivierrowers uitgewis het. Van 1790 tot 1834 was Cave-In-Rock in Illinois die hoofbasis van rivierrowers op die Ohio. In die middel 1830's het rivierrowery op die Laer Mississippi begin afneem as gevolg van regstreekse militêre optrede en plaaslike wetstoepassing.

"Roaring" Dan Seavey was ’n rower wat vroeg in die 1900's op die Groot Mere bedrywig was.

Kultuur en sosiale struktuur

wysig

Belonings

wysig

Seerowers het ’n hiërargiestelsel aan boord van hulle skepe gehad wat bepaal het hoe buit verdeel sou word. Tog was seerowers meer egalitaries as ander beroepe. Eintlik was ’n seerower-kwartiermeester ’n teenwig vir die kaptein en kon hy die kaptein se bevele veto. Die grootste deel van die buit was vrag en skeepstoerusting, en groot waarde is aan medisyne geheg. Die medisynetas van ’n skeepsdokter kon tussen £300 en £400 werd wees, of sowat $470 000 in vandag se geld. Juweliersware was algemeen, maar nie baie gewild nie, want dit was moeilik om hulle verkoop te kry. Seerowers het ook, anders as die publiek van vandag, nie eintlik ’n idee van hulle waarde gehad nie. In een geval het ’n seerower een groot diamant gekry wat net soveel werd was as die hand vol kleiner diamante wat die ander seerowers gekry het; hy het egter gevoel hy word verneuk en het sy diamant met ’n hamer stukkend geslaan sodat dit soos die ander s’n lyk.[63]

 
Die seerower Bartholomew Roberts en sy bemanning vier fees. Roberts het na raming sowat 470 skepe verower. (Illustrasie uit The Pirates Own Book, 1837).

Die Spaanse dollar, wat in Mexiko of Sevilla gemunt is, was die standaardeenheid vir handel in die Amerikaanse kolonies. Elke kolonie het egter steeds die geldeenhede ponde, sjielings en pennies gebruik vir boekhouding, terwyl Spaanse, Duitse, Franse en Portugese geld alles gebruik is omdat die Britse reg die uitvoer van Britse silwerstukke verbied het. Totdat die wisselkoerse in die laat 18de eeu gestandaardiseer is, het elke kolonie sy eie wisselkoers vasgestel. In Engeland was ’n Spaanse dollar 4s 3d werd, terwyl dit in New York 8s werd was, in Pennsilvanië 7s 6d en in Virginië 6s 8d. In moderne geld sou ’n Spaanse dollar enigiets tussen $246 en $465 werd wees. Die waarde van seerowers se buit het dus aansienlik gewissel, na gelang van waar en deur wie dit bereken is.[64][65]

Gewone seelui het ’n aandeel van die buit gekry, volgens die kaptein se diskresie. Gewoonlik het elk egter die ekwivalent van ’n jaar se loon gekry as sy aandeel van elke skip wat oorgeneem is, terwyl die bemanning van die suksesvolste seerowers minstens een keer in hulle loopbaan ’n aandeel van sowat £1 000 ($1,17 miljoen) sou kry.[63] Een van die vragte met die grootste waarde waarop ’n enkele seerowerskip beslag gelê het, was dié van kaptein Thomas Tew in 1692. Elke gewone seeman op sy skip het ’n aandeel van £3 000 ($3,5 miljoen) gekry, en offisiere proporsioneel groter bedrae volgens die aandele waarop oreengekom is – Tew self het 21⁄2 aandele gekry. Daar is gevalle bekend waar meer as een skip gevange geneem is en elke aandeel feitlik dubbel dié bedrag was.[63][66]

In teenstelling hiermee het ’n gewone seeman in die Britse vloot 19s per maand gekry, wat aan die einde van ’n dienstydperk betaal is. Van dié loon is 6d per maand afgetrek vir hospitale, skeepsdokters en kapelane. Ses maande se loon is teruggehou om drostery te ontmoedig. Korrupte offisiere sou ook dikwels "belasting" van hulle bemanning se loon aftrek om hulle eie loon aan te vul, en die Britse vloot van dié tyd was berug vir sy traagheid om lone te betaal.

Buit

wysig
 
Buit van die seerower Samuel Bella. Dit is in die wrak van die skip Whydah gekry. (Houstonse Museum van Natuurgeskiedenis, 2010).
 
’n Biljet wat die openbare teregstelling van die 16de-eeuse seerower Klein Henszlein en sy bemanning in 1573 aankondig.

Hoewel seerowers baie skepe beroof het, het min van hulle hulle buit begrawe. Die gesteelde "skatte" was dikwels kos, water, alkohol, wapens of klere. Daar was ook huishoudelike items soos seep, toue en ankers – of soms sou hulle die skip hou wat hulle beroof het omdat dit dalk beter as hulle eie skip was, of hulle sou dit verkoop. Die items wat hulle geroof het, moes dadelik gebruik word en kon nie begrawe word vir latere ruilhandel nie. Hulle het ook selde die mense op die skepe doodgemaak, tensy hulle geweier het om oor te gee. As dit bekend sou word dat seerowers nie gevangenes neem nie, maar almal doodmaak, sou die matrose of soldate op die skepe tot die einde toe bly veg het, en dit sou oorwinnings moeilik gemaak en baie lewens gekos het.

Daarenteen sou skepe gou oorgee as hulle geweet het hulle lewe sou gespaar bly. In een goed aangetekende geval het 300 swaar gewapende soldate op ’n skip wat deur Thomas Tew aangeval is, ná ’n kort geveg oorgegee sonder dat ’n enkele van Tew se 40 bemanningslede beseer is.[67]

Straf

wysig

Veral in die 17de en 18de eeu is seerowers dikwels gehang as hulle gevang en skuldig bevind is. Openbare teregstellings was in dié tyd ’n vorm van vermaak, en mense het dit bygewoon soos hulle vandag ’n sportgeleentheid sou bywoon. Koerante het bersonderhede berig, soos iemand se laaste woorde, die priester se gebed, en beskrywings van laaste oomblikke.

In die geval van meer berugte gevangenes, gewoonlik kapteins, het hulle straf ná hulle dood aangehou. Hulle liggame is dikwels in ysterhokke geplaas (hulle is voor hulle teregstelling daarvoor gemeet) en opgehang totdat hulle vleis in die lug van hulle bene afgevrot het – dit kon tot twee jaar duur.

Dit was die lot van kapteins soos "Kaptein" Kidd, Charles Vane, William Fly en "Calico Jack".[68]

Vroue se rol

wysig
 
Die seerower Anne Bonny (1697–1720). Uit General History of the Pyrates (1ste Nederlandse uitgawe, 1725).

Hoewel seerowery hoofsaaklik ’n manlike beroep was, was ’n paar seerowers vroue.[69] Seerowers het nie dikwels vroue op hulle skepe toegelaat nie. Seerowers het vroue ook dikwels as slegte geluk beskou. Daar is gevrees die manlike bemanningslede sou oor die vroue baklei. Op baie skepe is vroue (en jong seuns) verbied in die skeepskontrak wat alle bemanningslede moes onderteken.[70]

Vanweë dié teenstand het baie vroue hulle nie as sulks geïdentifiseer nie. Anne Bonny het byvoorbeeld mansklere gedra en soos ’n man opgetree terwyl sy op kaptein "Calico" Jack se skip was.[70]:285 Sy en nog ’n vroulike seerower, Mary Read, word dikwels as uniek in dié verband beskou.[71] Dit is egter moontlik dat baie vroue in die goue era van seerowery soos mans aangetrek het in ’n poging om voordeel te trek uit baie regte, voorregte en vryhede wat uitsluitlik vir mans was.

Demokrasie en seerowerskode

wysig

Anders as die tradisionele Westerse gemeenskappe van destyds het baie Karibiese seerowerbemannings van Europese afkoms soos beperkte demokrasieë te werk gegaan. Daar was ook streng kodes met reëls wat vooraf opgestel is.

Die volgende is die seerower Bartholomew Roberts se reëls, soos aangehaal deur kaptein Charles Johnson.

  1. Elke man sal ’n ewe groot stem hê in sake van die dag. Hy sal ’n ewe groot aanspraak hê op die vars voorraad of sterk drank waarop op enige tyd beslag gelê word, en kan dit gebruik soos hy wil tensy ’n skaarste dit noodsaak dat vir ’n beperking gestem word tot almal se beswil.
  2. Elke man sal op ’n regverdige manier geroep word vir vergoeding bo en behalwe hulle regmatige aandeel. Maar as hulle die maatskappy verkul met een dollar, sal hulle afgelaai en agtergelaat word. As enige man iemand anders beroof, sal sy neus en ore afgesny en hy afgelaai word.
  3. Niemand sal aan speletjies vir geld deelneem behalwe met dobbelstene of kaarte nie.
  4. Die ligte en kerse sal saans om agtuur afgesit en uitgeblaas word, en as enigiemand ná daardie tyd wil drink, sal hy sonder ligte op die dek sit.
  5. Elke man sal sy wapens te alle tye skoon en gereed hou vir aksie.
  6. Geen seun of vrou word toegelaat nie. As enige man iemand van laasgenoemde geslag verlei en onder vermomming see toe neem, sal hy doodgemaak word.
  7. Hy wat die skip of sy pos verlaat ten tye van ’n geveg, sal met die dood gestraf of van die skip afgelaai word.
  8. Niemand sal aan boord van die skip sy hand teen iemand anders lig nie, maar ’n geveg sal op land met swaarde of pistole besleg word. Op bevel van die kwartiermeester sal elke man, wat voor die tyd rug aan rug geplaas is, omdraai en dadelik vuur. As enige man dit nie doen nie, sal die kwartiermeester sy wapen uit sy hand slaan. As albei hul teiken misskiet, sal hulle hulle kortelas (’n soort sabel) gebruik, en hy wat eerste bloed laat vloei, sal as die wenner aangewys word.
  9. Geen man sal noem dat hy nie meer op dié manier wil geld maak voordat hy duisend aandele verdien het nie. Elkeen wat tydens diens kreupel gelaat word of ’n ledemaat verloor, sal 800 Spaanse dollar ontvang en vir kleiner wonde proporsioneel vergoed word.
  10. Die kaptein en kwartiermeester sal elk twee aandele van ’n buit kry, die meesterkanonnier en bootsman een en ’n half aandele, alle ander offisiere een en ’n kwart, en privaat mans een aandeel elk.
  11. Die musikante sal net op Sondae die reg hê om te rus. Op enige ander dag net as ’n guns.[72]

Bekende seerowerswrakke

wysig

Tot op datum is die volgende herkenbare seerowerswrakke al ontdek:

  • Whydah (in 1984 ontdek), ’n voormalige slaweskip waarop tydens sy eerste vaart van Afrika af beslag gelê is deur die seerower "Black Sam" Bellamy. Die wrak is naby die kus van Cape Cod, Massachusetts, gevind onder 3 tot 15 m sand. Danksy die ontdekking van die skeepsklok in 1985 en ’n klein bronsplaat in 2013, albei met die skip se naam en datum van die eerste vaart op, is die Whydah die enigste ten volle bevestigde seerowerswrak uit die goue eeu van seerowery wat tot nog toe ontdek is.[73][74]
  • Queen Anne's Revenge (in 1996 ontdek), die vlagskip van die berugte seerower "Swartbaard". Hy het die skip korter as ’n jaar gebruik, maar dit was ’n doeltreffende deel van sy strategie. In Junie 1718 het "Swartbaard" die skip naby Noord-Carolina laat strand. Intersal,[75] ’n privaat maatskappy wat onder ’n permit saam met Noord-Carolina gewerk het, het die oorblyfsels van die skip[76] in water van 8,5 m diep gevind. Tot op datum is 31 kanonne geïdentifiseer en meer as 250 000 artefakte ontdek.[77][76][78]
  • Golden Fleece (in 2009 ontdek), die skip van die berugte Engelse seerower Joseph Bannister, wat deur die Amerikaanse skeepswrakjagters John Chatterton en John Mattera in die Dominikaanse Republiek ontdek is. In Robert Kurson se boek Pirate Hunters (2015) word van die ontdekking vertel.[79][80][81][82]

Kaapvaarders

wysig
 
’n Rekonstruksie van die kopbeen wat na bewering aan die 14de-eeuse seerower Klaus Störtebeker behoort het. Hy was die leier van die kaapvaardersgilde Proviandbroers, wat later seerowers op Europese waters geword het.

’n Kaapvaarder of corsaire het dieselfde metodes as ’n seerower gebruik, maar het in opdrag van ’n staat opgetree danksy ’n kapersbrief; dit het hom die reg gegee om handelskepe van vyandelike magte in oorlogstyd te beroof.

 
’n Geveg om ’n Spaanse silwervloot in die Baai van Vigo. Die kaapvaarder Piet Hein was die enigste mens wat die silwervloot oorwin het.

Dit het beteken ’n kaper kon vyandelike skepe vrylik aanval en beroof, maar as hy deur ’n ander staat gevang sou word, sou hy aan seerowery skuldig bevind en veroordeel kon word. Dit het egter nie altyd seepglad verloop nie; die Spaanse regering het dikwels kaapvaarders aan seerowery skuldig bevind en het dus dié praktyk veroordeel. Baie kaapvaarders (soos Thomas Tew en William Kidd) het ook hulle regte oorskry deur die skepe van vriendskaplike lande aan te val.

Die bekende Barbaryse corsaires van die Middellandse See wat kapersbriewe van die Ottomaanse Ryk gekry het, was kaapvaarders, en so ook die Maltese corsaires wat deur die Orde van die Johanniters gemagtig is en die Duinekerkenkapers in diens van die Spaanse Ryk. Van 1626 tot 1634 alleen het die Duinekerkenkapers beslag op 1 499 skepe gelê en nog 336 gesink.[83] Van 1609 tot 1616 het Engeland 466 handelskepe aan Babaryse seerowers afgestaan, en 160 Britse skepe is tussen 1677 en 1680 deur Algeriërs verwoes.[84] ’n Bekende kaapvaarder was Francis Drake. Sy beskermvrou was koningin Elizabeth I van Engeland, en hulle verhouding was op die ou end baie winsgewend vir Engeland.[85]

’n Groot deel van die seerowers tydens die 17de en 18de eeu was kaapvaarders. Tydens die Negejarige Oorlog het Franse corsaires, insluitende die berugte Jean Bart, Engelse en Nederlandse skape aangeval. Engeland het gedurende die oorlog sowat 4 000 handelskepe verloor.[86] In die daaropvolgende Spaanse Suksessieoorlog het Brittanje 3 250 handelskepe verloor.[87] Gedurende die Oostenrykse Suksessieoorlog het Brittanje 3 238 handelskepe verloor en Frankryk 3 434.[86]

1990's-2020's

wysig

Seerowery bly steeds ’n belangrike kwessie (met ’n geraamde wêreldwye verlies van $16 miljard per jaar),[6] veral in die waters tussen die Rooisee en die Indiese Oseaan, aan die kus van Somalië en van die Straat van Malakka en Singapoer, wat jaarliks deur meer as 50 000 handelskepe besoek word. In die Golf van Guinee het seerowery ook gelei tot druk op binnelandse olie- en gasvervaardiging, waar sekuriteit vir binnelandse installasies en voorraadskepe dikwels deur oliemaatskappye eerder as deur regerings betaal word.[88] In die laat 2000's[89] het die opkoms van seerowery aan die kus van Somalië gelei tot ’n multinasionale poging onder beheer van die Verenigde State om die waters naby die Horing van Afrika te patrolleer. In 2011 het Brasilië ook ’n teenroofeenheid op die Amasonerivier gevestig.[90] Sir Peter Blake, ’n kampioenseiljagvaarder van Nieu-Seeland, is in 2001 deur seerowers op die Amasonerivier vermoor.[91]

Rivierrowery kom in Europa voor, waar skepe op die Serwiese en Roemeense dele van die internasionale Donaurivier, dus binne die Europese Unie se deelgebied, aangeval word.[92][93][94]

 
’n Kaart wat die omvang van Somaliese seerowery tussen 2005 en 2010 wys.

Moderne seerowers verkies klein bote en gebruik min bemanningslede. Hulle maak van groter skepe gebruik om die kleiner bote te ondersteun. Moderne seerowers slaag hoofsaaklik omdat ’n groot mate van internasionale handel deur middel van skeepvaart plaasvind. Groot skeepsroetes loop deur smal waterkanale soos die Golf van Aden en die Straat van Malakka, en dit maak dat die skepe kwesbaar is om deur klein motorbote aangeval te word.[95][96] Ander aktiewe gebiede sluit die Suid-Chinese See en die Nigerdelta in. Namate die verkeer toeneem, moet hierdie skepe stadiger vaar ter wille van navigasie en verkeerbeheer, en dit maak hulle maklike teikens vir seerowers.

Seerowers is ook dikwels in streke werksaam wat onder arm, ontwikkelende of sukkelende lande val met klein of geen vlote en groot handelsroetes. Seerowers voorkom soms dat hulle gevang word deur na waters te vaar wat deur hulle agtervolgers se vyande beheer word. Met die einde van die Koue Oorlog het vlote kleiner en patrolerings minder gereeld geword, terwyl handel toegeneem het. Dit vergemaklik georganiseerde seerowery. Moderne seerowers word soms met georganiseerdemisdaad-sindikate verbind, maar is dikwels klein individuele groepe.

Die Internasionale Maritieme Buro (IMB), 'n tak van die Internasionale Kamer van Koophandel, hou statistieke oor seeroweraanvalle vanaf 1995. Volgens hulle rekords het gyselaarneming die soorte geweld teenoor seevaarders ver oorheers. In 2006 was daar byvoorbeeld 239 aanvalle, 77 bemanningslede is gevange geneem en 188 mense is gyselaar geneem, maar net 15 van die seerowersaanvalle het tot moord gelei.[97] In 2007 het die aanvalle met 10% tot 263 toegeneem. Daar was ’n toename van 35% in gevalle waarby wapens betrokke was. Bemanningslede wat gewond is, was 64 in vergelyking met net 17 in 2006.[98] Dit sluit nie gevalle van gyselaarneming en ontvoering in waar die slagoffers nie beseer is nie.

 
’n Lugfoto van die Nigerdelta, ’n middelpunt van seerowery.

In 2009 was daar van Januarie tot September meer gevalle van seerowery as in die hele 2008 weens aanvalle in die Golf van Aden en aan die kus van Somalië. Die gevalle waarin wapens gebruik is, het ook gestyg.[99]

Moderne seerowers se nuwe teiken is eerder kontant en persoonlike besittings as vrag, want groot bedrae word op die skepe gehou om die matrose en hawegeld te betaal. Soms word die bemanning van die skip af gedwing en dit word dan na ’n hawe gevaar waar dit oorgeverf word en ’n nuwe identiteit kry, met dokumente wat van korrupte amptenare gekoop word.[100]

Moderne seerowery kan ook plaasvind in situasies van politieke onrus. Ná die onttrekking van Amerika aan Viëtnam was Thaise seerowery toegespits op die baie Viëtnamese wat per boot gevlug het. Ná die val van die regering van Somalië het seerowers in die streek ook bote aangeval wat koshulp van die Verenigde Nasies vervoer het.[101]

Die aanval in November 2005 op die Duitse passasierskip Seabourn Spirit aan die Somaliese kus is ’n voorbeeld van hoe gesofistikeerd seerowers geword het. Die aanval is meer as 160 km van die kus af gedoen met snelbote wat van ’n groter moederskip af gestuur is. Die aanvallers was toegerus met outomatiese wapens en ’n granaatwerper.[102]

Sedert 2008 maak Somaliese seerowers in die Golf van Aden sowat $120 miljoen per jaar en kos hulle die skeepsbedryf tussen $900 miljoen en $3,3 miljard per jaar.[103] Teen September 2012 was die hoogtepunt van seerowery in die Indiese Oseaan na berig word oor. Geldskieters was toe ongeneë om seerowers te finansier weens die lae suksessyfer, en seerowers kon nie meer hulle skuldeisers betaal nie.[104] Teen Oktober 2012 het seerowersaanvalle tot die laagste vlak in ses jaar gedaal.[105]

 
’n Collage van Somaliese seerowers gewapen met AK-aanvalsgewere, granaatwerpers en halfoutomatiese pistole.

In moderne tye kan skepe ook, nes vliegtuie, gekaap word. ’n Voorbeeld is die Italiaanse passasierskip Achille Lauro, wat in 1985 deur die Palestynse Bevrydingsorganisasie gekaap is. Dit kan egter ook as seerowery beskou word. ’n Boek van 2009, International Legal Dimension of Terrorism, noem die aanvallers "terroriste".[106] Nog ’n rede vir moderne seerowery is om passasiers of bemanningslede as gyselaars te ontvoer en lospryse vir hulle te eis. Baie lande verbied skepe om hulle gebiedswater binne te kom as die bemanning gewapen is in ’n poging om seerowery te beperk.[107]

In 2017 was daar ’n daling in seerowery volgens die IMB, maar in 2018 het dit weer toegeneem. Sowat 107 voorvalle is in die eerste helfte van 2018 aangemeld, teenoor 87 in die ooreenstemmende tyd in 2017.[108] Die getal gyselaars wat geneem is, het gestyg van 63 tot 102. Altesaam 45% van die aanvalle het aan die kus van Afrika suid van die Sahara plaasgevind, met die ergste gebied die Golf van Guinee naby Nigerië, waar dit sedert 2014 drievoudig toegeneem het.[108]

Moderne seerowers maak van gesofistikeerde tegnologie gebruik. Daar is al berig dat selfone, GPS-stelsels, AK-74's, sonarstelsels, pistole, masjiengewere en granaatwerpers gebruik word.

Nigeriese seerowers is dikwels uiters gewelddadig. Hulle gaan baie vinnig aan boord en begin hewige skietgevegte voordat hulle mense as gyselaars neem of hulle in 'n bootjie loslaat. Hulle vlug dan terug na die Nigerdelta se doolhof van riviertjies, waar dit moeilik is om hulle te vind.

Die koste van verskeping self het wéreldwyd gestyg omdat skepe probeer om seeroofgebiede te vermy, wat die duur van die reis verleng, terwyl hulle ook gewapende sekuriteitswagte vir beskerming moet aanstel. Daarbenewens word skeepsrederye nou verplig om versekering teen seerowery uit te neem – nie net vir die verlies van vrag of skade aan skepe nie, maar ook vir hulle bemanning.[108]

In 2020 het seerowery weer met 24% toegeneem nadat dit in 2019 ’n laagtepunt bereik het. Die Internasionale Kamer van Koophandel het die Amerikas en Afrika geïdentifiseer as die kwesbaarste vastelande vir seerowery weens die minder welvarende regerings daar wat nie die vermoë het om seerowery te bestry nie.[109]

Internasionale reg

wysig

Seerowery is belangrik in die internasionale reg omdat dit algemeen beskou word as verteenwoordigend van die eerste gebruik van die begrip "universele jurisdiksie". Seerowery word beskou as ’n oortreding van die jus cogens, ’n konvensioneel dwingende internasionale norm wat state moet handhaaf. Mense wat diefstal op die oop see pleeg, handel in die wiele ry en maritieme kommunikasie in gevaar stel, word deur soewereine state beskou as "vyande van die mensdom".[110]

Danksy universele jurisdiksie kan teen seerowers opgetree word sonder beswaar deur die vlagstaat van die seerowerskip. Dit is ’n uitsondering op die reël dat iemand wat jurisdiksie buite sy gebied toepas, nie op strafloosheid geregtig is nie.[111]

Artikel 101 tot 103 van die VNKS

wysig
 
Die Internasionale Maritieme Vereniging (IMV) se konferensie oor die bestryding van seerowery in die Indiese Oseaan.

Artikel 101 tot 103 van die Verenigde Nasies se Konvensie op Seereg (VNKS) (1982) bevat ’n definisie van seerowery volgens die internasionale reg.[112] Dit lui:

Artikel 101

Definisie van seerowery

Seerowery bestaan uit enige van die volgende dade:

  • (a) enige onwettige daad van geweld of aanhouding, of enige daad van verwoesting, wat vir privaat doeleindes verrig word teen die bemanning of passasiers van ’n privaat skip of ’n privaat vliegtuig, en gerig is—
    • (i) op die oop see teen ’n ander skip of vliegtuig, of teen persone of besittings aan boord van so ’n skip of vliegtuig;
    • (ii) teen ’n skip, vliegtuig, persone of eiendom op ’n plek buite die jurisdiksie van enige Staat;
  • (b) enige daad van vrywillige deelname in die werking van ’n skip of ’n vliegtuig met die wete dat dit ’n rowerskip of -vliegtuig is;
  • (c) enige daad van aanhitsing of die doelbewuste bevordering van ’n daad wat in subparagraaf (a) of (b) beskryf is.
Artikel 102

Rowery deur ’n oorlogskip, regeringskip of regeringsvliegtuig wat gemuit is

Die dade van rowery, soos bepaal in artikel 101, wat verrig is deur ’n oorlogskip, regeringskip of regeringsvliegtuig waarvan die bemanning gemuit en beheer oor die skip of vliegtuig oorgeneem het.

Artikel 103

Definisie van ’n rowerskip of -vliegtuig

’n Skip of vliegtuig word as ’n rowerskip of -vliegtuig beskou as die persone wat dit beheer, bedoel om dit te gebruik vir een van die dade waarna in artikel 101 verwys word. Dieselfde geld as die skip of vliegtuig vir enige sodanige daad gebruik is, so lank as wat dit in beheer bly van die persone wat aan daardie daad skuldig is.[113]

Hierdie definisie was vroeër vervat in artikels 15 tot 17 van die Konvensie op die Oop See, wat op 29 April 1958 in Genève onderteken is.[114]

’n Beperking van artikel 101 hier bo is dat dit seerowery beperk tot die oop see. Aangesien die meeste gevalle van seerowery in gebiedswaters voorkom, kan dit gebeur dat seerowers ongestraf bly.

IMB-definisie

wysig

Die Internasionale Maritieme Buro (IMB) definieer seerowery as:

die betreding van enige tuig met die doel om diefstal of enige ander misdaad te pleeg, en met die bedoeling of vermoë om geweld te gebruik om die daad uit te voer.[115]

Kulturele opvattings

wysig
 
Johnny Depp as Jack Sparrow van die Pirates of the Caribbean-flieks.

Seerowers is ’n gereelde onderwerp in fiksie. Veral die soort van die Karibiese See word deur sekere stereotipes voorgestel, soos ’n sekere manier van praat, aantrek en optree wat meestal fiktief is. Soos een skrywer meen: "Feitlik al ons idees oor hulle gedrag kom uit die goue era van fiktiewe seerowery, wat sy hoogtepunt in 1881 bereik het met die verskyning van Robert Louis Stevenson se Treasure Island."[116]

Kaptein Charles Johnson se A General History of the Pyrates, wat in 1724 in Londen gepubliseer is, was baie invloedryk in die skepping van die moderne opvatting van seerowers en is die grootste bron vir die biografieë van baie bekende seerowers van die goue era.[117] Die boek gee ’n byna mitiese status aan seerowers, sodat die vloothistorikus David Cordingly geskryf het: "Daar word gesê, en dit lyk nie of daar enige rede is om dit te betwyfel nie, dat kaptein Johnson die moderne beskouing van seerowers geskep het."[117]

Sommige uitvindsels van die seerowerskultuur, soos "om oor die plank te loop", waar ’n vasgebinde gevangene gedwing word om van ’n plank af te loop waarvan die punt oor die see hang, is gewild gemaak in J.M. Barrie se boek Peter Pan, waarin die fiktiewe Kaptein Haak en sy bemanning gehelp het om die fiktiewe seerower-argetipe te skep.[118]

Die Engelse akteur Robert Newton se uitbeelding van Long John Silver in Walt Disney se Treasure Island van 1950 het ook ’n prentjie van die moderne seerower help skep, onder andere die tipiese "seerowersaksent".[119][120] Ander invloede sluit in Sinbad the Sailor en die onlangse Pirates of the Caribbean-flieks met Johnny Depp.

Baie sportspanne gebruik woorde soos "pirate", "raider" of "buccaneer" in hulle bynaam vanweë die fiktiewe beeld van seerowers. Hulle sluit in die Pittsburgh Pirates, Las Vegas Raiders en Tampa Bay Buccaneers.

Verwysings

wysig
  1. ↑ Pennell, C. R. (2001). "The Geography of Piracy: Northern Morocco in the Mod-Nineteenth Century". In Pennell, C. R. (red.). Bandits at Sea: A Pirates Reader. NYU Press. p. 56. ISBN 978-0-8147-6678-1.
  2. ↑ Heebøll-Holm, Thomas (2013). Ports, Piracy and Maritime War: Piracy in the English Channel and the Atlantic, c. 1280-c. 1330. Medieval Law and Its Practice. Leiden: Brill. p. 67. ISBN 9789004248168.
  3. ↑ Jamieson, Alan (2012). Lords of the Sea: A History of the Barbary Corsairs. London.{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link)
  4. ↑ "TEDx Talk: What is Piracy?" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Junie 2020. Besoek op 23 Oktober 2014.
  5. ↑ Arquilla, John (2011). Insurgents, Raiders, and Bandits: How Masters of Irregular Warfare Have Shaped Our World. Ivan R. Dee. p. 242. ISBN 978-1-56663-908-8.
  6. ↑ 6,0 6,1 "Foreign Affairs – Terrorism Goes to Sea" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Desember 2007. Besoek op 8 Desember 2007.
  7. ↑ "Drastic drop in piracy in Malacca Straits – MaritimeSecurity.Asia". maritimesecurity.asia. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2017. Besoek op 28 April 2018.
  8. ↑ D.Archibugi, M.Chiarugi (9 April 2009). "Piracy challenges global governance" (in Engels). openDemocracy. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 April 2009. Besoek op 9 April 2009.
  9. ↑ Heller-Roazen, Daniel (2009). The Enemy of All: Piracy and the Law of Nations. Zone Books. ISBN 978-1-890951-94-8.
  10. ↑ 10,0 10,1 Møller, Bjørn. "Piracy, Maritime Terrorism and Naval Strategy." Copenhagen: Danish Institute for International Studies, 16 November 2008. 10.
  11. ↑ Ward, Allen M.; Heichelheim, Fritz M.; Yeo, Cedric A. (23 Mei 2016). History of the Roman People. Routledge. p. 100. ISBN 978-1-315-51120-7.
  12. ↑ Again, according to Suetonius's chronology (Julius 4 Geargiveer 30 Mei 2012 op Wayback Machine). Plutarch (Caesar 1.8-2) says this happened earlier, on his return from Nicomedes's court. Velleius Paterculus (Roman History 2:41.3-42 says merely that it happened when he was a young man.
  13. ↑ Plutarch, Caesar 1–2.
  14. ↑ The Pirates of St. Tropez.
  15. ↑ H. Thomas Milhorn, Crime: Computer Viruses to Twin Towers, Universal Publishers, 2004. ISBN 1-58112-489-9.
  16. ↑ "Pirates & Privateers: The History of Maritime Piracy – Stepan Razin". www.cindyvallar.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Januarie 2020.
  17. ↑ Earle (2003), p. 89
  18. ↑ Guilmartin (1974), pp. 217–19
  19. ↑ Earle (2003), p. 45
  20. ↑ Earle (2003), p. 137
  21. ↑ Glete (2000), p. 151
  22. ↑ Guilmartin (1974), p. 120
  23. ↑ 23,0 23,1 Earle (2003), pp. 39–52
  24. ↑ "When Europeans were slaves: Research suggests white slavery was much more common than previously believed" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Julie 2011.
  25. ↑ "Christian Slaves, Muslim Masters: White Slavery in the Mediterranean, the Barbary Coast and Italy, 1500–1800". Robert Davis (2004) ISBN 1-4039-4551-9
  26. ↑ Earle (2003), pp. 51–52
  27. ↑ Earle (2003), p. 83
  28. ↑ Earle (2003), p. 85
  29. ↑ Oren, Michael B. (3 November 2005). "The Middle East and the Making of the United States, 1776 to 1815" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Julie 2019. Besoek op 18 Februarie 2007.
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 Warren, James Francis (2007). The Sulu Zone, 1768–1898: The Dynamics of External Trade, Slavery, and Ethnicity in the Transformation of a Southeast Asian Maritime State. NUS Press. pp. 257–258. ISBN 9789971693862.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 James Francis Warren (2002). Iranun and Balangingi: Globalization, Maritime Raiding and the Birth of Ethnicity. NUS Press. pp. 53–56. ISBN 9789971692421.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Antony, Robert J. (Februarie 2013). "Turbulent Waters: Sea Raiding in Early Modern South East Asia". The Mariner's Mirror. 99 (1): 23–38. doi:10.1080/00253359.2013.766996.
  33. ↑ Sim, Y.H. Teddy, red. (2014). Piracy and surreptitious activities in the Malay Archipelago and adjacent seas, 1600–1840. Springer. ISBN 9789812870858.
  34. ↑ 34,0 34,1 Junker, Laura Lee (1999). Raiding, Trading, and Feasting: The Political Economy of Philippine Chiefdoms. University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-2035-0.
  35. ↑ David P. Forsythe (2009). "Encyclopedia of Human Rights, Volume 1". Oxford University Press. p. 464. ISBN 0195334027
  36. ↑ Domingo M. Non (1993). "Moro Piracy during the Spanish Period and its Impact" (PDF). Southeast Asian Studies. 30 (4): 401–419. doi:10.20495/tak.30.4_401.
  37. ↑ Barrows, David P. (1905). A History of the Philippines. American Book Company.
  38. ↑ 1939-, Sulṭān ibn Muḥammad al-Qāsimī, Ruler of Shāriqah, (1986). The myth of Arab piracy in the Gulf. Londen: Croom Helm. ISBN 978-0-7099-2106-6. OCLC 12583612.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link) AS1-onderhoud: meer as een naam (link) CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  39. ↑ Heard-Bey, Frauke (2004). From Trucial States to United Arab Emirates. Motivate. p. 293. ISBN 978-1-86063-167-2.
  40. ↑ Bey, Frauke (1996). From Trucial States To United Arab Emirates. UK: Longman. p. 293. ISBN 978-0-582-27728-1.
  41. ↑ Heard-Bey, Frauke (1996). From Trucial States to United Arab Emirates. UK: Longman. pp. 282–4. ISBN 0-582-27728-0.
  42. ↑ Lucie-Smith, Edward (1978). Outcasts of the Sea: Pirates and Piracy. Paddington Press. ISBN 978-0-448-22617-0.
  43. ↑ "Tortuga – Pirate History – The Way Of The Pirates" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2015. Besoek op 23 Oktober 2014.
  44. ↑ Nigel Cawthorne (2005), Pirates: An Illustrated History, Arturus Publishing Ltd., 2005, p. 65.
  45. ↑ Cawthorne, p. 34, 36, 58
  46. ↑ Peter Earle (2003), The Pirate Wars, ISBN 0-312-33579-2, p. 94.
  47. ↑ Earle, p. 148.
  48. ↑ Geoffrey Parker, red. (1986), The World: An Illustrated History, Times Books Ltd., p. 317.
  49. ↑ Mark Kurlansky, Cod: A Biography of the Fish That Changed the World. Penguin, 1998.
  50. ↑ Wombwell, A. James (2010). The Long War Against Piracy: Historical Trends. Fort Leavenworth, Kansas: Combat Studies Institute Press. p. 204. ISBN 978-0-9823283-6-1.
  51. ↑ William III, 1698–99: An Act for the more effectual suppression of Piracy. [Chapter VII. Rot. Parl. 11 Gul. III. p. 2. n. 5.]', Statutes of the Realm: volume 7: 1695–1701 (1820), pp. 590–94. URL: http://www.british-history.ac.uk/report.asp?compid=46966. Besoek op 16 Februarie 2007.
  52. ↑ 52,0 52,1 Boot, Max (2009). "Pirates, Then and Now". Foreign Affairs. 88 (4): 94–107.
  53. ↑ Pike, Luke Owen (1876). A History of Crime in England: From the accession of Henry VII to the present time. Smith, Elder & Company. p. 266.
  54. ↑ 54,0 54,1 "La piratería – HISTORIA – (GEVIC) Gran Enciclopedia Virtual Islas Canarias". www.gevic.net.
  55. ↑ Fariña González, Manuel. "La evolución de una fortuna indiana: D. Amaro Rodríguez Felipe (Amaro Pargo)". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 10 Junie 2016.
  56. ↑ Amaro Pargo: documentos de una vida, I. Héroe y forrajido. Ediciones Idea. November 2017. p. 520. ISBN 978-8416759811. Besoek op 20 Maart 2018.
  57. ↑ "Más Allá Del Legado Pirata". google.es. Besoek op 8 Mei 2016.
  58. ↑ "-". Canarias En Hora. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Julie 2016. Besoek op 8 Mei 2016.
  59. ↑ La Opinión de Tenerife (15 Desember 2013). "Amaro Pargo cobra fama internacional". laopinion.es (in Spaans). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Junie 2018. Besoek op 8 Mei 2016.
  60. ↑ "Amaro Pargo, una de piratas... - Discover Tenerife". Discover Tenerife. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Maart 2016. Besoek op 8 Mei 2016.
  61. ↑ Clive Malcolm Senior, An Investigation of the Activities and Importance of English Pirates, 1603–40 (Universiteit van Bristol, PhD-tesis, 1973)
  62. ↑ Clive Senior, A Nation of Pirates: English Piracy in its Heyday (Newton Abbot, 1976)
  63. ↑ 63,0 63,1 63,2 "Treasure" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Desember 2019. Besoek op 21 April 2009.
  64. ↑ "The Hudson River Valley Institute". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Maart 2009. Besoek op 20 April 2009.
  65. ↑ "University of Notre Dame" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2020. Besoek op 23 Oktober 2014.
  66. ↑ Gosse, Philip (2007). The Pirates' Who's Who. BiblioBazaar, LLC. ISBN 978-1-4346-3302-6. p. 251.
  67. ↑ "Piratesofamerica.com" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 September 2013.
  68. ↑ Pirates by John Matthews
  69. ↑ "Were there really women pirates?". www.pantherbay.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 April 2015. Besoek op 26 November 2018.
  70. ↑ 70,0 70,1 Pennell, C. R. 2001. Bandits at sea : A pirates reader. New York: New York University Press.
  71. ↑ Stock, Jennifer, red. (2011). "Life Aboard Ship in the Golden Age of Piracy". Pirates Through the Ages Reference Library. 2: 117–135.[dooie skakel]
  72. ↑ Fox, E.T. (red.). "In the show 'Black Sails', the pirates have laws they quote every now and then when there are disputes". redditt. Besoek op 18 Maart 2016.
  73. ↑ Commonwealth of Massachusetts v. Maritime Underwater Surveys, Inc. 403 Mass. 501.. Massachusetts Supreme Court. 1988.
  74. ↑ Burlingame, Liz (23 Augustus 2013). "Sunken Treasures: The World's Most Valuable Shipwreck Discoveries". weather.com. The Weather Channel. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Augustus 2013. Besoek op 13 Desember 2013.
  75. ↑ "Intersal". Intersal, Inc.
  76. ↑ 76,0 76,1 Moore, D. (1997). "A General History of Blackbeard the Pirate, the Queen Anne's Revenge and the Adventure". Tributaries. North Carolina Maritime History Council. VII: 31–35.
  77. ↑ Killough III, Willard H. (red.). "250,000 Pieces of Blackbeard from Shipwreck". Island Gazette. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Julie 2015.
  78. ↑ "Blackbeard's Ship Confirmed off North Carolina". National Geographic News.
  79. ↑ Kurson, Robert. Pirate Hunters. New York: Random House. ISBN 978-1-4000-6336-9.
  80. ↑ Calendar of State Papers, America and West Indies. British National Archives.
  81. ↑ Buisseret, David (1 Januarie 2000). Port Royal Jamaica. Kingston: University of the West Indies Press. ISBN 9766400989.
  82. ↑ Buisseret, David (15 Desember 2009). Jamaica in 1687. Kingston: University of the West Indies Press. ISBN 978-9766402365.
  83. ↑ "The New Cambridge Modern History: Volume 4, The Decline of Spain and the Thirty Years' War, 1609–48/49". J. P. Cooper (1979). p. 229. ISBN 0-521-29713-3
  84. ↑ Rees Davies, British Slaves on the Barbary Coast, BBC, 1 Julie 2003.
  85. ↑ Kelsey, Harry, Sir Francis Drake; The Queen's Pirate, Yale University Press, New Haven, 1998, ISBN 0-300-07182-5.
  86. ↑ 86,0 86,1 Privateering and the Private Production of Naval Power Geargiveer 11 Desember 2003 op Wayback Machine, Gary M. Anderson and Adam Gifford Jr.
  87. ↑ Brewer, John. The Sinews of Power: War, Money, and the English State, 1688–1783. New York.: Alfred A. Knopf, 1989. p. 197.
  88. ↑ Siebels, Dirk (1 November 2014). "Nigeria, Angola and beyond – unlocking offshore potential requires a safe environment". Ship&Offshore. Besoek op 27 September 2015.
  89. ↑ Krane, Jim (19 Maart 2006). "U.S. Navy warships exchange gunfire with suspected pirates off Somali coast". The Seattle Times. Besoek op 18 Januarie 2007.
  90. ↑ "Brazil creating anti-pirate force after spate of attacks on Amazon riverboats". The Guardian. 17 Junie 2011.
  91. ↑ Romero, Simon (18 November 2016). "'There's No Law on the Amazon': River Pirates Terrorize Ships by Night". The New York Times. ISSN 0362-4331. Besoek op 20 November 2016.
  92. ↑ "Riječni gusari u Srbiji pljačkaju hrvatske brodove: Sa 'Sloge' ukrali opremu vrijednu 60 tisuća eura! - Jutarnji List". www.jutarnji.hr.
  93. ↑ "Ukrainian Danube Shipping Company Says Its Ships Are Being Attacked Frequently In Romanian Part Of River Danube". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Januarie 2012. Besoek op 23 Oktober 2014.
  94. ↑ "Українські кораблі все частіше стають жертвами румунських піратів". Gazeta.ua. 20 Januarie 2012.
  95. ↑ BBC Piracy documentary.
  96. ↑ Piracy at Somalian coasts.
  97. ↑ Security Management:Piracy on the high seas Geargiveer 3 Januarie 2008 op Wayback Machine. Besoek op 23 Oktober 2007.
  98. ↑ ICC Commercial Crime Services: IBM Piracy Report 2007. Besoek op 22 Januarie 2008. Geargiveer 25 Maart 2008 op Wayback Machine
  99. ↑ "World pirate attacks surge in 2009 due to Somalia".[dooie skakel]
  100. ↑ "Anarchy at Sea" Atlantic Monthly. September 2003.
  101. ↑ "Pirates Open Fire on Cruise Ship off Somalia". The Washington Post. 5 November 2005. Besoek op 14 November 2005.
  102. ↑ "Piracy is still troubling the shipping industry: report; Industry fears revival of attacks though current situation has improved," The Business Times Singapore. 14 Augustus 2006.
  103. ↑ "The economics of Somali piracy," The Washington Post, 3 Maart 2013 2007.
  104. ↑ Abdi Guled, Jason Straziuso (25 September 2012). "AP IMPACT: Party seems over for Somali pirates". AP. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Julie 2013. Besoek op 3 Oktober 2012.
  105. ↑ Alaric Nightingale, Michelle Wiese Bockmann (22 Oktober 2012). "Somalia Piracy Falls to Six-Year Low as Guards Defend Ships". Bloomberg News. Besoek op 25 Oktober 2012.
  106. ↑ Sánchez, Pablo Antonio Fernandez . International Legal Dimension of Terrorism. BRILL, 2009. p. 231
  107. ↑ Maritimesecurity.com article, Guns On Board.
  108. ↑ 108,0 108,1 108,2 Koste van hedendaagse seeroff, Finweek, 10-04-2018. Besoek op 24-06-2020.
  109. ↑ Prins, Brandon. "Global sea piracy ticks upward, and the coronavirus may make it worse". The Conversation (in Engels). Besoek op 30 Mei 2020.
  110. ↑ Kissinger, Henry (Julie–Augustus 2001). "The Pitfalls of Universal Jurisdiction". Foreign Affairs. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Januarie 2009.
  111. ↑ Black's Law Dictionary, p. 528 (5de uitg. 1979).
  112. ↑ Archbold Criminal Pleading, Evidence and Practice. 1999. Paragraaf 25–39 op bl. 1976.
  113. ↑ "Preamble To The United Nations Convention On The Law Of The Sea". www.un.org.
  114. ↑ Archbold Criminal Pleading, Evidence and Practice. 1999. Paragraaf 25–39 op bl. 1976.
  115. ↑ "Modern High Seas Piracy". cargolaw.com.
  116. ↑ Adams, C. "The Straight Dope", 12 Oktober 2007 The Straight Dope – Fighting Ignorance Since 1973
  117. ↑ 117,0 117,1 A general history of the robberies & murders of the most notorious pirates. Charles Johnson. Inleiding tot A General History of the Pyrates deur David Cordingly. p. viii. Conway Maritime Press (2002).
  118. ↑ Bonanos, Christopher. "Did pirates really say "arrrr"? – Deur Christopher Bonanos – Slate Magazine". Slate.com. Besoek op 18 Desember 2008.
  119. ↑ Angus Konstam (2008) Piracy: The Complete History P. 313. Osprey Publishing. Besoek op 11 Oktobet 2011
  120. ↑ Dan Parry (2006). "Blackbeard: The Real Pirate of the Caribbean". p. 174. National Maritime Museum

Bronne

wysig
  • Basson, S.: The Brotherhood of the Coast. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis, Kuns en Kultuur. Jaargang 29, nr. 1, Desember 1979
  • "bonaventure.org.uk – Pirate Ranks". Besoek op 24 April 2008.
  • Beal, Clifford (2007). Quelch's Gold: Piracy, Greed, and Betrayal in Colonial New England. Praeger. p. 243. ISBN 978-0-275-99407-5.
  • Burnett, John (2002). Dangerous Waters: Modern Piracy and Terror on the High Seas. Plume. p. 346. ISBN 0-452-28413-9.
  • Cordingly, David (1997). Under the Black Flag: The Romance and the Reality of Life Among the Pirates. Harvest Books. ISBN 0-15-600549-2.
  • Hanna, Mark G. Pirate Nests and the Rise of the British Empire, 1570–1740 (University of North Carolina Press, 2015). xvi, 448 pp.
  • Menefee, Samuel (1996). Trends in Maritime Violence. Jane's Information Group. ISBN 0-7106-1403-9.
  • Girard, Geoffrey (2006). Tales of the Atlantic Pirates. Middle Atlantic Press. ISBN 0-9754419-5-7.
  • Langewiesche, William (2004). The Outlaw Sea: A World of Freedom, Chaos, and Crime. North Point Press. ISBN 0-86547-581-4.
  • Rediker, Marcus. Outlaws of the Atlantic: Sailors, Pirates, and Motley Crews in the Age of Sail (Boston: Beacon, 2014). xii, 241 pp.
  • Rediker, Marcus (1987). Between the Devil and the Deep Blue Sea: Merchant Seamen, Pirates and the Anglo-American Maritime World, 1700–1750. Cambridge University Press. ISBN 0-521-37983-0.
  • Kimball, Steve (2006). The Pyrates Way Magazine. The Pyrates Way, LLC. p. 64. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Maart 2021. Besoek op 24 Desember 2021.
  • Heller-Roazen, Daniel (2009). The Enemy of All: Piracy and the Law of Nations. Zone Books. ISBN 978-1-890951-94-8.
  • Lucie-Smith, Edward (1978). Outcasts of the Sea: Pirates and Piracy. Paddington Press. ISBN 978-0-448-22617-0.
  • Earle, Peter (2003) The Pirate Wars Methuen, London. ISBN 0-413-75880-X
  • Guilmartin, John Francis, Gunpowder and Galleys: Changing Technology and Mediterranean Warfare at Sea in the Sixteenth Century. Cambridge University Press, London. 1974. ISBN 0-521-20272-8

Skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Seerowery&oldid=2659389"