Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande

Die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande (Nederlands: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) was die republiek wat ontstaan tydens die Nederlandse rewolusie teen Spanje in 1588 tydens die Tagtigjarige Oorlog op die grondgebied van wat nou ongeveer Nederland is. Die republiek het uit die provinsies Holland, Zeeland, Groningen, Utrecht, Friesland, Gelderland en Overijssel bestaan. Drenthe, en vanaf 1648 (Vrede van Münster) sowel as dele van Limburg, Zeeuws-Vlaandere en Brabant het ook aan die Republiek behoort, maar het nie die status van selfstandige provinsie gehad nie. Drenthe het in teenstelling met Zeeuws-Vlaandere, Brabant en Limburg wel oor 'n eie vergadering beskik; die ander drie gebiede is deur die State-Generaal in Den Haag bestuur.

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande

← 1581 — 1795 →
Vlag Wapen
Leuse: Concordia res parvae crescunt
Volkslied: Wilhelmus van Nassouwe (Nederlands vir: "Wilhelm van Nassau")
Ligging of Nederlandse Republiek Ligging van die Nederlandse Republiek
Hoofstad	geen de facto: Den Haag
Taal/Tale	Nederlands
Godsdiens	Gereformeerde Kerk (staatsgodsdiens) Rooms-Katolieke Kerk (amptelik verbode)
Regering	Republiek
Amptelik: Geen de facto: Stadhouer
- 1581–1584	Willem I
- 1647–1650	Willem II
- 1672–1702	Willem III
- 1747–1751	Willem IV
- 1751–1795	Willem V
Wetgewer	State-Generaal van Nederland
Historiese tydperk	Franse Rewolusie
- Unie van Utrecht	23 Januarie 1579
- Plakkaat van Verlatinghe	26 Julie 1581
- Vrede van Münster	24 Oktober 1648
- Frans-Nederlandse Oorlog	1672–1678
- Anglo-Nederlandse Oorlog	1780–1784
- Verdrag van Parys	20 Mei 1784
- Bataafse Rewolusie	19 Januarie 1795
Geldeenheid	Gulden

Staatskundige geskiedenis van die Nederlande
Noordelike Nederlande	Suidelike Nederlande	Heilige Romeinse Ryk & Duitse Bond
Goue van Oos-Francië	Goue van Wes-Francië	Goue van Oos-Francië
Gelre Utrecht Friesland Groningen Ommelanden	Vlaandere Brabant Heneg.-Holland (e.a.)	Luik Loon Stavelot-Malmedy Ravenstein Horn Thorn Bouillon Gronsveld (e.a.)
	1384 Boergondiese Nederlande
	1482 Habsburgse Nederlande
1543 Sewentien Provinsies (vanaf 1566 in opstand)
1588 Republiek die Sewe Verenigde Nederlande	1585 Spaanse Nederlande
	1713 Oostenrykse Nederlande
1795 Bataafse Republiek	1794 Eerste Franse Republiek
1806 Koninkryk Holland
1810	1804
Eerste Franse Keiserryk
1813 Vorstendom die Nederlande	1814 Generaal- Goewernement
1815 Verenigde Koninkryk die Nederlande		1815 Groothertogdom Luxemburg
1830 Koninkryk die Nederlande	1830 Koninkryk België	1848 & 1867 Groothertogdom Luxemburg

In 1795 het die inval deur die Franse Revolusionêre Leër 'n einde gebring aan die ou Republiek en is die Bataafse Republiek in die plek daarvan in die lewe geroep.

Geskiedenis

Voor 1581 het die Lae Lande uit 'n aantal hertogdomme, graafskappe en bisdomme bestaan wat nie almal deel was van die Heilige Romeinse Ryk nie. Die Lae Lande is vandag verdeel tussen Nederland, België, Luxemburg en dele van Frankryk en Duitsland. Die Lae Lande het rofweg ooreengekom met die Sewentien Provinsies gedek deur die Pragmatiese Sanksie van 1549 van Heilige Romeinse Keiser Karel V.

Die sewentien state het deur huwelik, oorlog of verkoopstransaksies almal in die hande van die Habsburg keiser Karel V en sy seun, koning Philip II van Spanje beland. In 1568 het die Nederlande onder leiding van Willem I van Oranje in opstand gekom teen Philip II as gevolg van sy pogings om die gedevoleerde en middeleeuse regeringsstelsels van die provinsies te moderniseer en sentraliseer, hoë belasting, en vervolging van protestante deur die Katolieke Kerk. Dit was die begin van die Tagtigjarige Oorlog.

As gevolg van onderlinge verdeeldheid verdeel die Nederlande in dele wat die opstand steun en dele wat die Spaanse koning (Philipp II) steun. In 1579 teken enkele noordelike dele die Unie van Utrecht, waarin hulle ooreenkom om gesamentlik in opstand te kom teen Spaanse oorheersing. Die Unie van Utrecht word op 26 Julie 1581 (volgens sommige bronne 22 Julie 1581) gevolg deur die Acte van Verlatinghe, waarin die noorde formeel onafhanklikheid verklaar.

Aanvanklik soek die Nederlande buitelandse leiers (Nederlands: landvoogden) om die bestuur op hulle te neem. Die inmenging van die Franse hertog van Anjou en enkele jare later die Engelse graaf van Leicester was egter nie suksesvol nie. Die Republiek besluit om selfstandig te word en hulself te bestuur.

By die Vrede van Münster word die nuwe Republiek amptelik erken as selfstandige nasie. Die Republiek gaan inmiddels 'n Goue Eeu deur en was 'n internasionale supermag op militêre, ekonomiese, kuns, wetenskap en politieke gebied. Die republiek verkry 'n indrukwekkende koloniale ryk.

Die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande verloor, vanaf die tweede helfte van die 17de eeu, geleidelik sy vooraanstaande posisie en speel 'n steeds kleiner rol in die internasionale wêreld. Verskillende duur oorloë en 'n swak ekonomiese beleid dra by tot hierdie posisie. In 1795 val Franse troepe die Republiek binne en stig die Bataafse Republiek. Hiermee kom 'n einde aan die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande. Na die Franse oorheersing word Nederland tot 1830 saam met België 'n monargie.

Sewe?

Kaart van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande

Die Republiek omvat 8 lande en 3 'Generaliteitslande':

• Holland
• Gelre
• Stad en Lande (= Groningen)
• Friesland
• Zeeland
• Overijssel
• Utrecht
• Drenthe
• Staats-Brabant
• Staats-Vlaanderen
• Staats-Limburg

Daar word na die '7 Nederlande' verwys, omdat Drenthe te arm geag word en nie mee kon doen nie. Drenthe was tog nie 'n 'Generaliteitsland' nie en kon sy bestuur self hanteer.

Politiek

Die Republiek bestaan uit sewe provinsies of gebiede, wat elk 'n groot mate van vryheid gehad het. Elke provinsie is bestuur deur 'n stadhouer en die Provinciale Staten. In teorie benoem en beheer die Provinciale Staten die stadhouer, in praktyk word die rol van stadhouer gereeld vervul deur lede van die Oranje-familie. Gedurende die bestaan van die Republiek was daar 'n deurlopende stryd tussen die Oranje-gesindes en die Regenten-gesindes.

Elke provinsie het verteenwoordiging in die State-Generaal gehad. Die State Generaal was gesetel in Den Haag en het hulle met landsake gebesig. Ook die bestuur van Drenthe, Brabant en Limburg was 'n taak van die State Generaal.

Gaandeweg ontwikkel die Republiek van 'n konfederasie na 'n federasie, om na die Franse Rewolusie oor te gaan na 'n eenheidstaat en 'n monargie, saam met die Suidelike Nederlande en die prinsbisdom Luik. Na die afskeiding van België ontstaan die moderne Nederland.

Die leuse van die Republiek was: Eendracht maakt macht ('n slagspreuk wat later deur België oorgeneem is en ook in Suid-Afrika gebruik is).

Gebruiklike name vir die Republiek van die Verenigde Nederlande:

• Republiek van die Verenigde Nederlande
• Republiek van die Verenigde Provinsies
• Republiek van die Sewe Provinsies
• Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande
• Republiek van die Sewe Verenigde Provinsies

Eksterne skakels

• History of Holland deur George Edmundson