Wikipedia

Palmyra

antieke Siriese stad

Palmyra of Palmira (Aramees: ܬܕܡܘܪܬܐ, Tedmurtā; Arabies: تدمر, Tadmoer) is ’n antieke Semitiese stad in die hedendaagse Sirië. Argeologiese vondste dateer van tot die Neolitikum en dit is in die vroeë 2de millennium v.C. die eerste keer genoem as ’n karavaanrusplek vir reisigers in die Siriese Woestyn. Die stad word genoem in die annale van die Assiriese konings en is dalk ook in die Hebreeuse Bybel genoem. Palmyra is in die 1ste eeu in die Seleukidiese en toe die Romeinse Ryk opgeneem, wat dit laat vooruitgaan het.

Palmyra (Tadmoer)
Die historiese terrein Palmyra.
Die historiese terrein Palmyra.
Plaaslike naam  ܬܕܡܘܪܬܐ (Aramees)
تدمر (Arabies)
Land Vlag van Sirië Sirië
Soort Nedersetting
Streek Siriese Woestyn
Oppervlakte 0,36 hektaar
Geskiedenis
Gestig 2de millennium v.C.
Tydperk Brons- tot Moderne Tydperk
Kulture Aramees, Arabies, Grieks-Romeins
Unesco-wêrelderfenisgebied
Tipe Kultureel
Kriteria i, ii, iv
Verwysing 23 (1980, 4de sessie)
Toestand Geruïneer
Bedreig 2013 tot hede[1]
Streek† Arabiese State
Beskrywing* Terrein van Palmyra
† Streek soos deur Unesco geklassifiseer.
* Naam soos op die Wêrelderfenislys

Danksy die stad se rykdom is monumentale bouprojekte aangepak. Teen die 3de eeu n.C. was dit ’n vooruitstrewende metropolis en streeksentrum. Voor 273 was dit vir ’n groot deel van sy bestaan outonoom. Tydens die eerste twee eeue n.C. is dit by die Romeinse provinsie Sirië gelas en sy politieke organisasie is beïnvloed deur die Griekse stadstaatmodel. Die stad is deur ’n senaat geregeer wat verantwoordelik was vir openbare werk en die weermag. In die 3de eeu het Palmyra Romeinse regeringsinstellings ingevoer. Die stad se rykdom het van handelskaravane gekom; die Palmyrene, bekende handelaars, het handelsposte aan die Syroete deur die hele Romeinse Ryk gestig. Hulle was hoofsaaklik ’n mengsel van Amoriete, Arameërs en Arabiere,[2] met ’n Joodse minderheid. Die stad se sosiale struktuur was stamgebonde en die inwoners het Palmyreens gepraat, wat ’n dialek van Aramees was. Grieks is vir handels- en diplomatieke doeleindes gebruik. Palmyra se kultuur, wat beïnvloed is deur die Grieks-Romeinse wêreld en Persië, het ’n eiesoortige kuns en argitektuur tot gevolg gehad. Die inwoners het plaaslike, Mesopotamiese en Arabiese gode aanbid.

In 260 het die Palmyreense koning Odaenathus die Persiese keiser Shapur I verslaan. Hy het verskeie kere teen die Perse geveg voordat hy in 267 vermoor is. Odaenathus is opgevolg deur sy twee jong seuns onder die regentskap van koningin Zenobia, wat teen Rome in opstand gekom en die ryk se oostelike provinsies in 270 begin inval het. Die Palmyreense heersers het in 271 keiserlike titels aangeneem. Die Romeinse keiser Aurelianus het die stad in 272 verslaan en dit in 273 geplunder ná ’n mislukte tweede opstand.

Onder die Bisantynse Ryk was Palmyra ’n minder belangrike sentrum. Die Palmyrene het hulle in die 4de eeu tot die Christendom bekeer en in die tweede helfte van die 1ste millennium tot Islam; Palmyreens en Grieks is vervang deur Arabies. Die stad – wat in 1400 deur die Mongole verwoes is – het onder die Ottomaanse Ryk ’n klein dorpie gebly tot in 1918, en daarna onder die Siriese koninkryk en die Franse Mandaat Sirië. In 1929 het die Franse begin om inwoners na die nuwe dorp Tadmoer te skuif. Die verskuiwing is in 1932 voltooi en die terrein van Palmyra is leeg gelaat.

Op 21 Mei 2015 het Palmyra onder beheer gekom van die ekstremistiese militante groep Islamitiese Staat in Irak en die Levant (ISIL). Verskeie antieke geboue is sedertdien vernietig, onder meer die Tempel van Baalsamin, die Tempel van Bel en die Triomfboog in Palmyra se kolonnade. Einde Maart 2016 het Siriese regeringsmagte, bygestaan deur die Russiese lugmag, algehele beheer oor die stad oorgeneem ná dae lange gevegte.[3]

Ligging en naam

wysig
 
Die Noord-Palmyreense Bergreeks.

Palmyra is 215 km noordoos van die Siriese hoofstad, Damaskus, geleë[4] in ’n oasis wat deur palms omring word.[5][6] Twee bergreekse lê by die stad: die Noord-Palmyreense Bergreeks in die noorde en die Suid-Palmyreense Bergreeks in die suidweste.[7] In die suide en ooste lê die Siriese Woestyn[7] en ’n klein vallei loop deur die gebied.[8]

Plinius die ouere het die dorp in die 70's n.C. beskryf as bekend vir sy woestynligging, die vrugbaarheid van sy grond[9] en die fonteine wat dit omring, wat landbou en veeboerdery moontlik gemaak het.

"Tadmor" is die Semitiese en eerste bekende naam van die stad; dit is in die eerste helfte van die 2de millennium v.C. gebruik.[10] Die oorsprong van die naam is nie duidelik nie; volgens die Nederlandse filoloog Albert Schultens kom dit van die Semitiese woord vir "dadels" (tamar),[11][12] wat verwys na die palmbome om die stad.

Die naam "Palmyra" het in die vroeë 1ste eeu n.C. in die werk van Plinius die ouere verskyn[10][13] en is in die Grieks-Romeinse wêreld gebruik.[12] Volgens Schultens het die Romeine die naam na "Palmura" verander (van die Latynse woord palma ("palm").[10] Daarna is die naam na "Palmyra" verander.[14][12] Dit kan ook ’n Griekse vertaling van "Tadmor" wees (as ’n mens aanneem dit beteken "palm"), soos Jean Starcky, ’n Franse priester en redakteur van die Dooie See-rolle, glo.[6][10]

Geskiedenis

wysig
 
Die Efqa-fontein, wat in 1994 opgedroog het.[15]
 
Die binnekant van die Tempel van Baalsamin. Islamitiese militante het dit op Sondag 23 Augustus 2015 opgeblaas met 'n groot hoeveelheid plofstof.
 
Die hoofaltaar van die Tempel van Bel. Die tempel is in Augustus 2015 minstens gedeeltelik deur ISIL verwoes.
 
Palmyra se teater.
 
Die Triomfboog by die ingang van Palmyra se kolonnade (in 2015 vernietig).

Daar is bewyse by Palmyra gevind dat ’n nedersetting uit die Neolitikum naby Efqa bestaan het,[16] met steengereedskap uit 7500 v.C.[17] Onder die Tempel van Bel is tekens gevind van kultusbedrywighede uit 2300 v.C.[18][19][20]

Vroeë tydperk

wysig

Palmyra word omstreeks 2000 v.C., tydens die Bronstydperk, die eerste keer genoem toe Puzur-Isjtar die Tadmoreaan ingestem het tot ’n kontrak by die Assiriese handelspos in Kultepe.[17][21] Dit word weer daarna in die Mari-tablette genoem as ’n rusplek vir handelskaravane en nomadiese stamme, soos die Suteërs.[22] Koning Samsi-Adad I van Assirië het aan die begin van die 18de eeu v.C. by die gebied verbygegaan op sy pad na die Middellandse See-gebied.[23] Teen daardie tyd was Palmyra die oostelike punt van die koninkryk Qatna.[24] Die dorp word ook genoem in ’n tablet uit die 13de eeu v.C. wat by Emar ontdek is; daarin word die naam van twee getuies uit "Tadmor" aangeteken.[22] Aan die begin van die 11de eeu v.C. noem koning Tiglat-Pileser I van Assirië sy oorwinning van die "Arameërs van Tadmar".[22]

In 2 Kron 8:4 in die Bybel word vertel van "Tadmor" as ’n woestynstad wat versterk is deur koning Salomo van Israel,[25] en dit word in die Talmoed ook genoem (Yebamot 17a-b).[26] Flavius Josephus noem die Griekse naam "Palmyra", en skryf die stigting van "Tadmor" toe aan Salomo in Boek VIII van sy Oudheid van die Jode.[27] Later skryf Islamitiese tradisies die stad se stigting toe aan Salomo se Djin.[28] Die verbintenis van Palmyra met Salomo kan ’n samesmelting wees van "Tadmor" en die stad "Tamar" wat Salomo in Juda gebou het (1 Kon 9:18).[29] Die Bybelse beskrywing van "Tadmor" en sy geboue stem nie ooreen met argeologiese vondste in Palmyra nie; laasgenoemde was ’n klein nedersetting tydens Salomo se bewind in die 10de eeu v.C.[29]

Hellenistiese en Romeinse tydperk

wysig

Tydens die Hellenistiese tydperk onder die Seleukiede (tussen 312 en 64 v.C.), het Palmyra ’n vooruitstrewende nedersetting geword wat trou aan die Seleukidiese koning gesweer het.[29][30] In 217 v.C. het ’n Palmyreense mag onder sjeik Zabdibel by die leër van koning Antiochus III aangesluit in die Slag van Raphia, wat in ’n neerlaag vir die Seleukiede geëindig het.[31][32] In die middel van die Hellenistiese tydperk het Palmyra verder as sy noorderoewer begin uitbrei.[33] Teen die laat 2de eeu v.C. is bouwerk begin aan die toringgrafkelders in Palmyra se Vallei van Grafkelders en die stadstempels (veral die tempels vir Baalsamin, Al-lāt en die Hellenistiese tempel).[29][32][34]

In 64 v.C. het die Romeinse Republiek die Seleukidiese Ryk geannekseer en die Romeinse generaal Pompeius het die Romeinse provinsie Sirië gestig.[32] Palmyra was steeds onafhanklik[32] en het handel gedryf met Rome en Partië, maar aan nie een van die twee behoort nie.[35] Die vroegste bekende Palmyreense inskripsie dateer van omstreeks 44 v.C.[36] Dit was toe nog ’n klein sjeikdom wat water aan karavane voorsien het.[37] Die stad was egter ryk genoeg dat Markus Antonius in 41 v.C. ’n mag gestuur het om dit te verower.[35]

Outonome streek Palmyra

wysig

Palmyra het deel van die Romeinse Ryk geword toe dit geannekseer is en moes heffings betaal tydens Tiberius se vroeë bewind, omstreeks 14 n.C.[38][32][38] Die Romeine het Palmyra in die provinsie Sirië ingesluit.[38] Die streek het verskeie dorpe bevat (35 nedersettings is teen 2012 geïdentifiseer).[39][40] Die Romeinse tydperk het groot vooruitgang vir die stad meegebring en dit het ’n groot deel van sy outonome status behou.[32] Dit het baie Griekse stadstaatinstellings in sy regering aangeneem.[41][41]

Daar was groot bouprojekte in Palmyra in die 1ste eeu, onder meer die stad se eerste muurversterkings en die Tempel van Bel, wat in 32 n.C. voltooi is.[42][43] Palmyra het ontwikkel van ’n klein karavaanrusplek in ’n vooraanstaande handelsentrum.[44][37]

Palmyreense handel het in die 2de eeu ’n hoogtepunt bereik.[45] In 129 is Palmyra besoek deur Hadrianus, wat dit "Hadriaanse Palmyra" genoem en ’n vrye stad gemaak het.[46][47] Hadrianus het ’n vergrieksing deur die ryk aangemoedig en dit het tot nuwe projekte gelei, onder meer ’n teater, kolonnade en die Tempel van Nabu.[48]

Romeinse mag oor Palmyra is in 167 hervestig.[49] In die 190's is Palmyra by die provinsie Fenisië gevoeg.[50] Tussen 213 en 216 is baie van Palmyra se Griekse instellings deur Romeinse instellings vervang.

Palmyreense koninkryk en Persiese oorloë

wysig

Die opkoms van die Sassanidiese Ryk in Persië het die Palmyreense handel groot skade berokken.[51] Die Sassaniede het Palmyreense handelsposte in hul gebied toegemaak[51] en ’n oorlog teen die Romeinse Ryk begin.[52]

 
’n Borsbeeld, vermoedelik van Odaenathus.

In ’n inskripsie uit 252 verskyn Odaenathus met die titel "meester van Palmyra".[53] Die swakheid van die Romeinse Ryk en die konstante Persiese bedreiging was waarskynlik die rede dat Palmyra se raad besluit het om ’n meester vir die stad te kies sodat hy ’n versterkte leër kan aanvoer.[54] Odaenathus het Shapur I van Persië gevra om Palmyra se belange in Persië te waarborg, maar dit is van die hand gewys.[55]

In 260 het keiser Valerianus by die Slag van Edessa teen Shapur geveg, maar hy is verslaan en gevange geneem.[55] Odaenathus het toe ’n leër teen Shapur op die been gebring bestaande uit Palmyrene, boere en die oorblywende Romeinse soldate in die streek.[55] Hy het homself voor die slag as koning van Palmyra verklaar.[56] Die Palmyrene het ’n groot oorwinning naby die oewers van die Eufraat behaal en die Perse teruggedryf.[57] Een van Valerianus se offisiere, Macrianus die ouere, sy seuns Quietus en Macrianus die jongere, en die pretoriaanse prefek Balista het toe teen Valerianus se seun, Gallienus, in opstand gekom en die mag in Sirië oorgeneem.[57]

In 261 het Odaenathus teen die oorblywende magsoornemers in Sirië opgeruk, en Quietus en Balista verslaan en doodgemaak.[57] As beloning het hy die titel Imperator Totius Orientis ("Goewerneur van die Ooste") van Gallienus gekry[58] en oor Sirië, Mesopotamië, Arabië en Anatolië se oostelike streke regeer as die keiserlike verteenwoordiger.[59][60]

In 262 het Odaenathus opnuut ’n veldtog teen Shapur geloods[61] en beslag gelê op die res van Romeinse Mesopotamië. Hy het ook die Persiese hoofstad, Ctesiphon, verower.[62] Hierna het hy die titel "koning van konings" aangeneem.[55][63]

Odaenathus het sy seun Hairan as medeheerser aangewys, maar dié is vermoor in dieselfde sluipmoordaanval wat die lewe van Odaenathus geëis het, blykbaar deur laasgenoemde se neef, Maeonius.[64] Maeonius was dalk vir ’n kort rukkie keiser totdat hy deur Odaenathus se weduwee, Zenobia, verhoor en tereggestel is.[64][65][66]

Odaenathus is deur sy seuns, Vaballathus (10) en die jonger Herodianus, opgevolg. Laasgenoemde is egter kort ná sy pa dood.[67][68] Zenobia, hul ma, was die de facto-heerser en Vaballathus het in haar skadu gebly terwyl sy haar mag gevestig het.[67] Die koningin was versigtig dat sy Rome nie uitdaag nie en het die grense met die Perse versterk.[67]

Palmyreense Ryk
wysig
 
Die Palmyreense Ryk in 271 n.C.

Zenobia se militêre loopbaan het in die lente van 270 begin, tydens die bewind van Claudius Gothicus.[69] Onder die voorwendsel dat sy die Tanoekiede aanval, het sy Romeinse Arabië geannekseer.[69] Dit is opgevolg deur ’n inval in Romeinse Egipte in Oktober.[70][71] Zenobia is toe verklaar as koningin van Egipte.[72] Palmyra het Anatolië die volgende jaar binnegeval en die streek tot by Ankara verower.[73]

Die verowerings het geskied onder ’n masker van trou aan Rome.[74] Zenobia het munte uitgereik in die naam van Claudius se opvolger, Aurelianus, waarop Vaballathus as koning uitgebeeld word.[70][74] Omdat Aurelianus besig was om invalle in Europa af te weer, het hy die druk van die munte toegelaat en die koninklikes titels bekragtig.[75] In laat 271 het Vaballathus en sy ma die titels Augustus (keiser) en Augusta aangeneem.[76][77][78][74]

Die volgende jaar het Aurelianus die Bosporus oorgesteek en vinnig deur Anatolië beweeg.[79] Egipte is óf van Palmyra teruggeneem óf Zenobia het haar troepe onttrek om Sirië te verdedig.[80][80] Aurelianus het na Antiogië opgeruk, waar hy Zenobia verslaan het.[81] Zenobia is daarna in nog ’n slag verslaan voordat sy gevlug en na haar hoofstad teruggekeer het.[82] Toe die Romeine Palmyra beleër, het Zenobia oos gevlug om die Perse se hulp te vra, maar die Romeinse het haar gevange geneem; die stad het daarna voorwaardelik oorgegee.[83][84]

Latere Romeinse en Bisantynse tydperke

wysig
 
Die Kamp van Diocletianus.

Aurelianus het die stad begenadig en ’n garnisoen van 600 boogskutters as ’n vredesmag in Palmyra gestasioneer.[85] In 273 het Palmyra onder die leierskap van Septimius Apsaios in opstand gekom[78] en Antiochus (’n familielid van Zenobia) as Augustus verklaar.[86] Aurelianus het teen Palmyra opgeruk en dit tot op die grond verwoes. Hy het beslag gelê op die waardevolste monumente om sy Tempel van Sol mee te versier.[83][87] Palmyra se inwoners is doodgemaak en die Tempel van Bel geplunder.[83]

Palmyra was nou ’n dorpie sonder grondgebied.[88] Aurelianus het die Tempel van Bel gerestoureer en ’n legioen in die stad gestasioneer.[88] Kort voor 303 is die Kamp van Diocletianus, ’n militêre kamp, in die weste van die stad gebou[88] as basis van die legioen,[88] wat die handelsroetes om die stad bewaak het.[89]

Palmyra het in die dekades ná die verwoesting deur Aurelianus ’n Christenstad geword.[90] In laat 527 het Justinianus I die stad laat versterk en die kerke en openbare geboue laat restoureer om die ryk te beskerm teen invalle deur die Lachmidiese koning Al-Mundhir III ibn al-Nu'man.[91]

Arabiese kalifaat

wysig

Palmyra is deur die Rasjidoen-kalifaat geannekseer nadat dit in 634 deur die Moslem-generaal Khalid ibn al-Walid verower is.[92] Teen dié tyd was die stadsgebied beperk tot die Kamp van Diocletianus.[93]

Omajjadiese en vroeë Abbasidiese tydperk

wysig

Die stad het ’n mate van vooruitgang beleef as deel van die Omajjadiese Kalifaat,[94] wat ’n deel van die Tempel van Bel as ’n moskee gebruik het.[95] Palmyra was ’n belangrike halte met ’n groot mark aan die Oos-Wes-handelsroete en die stad se inwonertal het gegroei.[94][95] In dié tyd was Palmyra ’n vesting van die Banu Kalb-stam.[96] Nadat dit deur Marwan II verslaan is tydens ’n burgeroorlog in die kalifaat, het die Omajjadiese aanspraakmaker op die troon, Sulayman ibn Hisham, na die Banu Kalb in Palmyra gevlug, maar eindelik in 744 trou aan Marwan gesweer; Palmyra het Marwan aanhou teenstaan tot met die oorgawe van die Banu Kalb-leier al-Abrash al-Kalbi in 745.[97] In dié jaar het Marwan gelas dat die stad se mure afgebreek word.[93][98]

In 750 het ’n opstand onder Majza'a ibn al-Kawthar en die destydse Omajjadiese aanspraakmaker op die troon, Abu-Muhammad al-Sufyani, teen die nuwe Abbasidiese Kalifaat deur Sirië versprei;[99] die stamme in Palmyra het die rebelle gesteun.[100] Ná sy neerlaag het Abu-Muhammad in die stad geskuil en die aanvalle deur die Abbasidiërs is lank genoeg afgeweer om hom kans te gee om te vlug.[100]

Desentralisasie

wysig
 
Versterkings aan die Tempel van Bel.

Die Abbasidiese mag het gedurende die 10de eeu afgeneem; die kalifaat het verbrokkel en is tussen ’n paar leenhere verdeel.[101] Die meeste van die nuwe leiers het die kalifaat as die ryk van hul herkoms erken, tot met die Mongoolse verwoesting van die Abbasidiese Kalifaat in 1258.[102]

In 955 het Sayf al-Dawla, die Hamdanidiese prins van Aleppo, die nomades naby die stad verslaan[103] en ’n fort gebou teen Bisantynse veldtogte onder keisers Nikephoros II Phokas en Johannes I Tzimiskes.[104] In die vroeë 11de eeu is Palmyra deur die opvolgerdinastie van die Mirdasiede beheer.[105]

In 1068 en 1089 is die stad deur aardbewings verwoes.[93][106] Die Mirdasiede is in die tweede helfte van die 11de eeu opgevolg deur die Mala'ib-stam, wat in Homs gesentreer was.[107] Vanaf die 1070's het Sirië onder die beheer van die Seldjoeke gekom;[108] hul sultan, Malik-Shah, het die Mala'ib in 1090 uitgedryf.[109] Die land is aan die sultan se broer, Tutush I,[109] gegee. Hy het onafhanklik geword ná sy broer se dood in 1092 en ’n tak van die Seldjoek-dinastie in Sirië gevestig.[110]

In die vroeë 12de eeu is Palmyra regeer deur die Boeriede.[111] Hulle het die Tempel van Bel in 1132 in ’n sitadel omskep en versterkings gebou.[112][113] Drie jaar later is die stad met ’n ander familie uitgeruil vir Homs.[113] In die middel 12de eeu het Palmyra deel van die distrik Homs geword,[114] en Homs is in 1174 deur die Ajjoebidiese dinastie verower.[115]

Mameluk-tydperk

wysig

Die leier van Homs, emir Al-Ashraf Musa, het hom aan die kant van die Mongoolse Ryk geskaar en het gevlug nadat die Mongole in 1260 deur die Mamelukke verslaan is.[116] Hy het die sultan van die Mamelukke om begenadiging gevra en ’n leenman van dié volk se sultanaat geword.[116] Hy is in 1263 sonder ’n erfgenaam dood en Homs het onder direkte beheer van die Mamelukke gekom.[117]

Al-Fadl-prinsdom

wysig
 
Palmyra se tuine.

Die Al-Fadl-clan (’n tak van die Taj-stam) het trou aan die Mamelukke gesweer[118][119] en in 1284 is prins Muhanna bin Issa van die Al-Fadl aangestel as heerser van Palmyra.[118] Muhanna het in 1312 trou gesweer aan die Il-khanaat en is deur die Al-Fadl van die troon gesit. Hoewel hy later vergewe en in 1317 op die troon herstel is, is hy en sy stam in 1320 uitgedryf weens sy voortdurende betrekkinge met die Il-khanaat.[118][120]

 
Die dorp met die Tempel van Bel in die 20ste eeu.

Muhanna is in 1330 deur Al-Nasir vergewe en weer herstel. Hy het getrou gebly aan die sultan tot met sy dood drie jaar later, en is deur sy seun opgevolg.[121] Die Fadl-familie het die handelsroetes en inwoners beskerm teen aanvalle deur die Bedoeïene.[122]

Die destydse historikus Ibn Fadlallah al-Omari het die stad beskryf as met "uitgestrekte tuine, vooruitstrewende handel en bisarre monumente".[123]

In 1400 is Palmyra aangeval deur die berugte Mongoolse krygsheer Tamerlane,[124] wat die stad verwoes het.[125][126]

Ottomaanse en latere tydperke

wysig

Sirië het in 1516 deel van die Ottomaanse Ryk geword,[127] en Palmyra is in die administratiewe afdeling Damaskus opgeneem.[128][128] Dit was nou ’n klein dorpie binne-in die Tempel van Bel.[129] In 1867 het dit die tuiste van ’n Ottomaanse garnisoen geword wat die Bedoeïene in bedwang gehou het.[130]

Palmyra het aan die begin van die 20ste eeu ’n deel van sy belangrikheid herwin as ’n stasie vir karavane, en sy herlewing is aangehelp deur die uitvinding van gemotoriseerde vervoer.[129] In 1918, aan die einde van die Eerste Wêreldoorlog, het die Britse lugmag ’n klein vliegveld daar gebou[131][131][132] en in 1920 het Sirië (insluitende Palmyra) deel van die Franse Mandaat geword.[133]

Terwyl Palmyra al hoe belangriker geword het vir Franse pogings om vrede in die Siriese Woestyn te handhaaf, is ’n militêre basis in 1921 naby die Tempel van Bel opgerig.[134] In 1929 het die direkteur-generaal van oudhede in Sirië, Henri Arnold Seyrig, die ruïnes begin opgrawe en die dorpenaars oorreed om na ’n nuwe dorp langs die antieke terrein te trek wat deur Frankryk gebou is.[135] Die hervestiging na die dorp Tadmoer[39][135] is in 1932 voltooi,[136] en Palmyra kon nou rustig verken word.

Siriese Burgeroorlog

wysig
 
Die Leeu van Al-lāt (1ste eeu v.C.), wat by die ingang na die Tempel van Al-lāt gestaan het.

Weens die Siriese Burgeroorlog het grootskaalse plundery en skade in Palmyra voorgekom aan die hand van strydende magte.[137] In die somer van 2012 het kommer oor die plundery in die museum en op die terrein toegeneem nadat ’n amateurvideo op die internet geplaas is van Siriese soldate wat begrafnisstene dra.[138] Die volgende jaar het mortiere groot skade aan die fasade van die Tempel van Bel aangerig en suile in die kolonnade is deur skrapnel beskadig.[137]

Op 13 Mei 2015 het die ekstremistiese militante groep Islamitiese Staat in Irak en die Levant (ISIL) ’n aanval op die moderne dorp Tadmoer geloods en vrees laat ontstaan dat hulle die aangrensende antieke terrein sal verwoes.[139] Op 21 Mei 2015 het Siriese kurators van die artefakte uit die Palmyra-museum verwyder en na veiligheid in Damaskus geneem nadat ’n paar Grieks-Romeinse borsbeelde, juweliersware en ander voorwerpe wat uit die museum gesteel is, op die internasionale mark gekry is.[140] Op dieselfde dag het ISIL-magte die wêrelderfenisgebied binnegegaan.[141]

Volgens ooggetuies het die militante op 23 Mei die Leeu van Al-lāt en ander standbeelde vernietig.[142] Volgens plaaslike inwoners het die Siriese lugmag die terrein op 13 Junie gebombardeer en die noordelike muur naby die Tempel van Baalsamin beskadig.[143]

Sedert minstens 27 Mei 2015 word die teater van Palmyra deur ISIL gebruik om hul teenstanders tereg te stel. ’n Video wat ISIL uitgereik het, wys hoe 20 gevangenes deur tienerjarige laksmanne tereggestel word terwyl honderde mans en seuns toekyk.[144]

Op 18 Augustus 2015 is Palmyra se 81-jarige afgetrede hoof van oudhede, Khaled al-Asaad, deur ISIL onthoof nadat hy ’n maand lank gemartel is om inligting oor die stad en sy skatte te kry en hy geweier het om inligting te verskaf. Hulle het sy lyk aan een van die antieke suile op ’n plein in Palmyra gehang.[145]

Op 23 Augustus 2015 het ISIL die Tempel van Baalsamin met plofstof opgeblaas.[146]Op 30 Augustus 2015 het dieselfde gebeur met die Tempel van Bel, volgens koerantberigte.[147] ’n Ooggetuie het gesê net die buitemure het oorgebly.[148] In September van dié jaar het ISIL van die bes bewaarde graftorings in die stad ook vernietig en in Oktober die Triomfboog in Palmyra se kolonnade.[149]

Op 26 Maart 2016 verklaar die Siriese regering dat die geboue weer opgebou gaan word, nou hulle amper die stad op Daesj terugverower het.[150]

Mense, taal en gemeenskap

wysig
 
’n Palmyreense begrafnisbeeld.

Op die hoogtepunt van sy bestaan, tydens die bewind van koningin Zenobia, het Palmyra meer as 200 000 inwoners gehad.[151] Die vroegste bekende inwoners was die Amoriete, in die vroeë 2de millennium v.C.,[152] en teen die einde van die millennium is Arameërs genoem as bewoners van die streek.[153] Die Arabiere het in die laat 1ste millennium v.C. in die stad aangekom; Zabdibel se soldate wat die Seleukiede in die Slag van Raphia (217 v.C.) gehelp het, is as Arabiere beskryf.[32] Die nuwelinge is in die vroeëre gemeenskap opgeneem en het hul taal gepraat.[36] Die stad het ook ’n Joodse gemeenskap gehad; inskripsies bevestig die begrafnis van Palmyreense Jode.[154] In die Omajjadiese tydperk is Palmyra hoofsaaklik deur die Kalbstam bewoon.[129]

 
’n Inskripsie in die Palmyreense alfabet.

Voor 274 n.C. het die inwoners ’n Palmyreense dialek van Aramees gepraat en die Palmyreense alfabet gebruik.[155][156] Latyn is min gebruik, maar ryker lede van die gemeenskap het Grieks gebruik vir handels- en diplomatieke doeleindes,[2] en in die Bisantynse tydperk het dit die oorheersende taal geword.[20] Ná die Arabiese verowering is Grieks deur Arabies vervang,[20] waaruit ’n Palmyreense dialek ontwikkel het.[157]

Palmyra se gemeenskap voor 273 was ’n mengsel van verskillende volke,[22][158] wat duidelik is uit Aramese, Arabiese en Amoritiese clan-name.[159] Dit was ’n stamgebonde gemeenskap, maar weens ’n gebrek aan bronne is die aard van die stamstrukture onbekend.[160] Daar is inligting dat 30 stamme daar gewoon het,[161] van wie vyf verskeie sub-clans gehad het.[162][162] Teen die tyd van Nero het Palmyra vier stamme gehad wat elk in ’n deel van die stad gewoon het wat na hulle genoem is.[163] Drie van die stamme was die Komare, Mattabol en Ma'zin; die vierde een is onseker, maar kon die Mita gewees het.[163][164] Mettertyd het die skeiding tussen die clans vervaag en in die 3de eeu het dit heeltemal verdwyn.[163][163]

Palmyra het agteruitgegaan en teen die begin van die 20ste eeu was daar 6 000 inwoners. Hoewel hulle deur die Bedoeïene omsingel was, het die dorpenaars hul eie dialek[157] en die lewe van ’n kleindorpse gemeenskap[93] behou.

Kultuur

wysig
 
Grafkamers.

Palmyra het ’n eiesoortige kultuur gehad[165] wat gebaseer was op plaaslike Semitiese tradisie[166] en beïnvloed is deur Griekeland en Rome.[167][168]

Die kultuur het die militêre taktieke, kleredrag en hofseremonies beïnvloed.[169] Die stad het nie groot biblioteke gehad nie; daar was ’n gebrek aan ’n intellektuele beweging soos in ander stede soos Edessa en Antiogië aangetref is.[170]

Palmyra het ’n groot agora (openbare vergaderplek) gehad.[171] Anders as soortgelyke Griekse geboue het dit meer soos ’n Oosterse karavanserai gelyk as die middelpunt van die gemeenskapslewe.[172] Hulle het mense in uitspattige familiemausoleums begrawe. Die meeste het binnemure gehad met kamers waarin die lyke geplaas is.[173] ’n Reliëfwerk van die oorledene het deel van die muurversiering uitgemaak en as grafsteen gedien.[174] Sarkofae het in die laat 2de eeu hul verskyning gemaak en is in sommige graftombes gebruik.[175] Baie van die monumente het mummies met klere en juweliersware bevat – mummifisering stem ooreen met dié in Antieke Egipte.[176]

Kuns en argitektuur

wysig

Hoewel die kuns in Palmyra ooreengestem het met dié in Griekeland, het dit ’n eie styl gehad wat uniek in die Middel-Eufraat-gebied was.[177] Daar was baie borsbeelde wat grafkamers verseël het.[177] Klem is gelê op die klere, juwele en vooraansig van die persoon wat uitgebeeld is.[177] Die Russiese historikus Michael Rostovtzeff het gemeen Palmyra se kuns is deur dié van Partië beïnvloed.[178]

Geen van die bronsbeelde van vooraanstaande inwoners het behoue gebly nie. ’n Beskadigde fries en ander beelde uit die Tempel van Bel, waarvan baie nou in museums oor die wêreld heen is, dui daarop dat die stad baie openbare monumentbeelde gehad het.[179] Van die borsbeelde het veral in die 19de eeu in Westerse museums beland.[180]

Die argitektuur van Palmyra is ook deur die Grieks-Romeinse styl beïnvloed,[181] terwyl dit plaaslike elemente behou het. Dit is veral duidelik in die Tempel van Bel. Die tempel het ’n enorme muur gehad met tradisionele Romeinse suile,[182][183] maar die plan was hoofsaaklik Semities.[182] Die heiligdom het bestaan uit ’n groot binnehof met die godheid se hoofaltaar naby die ingang.[182][184]

Terrein

wysig

Stadsuitleg

wysig
 
Die Vallei van Grafkelders.
 
’n Ondergrondse grafkelder.

Palmyra het ontstaan as ’n klein nedersetting naby die Efqa-fontein aan die suidekant van Wadi al-Qubur.[185] In die 1ste eeu het die nedersetting gestrek tot aan die noordekant van die wadi (vallei).[186] Hoewel die stadsmure aanvanklik dele van albei kante ingesluit het, het die mure wat tydens Diocletianus se bewind herbou is, net die noordelike deel ingesluit.[186]

Die meeste van die stad se monumente is aan die noordekant van die wadi gebou.[187] Daaronder is die Tempel van Bel (of Baäl) op die terrein van ’n vorige tempel (bekend as die Hellenistiese tempel).[34]

 
Palmyra uit die lug, met rooi omlyn.

Ook aan die noordekant van die vallei was die Groot Kolonnade, Palmyra se hoofstraat van 1,1 km[188] wat geloop het van die Tempel van Bel in die ooste[189] tot by die Begrafnistempel No. 86 in die stad se westelike deel.[190] Dit het ’n Triomfboog in sy oostelike deel[191] en ’n tetrapiloon (vierpoortige toring) in die middel gehad.[192]

Die Bad van Diocletianus, wat op die terrein van ’n vorige gebou (dalk die koninklike paleis) opgerig is,[159] was aan die linkerkant van die kolonnade.[193] Daarnaby was die Tempel van Baalsamin,[194] huise[195] en die Bisantynse kerke, onder meer ’n 1 500 jaar oue een (Palmyra se vierde een en vermoedelik die grootste een wat nog in Sirië ontdek is).[4] Die kerk se suile was vermoedelik 6 m hoog en sy basis 12 x 24 m.[4] In die kerk se binnehof was ’n klein amfiteater.[4]

Die Tempel van Nabu en die Romeinse Teater was aan die kolonnade se suidekant.[196] Agter die teater was ’n klein senaatsgebou en die groot Agora, met die oorblyfsels van ’n banketsaal en tolhof.[197] ’n Kruisstraat aan die westekant van die kolonnade loop na die Kamp van Diocletianus,[188][198] wat deur die Romeinse goewerneur van Sirië laat bou is. Daarnaby is die Tempel van Al-lāt en die Damaskuspoort.[199]

Wes van die antieke mure het die Palmyrene ’n paar grootskaalse grafmonumente gebou wat nou die Vallei van die Grafkelders is;[200] dit is ’n nekropolis van 1 km lank.[201] Die meer as 50 monumente was hoofsaaklik toringvormig en tot vier verdiepings hoog.[202] Die torings is deur begrafnistempels as bogrondse grafte vervang ná 128, wat die datum is waarop die laaste toring gebou is.[190] Die stad het ook ander begraafplase in die noorde, suidweste en suidooste gehad waar die grafte meestal ondergronds was.[203]

Noemenswaardige geboue

wysig

Openbare geboue

wysig
 
Die ingang na die Bad van Diocletianus.
  • Die Senaatsgebou is grootliks verwoes.[197] Dit is ’n klein gebou met ’n binnehof en ’n kamer met ’n altaar aan die een kant en rye sitplekke daaromheen.[161]
  • Die grootste deel van die Bad van Diocletianus is bouvallig en nie hoër as die fondament nie.[204] Die ingang bestaan uit vier enorme Egiptiese granietsuile wat elk 1,3 m breed en 12,5 m hoog is en 20 ton weeg.[197] Binne is die buitelyne van ’n swembad sigbaar wat omring was deur ’n kolonnade, asook ’n agthoekige kamer wat as aantrekkamer gedien het.[197]
  • Die Agora is omstreeks 193 gebou.[205] Dit is ’n enorme struktuur van 71 x 84 m met 11 ingange.[197] Binne is daar 200 suilbasisse waarop die standbeelde van vooraanstaande inwoners gestaan het.[197] Die inskripsies op die basisse gee ’n aanduiding van die manier waarop die standbeelde gerangskik is: die oostekant was vir senatore, die noordekant vir regeringsamptenare, die westekant vir soldate en die suidekant vir karavaanhoofde.[197]
  • Die Tolhof is ’n groot vierhoekige gebou suid van die Agora met ’n gemeenskaplike noordemuur.[206] Die gebou kry sy naam van die feit dat dit ’n kliptablet van 5 m lank bevat waarop die Palmyreense belastingwet uitgekap is.[207]
  • Die Banketsaal van die Agora, met plek vir 40 mense, was in die noordwestehoek van die Agora.[208][209] Dit is ’n klein saal van 12 x 15 m wat met Griekse motiewe versier is.[210] Dit is waarskynlik deur die stad se heersers gebruik;[208] Seyrig meen dit was ’n klein tempel voordat dit in ’n banketsaal omskep is.[209]

Tempels

wysig
 
Die Tempel van Baalsamin wat laat in Augustus 2015 opgeblaas is.
  • Die Tempel van Nabu is grotendeels verwoes. Die plan is Oosters; die ingang lei na ’n podium van 20 x 9 m.[211] Daar was ook ’n buite-altaar.[211]
  • Die Tempel van Al-lāt is ook grotendeels verwoes met net ’n podium, ’n paar suile en die deurkosyn wat nog oor is.[212] By die ingang was ’n reuse-leeureliëf (die Leeu van Al-lāt) wat uit die muur gesteek het.[213] Die reliëf is op 23 Mei 2015 deur die militante terroristegroep ISIL vernietig.[142]
  • Die ruïnes van die Tempel van Baal-hamon is op ’n heuwel geleë wat oor die Efqa-fontein uitkyk.[214] Dit is in 89 gebou en bestaan uit ’n binnekamer en voorportaal met twee suile[214] en ’n wagtoring.
  • Die Tempel van Baalsamin het ’n binnekamer en twee binnehowe met kolonnades aan die noorde- en suidekant gehad.[211] Die voorportaal het ses suile gehad. Die binnekamer was versier met ’n mengsel van Oosterse en Romeinse style met ’n Egiptiese invloed. Danksy die omskepping van die gebou in ’n kerk in die Bisantynse tydperk was die binnekamer een van die bes bewaarde geboue in Palmyra.[212] Op 23 Augustus 2015 het ISIL die tempel met plofstof opgeblaas.[146]

Ander geboue

wysig
 
Die Begrafnistempel No. 86.
  • Die Begrafnistempel No. 86 lê aan die westepunt van die Groot Kolonnade.[190][215] Dit is in die 3de eeu gebou en het ’n kolonnade van ses suile en wingerdversierings.[216] Dit was dalk die koninklike familie s’n, aangesien dit die enigste grafkelder binne die stadsmure is.[216]
  • Die Tetrapiloon is aan die einde van die 3de eeu opgerig as deel van die restourasie van Diocletianus.[93] Dit is ’n vierkantige platform en elke hoek het ’n groep van vier suile.[196] Elke groep suile ondersteun ’n kroonlys van 150 ton en bevat ’n voetstuk in die middel waarop ’n standbeeld gestaan het.[196] Van die 16 suile is net een oorspronklik; die res is rekonstruksies van beton wat in 1963 deur die Siriese direkteur-generaal van oudhede laat bou is.[217] Die oorspronklike suile was van pienk graniet en het van Egipte gekom.[196]
  • Die stad se huidige mure is gebou tydens die bewind van Diocletianus en omvat ’n baie kleiner deel van die stad as die oorspronklike mure voor 273.[218] Diocletianus se mure het wagtorings en versterkte poorte gehad.[218]
Die oorspronklike mure was dun en hoewel dit die hele stad ingesluit het, het dit blykbaar nie veel beskerming teen aanvalle gebied nie.[218] Daar is geen tekens van torings of versterkte poorte nie en dit lyk of daar baie gapings in was.[218]

Opgrawings

wysig
 
Die Kolonnade.

In die Middeleeue het Palmyra nie veel aandag van die Westerse wêreld gekry nie,[129] hoewel dit besoek is deur reisigers soos die Italianer Pietro Della Valle (tussen 1616 en 1625), die Fransman Jean-Baptiste Tavernier (in 1638) en baie Sweedse en Duitse verkenners.[219] In 1678 het ’n groep Engelse handelaars die stad besoek. Die eerste besoek deur geleerdes word genoem in ’n 1705-boek deur Abednego Seller.[219] In 1751 het ’n ekspedisie onder Robert Wood en James Dawkins die argitektuur van Palmyra ondersoek. In 1901 is die kliptablet waarop die Palmyreense belastingwet uitgekap is, verwyder en na die Hermitage in Sint Petersburg geneem.[197]

 
Die Tetrapiloon.

Die eerste opgrawings is in 1902 gedoen deur die Duitse argeoloog Otto Puchstein en in 1917 deur Theodor Wiegand.[136] In 1929 het die Franse direkteur-generaal van oudhede in Sirië en Libanon, Henri Arnold Seyrig, met grootskaalse opgrawings begin.[136] Dit is deur die Tweede Wêreldoorlog onderbreek, maar kort daarna hervat.[136] Seyrig het in 1929 met die Tempel van Bel begin, en tussen 1939 en 1940 het hy die Agora opgegrawe.[39]

Die Franse argeoloog Daniel Schlumberger het in 1934 en 1935 met opgrawings in die noordelike plattelandse gebied van Palmyra begin.[39] Van 1954 tot 1956 het ’n Switserse ekspedisie wat deur Unesco gereël is, die Tempel van Baalsamin begin opgrawe.[136]

Sedert 1958 is die terrein opgegrawe deur die Siriese direkteur-generaal van oudhede,[135] asook Poolse ekspedisies onder verskeie argeoloë.[136][220]

Die Tempel van Baal-hamon is in die 1970's deur die Franse argeoloog Robert du Mesnil du Buisson ontdek[214] en die Palmyreense besproeiingstelsel in 2008 deur Jørgen Christian Meyer.[40] Die grootste deel van Palmyra is nog onontdek, veral die woongebiede in die noorde en suide. Ekspedisies het Palmyra in 2011 begin verlaat weens die Siriese Burgeroorlog.[40]

In 1980 is die historiese terrein, onder meer die nekropolis buite die stadsmure, deur Unesco tot ’n wêrelderfenisgebied verklaar.[221]

Verwysings

wysig
  1. ↑ "Syria claims to have pushed ISIS from Palmyra". CBS News (in Engels). 17 Mei 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2020. Besoek op 23 Mei 2015. Palmyra … was put on UNESCO's list of World Heritage sites in danger in 2013
  2. ↑ 2,0 2,1 Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 280.
  3. ↑ (en) Palmyra: Syria forces 'retake' Islamic State-held city, BBC.com, 27 Maart 2016. URL besoek op 27 Maart 2016.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 "Syria uncovers 'largest church'" (in Engels). BBC News. 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Julie 2018. Besoek op 8 Februarie 2015.
  5. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 56.
  6. ↑ 6,0 6,1 Yoël L. Arbeitman (1988). A Linguistic Happening in Memory of Ben Schwartz: Studies in Anatolian, Italic, and Other Indo-European Languages. p. 235.
  7. ↑ 7,0 7,1 Shiruku Rōdo-gaku Kenkyū Sentā (1995). Space archaeology. p. 19.
  8. ↑ Direction générale des antiquités et des musées, République arabe syrienne (1996). Annales archéologiques Arabes Syriennes, Volume 42 (in Arabies). p. 246.
  9. ↑ Gary K. Young (2003). Rome's Eastern Trade: International Commerce and Imperial Policy 31 BC – AD 305. p. 124.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Yoël L. Arbeitman (1988). A Linguistic Happening in Memory of Ben Schwartz: Studies in Anatolian, Italic, and Other Indo-European Languages. p. 238.
  11. ↑ A. Murtonen (1989). Hebrew in Its West Semitic Setting: A Comparative Survey of Non-Masoretic Hebrew Dialects and Traditions, Deel 1. p. 445.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Richard Stephen Charnock (1859). Local Etymology: A Derivative Dictionary of Geographical Names. p. 200.
  13. ↑ Yoël L. Arbeitman (1988). A Linguistic Happening in Memory of Ben Schwartz: Studies in Anatolian, Italic, and Other Indo-European Languages. p. 248.
  14. ↑ Richard Stephen Charnock (1859). Local Etymology: A Derivative Dictionary of Geographical Names. p. 201.
  15. ↑ Pat Southern (2008). Empress Zenobia: Palmyra s Rebel Queen. p. 18.
  16. ↑ Trudy Ring,Robert M. Salkin,Sharon La Boda (1996). International Dictionary of Historic Places: Middle East and Africa, Volume 4. p. 565.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  17. ↑ 17,0 17,1 Simon Hornblower, Antony Spawforth, Esther Eidinow (2014). The Oxford Companion to Classical Civilization. p. 566.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  18. ↑ Shiruku Rōdo-gaku Kenkyū Sentā (1995). Space archaeology. p. 19.
  19. ↑ Malcolm A. R. Colledge (1976). The Art of Palmyra. p. 11.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Michael Dumper,Bruce E. Stanley (2007). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. p. 293.
  21. ↑ Society for the Promotion of Roman Studies (1968). The Journal of Roman Studies, Volumes 40-42. p. 1.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 Lucinda Dirven (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. p. 18.
  23. ↑ Mario Liverani (2013). The Ancient Near East: History, Society and Economy. p. 234.
  24. ↑ Michelle Makdesi, Ma'mun Abd al-Karim (2002). al-Jazīrah al-Sūrīyah, al-turāth al-ḥaḍārī wa-al-ṣilāt al-mutabādalah: waqāʼiʻ al-muʼtamar al-duwalī, Dayr al-Zūr 22-25 Nīsān 1996. p. 325.
  25. ↑ Charles Knight (1840). The Penny Cyclopaedia of the Society for the Difussion of Useful Knowledge, Volume 17. p. 175.
  26. ↑ Isidore Epstein (1984). Hebrew-English Edition of the Babylonian Talmud: Yebamoth. p. 194.
  27. ↑ Fergus Millar (1993). The Roman Near East, 31 B.C.-A.D. 337. p. 320.
  28. ↑ Phillip K. Hitti (2004). History of Syria, Including Lebanon and Palestine. p. 389. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 September 2015. Besoek op 22 Augustus 2015.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 276.
  30. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 52.
  31. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 359.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 32,5 32,6 Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 278.
  33. ↑ Hartmut Kühne, Rainer Maria Czichon, Florian Janoscha Kreppner (2008). Proceedings of the 4th International Congress of the Archaeology of the Ancient Near East, 29 March – 3 April 2004, Freie Universität Berlin: The reconstruction of environment : natural resources and human interrelations through time ; art history : visual communication. p. 231.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  34. ↑ 34,0 34,1 Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 63.
  35. ↑ 35,0 35,1 Hugh Elton (2013). Frontiers of the Roman Empire. p. 90.
  36. ↑ 36,0 36,1 Lucinda Dirven (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. p. 19.
  37. ↑ 37,0 37,1 Warwick Ball (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. p. 74.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 Peter Edwell (2007). Between Rome and Persia: The Middle Euphrates, Mesopotamia and Palmyra Under Roman Control. p. 34.
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 H. T. Bakker (1987). Iconography of Religions. p. 4.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 "Mystery of Lost Roman City Solved: Ancients Greened the Desert?" (in Engels). National Geographic News. 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 April 2019. Besoek op 13 Augustus 2015.
  41. ↑ 41,0 41,1 Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 122.
  42. ↑ Hildegard Temporini (1978). Politische Geschichte: (Provinzien und Randvölker: Mesopotamien, Armenien, Iran, Südarabien, Rom und der Ferne Osten), Deel 2, Volume 9. p. 769.
  43. ↑ Fergus Millar (1993). The Roman Near East, 31 B.C.-A.D. 337. p. 323.
  44. ↑ Peter Edwell (2007). Between Rome and Persia: The Middle Euphrates, Mesopotamia and Palmyra under Roman control. p. 64.
  45. ↑ Lucinda Dirven (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. p. 22.
  46. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 279.
  47. ↑ Lucinda Dirven (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. p. 21.
  48. ↑ Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 25.
  49. ↑ Presses Univ. Franche-Comté (1979). Dialogues d'histoire ancienne, Volume 239 (in Frans). p. 235.
  50. ↑ Peter Edwell (2007). Between Rome and Persia: The Middle Euphrates, Mesopotamia and Palmyra Under Roman Control. p. 27.
  51. ↑ 51,0 51,1 Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 176.
  52. ↑ Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 29.
  53. ↑ Pat Southern (2008). Empress Zenobia: Palmyra's Rebel Queen. p. 44.
  54. ↑ Warwick Ball (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. p. 77.
  55. ↑ 55,0 55,1 55,2 55,3 Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 177.
  56. ↑ Beate Dignas,Engelbert Winter (2007). Rome and Persia in Late Antiquity: Neighbours and Rivals. p. 159.
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 David L. Vagi (2000). Coinage and History of the Roman Empire, C. 82 B.C.--A.D. 480: History. p. 398.
  58. ↑ Pat Southern (2008). Empress Zenobia: Palmyra's Rebel Queen. p. 67.
  59. ↑ Lukas De Blois (1976). The Policy of the Emperor Gallienus. p. 35.
  60. ↑ Nathanael J. Andrade (2013). Syrian Identity in the Greco-Roman World. p. 333.
  61. ↑ Clifford Ando (2012). Imperial Rome AD 193 to 284: The Critical Century. p. 237.
  62. ↑ Beate Dignas,Engelbert Winter (2007). Rome and Persia in Late Antiquity: Neighbours and Rivals. p. 160.
  63. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 78.
  64. ↑ 64,0 64,1 Pat Southern (2008). Empress Zenobia: Palmyra s Rebel Queen. p. 78.
  65. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 292.
  66. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 108.
  67. ↑ 67,0 67,1 67,2 Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 299.
  68. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 114.
  69. ↑ 69,0 69,1 Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 302.
  70. ↑ 70,0 70,1 Alaric Watson (2014). Aurelian and the Third Century. p. 62.
  71. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 303.
  72. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 304.
  73. ↑ Warwick Ball (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. p. 80.
  74. ↑ 74,0 74,1 74,2 Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 179.
  75. ↑ David L. Vagi (2000). Coinage and History of the Roman Empire, C. 82 B.C.--A.D. 480: History. p. 365.
  76. ↑ Warwick Ball (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. p. 82.
  77. ↑ Chase F. Robinson (2010). The New Cambridge History of Islam: Volume 1, The Formation of the Islamic World, Sixth to Eleventh Centuries. p. 154.
  78. ↑ 78,0 78,1 Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 180.
  79. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 307.
  80. ↑ 80,0 80,1 Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 308.
  81. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 309.
  82. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 310.
  83. ↑ 83,0 83,1 83,2 Warwick Ball (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. p. 81.
  84. ↑ Alan Bowman,Peter Garnsey,Averil Cameron (2005). The Cambridge Ancient History: Volume 12, The Crisis of Empire, AD 193-337. p. 52.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  85. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 313.
  86. ↑ Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 181.
  87. ↑ Alan Bowman,Peter Garnsey,Averil Cameron (2005). The Cambridge Ancient History: Volume 12, The Crisis of Empire, AD 193-337. p. 515.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  88. ↑ 88,0 88,1 88,2 88,3 Nigel Pollard (2000). Soldiers, Cities, and Civilians in Roman Syria. p. 298.
  89. ↑ Nigel Pollard (2000). Soldiers, Cities, and Civilians in Roman Syria. p. 299.
  90. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 190.
  91. ↑ Geoffrey Greatrex,Samuel N. C. Lieu (2005). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars AD 363-628. p. 85.
  92. ↑ Mark Grossman (2007). World Military Leaders: A Biographical Dictionary. p. 180.
  93. ↑ 93,0 93,1 93,2 93,3 93,4 Trudy Ring,Noelle Watson,Paul Schellinger (2014). Middle East and Africa: International Dictionary of Historic Places. p. 568.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  94. ↑ 94,0 94,1 Gian Pietro Brogiolo,Bryan Ward Perkins (1999). The Idea and Ideal of the Town Between Late Antiquity and the Early Middle Ages. p. 87.
  95. ↑ 95,0 95,1 H. A. R. Gibb,E. van Donzel,P. J. Bearman,J. van Lent (1996). The Encyclopaedia of Islam. Volume=157. p. 31.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  96. ↑ Oleg Grabar,Reneta Holod,James Knustad,William Trousdale (1978). City in the Desert. p. 156.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  97. ↑ Clifford Edmund Bosworth (1989). The Encyclopedia of Islam, Volume 6, Fascicules 107-108. p. 624.
  98. ↑ Paul M. Cobb (2001). White Banners: Contention in 'Abbasid Syria, 750-880. p. 73.
  99. ↑ Paul M. Cobb (2001). White Banners: Contention in 'Abbasid Syria, 750-880. p. 47.
  100. ↑ 100,0 100,1 Paul M. Cobb (2001). White Banners: Contention in 'Abbasid Syria, 750-880. p. 48.
  101. ↑ P.M. Holt (2014). The Age of the Crusades: The Near East from the Eleventh Century to 1517. p. 13.
  102. ↑ J.B. Bury (2011). The Cambridge Medieval History Series volumes 1-5. p. 1531.
  103. ↑ Oleg Grabar,Reneta Holod,James Knustad,William Trousdale (1978). City in the Desert. p. 11.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  104. ↑ Oleg Grabar,Reneta Holod,James Knustad,William Trousdale (1978). City in the Desert. p. 158.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  105. ↑ ʻImād al-Dīn Mawṣīlī (1981). Rubu' Muḥafazet ḥoms (in Arabies). p. 221.
  106. ↑ Elizabeth Key Fowden (1999). The Barbarian Plain: Saint Sergius Between Rome and Iran. p. 184.
  107. ↑ Mahmud Hussein Amin (1998). Banu Mala'ib fel-Tarikh (in Arabies). p. 50.
  108. ↑ Youssef M. Choueiri (2008). A Companion to the History of the Middle East. p. 148.
  109. ↑ 109,0 109,1 Ibn al-ʻAdim (1261). Bughyat al-ṭalab fī tārīkh Ḥalab. Volume 3 (in Arabies). p. 365.
  110. ↑ Eric J. Hanne (2007). Putting the Caliph in His Place: Power, Authority, and the Late Abbasid Caliphate. p. 135.
  111. ↑ H. A. R. Gibb (2012). The Damascus Chronicle of the Crusades: Extracted and Translated from the Chronicle of Ibn Al-Qalanisi. p. 178.
  112. ↑ Oleg Grabar,Reneta Holod,James Knustad,William Trousdale (1978). City in the Desert. p. 161.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  113. ↑ 113,0 113,1 H. A. R. Gibb (2012). The Damascus Chronicle of the Crusades: Extracted and Translated from the Chronicle of Ibn Al-Qalanisi. p. 237.
  114. ↑ Institut Français de Damas (1999). Bulletin d'études orientales, Volume 51. p. 161.
  115. ↑ Abū al-Fidāʼ Ismāʻīl ibn ʻAlī (1331). Al-mukhtaṣar fī akhbār al-bashar, Volumes 1-2 (in Arabies). p. 349.
  116. ↑ 116,0 116,1 R. Stephen Humphreys (1977). From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260. p. 360.
  117. ↑ Peter Malcolm Holt (1995). Early Mamluk Diplomacy, 1260–1290: Treaties of Baybars and Qalāwūn with Christian Rulers. p. 38.
  118. ↑ 118,0 118,1 118,2 Khayr al-Dīn Ziriklī (1926). al-Aʻlām,: qāmūs tarājim al-ashʾhur al-rijāl wa-al-nisāʾ min al-ʻArab wa-al-mustaʻrabīn wa-al-mustashriqīn, Volume 7 (in Arabies). p. 73.
  119. ↑ David Nicolle (2005). Acre 1291: Bloody Sunset of the Crusader States. p. 30. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 September 2015. Besoek op 23 Augustus 2015.
  120. ↑ Ibn Khaldūn (1375). Kitāb al-ʻibar wa-dīwān al-mubtadaʾ wa-al-khabar f̣ī ayyām al-ʻArab wa-al-ʻAjam ẉa-al-Barbar wa-man ʻāṣarahum min dhawī al-sulṭān al-al-akbar wa-huwa tarīkh waḥīd ʻaṣrih, Volume 5 (in Arabies). p. 104.
  121. ↑ Ibn Khaldūn (1375). Kitāb al-ʻibar wa-dīwān al-mubtadaʾ wa-al-khabar f̣ī ayyām al-ʻArab wa-al-ʻAjam ẉa-al-Barbar wa-man ʻāṣarahum min dhawī al-sulṭān al-al-akbar wa-huwa tarīkh waḥīd ʻaṣrih, Volume 5 – Part 30 (in Arabies). p. 105.
  122. ↑ Ibn Batuta (1355). Kitāb riḥlat Ibn Baṭūṭah al-musammāh Tuḥfat al-nuẓẓār fī gharāʾib al-amṣār wa-ʻajāʾib al-asfār (in Arabies). p. 79.
  123. ↑ Commission of the Arabic Encyclopedia (1998). al-Mawsūʻah al-ʻArabīyah (in Arabies). p. 230.
  124. ↑ Thomas Stewart Traill (1859). The Encyclopaedia Britannica: Or, Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature, Volume 17. p. 222.
  125. ↑ Henry Burgess (1856). A cyclopaedia of Biblical literature. p. 817.
  126. ↑ David Moore Robinson (1946). Baalbek, Palmyra. p. 10.
  127. ↑ Andrew Petersen (2002). Dictionary of Islamic Architecture. p. 272.
  128. ↑ 128,0 128,1 Evliya Çelebi, Joseph Freiherr von Hammer-Purgstall (1834). Narrative of Travels in Europe, Asia, and Africa in the Seventeenth Century, Volume 1. p. 93.
  129. ↑ 129,0 129,1 129,2 129,3 M. Th.Houtsma, T.W.Arnold, R.Basset and R.Hartmann (1993). First Encyclopaedia of Islam: 1913–1936. p. 1021.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  130. ↑ David Kennedy,Derrick Riley (2012). Romes Desert Frontiers. p. 143.
  131. ↑ 131,0 131,1 John D. Grainger (2013). The Battle for Syria, 1918–1920. p. 228.
  132. ↑ Alan Warwick Palmer (2000). Victory 1918. p. 235.
  133. ↑ Daniel Neep (2012). Occupying Syria Under the French Mandate: Insurgency, Space and State Formation. p. 28.
  134. ↑ Daniel Neep (2012). Occupying Syria Under the French Mandate: Insurgency, Space and State Formation. p. 142.
  135. ↑ 135,0 135,1 135,2 Diana Darke (2010). Syria. p. 257.
  136. ↑ 136,0 136,1 136,2 136,3 136,4 136,5 Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 12.
  137. ↑ 137,0 137,1 "Syria's ancient oasis city of Palmyra threatened in fighting" (in Engels). Reuters. 3 April 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 November 2015. Besoek op 8 Februarie 2015.
  138. ↑ "Une vidéo amateur ravive les craintes de pillage sur les sites archéologiques de Syrie" (in Frans). France 24. 30 Julie 2012. Besoek op 8 Februarie 2015.
  139. ↑ "Palmyra: Will ISIS bulldoze ancient Syrian city?" (in Engels). CNN. 18 Mei 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 18 Mei 2015.
  140. ↑ McGirk, Tim; 10, National Geographic Julie. "Syrians Race to Save Ancient City's Treasures from ISIS". National Geographic News (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Junie 2019. Besoek op 11 Julie 2015.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  141. ↑ "Islamic State seizes Syria's ancient Palmyra" (in Engels). BBC News. 21 Mei 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Februarie 2020. Besoek op 21 Mei 2015.
  142. ↑ 142,0 142,1 John Hall (28 Mei 2015). "ISIS 'destroys' famous lion god statue in captured Syrian city of Palmyra... just days after promising locals they would not obliterate ancient monuments" (in Engels). Daily Mail. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Januarie 2020. Besoek op 28 Mei 2015.
  143. ↑ Louisa Loveluck (16 Junie 2015). "Syrian regime 'launches air strike on world famous ancient city of Palmyra'" (in Engels). The Daily Telegraph. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2020. Besoek op 17 Junie 2015.
  144. ↑ "Slaughter in the Roman amphitheatre: Horrific moment ISIS child executioners brutally shoot dead 25 Syrian regime soldiers in front of bloodthirsty crowds at ancient Palmyra ruin" (in Engels). Daily Mail. 5 Julie 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2020. Besoek op 10 Julie 2015.
  145. ↑ Adam Withnall (19 Augustus 2015). "Isis executes Palmyra antiquities chief and hangs him from ruins he spent a lifetime restoring" (in Engels). The Independent. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 September 2015. Besoek op 20 Augustus 2015.
  146. ↑ 146,0 146,1 "Palmyra's Baalshamin temple 'blown up by IS'" (in Engels). BBC. 23 Augustus 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Maart 2020. Besoek op 23 Augustus 2015.
  147. ↑ "Wiping yet more history off the face of the earth: ISIS blow up 2,000-year-old Temple of Bel in Palmyra in latest outrage at the ancient Syrian city". Daily Mail (in Engels). 30 Augustus 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Januarie 2020. Besoek op 31 Augustus 2015.
  148. ↑ "Syria's Palmyra Temple of Bel 'severely damaged' by IS". BBC News (in Engels). 31 Augustus 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Julie 2019. Besoek op 31 Augustus 2015.
  149. ↑ http://www.usatoday.com/story/news/world/2015/10/05/isil-palmyra-arch-triumph/73364166/
  150. ↑ "The Guardian 26 Maart 2016" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Julie 2019.
  151. ↑ William W. Cotterman (2013). Improbable Women: Five who Explored the Middle East. p. 5.
  152. ↑ Jules Janick (2012). Horticultural Reviews, Horticultural Reviews. p. 26.
  153. ↑ Bruce Manning Metzger,Michael D. Coogan,Michael David Coogan (2004). The Oxford Guide to People & Places of the Bible. p. 17.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  154. ↑ Delbert R. Hillers,Eleonora Cussini (2005). A Journey to Palmyra: Collected Essays to Remember Delbert R. Hillers. p. 209.
  155. ↑ David Diringer, Reinhold Regensburger (1968). The alphabet: a key to the history of mankind, Volume 1. p. 217.
  156. ↑ Klaus Beyer (1986). The Aramaic Language, Its Distribution and Subdivisions. p. 28.
  157. ↑ 157,0 157,1 Charles Albert Ferguson (1997). Structuralist Studies in Arabic Linguistics: Charles A. Ferguson's Papers, 1954–1994. p. 21.
  158. ↑ Javier Teixidor (1979). The Pantheon of Palmyra. p. 9.
  159. ↑ 159,0 159,1 Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 67.
  160. ↑ Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 38.
  161. ↑ 161,0 161,1 Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 282.
  162. ↑ 162,0 162,1 Lucinda Dirven (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. p. 24.
  163. ↑ 163,0 163,1 163,2 163,3 Lucinda Dirven (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. p. 25.
  164. ↑ Lucinda Dirven (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. p. 74.
  165. ↑ Fergus Millar (1993). The Roman Near East, 31 B.C.-A.D. 337. p. 246.
  166. ↑ Trevor Bryce (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. p. 281.
  167. ↑ Javier Teixidor (1979). The Pantheon of Palmyra. p. 62.
  168. ↑ Peter Edwell (2007). Between Rome and Persia: The Middle Euphrates, Mesopotamia and Palmyra Under Roman Control. p. 33.
  169. ↑ Warwick Ball (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. p. 86.
  170. ↑ Warwick Ball (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. p. 73.
  171. ↑ Trudy Ring,Robert M. Salkin,Sharon La Boda (1995). International Dictionary of Historic Places: Southern Europe. p. 66.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  172. ↑ Rubina Raja (2012). Urban Development and Regional Identity in the Eastern Roman Provinces, 50 BC-AD 250: Aphrodisias, Ephesos, Athens, Gerasa. p. 198.
  173. ↑ Metropolitan Museum of Art (2010). Art of the Ancient Near East: A Resource for Educators. p. 106.
  174. ↑ Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.) (2000). The Year One: Art of the Ancient World East and West. p. 115.
  175. ↑ Delbert R. Hillers,Eleonora Cussini (2005). A Journey to Palmyra: Collected Essays to Remember Delbert R. Hillers. p. 54.
  176. ↑ Robert Wood (1753). The ruins of Palmyra, otherwise Tedmor, in the desart. p. 22.
  177. ↑ 177,0 177,1 177,2 Fergus Millar (1993). The Roman Near East, 31 B.C.-A.D. 337. p. 329.
  178. ↑ Richard G. Hovannisian,Georges Sabagh (1998). The Persian Presence in the Islamic World. p. 16.
  179. ↑ Donald Emrys Strong, Jocelyn M. C. Toynbee, Roger Ling (1995). Roman Art. p. 168.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  180. ↑ Irene Bald Romano (2011). Classical Sculpture: Catalogue of the Cypriot, Greek, and Roman Stone Sculpture in the University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology. p. 280.
  181. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 54.
  182. ↑ 182,0 182,1 182,2 Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 64.
  183. ↑ Michael Ivanovitch Rostovtzeff (1971). Out of the Past of Greece & Rome. p. 90.
  184. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 65.
  185. ↑ Richard A. Tomlinson (2002). From Mycenae to Constantinople: The Evolution of the Ancient City. p. 204.
  186. ↑ 186,0 186,1 Hartmut Kühne, Rainer Maria Czichon, Florian Janoscha Kreppner (2008). Proceedings of the 4th International Congress of the Archaeology of the Ancient Near East, 29 March – 3 April 2004, Freie Universität Berlin: The reconstruction of environment : natural resources and human interrelations through time ; art history : visual communication. p. 229.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  187. ↑ Hartmut Kühne, Rainer Maria Czichon, Florian Janoscha Kreppner (2008). Proceedings of the 4th International Congress of the Archaeology of the Ancient Near East, 29 Maart – 3 April 2004, Freie Universität Berlin: The reconstruction of environment : natural resources and human interrelations through time ; art history : visual communication. p. 230.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  188. ↑ 188,0 188,1 J. Stephens Crawford (1990). The Byzantine Shops at Sardis. p. 123.
  189. ↑ Nathanael John Andrade (2009). "Imitation Greeks": Being Syrian in the Greco-Roman World (175 BCE--275 CE). p. 288.[dooie skakel]
  190. ↑ 190,0 190,1 190,2 Delbert R. Hillers,Eleonora Cussini (2005). A Journey to Palmyra: Collected Essays to Remember Delbert R. Hillers. p. 55.
  191. ↑ Association of Yale faculty members (1837). The Quarterly Christian Spectator. Vol.9. p. 239.
  192. ↑ Michael Dumper,Bruce E. Stanley (2007). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. p. 295.
  193. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 124.
  194. ↑ Andrew M. Smith II (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. p. 22.
  195. ↑ H. T. Bakker (1987). Iconography of Religions. p. 5.
  196. ↑ 196,0 196,1 196,2 196,3 Terry Carter,Lara Dunston,Amelia Thomas (2008). Syria & Lebanon. Ediz. Inglese. p. 208.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  197. ↑ 197,0 197,1 197,2 197,3 197,4 197,5 197,6 197,7 Diana Darke (2006). Syria. p. 240.
  198. ↑ Uniwersytet Jagielloński. Instytut Historii (1994). The Roman and Byzantine army in the East: proceedings of a colloqium held at the Jagiellonian University, Kraków in September 1992. p. 11.
  199. ↑ Iain Browning (1979). Palmyra. p. 180.
  200. ↑ Ross Burns (2009). Monuments of Syria: A Guide. p. 218.
  201. ↑ Andrew Beattie,Timothy Pepper (2001). The Rough Guide to Syria. p. 291.
  202. ↑ Peter Richardson (2002). q City and Sanctuary: Religion and Architecture in the Roman Near East. p. 47. {{cite book}}: Check |url= value (hulp)
  203. ↑ Ross Burns (2009). Monuments of Syria: A Guide. p. 219.
  204. ↑ Andrew Beattie,Timothy Pepper (2001). The Rough Guide to Syria. p. 288.
  205. ↑ Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 202.
  206. ↑ Kevin Butcher (2003). Roman Syria and the Near East. p. 253.
  207. ↑ Andrew Beattie,Timothy Pepper (2001). The Rough Guide to Syria. p. 289.
  208. ↑ 208,0 208,1 Terry Carter,Lara Dunston,Amelia Thomas (2008). Syria & Lebanon. Ediz. Inglese. p. 209.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  209. ↑ 209,0 209,1 Delbert R. Hillers,Eleonora Cussini (2005). A Journey to Palmyra: Collected Essays to Remember Delbert R. Hillers. p. 6.
  210. ↑ Peter Richardson (2002). City and Sanctuary: Religion and Architecture in the Roman Near East. p. 46.
  211. ↑ 211,0 211,1 211,2 Ross Burns (2009). Monuments of Syria: A Guide. p. 214.
  212. ↑ 212,0 212,1 Andrew Beattie,Timothy Pepper (2001). The Rough Guide to Syria. p. 290.
  213. ↑ Bartosz Markowski. "The Lion of Allat in Palmyra New Museum Display Project" (PDF). Polish Centre of Mediterranean Archaeology. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 4 Julie 2015. Besoek op 3 Julie 2015.
  214. ↑ 214,0 214,1 214,2 Ronald S. Stroud,Jaan Ruhvel (1977). California Studies. p. 21.
  215. ↑ Casa Editrice Bonechi (2008). Art and History Syria. p. 103.
  216. ↑ 216,0 216,1 Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 67.
  217. ↑ Diana Darke (2006). Syria. p. 238.
  218. ↑ 218,0 218,1 218,2 218,3 Pat Southern (2008). Empress Zenobia: Palmyra's Rebel Queen. p. 142.
  219. ↑ 219,0 219,1 Richard Stoneman (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. p. 7.
  220. ↑ "MICHAŁ GAWLIKOWSKI" (in Engels). shirin-international. 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 13 Augustus 2015.
  221. ↑ "WH Committee: Report of the 4th Session, Paris 1980" (in Engels). UNESCO. 29 September 1980. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Oktober 2019. Besoek op 24 Julie 2015.

Bibliografie

wysig
  • Andrade, Nathanael J. (2013). Syrian Identity in the Greco-Roman World. Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-01205-9.
  • Arbeitman, Yoël L (1988). A Linguistic Happening in Memory of Ben Schwartz: Studies in Anatolian, Italic, and Other Indo-European Languages. Peeters Publishers. ISBN 978-9-068-31143-3.
  • Ball, Warwick (2002). Rome in the East: The Transformation of an Empire. Routledge. ISBN 978-1-134-82387-1.
  • Bowman, Alan; Garnsey, Peter; Cameron, Averil (2005). The Cambridge Ancient History: Volume 12, The Crisis of Empire, AD 193-337. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-30199-2.
  • Bryce, Trevor (2014). Ancient Syria: A Three Thousand Year History. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-100292-2.
  • Dirven, Lucinda (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. Brill Publishers. ISBN 978-9-004-11589-7.
  • Edwell, Peter (2007). Between Rome and Persia: The Middle Euphrates, Mesopotamia and Palmyra under Roman control. Routledge. ISBN 978-1-134-09572-8.
  • Elton, Hugh (2013). Frontiers of the Roman Empire. Routledge. ISBN 978-1-134-72450-5.
  • Hitti, Phillip K. (2004). History of Syria, Including Lebanon and Palestine. Gorgias Press. ISBN 978-1-59333-119-1.
  • Hornblower, Simon; Spawforth, Antony; Eidinow, Esther (2014). The Oxford Companion to Classical Civilization. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-870677-9.
  • Kühne, Hartmut; Czichon, Rainer Maria; Kreppner, Florian Janoscha (2008). Proceedings of the 4th International Congress of the Archaeology of the Ancient Near East, 29 March – 3 April 2004, Freie Universität Berlin: The reconstruction of environment : natural resources and human interrelations through time ; art history : visual communication. Harrassowitz Verlag. ISBN 978-3-447-05703-5.
  • Millar, Fergus (1993). The Roman Near East, 31 B.C.-A.D. 337. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-77886-3.
  • Pollard, Nigel (2000). Soldiers, Cities, and Civilians in Roman Syria. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-11155-8.
  • Ring, Trudy; Salkin, Robert M.; La Boda, Sharon (1996). International Dictionary of Historic Places: Middle East and Africa, Volume 4. Taylor & Francis. ISBN 978-1-884964-03-9.
  • Robinson, Chase F. (2010). The New Cambridge History of Islam: Volume 1, The Formation of the Islamic World, Sixth to Eleventh Centuries. Cambridge University Press. ISBN 978-1-316-18430-1.
  • Smith II, Andrew M (2013). Roman Palmyra: Identity, Community, and State Formation. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-986110-1.
  • Southern, Pat (2008). Empress Zenobia: Palmyra s Rebel Queen. A & C Black. ISBN 978-1-84725-034-6.
  • Stoneman, Richard (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08315-2.
  • Strong, Donald Emrys; Toynbee, Jocelyn M. C; Ling, Roger (1995). Roman Art. Yale University Press. ISBN 978-0-300-05293-0.
  • Teixidor, Javier (1979). The Pantheon of Palmyra. Brill Publishers. ISBN 978-9-004-05987-0.
  • Vagi, David L. (2000). Coinage and History of the Roman Empire, C. 82 B.C.--A.D. 480: History. Taylor & Francis. ISBN 978-1-57958-316-3.
  • Watson, Alaric (2004). Aurelian and the Third Century. Routledge. ISBN 978-1-134-90814-1.
  • Young, Gary K. (2003). Rome's Eastern Trade: International Commerce and Imperial Policy 31 BC – AD 305. Routledge. ISBN 978-1-134-54793-7.

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Palmyra&oldid=2619841"