Georgiese nasionale rugbyspan

Die Georgiese nasionale rugbyspan (Georgies: საქართველოს მორაგბეთა ეროვნული ნაკრები, Sakartwelos moragbeta erownuli nakrebi) is die nasionale rugbyspan wat Georgië in internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Dié span se bynaam Lelos is ontleen aan ’n tradisionele Georgiese rugbysport wat nou verwant is aan rugby. ’n Ander bynaam is Bordsjghalosnebi (“mans van die son”), afgelei van die Bordsjghali, ’n tradisionele Georgiese sonembleem. Rugby word in Georgië geadministreer deur die Georgiese Rugbyunie (GRU; საქართველოს რაგბის კავშირი, Sakartwelos ragbis kawsjiri) wat in 1964 gestig is en sedert 1991 op sy eie optree. Georgië word deur Wêreldrugby as ’n vlak twee-span erken. Daarmee behoort Georgië tot die beste Europese rugbyspanne naas die Sesnasies. Die Georgiese rugbyspan is tans (Maart 2024) 13de op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys.[4]

Georgië
Unie Georgiese Rugbyunie (GRU)
Bynaam(e) Lelos, Bordsjghalosnebi
Embleem Gevleuelde son
Stadion Boris-Paitsjadse-Dinamo-arena en Micheil-Mesj-stadion, Tbilisi
Kapasiteit 54 139 en 27 223
Afrigter(s) Vlag van Engeland Richard Cockerill (sedert 2024)
Kaptein(s) Merab Sjarikadse
Spankleure


Alt. kleure

Statistiek
Meeste toetse Dawit Katsjarawa (122)[1]
Meeste toetspunte Merab Kwirikasjwili (840)[2]
Meeste drieë Akaki Taboetsadse (37)[3]
Eerste internasionale wedstryd
Eerste nieamptelike toetswedstryd
Vlag van Zimbabwe Zimbabwe 3–16 Georgië Vlag van Georgië
(Koetaisi, Georgië; 12 September 1989)
Eerste amptelike toetswedstryd
Vlag van Oekraïne Oekraïne 15–19 Georgië Vlag van Georgië
(Tbilisi, Georgië; 21 November 1991)
Grootste oorwinning
Vlag van Georgië Georgië 98–3 Tsjeggië Vlag van Tsjeggië
(Tbilisi, Georgië; 8 April 2002)
Grootste nederlaag
Vlag van Engeland Engeland 84–6 Georgië Vlag van Georgië
(Perth, Australië; 12 Oktober 2003)
Wêreldbeker
Verskynings 6/10 (Eerste in 2003)
Beste uitslag Twee oorwinnings in 2015
Unie webwerf
www.rugby.ge

Georgië het in 1989, voor sy onafhanklikheid van die Sowjetunie, sy eerste nieamptelike toetswedstryd teen Zimbabwe gespeel; hul eerste amptelike toetswedstryd het twee jaar later plaasgevind. Hulle het tydens die Europese Rugbykampioenskap 16 titels ingepalm, vier keer as naaswenner en twee keer in die derde plek geëindig. Die Georgiese span speel tradisioneel in wynrooi truie met wit broeke en wynrooi sokkies. Georgië se belangrikste internasionale verskyning is tydens die vierjaarlikse rugbywêreldbekertoernooi wat sedert 1987 beslis word. Sedert die Rugbywêreldbeker 2003 het die span aan al die toernooie deelgeneem en tydens die Rugbywêreldbeker 2015 met die derde plek in hul groep hul beste prestasie behaal.

Beheerliggaam

wysig

Die beheerliggaam vir rugby in Georgië is die Georgiese Rugbyunie (GRU; საქართველოს რაგბის კავშირი, Sakartwelos ragbis kawsjiri). Die GRU is in 1964 gestig en het in 1992 by die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR, nou Wêreldrugby) aangesluit.[5] Daarbenewens het die Georgiese Rugbyunie in dieselfde jaar ’n lid van die vastelandse beheerliggaam Fédération internationale de rugby amateur (FIRA, nou Rugby Europa) geword.[6]

Die hoogste rugbyliga in Georgië is die halfprofessionele Didi 10 (“die groot tien”), waaraan tien spanne deelneem. Weens die beter finansiële moontlikhede verkies baie spelers egter ’n loopbaan by ’n klub in Frankryk of ’n ander Wes-Europese land. Die meeste nasionale spelers wat nie by ’n Wes-Europese klub betrokke is nie, speel vir die professionele span Black Lion wat sedert 2021 aan die Rugby Europa Superbeker deelneem. Naas die amptelike nasionale span roep die GRU ook ander keurspanne byeen. Georgia XV is die tweede nasionale span van Georgië. Die Georgia Sevens is die Georgiese sewesrugbyspan en hulle neem aan internasionale toernooie soos Wêreldrugby se Sewesreeks, Sewesrugbywêreldbeker en Olimpiese Somerspele deel. Net soos ander rugbylande beskik Georgië oor ’n o/20-nasionale span wat aan die Europese en Wêreldrugby o/20-kampioenskap deelneem.[7] Kinders en jongmense word veral in klubs aan rugby bekend gestel, terwyl skoolsport minder belangrik is.[8]

Geskiedenis

wysig

Ontwikkelinge in die Sowjetse tydperk

wysig

Soos in ander rugbylande het rugby se gewildheid in Georgië te doen met ’n tradisionele volkssport. Lelo burti (“veldbal”) is ’n volkontakbalspeel wat baie ooreenkom met rugby.[9] Dit word glo sedert die Antieke tydperk beoefen en word in sy tradisionele variant by geleentheid steeds in landelike gebiede gespeel. Tydens ’n wedstryd kom twee spanne met honderde spelers teen mekaar te staan. ’n Reuse swaar bal dien as speeltoestel. Die doel van die wedstryd is om die bal na die ander kant van die veld (lelo) te beweeg en die teenstander terug te skuif. Van dié tradisionele sportsoort se naam is die Georgiese woord lelo vir ’n drie afgelei,[10] maar ook een van die nasionale span se byname.

In die Georgiese Sosialistiese Sowjetrepubliek het rugby ondanks sy baie ooreenkomste met Lelo burti ’n swaar begin gehad. Pogings vir die vroeë vestiging van dié sport het veral weens die Kommuniste se politieke weerstand misluk, só vir die eerste keer in 1928.[11] Byvoorbeeld het Josef Stalin, die uit Georgië afkomstige leier van die Sowjetunie, in 1947 ’n tydelike verbod ingestel. Volgens sy mening was rugby weens sy elitêre Britse oorsprong ’n duidelike simbool van die Bourgeoisie en vervolgens met die Kommunistiese waardes nie versoenbaar nie.[12] Ná die einde van die Stalinistiese tydperk het die rugbysport gedurende die 1950’s en 1960’s begin vestig, oorwegend onder studente. Hierby betrokke was veral die Franse onderwyser Jacques Haspékian, ’n voormalige speler by Lyon Olympique Universitaire. In 1959 het hy eers Armenië, die tuiste van sy voorouers, besoek om rugby daar te vestig. Die Armeense owerhede het egter al die samewerking geweier. Hulle was van mening, dat rugby in ’n land, wat die proletariaat waardeer, nie gespeel kan word nie. In die naburige Georgië is Haspékian heelwat beter ontvang. Met die sokkerklubs Dinamo Tiflis se ondersteuning het hy daarin geslaag om rugby te vestig, hoewel die Georgiese owerhede aanvanklik nie baie belangstelling getoon het nie en daar teen opsigte van al die aspekte ’n groot tekort was.[12] Haspékian het in 1964 na Frankryk teruggekeer en die kontak het verbreek, maar die grondslag vir verdere ontwikkelinge is geleë.[13]

In 1964 is ook die Georgiese rugbybeheerliggaam gestig, wat ondergeskik was aan die Sowjetse s’n. Ná die herlewing van die Sowjetse nasionale kampioenskap in 1966, wat vir amper drie dekades inaktief was, was Georgiese spanne van die begin af mededingend. In die in 1974 gestigte Sowjetse nasionale span het Georgië ’n groot deel aan spelers gestel, soms meer as die helfte van die beginspan.[14] In 1978 het vir die eerste keer ’n Georgiese span die twee jaar vroeër gestigte Sowjetse rugbybeker gewen en van die middel-1980’s af het die RC Aia Koetaisi die kampioenskap oorheers. Op 12 September 1989 het ’n keurspan van die Georgiese beheerliggaam die Zimbabwiese span tydens hul Europese toer ontvang; die nieamptelike toetswedstryd in Koetaisi is met 16–3 gewen.[15] In April 1990 het die teenbesoek in Zimbabwe plaasgevind, met die nieamptelike toetswedstryde wat in ’n oorwinning en ’n nederlaag geëindig het.[16]

Eerste toetswedstryde onder moeilike omstandighede

wysig

Georgië het op 9 April 1991 onafhanklik geword en die Georgiese rugbybeheerliggaam het op 27 Mei dieselfde jaar ook selfstandig geword. Dit het reeds in 1990 by die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR, nou Wêreldrugby) vir lidmaatskap aangeklop, wat aanvanklik verwerp is.[17] Georgië het in Februarie 1992 eindelik ’n lid geword.[5] Die reëling van wedstryde teen geskikte teenstanders was aanvanklik moeilik, aangesien die meeste ander voormalige Sowjetse republieke die Sowjetse nasionale span tot einde 1991 onder die nuwe naam Gemenebes van Onafhanklike State aan die gang gehou het: hulle kon slegs teen Oekraïne speel. Teen dié span het hulle op 21 November 1991 in Tbilisi hul eerste amptelike toetswedstryd gespeel, wat hulle met 19–15-gewen het. Hulle het ook hul drie daaropvolgende toetswedstryde teen Oekraïne gewen. Met hul aansluiting by die IRVR en die vastelandse beheerliggaam FIRA (nou Rugby Europa) kon hulle van Julie 1992 af aan die Europese Nasiesbeker deelneem, met die Georgiërs wat as nuwelinge in die derde afdeling moes begin. Met ’n oorwinning oor Switserland en ’n gelykop teen Luxemburg tydens die FIRA-beker 1992–1994 is hulle regstreeks na die tweede afdeling bevorder. Hul tuiswedstryd teen Letland kon nie plaasvind nie, aangesien die Lette weens die bedenklike veiligheidsituasie in die weste van die land (Georgies-Abchasiese oorlog) dié wedstryd verbeur het.[18] Die FIRA-beker 1994–97 het Georgië in die tweede plek ná Nederland afgesluit.[19]

Teen die agtergrond van die burgeroorlogagtige situasie wat tot einde 1993 geduur het en die daaropvolgende erge ekonomiese krisis was hierdie prestasies verstommend, aangesien daar op amper al die terreine ’n gebrek aan hulpbronne was en baie geïmproviseer moes word. Byvoorbeeld het hulle in die middel-1990’s oor slegs twee rugbyballe vir afrigting beskik. Terwyl van die beste rugbylande vir die oefening van skrums gespesialiseerde masjiene vir die generering van teendruk ingespan het, kon die Georgiërs slegs ’n ou trekker stoot.[20] In plaas daarvan om spesiaal vervaardigde plastieksakke vir aanpakoefening te gebruik, het die spelers hulself op denimsakke gegooi wat met rubber gevul en met ’n tuisnaaimasjien aanmekaargewerk is.[8] In Oktober 1994 het die nasionale span Frankryk besoek en met ’n 23–12-oorwinning oor die plaaslike keurspan van Languedoc-Roussillon groot opskudding veroorsaak. Nadat die IRVR in Augustus 1995 al die beperkinge rakende die spelersbetaling opgehef en daarmee die professionele tydperk van die rugbyspel ingelui het, het Franse laerafdelingklubs dadelik begin om Georgiese spelers te keur.[13]

Die reeds sterk Franse invloed het in 1997 met die aanstelling van Claude Saurel as hoofafrigter gegroei. Danksy sy uitgebreide netwerk aan kontakte het hy gedurende sy ampstermyn van ses jaar daarin geslaag om talle nasionale spelers by klubs in die hoogste Franse liga te plaas, wat ’n onmiddellike positiewe impak op dié spelers se kwaliteit aan tegniese en taktiese vaardighede gehad het.[8] Georgië het in 1998 vir die eerste keer aan die rugbywêreldbekerkwalifisering deelgeneem. Die span het die uitspeelrondte behaal, waar hulle in Maart 1999 twee keer teen Tonga te staan gekom het. Terwyl hulle die eerste wegwedstryd in Nukuʻalofa met 6–37 verloor het, het hulle die tuiswedstryd in Tbilisi met 28–27 gewen; die algehele telling was ’n 64–34 in Tonga se guns.[21]

Vestiging in Europa

wysig
 
Georgië teen die Springbokke tydens die Rugbywêreldbeker 2003
 
Georgië teen Rusland op 26 Maart 2007
 
Die Georgiese span vier ’n oorwinning in 2007
 
Georgiese lynstaan teen Ierland tydens die Rugbywêreldbeker 2007

Nadat die nasionale spanne van beide Frankryk en Italië hulle aan die Europese Nasiesbeker onttrek het, het Georgië se geleidelike opkoms as die oorheersende span in dié toernooi begin. Hierby was Roemenië die grootste mededinger. Gedurende die eerste Europese Nasiesbekertoernooi 2000 (soos die hervormde toernooi genoem is) het Georgië met drie oorwinnings en twee nederlae in die derde plek geëindig.[22] Tydens die Europese Nasiesbeker 2001 het Georgië in al sy vyf wedstryde onoorwonne gebly en sy eerste Europese titel ingepalm; hulle het die beslissende wedstryd teen die verdedigende kampioen Roemenië in Boekarest met 30–21 gewen.[23] Tydens die Europese Nasiesbeker 2001/02 het die Georgiërs teen die groot mededinger Rusland gelykop gespeel en in die laaste tuiswedstryd het hulle ’n 23–31-nederlaag teen Roemenië gely, wat hulle van die as seker geagte Europese titel ontneem het. In dié wedstryd het albei spanne vir die eerste keer ook om die nuwe Antim-beker gespeel.[24]

In September en Oktober 2002 het Georgië, Ierland en Rusland in ’n kwalifiseringstoernooi om twee plekke vir die daaropvolgende Rugbywêreldbeker 2003 gespeel. Die Iere was die eerste eerste vlak-span, waarteen Georgië te staan gekom het. Soos verwag het die wedstryd in Dublin in ’n swak 14–63-nederlaag geëindig.[25] Die beslissende wedstryd om die tweede plek is vervolgens tuis teen Rusland gespeel, albei spanne het die kans op hul eerste rugbywêreldbekertoernooideelname gehad. ’n Gehoor van 50 000 het die wedstryd op Tbilisi se Nasionale stadion bygewoon, wat Georgië naelskraap met 17–13 gewen het. Hul kwalifisering vir hul eerste toernooi word as die beste prestasie in die Georgiese rugbygeskiedenis destyds beskou.[26] In hul eerste wedstryd tydens die Rugbywêreldbeker 2003 in Australië het Georgië die latere wêreldkampioen Engeland ontmoet en ’n 6–84-nederlaag gely, tot op hede hul ergste ooit. Die Georgiërs was ook teen Samoa (met 9–46) en Suid-Afrika (19–46) sonder enige kans. Slegs teen Uruguay kon hulle ietwat tred hou, maar hulle het ook dié wedstryd met 12–24 verloor. Nogtans is hul deelname as ’n groot sukses beskou.[27]

Tydens die Europese Nasiesbeker 2003/04, wat ná ’n verandering aan die skedule oor twee jaar uitgespeel is, het Georgië ná Portugal en Roemenië in die derde plek geëindig. Die Europese Nasiesbeker 2004–2006 het gelyktydig as die rugbywêreldbekerkwalifisering se eerste deel gedien. Beide Georgië en Roemenië het agt oorwinnings en twee nederlae aangeteken, weens sy swakker punteverskil het Georgië in die tweede plek geëindig.[28] Die rugbywêreldbekerkwalifisering se tweede deel het in Oktober 2006 uit ’n klein rondtetoernooi bestaan. Georgië is weer deur Roemenië geklop en hulle moes in ’n bykomende rondte teen Portugal speel. In twee wedstryde het Georgië ’n algehele telling van 28–14 aangeteken, waardeur hulle regstreeks sonder ’n verdere uitspeelrondte gekwalifiseer het.[29] In voorbereiding op die rugbywêreldbekertoernooi het Georgië in Junie 2007 vir die eerste keer aan die Nasiesbeker deelgeneem en die derde plek onder ses deelnemers behaal.

Tydens die Rugbywêreldbeker 2007 in Frankryk het die Georgiërs vir die een of ander verrassing gesorg. In hul eerste wedstryd teen die latere derdeplekspan Argentinië het hulle teen halftyd met slegs 3–6 agternageloop, maar hulle het nogtans met 3–33 verloor. In hul daaropvolgende wedstryd teen Ierland, een van die voorste aanspraakmakers op die titel, was hulle op die punt van ’n sensasie. Georgië het die groot gunsteling amper geklop en hulle is naelskraap met 10–14 verslaan. In die oorblywende vyf minute van dié wedstryd het die Georgiërs hul teenstander ver in hul eie helfte teruggestoot, maar hulle het nie meer daarin geslaag om die beslissende punte aan te teken nie.[30] In die derde groepwedstryd het hulle hul eerste rugbywêreldbekeroorwinning aangeteken, toe hulle Namibië maklik met 30–0 geklop het. In die laaste wedstryd is hulle deur die gasheer Frankryk met 64–7 geklop.[31] Die span het veral vir hul prestasie teen Ierland internasionale erkenning verkry en onder andere daarvoor gesorg, dat ook aan die komende rugbywêreldbekertoernooie 20 spanne sou kon deelneem. Die IRR het veral weens die taamlik groot kwaliteitsverskille tussen die spanne van verskeie vlakke oorweg om die aantal deelnemende spanne na 16 te verminder, maar hulle het ook weens Georgië se goeie prestasie van dié plan afstand gedoen.[32]

Georgië het die Europese Nasiesbeker 2006–2008 maklik beklink en slegs ’n wegnederlaag teen Portugal gely. In April 2007 het hulle hul hoogste oorwinning ooit aangeteken, toe hulle Tsjeggië tuis met 98–3 geklop het.[33] In Junie 2009 het Georgië vir die enigste keer aan die Churchillbeker deelgeneem, maar al sy drie wedstryde teen die Ierse reserwespan, Kanada en die Verenigde State verloor. Georgië kon egter reeds tydens die 2010 eindjaarrugbytoetsreeks teen albei Noord-Amerikaanse spanne wraak neem en hulle tuis klop. Vir die Europese Nasiesbeker 2008–2010 het Rugby Europa ’n reëlverandering ingestel: Die oor twee jaar besliste toernooi het as rugbywêreldbekerkwalifisering gedien, terwyl vir albei jare ’n separate Europese titel oorhandig is. In 2009 het Georgië die titel ingepalm (hul derde algehele), in 2010 het hulle in die tweede plek ná Roemenië geëindig. Altesaam het dit die eerste plek in die algehele ranglys en dus hul regstreekse kwalifisering vir die volgende rugbywêreldbekertoernooi beteken.[34] Tydens die Rugbywêreldbeker 2011 in Nieu-Seeland het Georgië teen Skotland met 6–15 en teen Engeland met 10–41 verloor. In die oorblywende groepwedstryde het hulle ’n 25–9-oorwinning oor Roemenië aangeteken en ’n 7–25-nederlaag teen Argentinië gely. Met sy vierde plek is Georgië vroeg uitgeskakel.[35]

Geleidelike aansluiting by die wêreldklas

wysig
 
Georgië teen Roemenië tydens die Rugbywêreldbeker 2011
 
Georgië teen Japan op die Toyota-stadion in 2018

Die redelik goeie prestasies by rugbywêreldbekertoernooie het in Georgië tot ’n groei in gewildheid gelei, waarvolgens rugby sokker as die gewildste sportsoort vervang het. Van 2009 af het die Cartu-stigting van die invloedryke entrepreneur en latere eerste minister Bidsina Iwanisjwili meer as ’n 100 miljoen Amerikaanse dollar in die Georgiese rugby se strukture belê.[36] Dit sluit in ’n nasionale prestasiesentrum en verskeie streeksopleidingsentrums, wat volgens die modernste sportwetenskaplike metodes bestuur word. Iwanisjwili het met sy kontakte ook daarvoor gesorg, dat finansieel sterk borge die beheerliggaam begin ondersteun en van die nasionale spelers gereelde media-optredes geniet het, wat aan rugby in die algemeen nog meer gewildheid besorg het, maar ook aan die nasionale kampioenskap Didi 10. Sedert 2016 bestaan die gespesialiseerde televisiestasie Rugby TV wat uitsluitlik rugbywedstryde beeldsend. Van 2007 tot 2017 het die aantal gelisensieerde spelers versesvoudig tot 15 400, terwyl die aantal klubs verdriedubbel het.[37]

Die omvangryke beleggings het vrugte begin afwerp en Georgië het op die wêreldranglys geleidelik verbeter. Tydens die Europese Nasiesbeker 2010–2012 het hulle in tien wedstryde slegs ’n wegnederlaag teen Spanje gely, wat genoeg was vir die twee volgende Europese titels in 2011 en 2012.[38] Georgië het homself as ’n mag in Europese rugby begin vestig en by die mededingers uit Roemenië en veral Rusland verbygesteek. Die Europese Nasiesbeker 2012–2014, wat ook in twee dele verdeel is, het gelyktydig as Europese rugbywêreldbekerkwalifisering vir die daaropvolgende rugbywêreldbekertoernooi gedien. Die Georgiërs het weereens daarin geslaag om hul prestasies te verbeter: Hulle het nege maklike oorwinnings aangeteken en teen Roemenië in ’n 9–9-gelykop gespeel. Georgië het maklik vir die Rugbywêreldbeker gekwalifiseer, boonop het hulle die Europese toernooititels in 2013 en 2014 ingepalm.[39] Van 2012 af het Georgië nie meer aan die IRR se Nasiesbeker deelgeneem nie, pleks daarvan het hulle van 2013 af die Tbilisi-beker aangebied, wat ook deur die wêreldbeheerliggaam gereël is en aan spanne van die tweede vlak meer moontlikhede vir toetswedstryde besorg het. Georgië het twee keer in die derde en een keer in die tweede plek geëindig, maar ná slegs drie aanbiedings is dié toernooi geskrap. Tydens die Rugbywêreldbeker 2015 in Engeland het Georgië sy grootste prestasie tot dusver behaal, toe hulle in die groepfase twee oorwinnings aangeteken het. In hul eerste wedstryd het hulle Tonga met 17–10 geklop en in die derde wedstryd Namibië naelskraap met 17–16 verslaan. Ná twee nederlae teen die latere wêreldkampioen Nieu-Seeland (met 10–43) en die semifinalis Argentinië (met 9–54) het hulle hul groep in die derde plek afgesluit. Dit was hul beste rugbywêreldbekerprestasie tot dusver en het hul regstreekse kwalifisering vir die daaropvolgende toernooi meegebring.[40]

Georgië het sy aanspraak, om een van die voorste Europese rugbyspanne te wees, onderstreep deur al die tien wedstryde tydens die Europese Nasiesbeker 2014–2016 amper moeiteloos te wen, waarmee hulle ook die Europese toernooititels in 2015 en 2016 ingepalm het.[41] Tydens die 2016 midjaarrugbytoetsreeks het Georgië vir die eerste keer die Pasifiese rugbylande besoek en sy toer onoorwonne afgesluit, nadat hulle teen Samoa gelykop gespeel en beide Tonga en Fidji geklop het. Tydens die Europese Rugbykampioenskap 2016/17 (die Europese Nasiesbeker is intussen hervorm en hernoem) is Georgië in die laaste beslissende wedstryd weg deur Roemenië met 8–7 geklop en het vir die eerste keer sedert 2010 die Europese bekertitel misgeloop. Aangesien albei lande gelyk op punte was, was die direkte ontmoeting se uitslag beslissend. Onmiddellik ná die einde van die wedstryd het onder beide die beamptes en toeskouers verwarring geheers, aangesien Rugby Europa se beamptes die trofee eers aan Georgië wou oorhandig, voordat hulle hul fout besef en die Roemene as Europese kampioen gekroon het.[42] Tydens die 2017-jaareindrugbytoetsreeks het hulle teen Wallis amper ’n verrassing behaal, toe die Georgiërs naelskraap met 6–13 verloor het.[43] Met ’n “Grand Slam” (oorwinnings in al die wedstryde) tydens die Europese Rugbykampioenskap 2019 het Georgië die Europese bekertitel teruggewen.[44] Tydens die Rugbywêreldbeker 2019 in Japan het die span hul eerste wedstryd teen Wallis met 14–43 verloor, maar hulle het die tweede wedstryd teen Uruguay met 33–7 gewen. Daarop het nederlae teen Fidji (met 10–45) en Australië (met 8–27) gevolg.[45]

Verdere ontwikkeling

wysig
 
Die Georgiese president Salome Zurabisjwili met die Georgiese span ná hul historiese oorwinning oor Italië in Batoemi, 2022
 
Duitsland teen Georgië tydens die Europese Rugbykampioenskap 2023/24 in Dessau-Roßlau

Die Georgiese rugby se huidige situasie is dubbelsinnig. Aan die een kant oorheers die nasionale span die Europese Kampioenskap amper volledig, soos dit uit hul ononderbroke wenreeks tydens die 2020- en 2021-toernooie blyk. Aan die ander kant sukkel hulle as ’n vlak twee-span om in die volgepakte rugbykalender hoegenaamd teen die wêreld se beste spanne te staan te kom. Die grootste struikelblok vir ’n verdere ontwikkeling is die onvermoë om aan ’n jaarlikse toernooi soos die Sesnasies deel te neem. Op die wêreldranglys is Georgië sedert die tweede helfte van die 2010’s konstant beter gelys as Italië, wat veral in die Britse media tot herhaaldelike eise gelei het om die onmededingende Italianers te vervang of ten minste ’n stelsel van promosie en relegasie tussen die Sesnasies-toernooi en die Europese Kampioenskap in te stel.[46][47] Teen dié oorwegings spreek veral ekonomiese redes, aangesien die Sesnasies nie deur ’n beheerliggaam bestuur word nie, maar deur ’n privaat maatskappy; buitendien is daar ook langtermynkontrakte met die Italiaanse beheerliggaam.[48]

Weens die wêreldwye Covid-19-pandemie moes die Georgiese Liga se 2019/20-seisoen voortydig afgelas word,[49] die daaropvolgende toernooi kon slegs op ’n kleiner skaal deurgevoer word. Die nasionale span is op korttermyn vir die Herfsnasiesbeker uitgenooi – pleks van Japan, wat vroeër homself onttrek het.[50] Tydens dié toernooi, wat in die Verenigde Koninkryk amper sonder toeskouers aangebied is, het die Georgiërs se gebreek aan wedstrydervaring as gevolg van die pandemie na vore getree; hulle het hul wedstryde teen Engeland, Wallis, Ierland en Fidji verloor, waardeur hulle in die laaste plek onder agt deelnemers geëindig het.[51]

Tydens die kwalifisering vir die Rugbywêreldbeker 2023 het Georgië as Europa 1 gekwalifiseer, nadat hulle in die oor twee jaar besliste Europese kwalifisering die eerste plek behaal het.[52] Tydens die 2022 midjaarrugbytoetsreeks kon Georgië sy eerste tuisoorwinning oor Italië aanteken, wat ook hul eerste oorwinning oor ’n vlak een-span ooit is.[53] Tydens die eindjaarrugbytoetsreeks in dieselfde jaar het die Georgiërs nog beter gevaar en die Walliesers weg in Cardiff, gelykstaande aan hul tweede oorwinning oor ’n Sesnasies-span.[54] Tydens die Europese Rugbykampioenskap 2023 het Georgië sy opponente weer oorheers en die 15de titel beklink.[55] Tydens die wêreldbekergroepfase in Frankryk het hulle nederlae gely teen Australië (met 15–35), Fidji (met 12–17) en Wallis (met 19–43), terwyl die wedstryd teen Portugal gelykop (met 18–18) geëindig het. Tydens die Europese Rugbykampioenskap 2024 het die Georgiërs hul titel met gemak verdedig en hul 16de titel ingepalm.

Kleure, embleem en bynaam

wysig
 
Georgiese rugbyspelers in 2007

Georgië speel tradisioneel in ’n wynrooi trui met wit broeke en wynrooi sokkies. Hul alternatiewe trui is wit met wynrooi broeke en wit sokkies.

Die Georgiese span se huidige truiverskaffer is die Nieu-Seelandse sportuitruster Canterbury en die truiborg is die Georgiese TBC Bank. Die trui se wynrooi kleur verteenwoordig die Georgiese wynbou as een van dié land se bekendste kulturele goedere.[56] Die beheerliggaam se kenteken verskyn op die regterbors, die truiverskaffer se kenteken links en die borgkenteken op die middel.

Die nasionale span se bynaam Lelos is ontleen aan die inheemse volkontakbalsportsoort Lelo burti wat baie ooreenkom met rugby. Daarbenewens is Lelo die Georgiese woord vir ’n drie (die belangrikste manier om in ’n wedstryd punte aan te teken), waarna op sy beurt die dreunsang Lelo, Lelo, Sakartwelo (“drie, drie, Georgië”) verwys.[57] Die beheerliggaam Georgiese Rugbyunie se kenteken toon die Bordsjghali, ’n ou Georgiese embleem van die son met sewe vleuels. Van dié tradisionele simbool is ’n ander bynaam vir die nasionale span ontleen: Bordsjghalosnebi (“mans van die son”).[58]

Tuisstadion

wysig
 
Die Micheil-Mesji-stadion in Tbilisi

Amper al die tuiswedstryde van die Georgiese nasionale rugbyspan word in die hoofstad Tbilisi aangebied. Die twee stadions Boris-Paitschadse-Dinamo-Arena met ’n kapasiteit van sowat 54 000 en die Micheil-Mesji-stadion met ’n kapasiteit van sowat 27 000 word omtrent ewe gereeld gebruik. Enkele wedstryde is ook in Koetaisi, Roestawi en Telawi gespeel.

Toetswedstryde

wysig
 
Georgië se plek op Wêreldrugby se ranglys vanaf 10 Oktober 2003 tot op hede

Georgië het 163 van sy 249 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 65,46%. Georgië se statistieke in toetswedstryde teen al die lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek teen Maart 2024):[59]

Opponent Gespeel Gewen Verloor Gelykop % Gewen
  Argentinië 5 0 5 0 0,00
  Australië 2 0 2 0 0,00
 Barbarians 1 0 1 0 0,00
  België 6 6 0 0 100,00
  Bulgarye 1 1 0 0 100,00
  Chili 2 1 1 0 50,00
  Denemarke 2 2 0 0 100,00
  Duitsland 10 10 0 0 100,00
  Engeland 3 0 3 0 0,00
  Fidji 7 1 5 1 14,29
  Frankryk 2 0 2 0 0,00
   Ierland 5 0 5 0 0,00
  Italië 3 1 2 0 33,33
  Japan 6 2 4 0 33,33
  Kanada 7 4 3 0 57,14
  Kasakstan 1 1 0 0 100,00
  Kroasië 1 1 0 0 100,00
  Letland 1 1 0 0 100,00
  Luxemburg 1 0 0 1 0,00
  Marokko 1 1 0 0 100,00
  Moldowa 1 1 0 0 100,00
  Namibië 5 4 1 0 80,00
  Nederland 8 7 1 0 87,50
  Nieu-Seeland 1 0 1 0 0,00
  Oekraïne 9 9 0 0 100,00
  Pole 3 1 2 0 33,33
  Portugal 27 19 4 4 70,37
  Roemenië 29 19 9 1 65,52
  Rusland 25 23 1 1 92,00
  Samoa 6 3 2 1 50,00
  Skotland 6 0 6 0 0,00
  Spanje 27 22 4 1 81,48
  Suid-Afrika 2 0 2 0 0,00
  Switserland 1 1 0 0 100,00
  Tonga 5 4 1 0 80,00
  Tsjeggië 8 8 0 0 100,00
  Uruguay 7 5 2 0 71,43
  Verenigde State 7 4 3 0 57,14
  Wallis 5 1 4 0 20,00
Algeheel 249 163 76 10 65,46

Rekords

wysig

Wêreldbekerrekord

wysig
 
Georgië se trui tydens die Rugbywêreldbeker 2003 in Australië

Georgië het sedert 2003 aan elke rugbywêreldbekertoernooi deelgeneem. Hul beste prestasie tot dusver was twee oorwinnings in 2015.

Jaar Uitslag
1987 Geen deelname
1991 Geen deelname
1995 Geen deelname
1999 Geen deelname
2003 Groepfase
2007 Groepfase
2011 Groepfase
2015 Groepfase
2019 Groepfase
2023 Groepfase
2027 N.v.t.
2031 N.v.t.

Europese Rugbykampioenskap

wysig

Die Georgiese nasionale span neem sedert 1991 aan die Europese Rugbykampioenskap deel en hulle het sedertdien 16 toernooie gewen.

  • Titeloorwinnings (16): 2001, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023 en 2024

Nasiesbeker

wysig

Georgië het vier keer aan die Nasiesbeker deelgeneem. Hul beste prestasie was twee tweede plekke in 2008 en 2011.

Ander toetswedstryde

wysig

As gevolg van sy laat onafhanklikheid in 1991 het Georgië gedurende die amateurtydperk min toere volgens die ou tradisie onderneem, aangesien dit teen die jaar 2000 tot ’n einde gekom het. Deesdae is toetswedstryde teen die spanne van die Suidelike Halfrond tweekeer per jaar moontlik. Gedurende Juniemaand se midjaarrugbytoetsreeks reis Georgië na die Suidelike Halfrond en gedurende Novembermaand se eindjaarrugbytoetsreeks tree Georgië as gasheer op. As deel daarvan ding Georgië sedert 2002 met Roemenië om die Antim-beker mee (genoem na die in Georgië gebore Roemeense metropolis Antim Ivireanul). Veral die groot wedywering met die groot buurland Rusland is belangrik; nie net as gevolg van die politieke spanning nie (veral sedert die Kaukasiese oorlog 2008), maar ook vanweë Georgië se positiewe wenrekord.[60]

Spelers

wysig

Huidige span

wysig
 
Beka Tsiklauri (2010)
 
Irakli Abuseridse (2011)
 
Sjalwa Sutiasjwili (2011)
 
Merab Sjarikadse (2017)

Die volgende spelers het die Georgiese span gevorm tydens die Europese Rugbykampioenskap 2024:[61]

Agterspelers
Speler Posisie Klub Toetswedstryde
Micheil Alania Skrumskakel Aurillacois 007
Dawit Choerosjwili Skrumskakel Clermont Auvergne 000
Giorgi Margalitadse Skrumskakel Black Lion 000
Tedo Absjandadse Losskakel Montauban 046
Loeka Matkawa Losskakel Black Lion 014
Tornike Kakhoidse Senter Black Lion 003
Giorgi Kweseladse Senter Black Lion 052
Merab Sjarikadse   Senter Black Lion 098
Demoer Tapladse Senter Black Lion 031
Sjalwa Apziauri Vleuel Lelo Saracens 000
Akaki Taboetsadse Vleuel Black Lion 034
Alexander Todua Vleuel Black Lion 108
Mirian Modebadse Heelagter Black Lion 027
Dawit Niniasjwili Heelagter Lyon 026
Loeka Tsirekidse Heelagter Black Lion 000
Voorspelers
Speler Posisie Klub Toetswedstryde
Wano Karkadse Haker Montpellier 007
Loeka Nioradse Haker Aurillac 002
Tengis Samtaradse Haker Black Lion 007
Dawit Abdoesjelisjwili Stut Black Lion 000
Giorgi Achaladse Stut Béziers 000
Irakli Apziauri Stut Grenoble 002
Giorgi Chchartisjwili Stut Black Lion 000
Giorgi Kartwelisjwili Stut Aurillac 000
Giorgi Mamaiasjwili Stut Grenoble 000
Micheil Baboenasjwili Slot Black Lion 002
Nodar Tcheisjwili Slot Black Lion 051
Goeram Ghaniasjwili Slot Grenoble 000
Giorgi Jawachia Slot Grenoble 008
Grigor Kerdikosjwili Slot Black Lion 010
Loeka Iwanisjwili Losvoorspeler Black Lion 008
Giorgi Kerwalisjwili Losvoorspeler Black Lion 000
Tornike Jalaghonia Losvoorspeler Biarritz 027
Beka Sjwangiradse Losvoorspeler Aurillacois 001
Ilia Spanderasjwili Losvoorspeler Black Lion 002
Giorgi Tsoetskiridse Losvoorspeler Stade Français 034

Bekende spelers

wysig

Tot dusver is nog geen Georgiese speler in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem nie.

Spelerstatistieke

wysig

Vervolgens die belangrikste statistieke van Georgië se spelers. Die spelers wat met * gekenmerk is, is nog aktief en kan hul statistieke verbeter.

(Korrek teen Maart 2024)

Meeste toetswedstryde[62]
Rang Naam Tydperk Toetswedstryde
01 Dawit Katsjarawa 2006–2020 122
02 Merab Kwirikasjwili 2003–2018 115
03 Alexander Todua * 2008–2024 110
04 Sjalwa Mamukasjwili 2011–2023 103
05 Merab Sjarikadse * 2012–2024 103
06 Giorgi Tsjchaidse 2002–2017 100
07 Lasja Malaghuradse 2008–2023 100
08 Lasja Chmaladse 2008–2023 097
09 Giorgi Nemsadse 2005–2019 095
10 Konstantin Mikautadse 2010–2023 087
Meeste toetswedstryde as kaptein[63]
Rang Naam Tydperk Toetswedstryde
01 Merab Sjarikadse * 2012–2024 52
02 Irakli Abuseridse 2007–2012 36
03 Ilia Sedginidse 2002–2011 35
04 Irakli Matsjchaneli 2013–2014 14
05 Sjalwa Sutiasjwili 2014–2016 14
06 Mamoeka Gorgodse 2013–2017 13
07 Surab Mtchedlisjwili 1997–2007 12
08 Lewan Tsabadse 2001–2002 12
09 Giorgi Nemsadse 2018–2019 11
10 Dimitri Oboladse 1993–1998 11
Meeste punte aangeteken[64]
Rang Naam Tydperk Punte
01 Merab Kwirikasjwili 2003–2018 840
02 Tedo Absjandadse * 2018–2024 321
03 Pawle Jimsjeladse 1995–2007 320
04 Malchas Urjukasjwili 1997–2011 320
05 Lasja Malaghuradse 2008–2023 190
06 Akaki Taboetsadse * 2020–2024 185
07 Soso Matiasjwili 2017–2021 159
08 Mamoeka Gorgodse 2003–2019 135
09 Dawit Katsjarawa 2006–2020 125
10 Beka Tsiklauri 2008–2018 124
Meeste drieë gedruk[65]
Rang Naam Tydperk Drieë
01 Akaki Taboetsadse * 2020–2024 37
02 Mamoeka Gorgodse 2003–2019 27
03 Dawit Katsjarawa 2006–2020 25
04 Irakli Matsjchaneli 2002–2014 23
05 Tedo Sibsibadse 2000–2014 23
06 Merab Sjarikadse * 2012–2024 19
07 Alexander Todua * 2008–2024 18
08 Merab Kwirikasjwili 2003–2018 17
09 Malchas Urjukasjwili 1997–2011 17
10 Twee spelers met 15 drieë elk

Afrigters

wysig
 
Malchas Tsjeisjwili (2015)
 
Richard Cockerill (2009)

Die volgende persone het al as hoofafrigters van die Georgiese nasionale rugbyspan gedien:

Naam Tydperk
  Dawit Kilasonia 1989–1990
  Temur Bendiasjwili 1991–1993
  Guram Modebadse 1994–1996
  Ross Meurant 1997
  Claude Saurel 1997–2003
  Malchas Tsjeisjwili 2004–2007
  Tim Lane 2008–2009
  Richie Dixon 2010–2011
  Milton Haig 2012–2019
  Lewan Maisasjwili 2020–2023
  Richard Cockerill sedert 2024

Sien ook

wysig

Verwysings

wysig
  1. (en) "Most matches". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.
  2. (en) "Most points". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.
  3. (en) "Most tries". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.
  4. (en) "World Rankings". Wêreldrugby. Besoek op 19 Maart 2024.
  5. 5,0 5,1 (en) "Georgia". Wêreldrugby. Besoek op 19 Maart 2024.
  6. (en) "About us". Rugby Europa. Besoek op 19 Maart 2024.
  7. (en) "World Rugby U20 Championship". Wêreldrugby. Besoek op 19 Maart 2024.
  8. 8,0 8,1 8,2 (en) "The remarkable rise of rugby in Georgia, where players bleed for their country and have Wales in their sights". Wales Online. 17 November 2017. Besoek op 19 Maart 2024.
  9. (en) Richard Bath (1997). The Complete Book of Rugby. Seven Oaks. p. 67. ISBN 1-86200-013-1.
  10. (en) Victor und Jennifer Louis (1980). Sport in the Soviet Union. Oxford: Pergamon Press. p. 39. ISBN 0-08-024506-4.
  11. (en) "Georgia possess rich rugby history". Walliese Rugbyunie. 25 Oktober 2017. Besoek op 19 Maart 2024.
  12. 12,0 12,1 (en) "France-Georgia: banned by Stalin then resuscitated by the French before becoming a national sport, the contrasting history of Georgian rugby". california18.com. 6 Desember 2021. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Oktober 2023. Besoek op 19 Maart 2024.
  13. 13,0 13,1 (fr) "Destins mêlé(es) – l'étonnante histoire française du rugby géorgien". L’Équipe. 25 Oktober 2017. Besoek op 19 Maart 2024.
  14. (en) "Why Is Rugby So Popular In Georgia?". Fluent Rugby. 2022. Besoek op 19 Maart 2024.
  15. (en) "1989 Zimbabwe tour to Europe". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  16. (en) "1990 Georgia tour to Zimbabwe". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  17. (en) Richard Bath (1997). The Complete Book of Rugby. Seven Oaks Ltd. p. 67. ISBN 1-86200-013-1.
  18. (en) "1992–1994 FIRA Trophy – Division 3". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  19. (en) "1995–1997 FIRA Trophy – Division 2". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  20. (en) Huw Richards (2007). A Game for Hooligans: The History of Rugby Union. Edinburg: Mainstream. p. 260. ISBN 978-1-84596-255-5.
  21. (en) "1999 Rugby World Cup – Qualifiers repechage". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  22. (en) "European Nations Cup 2000 – Division 1". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  23. (en) "European Nations Cup 2001 – Division 1". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  24. (en) Giorgi Dolidse (6 Februarie 2009). "Rugby Tropies: A History". Bleacher Report. Besoek op 19 Maart 2024.
  25. (en) "Ireland seal World Cup berth with win". Irish Examiner. 30 September 2002. Besoek op 19 Maart 2024.
  26. (en) "When Georgia's XV came of age". Wêreldrugby. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Mei 2006. Besoek op 7 Mei 2006.
  27. (en) "Rugby World Cup 2003: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 19 Maart 2024.
  28. (en) "European Nations Cup 2004–06 – Division 1". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  29. (en) "Rugby World Cup 2007 – European qualifiers". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  30. (en) Brendan Fanning (16 September 2007). "Close shave for Ireland". The Guardian. Besoek op 19 Maart 2024.
  31. (en) "Rugby World Cup 2007: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 19 Maart 2024.
  32. (en) "Twenty teams to compete at Rugby World 2011". Wêreldrugby. 30 November 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Maart 2022. Besoek op 25 Maart 2022.
  33. (en) "European Nations Cup 2006/08 – Division 1". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  34. (en) "European Nations Cup 2008/10 – Division 1". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  35. (en) "Rugby World Cup 2011: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 19 Maart 2024.
  36. (en) "Irakli Garibashvili: Our development plan for rugby infrastructure envisages the construction of almost 100 base stations in every municipality of the country". Georgiese regering. 4 September 2021. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Julie 2022. Besoek op 11 Julie 2022.
  37. (en) Clément Girardot (28 Maart 2018). "Rugby gains hold in Georgia as Georgian rugby rises abroad". eurasianet.org. Besoek op 19 Maart 2024.
  38. (en) "European Nations Cup 2010–2012 – Division 1A". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  39. (en) "European Nations Cup 2012–2014 – Division 1A". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  40. (en) "Rugby World Cup 2015: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 19 Maart 2024.
  41. (en) "Rugby Europe Championship 2014–2016 – Division 1A". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  42. (en) "Romania v Georgia: 'Oscars fail' at Rugby Europe Championship 2017". Georgian Journal. 20 Maart 2017. Besoek op 19 Maart 2024.
  43. (en) Steffan Thomas (18 November 2017). "Wales have to cling on against Georgia but Hallam Amos try is enough". The Guardian. Besoek op 19 Maart 2024.
  44. (en) "Rugby Europe Championship 2019". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  45. (en) "Rugby World Cup 2019: Overview". rugbyworldcup.com. 2019. Besoek op 19 Maart 2024.
  46. (en) "Six Nations: Italy should face prospect of relegation – Warburton". BBC. 7 Februarie 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  47. (en) "How could the Six Nations change without Italy?". Talking Rugby Union. 30 Oktober 2020. Besoek op 19 Maart 2024.
  48. (en) Edward Anderson (7 April 2021). "Closed Shop; Six Nations Championship status quo unjustifiable". Last words in sports. Besoek op 19 Maart 2024.
  49. (en) "Didi (Big) 10 2019/20". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  50. (en) Tom English (28 Augustus 2020). "Georgia lined up to replace Japan in eight-team Autumn tournament". BBC. Besoek op 19 Maart 2024.
  51. (en) "Autumn Nations Cup 2020". rugbyarchive.net. 2021. Besoek op 19 Maart 2024.
  52. (en) "Georgia's Rugby World Cup pool locked in but more European qualifiers to be determined". Rugbypass. 13 Maart 2022. Besoek op 19 Maart 2024.
  53. (en) Sarah Mockford (10 Julie 2022). "Georgia beat Italy in Batumi". Rugby World. Besoek op 19 Maart 2024.
  54. (en) Sarah Mockford (19 November 2022). "Georgia make history with sensational win over Wales". Autumn Nations Series. Besoek op 19 Maart 2024.
  55. (en) Jared Wright (24 Maart 2023). "Georgia: Sixth successive REC title puts pressure back on Six Nations, and the Rugby World Cup could amplify it". Planet Rugby. Besoek op 19 Maart 2024.
  56. (en) "Georgian national rugby team reveals its new colours". Agenda.ge. 1 Februarie 2017. Besoek op 19 Maart 2024.
  57. (en) "Georgia Rugby fans call out "Lelo, Lelo Sakartvelo"". Last words on sports. 13 September 2019. Besoek op 19 Maart 2024.
  58. (fr) Armand du Payrat (2000). Album des pavillons nationaux et des marques distinctives / National flags and distinctive markings. Brest: S.H.O.M. (Service hydrographique et océanographique de la marine). p. 238. ISBN 2-11-088247-6.
  59. (en) "International Rugby Union Statistics – Georgia". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.
  60. (en) "Georgians recall ties with Russia after rugby victory". Taipei Times. 20 Maart 2010. Besoek op 19 Maart 2024.
  61. (ka) "ბორჯღალოსნები – კოკერილის 11 დებიუტანტი". Georgiese Rugbyunie. Besoek op 31 Januarie 2024.
  62. (en) "Total matches played (descending)". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.
  63. (en) "Total matches played as captain (descending)". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.
  64. (en) "Total points scored (descending)". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.
  65. (en) "Total tries scored (descending)". ESPNscrum. Besoek op 19 Maart 2024.

Verdere leesstof

wysig
  • (en) Huw Richards (2007). A Game for Hooligans: The History of Rugby Union. Edinburg: Mainstream Publishing. ISBN 978-1-84596-255-5.
  • (en) Richard Bath (1997). The Complete Book of Rugby. Seven Oaks Ltd. ISBN 1-86200-013-1.

Eksterne skakels

wysig