Sesnasies-toernooi
Die Sesnasies-toernooi[a] is ’n jaarlikse rugbytoernooi tussen ses Europese spanne: Engeland, Frankryk, Ierland, Italië, Skotland en Wallis. Die kompetisie word geborg deur die Ierse brouery Guinness. Die huidige kampioen is Ierland, wat die 2024-toernooi gewen het.
| Sesnasies-toernooi | |
| Sesnasies 2024 | |
| |
Die trofee waarom meegeding word
| |
| Sportsoort | Rugby |
|---|---|
| Gestig | 1883 (as Tuisnasies) 1910 (as Vyfnasies) 2000 (as Sesnasies) |
| Eienaar | RFU, FFR, IRFU, FIR, SRU, WRU |
| Inwydingseisoen | 1883 (Tuisnasies) 1910 (Vyfnasies) 2000 (Sesnasies) |
| Deelnemende lande |  Engeland Frankryk Ierland Italië Skotland Wallis
|
| Aantal spanne | 6 |
| Mees onlangse kampioen | Ierland (2024)
|
| Verwante kompetisies | Grand Slam Driekroon Calcuttabeker Millenniumtrofee Eeufees-quaich Giuseppe Garibaldi-trofee Auld Alliansie-trofee Doddie Weir-beker Cuttittabeker |
| Borg(e) | Guinness |
Die Sesnasies is die opvolger van die Vyfnasies-toernooi (1910–’31 en 1947–’99) wat op sy beurt die opvolger van die Tuisnasies-toernooi (1883–1909 en 1932–’39) is. Die Tuisnasies-toernooi, gespeel tussen spanne van Engeland, Ierland, Skotland en Wallis, was die eerste internasionale rugbytoernooi.[1] Daar word soms nieamptelik in die media na die wenner van die Sesnasies-toernooi as die Europese of Noordelike Halfrond-kampioen verwys.
Engeland en Wallis hou die rekord vir die meeste volslae toernooititels van die Tuisnasies, Vyfnasies en Sesnasies-toernooie met 39 titels, maar Engeland het met 29 die meeste ongedeelde titels gewen. Sedert die Sesnasies in 2000 ’n aanvang geneem het, het slegs Italië en Skotland die toernooi nog nie gewen nie. Skotland het wel die laaste toernooi van die Vyfnasies in 1999 gewen.
Formaat
wysig
Die toernooi word jaarliks gespeel en het ’n eenvoudige formaat: Elke span speel een keer teen elk van die ander vyf spanne met die tuisveldvoordeel wat jaarliks omruil tussen die spanne. Spanne kry vier punte vir ’n oorwinning, twee vir ’n gelykopuitslag en geen vir ’n verlies. Tot in 2017 is bonuspunte in hierdie toernooi nie toegeken nie. Sedert die 2017-toernooi word bonuspunte soos by die Rugbywêreldbeker toegeken:[2]
- ’n span druk vier of meer drieë (ongeag van die wedstryduitslag);
- ’n span verloor met sewe (’n verdoelde drie) of minder.
Indien ’n span al sy wedstryde wen, word gesê dat ’n “Grand Slam” behaal is. Enige van die Tuisnasies wat die drie ander Tuisnasies wen, behaal die “Driekroon”. Hoewel hierdie prestasie lank reeds deel is van die toernooi, is in 2006 vir die eerste keer ’n fisieke Driekroontrofee toegeken. Geen trofee word toegeken vir die span wat aan die einde van die toernooi laaste geëindig het nie, maar daar word gesê dat hulle die “Houtlepel” gewen het. Sedert die eerste Sesnasies-toernooi in 2000 het slegs Engeland en Ierland nog nie die Houtlepel “gewen” nie. Italië het die meeste Houtlepels in die Sesnasies met 18, maar die ander spanne het weens deelname aan die voorafgaande toernooie meer Houtlepels.
Verskeie individuele kompetisies vind plaas gedurende die loop van die toernooi. Die oudste hiervan is die Calcuttabeker wat sedert 1879 jaarliks tussen Engeland en Skotland uitgespeel word. Dit word die Calcuttabeker genoem omdat dit gemaak is van gesmelte Indiese roepees. Sedert 1988 word die Millennium-trofee aan die wenner tussen Engeland en Ierland toegeken en sedert 1989 word die Eeufees-quaich aan die wenner tussen Ierland en Skotland toegeken. Sedert 2007 ding Frankryk en Italië mee om die Giuseppe Garibaldi-trofee; die kompetisie is geskep om die 200ste herdenking van die geboorte van Giuseppe Garibaldi, die Italiaanse held wat Italië help herenig het, te vier. Garibaldi is in 1807 in Nizza (nou Nice), Frankryk, gebore. Sedert 2018 word die Auld Alliansie-trofee tussen Frankryk en Skotland ter nagedagtenis aan die tydens die Eerste Wêreldoorlog gesneuwelde rugbyspelers uitgespeel. In 2019 is die Doddie Weir-beker, genoem na die voormalige Skotse rugbyspeler Doddie Weir wat met Motorneuronsiekte gediagnoseer is, tussen Skotland en Wallis vir die eerste keer uitgespeel. Sedert 2022 word die Cuttittabeker, genoem na die voormalige Italiaanse kaptein en Skotse skrumafrigter Massimo Cuttitta wat in 2021 op 54 aan Covid-19 dood is, tussen Italië en Skotland uitgespeel.
Voor 1994 het spanne met dieselfde hoeveelheid ligapunte gesamentlik met die louere weggestap. Sedertdien is bepaal dat die span met ’n beter punteverskil die wenner sal wees. Die toernooireëls stel dit ook dat indien spanne op ligapunte en punteverskil gelyk is, die span wat die meeste drieë gedruk het, moet wen. Indien dieselfde hoeveelheid drieë ook gedruk is, word al die betrokke spanne as wenner aangewys.[3] Tot op hede was ligapunte en punteverskil egter voldoende om die wenner te bepaal.
| Drie tuiswedstryde | Twee tuiswedstryde | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ewe jare | Frankryk
|
Ierland
|
Wallis
|
Engeland
|
Italië
|
Skotland
|
| Onewe jare | Engeland
|
Italië
|
Skotland
|
Frankryk
|
Ierland
|
Wallis
|
Trofeë
wysigToernooitrofee
wysig
Die wenners van die Sesnasies ontvang die Toernooitrofee.[4] Om ’n trofee te gee was oorspronklik die idee van die Graaf van Westmorland en is in 1993 vir die eerste keer oorhandig aan die toernooiwenner Frankryk. Die trofee is van sterlingsilwer, ontwerp deur James Brent-Ward en is gemaak deur ’n span van agt silwersmede van die firma William Comyns in Londen.
Daar is 15 kantpanele wat die vyftien spelers van ’n rugbyspan voorstel, en drie handvatsels wat die drie beamptes (skeidsregter en twee assistentskeidsregters) voorstel. Die beker het ’n kapasiteit van 3,75 liter – genoeg vir vyf bottels sjampanje. In die mahoniehoutbasisis ’n versteekte laai wat ses alternatiewe kruisblomme bevat – elk ’n silwer replika van die spanembleme – wat op die afneembare deksel vasgeskroef kan word.
Driekroontrofee
wysigDie Driekroon kan slegs deur Engeland, Ierland, Skotland of Wallis gewen word wanneer een van die vier spanne elk van die ander drie wen gedurende die Sesnasies-toernooi. Die eer van die Driekroon is vir jare reeds deel van die toernooi en dateer terug na die oorspronklike Tuisnasies-toernooi. Die fisiese Driekroon-trofee word egter eers slegs sedert 2006 toegeken. Ierland het in 2023 die Driekroon gewen nadat hulle Engeland, Ierland en Wallis verslaan het.
Vir die toernooi in 2006 het Harry Hooper, hoof van Eksterne Kommunikasie aan die Royal Bank of Scotland (die destydse primêre borg van die toernooi) opdrag gegee aan Hamilton & Inches (wat in Londen en Edinburg gebaseer is) om ’n trofee vir die Driekroon te ontwerp en te skep. Sedertdien is dit ses keer deur Ierland, vier keer deur Wallis en drie keer deur Engeland gewen.
Ander trofeë
wysig
Daar word om verskeie ander trofee deur die loop van die toernooi meegeding, meestal as jarelange wedstryde tussen twee spanne.
- Calcuttabeker – Engeland teen Skotland; jaarliks sedert 1879.[5]
- Eeufees-quaich – Skotland teen Ierland; jaarliks sedert 1989; ’n quaich is ’n Keltiese drinkbekertjie.[6][7][8]
- Giuseppe Garibaldi-trofee – Frankryk teen Italië; jaarliks sedert 2007; in nagedagtenis aan Giuseppe Garibaldi, leier in die Unifikasie van Italië gebore in Nice, ’n stad wat in sy leeftyd drie keer tussen Franse en Italiaanse besit gewissel het.
- Millennium-trofee – Engeland teen Ierland; jaarliks sedert 1988; voorgestel om Dublin se duisendjaarwording te vier in 1988.[9]
- Auld Alliansie-trofee – Frankryk teen Skotland; jaarliks sedert 2018; ter nagedagtenis van die tydens die Eerste Wêreldoorlog gesneuwelde rugbyspelers.[10]
- Doddie Weir-beker – Skotland teen Wallis; jaarliks sedert 2019; genoem na die voormalige Skotse rugbyspeler Doddie Weir wat met Motorneuronsiekte gediagnoseer is.[11]
- Cuttittabeker – Italië teen Skotland; jaarliks sedert 2022; genoem na die voormalige Italiaanse kaptein en Skotse skrumafrigter Massimo Cuttitta wat in 2021 op 54 aan Covid-19 dood is.[12]
Huidige stadions
wysigSoos by die onlangse 2023-kompetisie, sal Sesnasies-wedstryde in die volgende stadions gehou word:
| Span | Stadion | Kapasiteit |
|---|---|---|
| Engeland | Twickenham | 82 000 |
| Frankryk | Stade de France | 81 338 |
| Wallis | Millennium | 73 931 |
| Italië | Stadio Olimpico | 72 698 |
| Skotland | Murrayfield | 67 144 |
| Ierland | Aviva | 51 700 |
-
Twickenham in Londen -
-
-
-
-
Stadio Olimpico in Rome
Lofsange
wysig- Engeland: “God Save the King”
- Frankryk: “Marseillaise”
- Ierland: “Amhrán na bhFiann” en “Ireland’s Call”
- Italië: “Il Canto degli Italiani”, gewoonlik “L’inno di Mameli” genoem
- Skotland: “Flower of Scotland”
- Wallis: “Hen Wlad Fy Nhadau”
Uitslae
wysigAlgeheel
wysig
| Engeland
|
Frankryk
|
Ierland
|
Italië
|
Skotland
|
Wallis
| |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Toernooie | 128 | 95 | 130 | 25 | 130 | 130 |
| Regstreekse oorwinnings (Gedeelde oorwinnings) |
||||||
| Tuisnasies | 5 (4) | N.v.t. | 4 (4) | N.v.t. | 10 (3) | 7 (4) |
| Vyfnasies | 17 (6) | 12 (8) | 6 (5) | N.v.t. | 5 (6) | 15 (8) |
| Sesnasies | 7 | 6 | 6 | 0 | 0 | 6 |
| Algeheel | 29 (10) | 18 (8) | 16 (9) | 0 (0) | 15 (9) | 28 (12) |
| Grand Slams | ||||||
| Tuisnasies | 0 | N.v.t. | 0 | N.v.t. | 0 | 2 |
| Vyfnasies | 11 | 6 | 1 | N.v.t. | 3 | 6 |
| Sesnasies | 2 | 4 | 3 | 0 | 0 | 5 |
| Algeheel | 13 | 10 | 4 | 0 | 3 | 12 |
| Driekrone | ||||||
| Tuisnasies | 5 | N.v.t. | 2 | N.v.t. | 7 | 6 |
| Vyfnasies | 16 | N.v.t. | 4 | N.v.t. | 3 | 11 |
| Sesnasies | 5 | N.v.t. | 7 | N.v.t. | 0 | 5 |
| Algeheel | 26 | N.v.t. | 13 | N.v.t. | 10 | 22 |
| Houtlepel | ||||||
| Tuisnasies | 11 | N.v.t. | 15 | N.v.t. | 8 | 9 |
| Vyfnasies | 14 | 17 | 21 | N.v.t. | 21 | 12 |
| Sesnasies | 0 | 1 | 0 | 18 | 4 | 2 |
| Algeheel | 25 | 18 | 36 | 18 | 33 | 22 |
Tuisnasies (1883–1909)
wysig
| Tuisnasies 1883–1909 | ||||
| Jaar | Wenner(s) | Grand Slam | Driekroon | Calcuttabeker |
|---|---|---|---|---|
| 1883 | Engeland
|
Nie uitgespeel nie | Engeland
|
Engeland
|
| 1884 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
| |
| 1885 | Nie uitgespeel nie | Nie uitgespeel nie | ||
| 1886 | Engeland en Skotland
|
– | – | |
| 1887 | Skotland
|
– | – | |
| 1888 | Ierland, Skotland en Wallis
|
Engeland het nie deelgeneem nie | ||
| 1889 | Skotland
|
Engeland het nie deelgeneem nie | ||
| 1890 | Engeland en Skotland
|
– | Engeland
| |
| 1891 | Skotland
|
Skotland
|
Skotland
| |
| 1892 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
| |
| 1893 | Wallis
|
Wallis
|
Skotland
| |
| 1894 | Ierland
|
Ierland
|
Skotland
| |
| 1895 | Skotland
|
Skotland
|
Skotland
| |
| 1896 | Ierland
|
– | Skotland
| |
| 1897 | Nie uitgespeel nie | Nie uitgespeel nie | Engeland
| |
| 1898 | Nie uitgespeel nie | Nie uitgespeel nie | ||
| 1899 | Ierland
|
Ierland
|
Skotland
| |
| 1900 | Wallis
|
Wallis
|
– | |
| 1901 | Skotland
|
Skotland
|
Skotland
| |
| 1902 | Wallis
|
Wallis
|
Engeland
| |
| 1903 | Skotland
|
Skotland
|
Skotland
| |
| 1904 | Skotland
|
– | Skotland
| |
| 1905 | Wallis
|
Wallis
|
Skotland
| |
| 1906 | Ierland en Wallis
|
– | Engeland
| |
| 1907 | Skotland
|
Skotland
|
Skotland
| |
| 1908 | Wallis
|
Wallis
|
Wallis
|
Skotland
|
| 1909 | Wallis
|
Wallis
|
Wallis
|
Skotland
|
Vyfnasies (1910–1931)
wysig| Vyfnasies 1910–1931 | ||||
| Jaar | Wenner | Grand Slam | Driekroon | Calcuttabeker |
|---|---|---|---|---|
| 1910 | Engeland
|
– | – | Engeland
|
| 1911 | Wallis
|
Wallis
|
Wallis
|
Engeland
|
| 1912 | Ierland en Engeland
|
– | – | Skotland
|
| 1913 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
| 1914 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
| 1915–19 | Afgestel a.g.v. W.O. I | |||
| 1920 | Skotland, Wallis en Engeland
|
– | – | Engeland
|
| 1921 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
| 1922 | Wallis
|
– | – | Engeland
|
| 1923 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
| 1924 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
| 1925 | Skotland
|
Skotland
|
Skotland
|
Skotland
|
| 1926 | Ierland en Skotland
|
– | – | Skotland
|
| 1927 | Ierland en Skotland
|
– | – | Skotland
|
| 1928 | Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
Engeland
|
| 1929 | Skotland
|
– | – | Skotland
|
| 1930 | Engeland
|
– | – | – |
| 1931 | Wallis
|
– | – | Skotland
|
Tuisnasies (1932–1939)
wysig| Tuisnasies 1932–1939 | ||||
| Jaar | Wenner(2) | Grand Slam | Driekroon | Calcuttabeker |
|---|---|---|---|---|
| 1932 | Engeland, Ierland en Wallis
|
– | – | Engeland
|
| 1933 | Skotland
|
– | Skotland
|
Skotland
|
| 1934 | Engeland
|
– | Engeland
|
Engeland
|
| 1935 | Ierland
|
– | – | Skotland
|
| 1936 | Wallis
|
– | – | Engeland
|
| 1937 | Engeland
|
– | Engeland
|
Engeland
|
| 1938 | Skotland
|
– | Skotland
|
Skotland
|
| 1939 | Engeland, Ierland, Wallis
|
– | – | Engeland
|
Vyfnasies (1940–1999)
wysigSesnasies (2000–vandag)
wysigSesnasies Algehele Uitslae sonder Bonuspunte (2000–2016)
wysig| Speel | Wen | Gelykop | Verloor | Punte vir | Punte teen | Punteverskil | Drieë | Punte | Kamp. | Grand Slams | Driekroon | Houtlepel | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Engeland
|
85 | 60 | 1 | 24 | 2350 | 1327 | +1023 | 245 | 121 | 5 | 2 | 4 | 0 |
| Ierland
|
85 | 55 | 3 | 27 | 2080 | 1536 | +544 | 211 | 113 | 5 | 1 | 4 | 0 |
| Frankryk
|
85 | 54 | 2 | 29 | 2084 | 1534 | +550 | 200 | 110 | 5 | 3 | N.v.t. | 1 |
| Wallis
|
85 | 47 | 3 | 35 | 1984 | 1811 | +173 | 183 | 97 | 4 | 3 | 3 | 1 |
| Skotland
|
85 | 21 | 2 | 62 | 1378 | 2115 | −737 | 102 | 44 | 0 | 0 | 0 | 4 |
| Italië
|
85 | 12 | 1 | 72 | 1239 | 2792 | −1553 | 105 | 25 | 0 | 0 | N.v.t. | 11 |
Sesnasies Algehele Uitslae met Bonuspunte (2017–)
wysig| Speel | Wen | Gelykop | Verloor | Punte vir | Punte teen | Punteverskil | Drieë | Bonuspunte | Punte | Kamp. | Grand Slams | Driekroon | Houtlepel | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Frankryk
|
40 | 26 | 1 | 13 | 1029 | 832 | +197 | 114 | 20 | 129 | 1 | 1 | N.v.t. | 0 |
| Ierland
|
40 | 30 | 0 | 10 | 1118 | 644 | +474 | 140 | 28 | 120 | 3 | 2 | 3 | 0 |
| Engeland
|
40 | 22 | 1 | 17 | 984 | 826 | +158 | 113 | 18 | 110 | 2 | 0 | 1 | 0 |
| Skotland
|
40 | 20 | 1 | 19 | 868 | 855 | +13 | 114 | 20 | 102 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Wallis
|
40 | 17 | 0 | 23 | 870 | 829 | +41 | 96 | 24 | 93 | 2 | 1 | 2 | 1 |
| Italië
|
40 | 3 | 1 | 36 | 561 | 1444 | −883 | 61 | 2 | 17 | 0 | 0 | N.v.t. | 7 |
Langste wag op ’n toernooi-oorwinning
wysig
| Span | Toernooie | Jare | Seisoen |
|---|---|---|---|
| Frankryk |
24 | 43 | 1910–1953 |
| Ierland |
24 | 24 | 1985–2009 |
| Skotland |
19 | 26 | 1938–1964 |
| Italië |
22 | 21 | 2000–vandag |
| Engeland |
16 | 18 | 1892–1910 |
| Wallis |
11 | 11 | 1994–2005 |
Pas gelede Grand Slam
wysig| Nasie | Aantal | Pas gelede Grand Slam |
|---|---|---|
| Engeland |
14 | 2019 |
| Wallis |
12 | 2021 |
| Frankryk |
10 | 2022 |
| Ierland |
4 | 2023 |
| Skotland |
3 | 1990 (Vyfnasies, nog nooit ’n Sesnasies Grand Slam behaal nie) |
| Italië |
0 | Nooit |
Pas gelede Driekroon
wysig| Nasie | Aantal | Pas gelede Driekroon |
|---|---|---|
| Engeland |
26 | 2020 |
| Wallis |
22 | 2021 |
| Ierland |
13 | 2023 |
| Skotland |
10 | 1990 |
Sesnasies-houtlepel
wysig| Nasie | Aantal | Jare |
|---|---|---|
| Italië |
18 | 2000, 2001, 2002, 2005, 2006, 2008, 2009, 2010, 2011, 2014, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023 |
| Skotland |
4 | 2004, 2007, 2012, 2015 |
| Wallis |
2 | 2003, 2024 |
| Frankryk |
1 | 2013 |
| Engeland |
0 | |
| Ierland |
0 |
- Vetskrif dui daarop dat die span geen wedstryde in daardie jaar gewen het nie
Sien ook
wysig
- Die Rugbykampioenskap, ’n soortgelyke kompetisie tussen die vier sterkste nasionale rugbyspanne van die Suidelike Halfrond
- Europese Rugbykampioenskap, ’n soortgelyke kompetisie tussen vlak-twee- en drie-rugbyspanne in Europa
- Stille Oseaan-nasiesbeker, ’n soortgelyke kompetisie tussen vlak-twee-rugbyspanne in Oseanië
Notas
wysig
a. geen Naam van die Sesnasies-toernooi in die tale van die deelnemende lande:
- (en) Six Nations Championship
- (fr) Tournoi des six nations
- (ga) Comórtas na Sé Náisiún
- (it) Torneo Sei Nazioni
- (sco) Sax Nations Kemp
- (gd) Na Sia Nàiseanan
- (cy) Pencampwriaeth y Chwe Gwlad
Verwysings
wysig- ↑ Godwin (1984), bl. 1. Die eerste Tuisnasies Internasionale Toernooi is in 1883 gespeel. Geen ander span van die Noordelike Halfrond het in ’n erkende internasionale wedstryd gespeel totdat Frankryk in 1906 teen Nieu-Seeland gespeel het nie.
- ↑ (en) "Six Nations: Bonus-point system introduced for 2017 tournament". BBC. 30 November 2016. Besoek op 16 Maart 2024.
- ↑ (en) "Reëls van die RBS Sesnasies-toernooi". RBS Sesnasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Oktober 2013. Besoek op 24 Februarie 2008.
- ↑ (en) "Sesnasies Toernooitrofeetrust". RBS 6 Nations. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 September 2012. Besoek op 5 Februarie 2007.
- ↑ (en) "The Calcutta Cup: the legacy of a club that died". Skotse Rugbyunie. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 14 Februarie 2007. Besoek op 29 September 2007.
- ↑ (en) Alan Massie (19 Februarie 2000). Lamenting the sad decline of the fighting Irish. The Scotsman. p. 31.
- ↑ (en) Kevin Ferrie (22 Maart 1999). Scotland now have quality in quantity. The Herald. p. 1.
- ↑ (en) David Walsh (13 Februarie 2005). Scots torn apart by Irish mean machine. The Sunday Times. p. Sport 2.
- ↑ (en) "About us". Rugbyvoetbalunie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2007. Besoek op 29 September 2007.
- ↑ (en) "Auld Alliance Trophy unveiled". Skotse Rugbyunie. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Julie 2018. Besoek op 27 Maart 2021.
- ↑ (en) "Doddie Weir Cup gives Scotland extra incentive, says Gregor Townsend". The Guardian. 2 November 2018. Besoek op 16 Maart 2024.
- ↑ (en) "The Cuttitta Cup is unveiled". Skotse Rugbyunie. Besoek op 16 Maart 2024.
Bibliografie
wysig- (en) Terry Godwin (1984). The International Rugby Championship 1883–1983. Londen: Willows Books. ISBN 0-00-218060-X.
- (en) Nigel Starmer-Smith (1986). Rugby – A Way of Life, An Illustrated History of Rugby. Lennard Books. ISBN 0-7126-2662-X.
Eksterne skakels
wysig| Wikimedia Commons bevat media in verband met Sesnasies-toernooi. |
- (en) Amptelike webwerf
- (en) Rugbyunie by die BBC
- (en) "Six Nations Championship". Encyclopædia Britannica. Besoek op 16 Maart 2024.