Wikipedia

Argentinië

land in Suid-Amerika

Argentinië (Spaans: Argentina, [aɾxenˈtina], luister (hulp·inligting)), amptelik die Argentynse Republiek (Spaans: República Argentina), is 'n Spaanssprekende land in die suide van Suid-Amerika, tussen die Andesgebergte in die weste en die suidelike Atlantiese Oseaan in die ooste. Die naam "Argentinië" is afgelei van die Latynse woord argentum (silwer), 'n edelmetaal wat 'n belangrike rol gespeel het in die opkoms van Europese kolonialisme in Argentinië.

Argentynse Republiek
República Argentina (Spaans)
Vlag van Argentinië Wapen van Argentinië
Vlag Wapen
Nasionale leuse: En unión y libertad
(Spaans vir: "In eenheid en vryheid")
Volkslied: Himno Nacional Argentino
Ligging van Argentinië
Hoofstad Buenos Aires

34°36′S 58°23′W / 34.600°S 58.383°W / -34.600; -58.383

Grootste stad Buenos Aires
Amptelike tale Geen op federale vlak niea
Spaans (de facto)b
Regering Federale presidensiële
grondwetlike republiek
Javier Milei
Victoria Villarruel
Onafhanklikheid
• Meirewolusie
• Verklaar
• Huidige grondwet
• Erken
 van Spanje
25 Mei 1810
9 Julie 1816
1 Mei 1853
29 April 1857
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%) 		 
2 780 400c[1] km2  (8ste)
1 073 500 myl2
1,57
Bevolking
 - 2023-skatting
 - 2022-sensus
 - Digtheid 		 
46 621 847[2] (33ste)
47 327 407[3]
14,4[1] / km2 (178ste)
37,3 / myl2
BBP (KKP)
 - Totaal
 - Per capita 		2023-skatting

$1 240 miljard[4] (30ste)
$26 506[4] (66ste)

BBP (nominaal)
 - Totaal
 - Per capita 		2023-skatting

$621,833 miljard[4] (24ste)
$13 297[4] (66ste)

MOI (2021) 0,842[5] (47ste)  –  baie hoog
Gini (2021) 42,0[6] –  medium
Geldeenheid Peso ($) (ARS)
Tydsone
 - Somertyd 		ART (UTC-3)
nie toegepas nie (UTC-3)
Internet-TLD .ar
Skakelkode +54
a. Alhoewel die Spaanse taal nie die amptelike taal is nie, is dit die enigste taal wat in die bewoording van wette, besluite, amptelike dokumente en openbare handelinge gebruik word.
b. Guaraní, Qom, Mocoví, Wichí en ander tale word as plaaslike tale erken.
c. Argentinië maak ook aanspraak op 1 000 000 km² van Antarktika, die Falkland-eilande en Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande.
Nasa-Satellietbeeld van Argentinië

Argentinië grens in die noorde aan Bolivië en Paraguay, in die ooste aan Brasilië en Uruguay, suid van die Río de la Plata aan die Atlantiese Oseaan, in die weste aan Chili en in die suide aan die Suidelike Oseaan. Argentinië maak aanspraak op 'n sektor van Antarktika (Argentyns-Antarktika, Spaans: Antártida Argentina), die Falkland-eilande (Spaans: Islas Malvinas) en ander Suid-Atlantiese eilande (Spaans: Islas del Atlántico Sur) soos Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande (Islas Georgias del Sur y Sandwich del Sur), die Suid-Shetland- (Islas Shetland del Sur), en Suid-Orkney-eilandgroep (Islas Orcadas del Sur).

Argentinië trek die aandag van ekonomiese navorsers nadat dit in die laat 19de en vroeë 20ste eeu genoeg gevorder het om onder die tien welvarendste lande ter wêreld gereken te word, maar sy ekonomiese ontwikkeling het vanaf die Groot Depressie in die vroeë 1930's 'n reeks van af- en opwaartse kurwes getoon wat dit agter sy buurlande, veral Chili, laat terugsak het – om êrens tussen die vyftigste en sestigste plek te beland. Vinnige en selfs stormagtige groei in die 1990's het in 2001 in een van dié land se diepste ekonomiese krisisse geëindig – en van dié land die grootste buitelandse wanbetaler in die geskiedenis gemaak.

Tegelykertyd het Argentyne sedert hul onafhanklikwording in die vroeë 19de eeu nooit daarin geslaag om 'n oorkoepelende nasionale identiteit te skep nie. Argentinië word soms beskryf as 'n nasie van Europeërs wat aan boord van emigrasieskepe gegaan het om die mees Europese land van Amerika of die mees Amerikaanse land van Europa te word. Sy politiek en samelewing is gekenmerk deur spanninge, geweldpleging, 'n halfeeu van staatsgrepe en 'n bloedige vervolging van andersdenkendes, linkses, intellektueles of blote verdagtes tydens die militêre diktatuur tussen 1976 en 1983, wat – ná jare van politieke onrus, ekonomiese chaos, geweldpleging en opspraakwekkende ontvoerings van buitelanders – eufemisties as "Nasionale Proses van Herorganisasie" (Spaans: Proceso de Reorganización Nacional) beskryf is en moontlik 30 000 menselewens geëis het. Dit het sy hoogtepunt – en einde – in die militêre aanval op die Britse Falkland-eilande tydens die Falklandoorlog van 1982 gevind. Argentinië het daarna teruggekeer na 'n stabiele demokratiese regeringsvorm.

Argentyne toon 'n neiging om hulself veral in teenstelling en opposisie met ander te definieer en het dus in hul geskiedenis onderskeidings tussen "federaliste en aanhangers van 'n eenheidstaat", "'n beskaafde samelewing en barbaarse toestande", "radikale en behoudendes", "Buenos Aires en die res van dié land", "Peroniste en anti-Peroniste" gemaak, ongeag dié land se redelik homogene bevolking van merendeels Italiaanse en Spaanse afkoms en die gebrek aan enige merkwaardige taalkundige of etniese diversiteit.[7]

Etimologie

wysig
 
Omslag van die eerste uitgawe van die 1602-gedig La Argentina deur Martín del Barco Centenera

Die verwysing na die streek met die woord Argentina is vir die eerste keer gebruik op 'n Venesiaanse kaart in 1536.[8]

In Afrikaans is die naam "Argentinië" ontleen aan Spaans; dié benaming is egter nie Spaans nie, maar Italiaans. Argentina (manlik argentino) beteken in Italiaans "(gemaak) van silwer" of "silwerkleurig", ontleen aan die Latyn argentum vir silwer. In Italiaans word die byvoeglike naamwoord of die eienaam dikwels gebruik in 'n selfstandige wyse as 'n selfstandige naamwoord en word dus l'Argentina.

Die naam Argentina is waarskynlik die eerste keer gebruik deur Venesiaanse en Genuese seevaarders soos Giovanni Caboto. In Spaans en Portugees is die woorde vir "silwer" onderskeidelik plata en prata en "(gemaak) van silwer" is plateado en prateado. Argentina is oorspronklik geassosieer met die silwerberge-legende wat wydverspreid was onder die eerste Europese ontdekkingsreisigers van die La Plata-kom.[9][10]

Die eerste skriftelike gebruik van die naam in Spaans kan opgespoor word in La Argentina, 'n 1602-gedig deur Martín del Barco Centenera wat die streek beskryf.[11] Hoewel Argentina teen die 18de eeu algemeen gebruik is, was die land se amptelike naam "Vise-Koninkryk die Río de la Plata" in die Spaanse Ryk en "Verenigde Provinsies van die Río de la Plata" ná sy onafhanklikwording.

In die 1826-grondwet is die naam "Argentynse Republiek" vir die eerste keer in 'n regsdokument gebruik.[12] Die naam "Argentynse Konfederasie" was ook algemeen gebruik en is in die Argentynse 1853-grondwet geformaliseer.[13] In 1860 het 'n presidensiële dekreet die land se naam bepaal as "Argentynse Republiek"[14] en dié jaar se grondwetlike wysiging het al die name sedert 1810 as wettiglik geag.[15]

Geskiedenis

wysig

Vroeë geskiedenis

wysig
 
Die grot Cueva de las Manos naby die stad Perito Moreno (provinsie Santa Cruz) besit een van die oudste rotsskilderye in Argentinië

Die eerste Europeërs, wat in die 16de eeu langs die Argentynse kus geseil en hier voet aan wal gesit het, was seevaarders op soek na 'n suidelike deurvaart van die Atlantiese na die Stille Oseaan, waaronder Ferdinand Magellaan en Pedro de Mendoza. Laasgenoemde het die nedersetting Nuestra Senora Santa Maria del Buen Aire, die huidige Buenos Aires, in omtrent 1536 gestig. In die noordweste van dié land, waar goeie landbougrond gevind word, het die Spanjaarde, wat vanuit die onderkoninkryk Bolivië suidwaarts beweeg het, verskillende nedersettings soos Mendoza, Tucuman, Córdoba en Salta gestig. Hier is perde geteel, vee vir vleisproduksie aangehou en suiker, tabak en groente verbou.

Die noordwestelike deel van Argentinië het sy bloeitydperk in die 17de en 18de eeu as gevolg van handel met die onderkoninkryk Peru beleef, terwyl Buenos Aires destyds niks meer as 'n tweederangse hawe was nie. Eers in 1776 het Buenos Aires die administratiewe sentrum van die nuwe vise-koninkryk 'Rio de la Plata' geword, 'n gebied wat die huidige Argentinië, Uruguay, Paraguay en 'n deel van Bolivië ingesluit het.

Geboorte van die Argentynse nasie

wysig
 
Landskap in Patagonië
 
Portret van generaal José de San Martin, Libertador (bevryder) van Argentinië, Chili en Peru
 
Buenos Aires

Op 25 Mei 1810 het die Kreoolse bevolking van Buenos Aires in opstand teen die koloniale Spaanse bewind gekom. Hulle het voor die Cabildo vergader, die gebou waar afgevaardigdes, wat deur die Spaanse Kroon benoem is, byeengekom het en die visekoning en heersende junta se bedanking geëis. Ná 250 jaar se heerskappy oor die kolonie was die heersende klas só verswak dat hulle voor die betogende massas geswig het. Die politieke mag het skielik in die hande van 'n Kreoolse junta beland.

Ook in ander dele van Suid-Amerika, waar 'n opgeleide en liberale stedelike Kreoolse middelklas deur merendeels Spaans-gebore bewindhebbers geregeer is, het inheemse burgers op magsdeling aangedring. In Europa het Napoleon Bonaparte destyds militêr teen sy ou politieke bondgenoot Spanje opgetree, dié land binnegeval en, ondanks plaaslike weerstand, sy eie broer tot nuwe koning verklaar. Hierdie gebeure het die politieke druk op Spanje se koloniale bewind in Suid-Amerika versterk en die tafel gedek vir politieke hervormings.

Die inheemse Kreoolse bevolking was vasberade en magtig genoeg om politieke veranderings teweeg te bring, soos hulle reeds in 1806 en 1807 bewys het toe die inwoners van Buenos Aires 'n militêre oorwinning oor twee invallende Britse leërs behaal het. Terwyl die eerste Britse mag met slegs 1 500 soldate nog relatief klein was, was die tweede oorwinning oor 'n magtige en goed opgeleide leër van 11 000 man, wat deur Buenos Aires se bevolking gedwing is om te kapituleer, al hoe indrukwekkender. Die slaankrag van plaaslike burgermagte het selfs geblyk om groter te wees as dié van Spaanse koloniale regimente. Die Kreoolse bevolking het uit hierdie groot militêre sukses hul reg op selfregering afgelei.[16]

In 1816 het Argentinië onafhanklik van Spanje geword, na 'n kort stryd met die Spaanse besetters, onder leiding van José de San Martin. De Sa Martin, wat ook in Chili en Peru vir onafhanklikheid geveg het, word nog steeds deur die Argentyne as 'n held beskou. In die eerste jare van die jong nasie ontstaan diverse konflikte tussen sentraliste en federaliste, tot in 1853, toe 'n nuwe grondwet aangeneem is.

In die tweede helfte van die 19de eeu gaan Buenos Aires snel vooruit, deels as gevolg van die aankoms van duisende immigrante. Nuwe tegnologieë (vries van vleis, spoorweë) stimuleer landbou en veeteelt. Nuwe gebiede soos Patagonië word verower. Immigrante uit Engeland en Wallis begin skaapteelt op groot estancias. Argentinië word na die Verenigde State die tweede "Beloofde Land" van die Amerikas.

Vervolgens word Argentinië egter gekenmerk deur aanhoudende politieke konflikte tussen konserwatiewe en liberale elemente en tussen burgers en die weermag. Na die Tweede Wêreldoorlog verskyn die populistiese "peronisme", wat die verhouding tot 'n punt dryf. Tot 1983 word steeds bloediger optredende militêre juntas afgewissel met outoritêre siviele regerings, wat lei tot toenemende ekonomiese probleme, korrupsie, algemene afkeur in die politiek en die nederlaag in die Falklandoorlog teen die Verenigde Koninkryk in 1982.

Hierna help vier vrye verkiesings om demokrasie in Argentinië stewig te vestig. In 2001 het ekonomiese probleme, insluitend die wanbetaling van buitelandse skuld, gelei tot bloedige onluste en die val van die regering. Ekonomiese maatreëls soos die ontkoppeling van die Argentynse peso van die Amerikaanse dollar het vervolgens tot ekonomiese herstel gelei en Argentinië is nou ook 'n gewilde toeristebestemming, aangehelp deur die gunstige wisselkoers teenoor meeste belangrike geldeenhede. Argentinië se totale buitelandse skuldlas het in 2009, te midde van die internasionale finansiële krisis, nogtans weer tot 145 miljard VSA-$ gestyg.[17]

Politiek

wysig
 
Die huidige president Javier Milei
 
Kaart wat Argentinië met opgeëiste gebiede
 
Victoria Villarruel dien sedert Desember 2023 as Argentinië se adjunkpresident onder Javier Milei

Volgens die grondwet van 24 Augustus 1994 is Argentinië 'n presidensiële federale republiek.

Die Argentynse grondwet van 1853 (hersien in 1994), bepaal 'n skeiding van magte tussen uitvoerende, wetgewende en regsprekende magte, sowel op nasionale as provinsiale vlak. Die president en adjunkpresident word direk verkies vir ampstermyne van vier jaar. Beide mag slegs twee opeenvolgende termyne dien, maar kan na 'n tussenpose van ten minste een termyn vir 'n derde termyn staan.

Die president benoem die ministers. Die grondwet gee aansienlike mag aan die president in die dubbele funksie as staatshoof en regeringsleier. Die president het onder andere die vermoë om in "dwingende en noodsaaklike" omstandighede presidensiële dekrete uit te vaardig. Die huidige regeringsleier is Javier Milei.

Die Argentynse parlement (Congreso Nacional, "Nasionale Kongres") bestaan uit die Senaat (Senado) met 72 setels en 'n Kamer van Afgevaardigdes (Cámara de Diputados) met 257 setels. Sedert 2001 word senators regstreeks verkies en elke provinsie, insluitend die federale hoofstad, word deur drie senators verteenwoordig. Senators dien 'n termyn van ses jaar en afgevaardigdes vier jaar. Verkiesings word elke twee jaar gehou vir een derde van die senaat- en die helfte van die afgevaardigdes se setels. Beide kamers word verkies deur proporsionele verteenwoordiging.

Die belangrikste politieke partye in Argentinië is die Partido Justicialista (PJ, Peroniste), die Unión Cívica Radical (UCR, Radikale Burgerunie), die Frente para Victoria (FPV) en die Alternativa para una República de Iguales (ARI).

Vroue het eers in 1952 stemreg gekry en omdat daar nog steeds afsonderlike manlike en vroulike kieserslyste bestaan, moet vroue ook in afsonderlike verkiesingslokale stem. In die presidentsverkiesing van 2007 het twee vroulike kandidate meer as twee derdes van die uitgebragte stemme op hulle verenig.[18]

Politieke betrekkinge met Suid-Afrika

wysig
 
Argentinië behoort saam met Suid-Afrika tot die Groep van 20

Suid-Afrikaanse diplomatieke skakeling met Argentinië het in 1938 begin; dié land het sy betrekkinge met Suid-Afrika egter op 23 Mei 1986 vanweë Pretoria se beleid van rasseskeiding tydelik verbreek.

Die moontlikheid van 'n Suid-Atlantiese Verdragsorganisasie is in die sewentigerjare voorgestel. Vir 'n dergelike militêre alliansie tussen Suid-Afrika, Argentinië, Brasilië, Chili, Paraguay en Uruguay het destyds veral die Raad vir Inter-Amerikaanse Veiligheid gepleit. Dit het egter nooit tot stand gekom nie.

Provinsies

wysig
 
Provinsies van Argentinië. Argentynse Antarktika en Suid-Atlantiese Eilande (langs 23) nie vertoon nie

Argentinië bestaan uit 23 provinsies (provincias) en 'n federale distrik (distrito federal). Argentinië maak aanspraak op 'n gedeelte van Antarktika (Antártida), alhoewel hierdie vasteland algemeen as supranasionaal en besit van die wêreldgemeenskap beskou word. Die grondgebied van die Provinsie Tierra del Fuego, Antártida e Islas del Atlántico Sur bevat dus ook internasionale gebiede.

  1. Buenos Aires (Federale Distrik)*
  2. Buenos Aires
  3. Catamarca
  4. Chaco
  5. Chubut
  6. Córdoba
  7. Corrientes
  8. Entre Ríos
  9. Formosa
  10. Jujuy
  11. La Pampa
  12. La Rioja
  1. Mendoza
  2. Misiones
  3. Neuquén
  4. Río Negro
  5. Salta
  6. San Juan
  7. San Luis
  8. Santa Cruz
  9. Santa Fe
  10. Santiago del Estero
  11. Tierra del Fuego, Antártida e Islas del Atlántico Sur
  12. Tucumán

* Die huidige amptelike naam vir die federale distrik is "Ciudad Autónoma de Buenos Aires".

Geografie

wysig
 
Die Lago Argentino met die gletser Perito Moreno
 
Kaart van Argentinië

Meer nog as Suid-Afrika, wat hierdie leuse al in die tagtigerjare ter bemarking van sy toerismebedryf gebruik het, verteenwoordig Argentinië alle klimaatsones – en dus die wêreld – in een land. Dié land strek van die tropiese gebiede in die noorde tot by die subantarktiese streke van die suide en beskou ook 'n gedeelte van Antarktika as Argentynse staatsgebied.

Argentinië kan rofweg in drie geografiese gebiede verdeel word: die vrugbare vlaktes van die pampas in die noordelike helfte van dié land (die bron van die Argentynse agrariese rykdom); die plato van Patagonië in die suidelike helfte tot aan Vuurland (Tierra del Fuego); en die rotsagtige Andes-bergrug langs die westelike grens met Chili, met Aconcagua as hoogste punt (6 962 m), gevolg deur Ojos del Salado (6 893 m).

Belangrike riviere sluit in Bermejo, Colorado, Paraguay, Pilcomayo, Salado, Uruguay en die langste rivier, Paraná. Die laasgenoemde twee vloei saam in die Río de la Plata voordat dit in die Atlantiese Oseaan uitmond. Die Argentynse klimaat is hoofsaaklik gematig. Die Noorde is subtropies, die suide droog en sub-Antarkties.

Ekonomie

wysig
 
Estancia Jesuitica in Alta Gracia

Argentinië word volgens sy bruto nasionale inkomste per capita by die ontwikkelende lande met 'n middelinkomste gereken. Dié land profiteer van 'n ruim hoeveelheid natuurlike hulpbronne, 'n geletterde bevolking, 'n uitvoergerigte landbousektor en gevarieerde industrie. Vanaf die einde van die jare 80 van die 20ste eeu het internasionale skuld egter hoog opgeloop. Inflasie het 200% bedra en produksie ineengestort.

Om die ekonomiese krisis teë te werk, het die regering besluit om vrye handel, deregulering en privatisering na te volg. In 1991 het radikale monetêre hervorming plaasgevind, waarvolgens die Argentynse peso aan die Amerikaanse dollar verbind en geldgroei tot die groei in nasionale reserwes beperk is. Die Argentynse peso se onrealisties hoë wisselkoers het 'n negatiewe invloed op dié land se mededingendheid uitgeoefen, veral in vergelyking met Brasilië en ander Mercosur-lidstate. As gevolg hiervan en vanweë die gelyktydige liberalisering van die buitelandse handel het 'n massale deïndustrialisasie plaasgevind.

Aanvanklik was die hervorminge 'n sukses. Inflasie het gedaal en die bruto nasionale produk (BNP) het gestyg, maar opeenvolgende ekonomiese krisisse in Meksiko, Asië, Rusland en Brasilië het tot 'n nóg groter ekonomiese val vanaf 1999 gelei. Die regering het met belastingverhogings en besuinigings gereageer ter beperking van die begrotingstekort, wat teen 1999 tot 2,5% van die BNP gestyg het. Binnelandse en internasionale beleggers het egter aangehou twyfel in die regering se vermoë om die skulde af te los en die vaste wisselkoers tussen die peso en dollar te handhaaf.

In 2001 het die toestand nog meer versleg deur die groei van die aantal verpligtinge, massale geldopnames by banke en 'n verdere val van verbruikers- en produsentevertroue. Regeringpogings om 'n begroting wat klop te bereik – om so die bankstelsel te stabiliseer en ekonomiese groei te herstel – het geblyk om onvoldoende resultaat op te lewer. President Eduardo Duhalde het daarin geslaag om van die Internasionale Monetêre Fonds 'n lening van 20 miljard VS$ te verkry, maar verdere maatreëls is nie toegepas nie. In Januarie 2002 is die peso losgemaak van die dollar en die ekonomie het op 'n lae vlak begin stabiliseer. Die sterk ekonomiese groei van die jare 2003 en 2004 was 'n gevolg van die dramatiese afname in die bruto nasionale produk in die jare voor 2003.

Huidige situasie

wysig
 
Die nywerheidstad Córdoba is die sentrum van die Argentynse motorbedryf: Avenida Chacabuco

Argentinië se ekonomie maak net stadig vordering nadat die land teen die middel van 2018 'n kwaai resessie beleef het. Die ekonomie het met 'n gemiddeld van 2,5 persent oor die hele jaar en met meer as 6 persent in die laaste vier maande gekrimp. Vir 2019 word 'n verdere krimping van sowat 1 persent verwag.

Die uitvoergerigte landbousektor sal danksy die verwagte rekordoes in 2019 in die tweede kwartaal 'n hupstoot kry. Beleggings sal voor die verkiesing in Oktober 2019 waarskynlik geen noemenswaardige bydrae tot ekonomiese groei lewer nie.

Argentinië bly aangewese op massiewe finansiële steun deur die Internasionale Monetêre Fonds (IMF) wat krediete ter waarde van VS$57 miljard goedgekeur het. Die Argentynse regering sal in ruil hiervoor sy begrotingstekort teen 'n vinniger tempo verminder en 'n restriktiewe monetêre beleid volg nadat pogings om die inflasiekoers van meer as 50 persent te verminder misluk het. Die binnelandse vraag na goedere en dienste sal as gevolg hiervan afneem.

Die Argentynse peso het in 2018 meer as die helfte van sy waarde teenoor die Amerikaanse dollar ingeboet. Invoere het as gevolg hiervan merkbaar afgeneem (29 persent in die vierde kwartaal van 2018). Uitvoere het na die peso se devaluasie skerp gestyg, net soos die getal buitelandse toeriste (terwyl Argentyne die voorkeur aan binnelandse vakansies begin gee), sodat daar in 2019 'n oorskot op die handelsbalans verwag word.

Die land se infrastruktuur word as sterk verouderd beskou. Grootskalse beleggings in vervoer- en ander geriewe is in die vooruitsig gestel, maar voorlopig gestaak. Op 16 Junie 2019 het 'n grootskaalse kragonderbreking die land se kwesbaarheid getoon.

Landbou

wysig
 
Wynberg naby Cafayate in die Salta-provinsie
 
Sojaboonoeste in die provinsie van Buenos Aires. Argentinië is die derde grootste produsent van sojabone in die wêreld.[19] Die sojaboonbedryf is een van die drie grootste sektore in dié land, ná die petrochemiese en metaalbewerking

Die hoogs gemeganiseerde landbousektor beslaan sowat 65 persent van dié land se totale oppervlakte. Alhoewel die landbou se bydrae tot die bruto nasionale produk slegs 11 persent beloop, is dit steeds die grootste bron van buitelandse valuta. Die landbousektor word deur 'n klein aantal welvarende gesinne met groot landerye oorheers. Die belangrikste landbouprodukte is koring, mielies, sorghum, lynsaad, soja, sonneblompitte, grondboontjies, katoen, suikerriet, groente, vrugte, wyn, tabak en mate.

Argentinië is steeds een van die grootste vleisprodusente ter wêreld, alhoewel sy aandeel aan die wêreldproduksie geleidelik begin afneem. Die belangrikste produkte van die veeteeltbedryf is bees- en skaapvleis, en weivelde beslaan sowat 52 persent van dié land se oppervlakte. Oos-Patagonië is die sentrum van die Argentynse skaapteeltbedryf.

Die bosboubedryf beslaan 13 persent van die oppervlakte; bosvelde en woude is die belangrikste bossoorte. Die Quebrachoboom lewer tannien op. Die visserybedryf langs die kus en in internasionale waters word al hoe belangriker.

Nywerhede

wysig

Die plaaslike nywerheidsbedryf het sy sentrums veral in die metropolitaanse gebiede van Buenos Aires, Córdoba en Rosario en lewer 32 persent van die bruto nasionale produk op. Die swaartepunt van die sektor het in die afgelope dekades van ligte nywerhede en voedselverwerking na die chemiese, ruolie-, yster-, staal-, elektriese, masjienbou- en motorbedryf begin verskuif. Die Argentynse motorfabrikate sluit Anadón, ASA, Biscayne en JVA in, en volgens sommige is Lamborghini Latinoamérica 'n aparte motormerk.

Energie

wysig
 
Atucha is die eerste kernkragsentrale wat in Latyns-Amerika gebou is. Argentinië is die land met die grootste aantal kern-fasiliteite in die gebied

Die belangrikste kragvoorsieningsbronne is waterkragsentrales (41 persent van die totale kragopwekking) en termiese kragsentrales (52 persent). Kernkragsentrales (7 persent) is in Atucha en Río Tercero opgerig.

Argentinië se minerale rykdomme sluit onder meer groot aardgasvelde in; hierdie energiebron speel al 'n beduidende rol en word tans veral vir koskook- en verwarmingsdoeleindes en as alternatiewe brandstof vir voertuie gebruik. Nogtans het die groeiende vraag na aardgas, die wanbestuur van plaaslike energiemaatskappye en die toenemende tekort aan fossiele brandstowwe daartoe gelei dat steeds groter hoeveelhede aardgas uit die buiteland, veral Bolivië, ingevoer moet word.

Herwinbare energiebronne word al hoe belangriker. Naas waterkrag word sedert 1994 steeds meer elektrisiteit deur windkragsentrales voorsien. Windenergie speel in die suidelike provinsie Chubut (Patagonië) met sy winderige klimaat al 'n belangrike rol. Windkrag het 'n baie groot potensiaal in Argentinië en word sedert die laat 1990's deur die regering bevorder. In 2006 was Argentinië nogtans slegs die derde grootste produsent van windenergie in Latyns-Amerika, ná Meksiko en Brasilië.

Buitelandse handel

wysig
 
Ontwikkeling van Argentinië se buitelandse handel tussen 1999 en 2005

Argentinië voer hoofsaaklik mynbouprodukte en fossiele brandstowwe, plantaardige en voedselprodukte, organiese olies en vette uit. Die belangrikste invoere is masjinerie, instrumente en elektroniese goedere, halfverwerkte nywerheidsgoedere en vervoeruitrusting. Die hoofhandelsvennote is Brasilië, die Verenigde State en die Volksrepubliek China.

In 2006 het Argentinië se uitvoere met 15 persent gegroei en 'n rekordvlak van 46,6 miljard VS-dollar bereik. Die invoere het selfs met 19 persent tot 34,2 miljard VS-dollar gestyg. Agrariese grondstowwe en voedsel het weer sowat vyftig persent van die uitvoerwaarde verteenwoordig. Nogtans het die aandeel van nywerheidsprodukte (32 persent van die totale uitvoere) met 23,5 persent sterk toegeneem. Die belangrikste markte vir Argentynse uitvoere in 2006 was die Suid-Amerikaanse vryehandelsone Mercosur met 'n aandeel van 21,3 persent, die Europese Unie met 17,5 persent en die Noord-Amerikaanse vryehandelsone NAFTA met 12,9 persent.[20]

Invoere (waaronder veral nywerheidsprodukte) het in 2006 vir die vyfde opeenvolgende jaar duidelik toegeneem. 37 persent van die totale invoere het uit Mercosur-lidstate gekom, veral uit Brasilië (34 persent), 17 persent uit die Europese Unie, 16 persent uit die NAFTA-lidstate en 9 persent uit die Volksrepubliek China. Invoere uit die Volksrepubliek China het in 2006 met 40 persent toegeneem.

Suid-Afrikaanse handel met Argentinië

wysig
 
Die eksklusiewe ekonomiese sone van Argentinië

Dekades lank is die ekonomiese bande met Latyns-Amerika nouliks ontwikkel; die Suid-Afrikaanse handel met Argentinië het stadig gegroei en in 1980 nog steeds minder as 100 miljoen VSA-dollar beloop. 'n Suid-Afrikaanse Kamer van Koophandel bestaan sedert 1973 in Buenos Aires, terwyl sy Argentynse eweknie vyf jaar later in Johannesburg gestig is.

Suid-Afrika se belangrikste uitvoerprodukte op die Argentynse mark was aanvanklik staal, ystererts, asbes en mangaan, terwyl Argentinië leerware, verwerkte voedsel, tekstielgoedere, chemiese produkte en landboumasjiene na Suid-Afrika uitvoer.

Ekonomiese kernsyfers

wysig
Ekonomiese Kernsyfers[21][22][23] 2010 2011 2012 2013* 2014* 2015* 2016* 2017* 2018*
Bruto binnelandse produk (BBP, nominaal, in miljard VS$) - - 475,2 484,6 497,2 630,4 541,7 595,0 475,4
BBP per capita (nominaal, in VS$) - - 11 583 11 679 11 849 14 617 12 425 13 497 10 667
Reële groei van die BBP in % 9,2 8,9 1,9 2,4 -2,5 2,5 -1,8 2,9 -2,6
Inflasiekoers in % - - 10,0 10,5 11,4 - - 23,2 31,8
Werkloosheid in % 7,7 7,2 7,3 - - 6,5 9,2 8,4 8,9
Begrotingstekort (in % van die BBP) - - -2,6 3,4 -3,0 -6,6 -7,1 -6,7 -5,4
Tekort op die lopende rekening (in % van die BBP) - - -0,0 -0,8 -0,8 -2,5 -2,3 -4,9 -3,7
Publieke skuldlas (in % van die BBP) - - 47,7 47,8 45,9 52,1 51,8 57,6 62,7

* skatting

Vervoer

wysig

Spoorweë

wysig
 
Kaart van Argentinië se passasierspoorweë
 
Die Gran Capitán, 'n langafstandtrein wat tussen Buenos Aires en Posadas geloop het, omstreeks 1990
 
Die beroemde Tren a las nubes ("Trein na die wolke") loop deur bergagtige terrein in die Andes-bergreeks

Die eerste Argentynse trein het op 29 Augustus 1857 geloop. Vervolgens is dié land se spoornetwerk vinnig uitgebrei, waarby Britse ondernemings en kapitaal 'n sentrale rol gespeel het. Spoorweë het in die volgende dekades 'n sleutelbedryf by die ekonomiese ontwikkeling van dié land geword. In die 1930's was die Argentynse spoornetwerk met 'n totale lengte van 43 000 kilometer groter as dié van die meeste Europese lande. Nadat dit byna 'n eeu lank deur 'n groot aantal onafhanklike privaat ondernemings, waaronder talle Britse maatskappye, bedryf is, het president Perón die spoorbedryf in 1946 genasionaliseer.

Amerikaanse raadgewers, wat teen die einde van die 1950's aangestel is om die verdere ontwikkeling van die bedryf te beplan, het die voorkeur aan padvervoer gegee sodat in die volgende jare steeds meer spoorlyne gesluit is. Argentinië se nasionale spoorweë is in 1992 onder die regering van president Carlos Menem weer geprivatiseer. Passasiervervoer is verder verminder en die invloedryke spoorwegvakbond ontbind. Meer as 50 000 mense het hul werk verloor en hele streke het agteruitgegaan, terwyl korrupsie in die spoorbedryf toegeneem het.

Argentinië beskik oor 'n uitgestrekte spoorwegnetwerk met 'n totale lengte van sowat 31 000 kilometer met drie verskillende spoorwydtes. Twee spoorlyne verbind dié land met Chili, ander lyne loop oorkant die landsgrense na Bolivië, Paraguay, Uruguay en Brasilië. Nogtans hanteer dit tans minder as vyftien persent van dié land se totale vragvervoer (in vergelyking met Europa se vyftig persent), word verdere lyne gesluit of raak in verval. 85 persent van alle vrag word op Argentinië se paaie vervoer. Die regering beplan om 'n groter deel daarvan na die spoorweë te skuif.

Nog 'n rede vir grootskaalse beleggings in die modernisering van die spoorbedryf, wat grotendeels deur Chinese lenings ter waarde van maksimaal 4,9 miljard VS$ gefinansier sal word, is 'n reeks noodlottige treinongelukke wat die lewens van 'n vyftigtal passasiers geëis het, naas vertragings en ander probleme. In die vroeë 21ste eeu is 'n groot getal privaat spoormaatskappye genasionaliseer nadat hulle al lank afhanklik van staatsubsidies was. Privaat spoorlyne speel egter nog 'n belangrike rol as diensverskaffers in die openbare vervoerstelsel van Argentinië, terwyl die infrastruktuur deur die staatsonderneming Administración de Infraestructuras Ferroviarias Sociedad del Estado (ADIF S.E.) bestuur word. Die laaste privaat maatskappy, wat in Oktober 2013 ná 'n reeks ongelukke genasionaliseer is, was Sarmiento wat pendelaardienste in die weste van Groter Buenos Aires bedryf.

Beplande moderniserings fokus op die opknapping van die spoornetwerk van Ferrocarril General Belgrano Cargas, 'n onderneming wat altesaam 11 000 kilometer se spoorlyne bedryf. Hiervan sal 3 200 kilometer opgeknap word – 'n taak waarvoor selfs militêre treinwerkwinkels ingespan sal word om herstelwerk aan treinwaens te doen. In Junie 2013 het die Argentynse regering reeds spoornetwerke in die streke Cuyo (San Martín) en Entre Rios (Urquiza) genasionaliseer wat sedert 1999 deur die Brasiliaanse maatskappy ALL bedryf is en in 2012 sowat 4,2 miljoen ton vrag vervoer het. 'n Nuutgestigte staatsonderneming, Belgrano Cargas y Logística SA, bestuur tans openbare vragdienste.

Die regering het 1 266 nuwe passasiertreinwaens by Chinese vervaardigers aangekoop – twee keer so veel as wat tans bedryf word. Die nuwe waens sal van Duits-vervaardigde remme, Japannese aandryf- en Sweedse veiligheidstelsels voorsien word. 1 046 van die nuwe waens sal vir openbare vervoer- en pendelaardienste in Sarmiento, Mitre, Roca en San Martín in die metropolitaanse gebied van Buenos Aires gebruik word. Daarnaas is 220 langafstandwaens en 22 lokomotiewe bestel. China South Locomotive & Rolling Stock, 'n Chinese onderneming wat 700 van die waens sal vervaardig, het aangekondig dat dit twee aanlegte vir die bou van vrag- en passasiertreinwaens in Argentinië sal oprig.

Ander projekte sluit die modernisering en elektrifisering van spoorlyne in Groter Buenos Aires, die modernisering van die spoorlyn tussen Buenos Aires en Mar del Plata en beleggings in Buenos Aires se moltreinnetwerk in. Die stad Mendoza oorweeg die bou van 'n enkelspoortrein-netwerk, terwyl 'n beplande bilaterale projek met Chili die bou van 'n spoortonnel deur die Andesgebergte met 'n totale lengte van 52 kilometer en multimodale terminale vir spoor- en padverkeer behels.[24]

Demografie

wysig
 
Argentinië se bevolkingsgroei (1961–2010)

Met 'n bevolking van meer as veertig miljoen mense en 'n oppervlakte van 2,8 miljoen vierkante kilometer is Argentinië 'n ylbevolkte land. Die metropolitaanse gebied van die hoofstad Buenos Aires behels tans sowat 34 persent van die totale bevolking, terwyl die bevolkingsdigtheid in die suide van dié land (Patagonië) tot minder as twee mense per vierkante kilometer daal.

Blanke bevolking

wysig
 
Vroeë 20ste eeu: Immigrante sit in Buenos Aires voet aan wal
 
Andrea Gabriela García Gava, "Koningin van die Italiaanse Gemeenskap", tydens die XXXV Fiesta Nacional del Inmigrante (35ste Nasionale Immigrantefees) wat in 2014 in Oberá (provinsie Misiones) gehou is. Na beraming het 25 miljoen Argentyne ten minste een Italiaanse voorvader

Die Argentynse bevolking is 'n mengsel van nasionale en etniese groepe, waarin die nakomelinge van Italiaanse (36 persent) en Spaanse immigrante (29 persent) oorheers. In die tydperk tussen 1850 en 1970 het sowat agt miljoen immigrante hulle in Argentinië gevestig. In die periode tussen 1820 en 1920, toe 'n geskatte 55 miljoen Europese emigrante hulle in oorsese gebiede gevestig het, was Argentinië met 5,5 miljoen nuwe aankomelinge die tweede belangrikste ontvangende land ná die Verenigde State en nog voor Kanada en Brasilië.

Daar is tans sowat 4 miljoen Argentyne van Duitse afkoms en kleiner minderhede van nasate van Engelse, Walliese, Ierse, Franse, Switserse en ander Wes- en Middel-Europese immigrante. In die metropolitaanse gebied van Buenos Aires en in die provinsies Chaco en Misiones is daar groter groepe van Poolse immigrante wat hulle in die 1920's hier gevestig en baie van hul tradisies bewaar het.

Klein groepe Afrikaners – die sogenaamde "bittereinders" – het hulle na die Tweede Vryheidsoorlog in die omgewing van Comodoro Rivadavia (provinsie Chubut) gevestig. Die meeste van die sowat 600 emigrante het in die dertigerjare weer na Suid-Afrika teruggekeer. Veral in die stedelike gebiede woon ongeveer 'n half miljoen immigrante uit Sirië, Libanon en andere lande in die Midde-Ooste. Sedert die negentigerjare het 'n aantal immigrante uit Oos-Asië en die voormalige Sowjetunie hulle in dié land gevestig. Dié land trek ook sommige sogenaamde ekologiese immigrante uit Europa.

Nogtans het die getal immigrante sedert die laat 20ste eeu bestendig afgeneem, terwyl talle hoogs gekwalifiseerde Argentyne hulle in die buiteland gevestig het. Veral gedurende Argentinië se ekonomiese krisis in die tydperk tussen 1998 en 2002 het emigrasiesyfers skerp gestyg.

Immigrasiepatrone

wysig
 
Balvanera is gekenmerk deur skilderagtige huurkamerwonings in Nederlandse styl

In die geskiedenis van 19de en 20ste eeuse immigrasie- en emigrasiebewegings was Argentinië in dié opsig uniek dat Europese immigrante vanaf die laat 19de eeu 'n buitengewoon hoë aandeel van die bevolking verteenwoordig het. Van die totale Argentynse bevolking van agt miljoen in 1914 was omstreeks 58 persent óf in die buiteland gebore óf kinders van immigrante van die eerste generasie. In die hoofstad Buenos Aires was meer as die helfte van die inwoners dekades lank oorsee gebore.

Europese massaimmigrasie is 'n redelik onlangse verskynsel in die Argentynse geskiedenis. Nog tot omstreeks 1850 was dit hoofsaaklik relatief klein getalle Spaanse amptenare, militariste en soldate wat hulle in die La Plata-streek gevestig het. Eers daarna het dié land 'n belangrike bestemming vir Spaanse en Italiaanse immigrante geword. Die laasgenoemdes het die grootste groep nuwe aankomelinge gevorm – met twee miljoen immigrante in die tydperk tussen 1840 en 1960. Daar word beraam dat sowat 25 miljoen Argentyne tenminste gedeeltelik van Italiaanse afkoms is.[25] Baie van hulle het net tydelik in dié land gebly om hier te werk en kon danksy regstreekse skeepsverbindings tussen Italië en Argentinië in groot getalle as seisoenale werkers immigreer.

So het immigrasie in Argentinië in 'n tweede opsig van migrasiepatrone in byvoorbeeld die Verenigde State of Brasilië verskil. Daar was geen kontinuïteit met ouer migrasiebewegings wat hul verlede in 'n koloniale verlede gehad het en ook geen gedwonge verskuiwing van mense as slawe nie. Immigrante het hulle om suiwer ekonomiese redes in Argentinië gevestig om hier in uitvoergerigte nywerhede te werk – dié land se binnemark was nog nouliks ontwikkel.

Argentinië se ekonomie het aanvanklik op skaapteelt gesteun. Beesvleisproduksie het voor 1900 nog geen noemenswaardige rol gespeel nie. Die omwenteling in die landbousektor het in die periode ná 1875 plaasgevind toe Argentinië, wat aanvanklik graan moes invoer, binnekort tot een van die grootste graanuitvoerders ter wêreld ontwikkel het. Die rol van immigrante was beperk tot dié van landarbeiders of pagters. Opwaartse sosiale mobiliteit was beperk sodat min landarbeiders ooit hul eie grond kon koop en bewerk.

Ekonomiese en sosiale faktore het verhoed dat Argentinië tot 'n "smeltkroes" van kulture kon ontwikkel soos die Verenigde State. Die Spaans-Kreoolse bolaag van die samelewing het min moeite gedoen om die groot getalle immigrante te integreer, terwyl meer as 90 persent van nuwe aankomelinge nie Argentynse burgerskap aanvaar het nie om nasionale diensplig te vermy. Italiaanse immigrante in Buenos Aires het nogtans groot belang gestel in die politieke ontwikkelinge van hul vaderland. Leidende Italiaanse politici soos Giuseppe Mazzini en Giuseppe Garibaldi het vurige aanhangers in Suid-Amerika gehad.[26]

Walliese immigrasie

wysig
 
Die seilskip Mimosa

Teen die middel van die 19de eeu was Patagonië nog 'n fel omstrede gebied waarop Argentinië sowel as Chili aanspraak gemaak het. Die stigting van 'n Walliese kolonie is deur die Argentynse regering as 'n kans gesien om beheer oor die grotendeels onbevolkte streek te verseker. So het Walliese immigrante hulle in 1865 in Y Wladfa of "Die Kolonie" in Patagonië gevestig – 'n kolonie met 'n voorgestelde oppervlakte van sowat 100 vierkante myl waaraan volgens die oorspronklike planne militêre beskerming, selfbeskikking en selfs onafhanklikheid toegeken sou word.

 
'n Tweetalige straatbord in die provinsie Chubut. Die getal Argentyne van Walliese afkoms word op sowat 72 500 beraam – van wie tussen 5 000 en 12 000 nog Wallies as huistaal praat

In Liverpool, 'n Noordwes-Engelse hawestad met 'n betreklik groot bevolking van Walliese afkoms, is 'n emigrasie-komitee onder voorsitterskap van Michael Jones, 'n boorling van Bala, in die lewe geroep wat die Argentynse kolonie as 'n kans beskou het om die Walliese identiteit, taal en kultuur oorsee te bewaar. In 1865 het 'n groep van byna 200 Walliesers aan boord van die Mimosa, 'n brik van 447 ton, vanuit Liverpool-hawe na Patagonië vertrek. Die skip het veilig in Suid-Amerika aangekom waar die immigrante in die hawe van die latere Puerto Madryn voet aan wal gesit het.

Ná 'n moeilike begin het die Walliese nedersettings, wat grotendeels langs die Atlantiese kus van Chubut geleë is, begin floreer. In die volgende vyf dekades het nog honderde Walliese immigrante hulle hier kom vestig om Walliese nedersettings soos Porth Madryn (Puerto Madryn) in die Nuwe Baai; Rawson, Gaiman, Trelew en Dolovan in die Chubut-vallei en Trevelin in Cwm Hyfryd te stig. Nasate van Walliese setlaars word daarnaas aangetref in Esquel, geleë aan die voet van die Andes-bergreeks; in Comodoro Rivadavia (die grootste nedersetting in die provinsie); in Colonia Sarmiento en elders in Argentinië.

Die kolonie, waarin die tradisionele Walliese regstelsel toegepas en die Keltiese Walliese taal gebesig is, sou die eerste samelewing word wat stemreg aan vroue toegeken het. In 1876 is die eerste kulturele fees of Mawr Eisteddfod op Beti Huws se plaas in Chubut gevier.[27] Die fees, wat sedert 1900 gereeld in Trelew gehou word, is die hoogtepunt van Patagoniese Walliesers se kulturele lewe.

Die Walliese nedersettings in Argentinië het – meer nog as soortgelyke Walliese gemeenskappe in Utica in die Amerikaanse deelstaat New York of Scranton in Pennsilvanië – daarin geslaag om hul kulturele identiteit tot vandag toe te bewaar.[28]

Inheemse bevolking

wysig
 
'n Guaraní ma en haar seun in die Yiriapú-mission

Argentinië word dikwels as 'n Blanke samelewing in Suid-Amerika beskryf, tog is daar ook 'n inheemse bevolking van tussen 1 en 1,5 miljoen nakomelinge van oorspronklik dertig Indiaanse volke wat hoofsaaklik in die noorde, noordweste en suide van dié land gekonsentreer is. Baie Indiane is gedurende die sogenaamde Woestynveldtog van generaal Rocas (1875–1879) gedood, terwyl nomadiese volke soos die Huarpes en Pehuenches intussen uitgesterf het.

Die grootste Indiaanse volke is die Kollas in Jujuy en Salta, die Mapuche of Araukaners in Neuquén en Río Negro, en die Wichi en Toba in Chaco en Formosa. Die Coya-Indiane in Noordwes-Argentinië is afstammelinge van die ou Inka-beskawings. Slegs 'n minderheid van indigene Argentyne woon in hul oorspronklike stamgebiede. Die meeste Indiane het hulle in die groot stedelike sentra gevestig waar hulle dikwels in suiwer Indiaanse woonbuurte bly en moeilike lewensomstandighede moet hanteer. Sedert die 1980's word pogings onderneem om die oorspronklike tradisies en leefwyse te bewaar.

Die noordooste met die provinsies Misiones en Corrientes is die enigste streek in Argentinië waar 'n kulturele versmelting tussen Guaraní-Indiane en Spaanse setlaars plaasgevind en 'n groot aantal gemengde huwelike voorgekom het.[29] Oor 'n tydperk van driehonderd jaar vanaf die begin van die Spaanse kolonisasie het naas die Kreole (nasate van Spaanse setlaars) ook 'n groot groep van Mestiese (mense van gemengde Spaans-Indiaanse afkoms) ontstaan.

Menslike ontwikkeling

wysig

Sowat 97 persent van die Argentynse bevolking is geletterd, en kinders in die ouderdomsgroep tussen 5 en 14 jaar is skoolpligtig.

Tans leef sowat die helfte van die bevolking op of onder die broodlyn en die werkloosheidsyfer het sedert 2001 byna 20 persent bereik.

Tale

wysig

Die enigste amptelike taal is Spaans, hoewel die immigrante se nasate wat ouer as 40 jaar is, hulle eie taal behou het.

Godsdiens

wysig
 
Die NG kerk Chubut in Sarmiento

Die Argentyne is hoofsaaklik aanhangers van die staatsgodsdiens, die Rooms-Katolisisme (90 persent van die bevolking). Sowat sewe persent van die bevolking is aanhangers van ander Christelike kerke. Die Joodse gemeenskap is met 'n kwart miljoen siele die grootste in Latyns-Amerika. Die Afrikaners in Comodoro Rivadavia en Sarmiento is Nederduits Gereformeerd of Gereformeerd.

Sport

wysig
 
Wedstryd tussen Argentinië en Engeland tydens die Rugbywêreldbeker 2011 in Nieu-Seeland
 
Die Argentynse nasionale sokkerspan tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1986 in Meksiko

Pato is die nasionale sport van Argentinië[30] en is 'n ou perdspel wat in die vroeë 1600's plaaslik ontstaan het en die voorganger van perdbal is. Die gewildste sportsoort is sokker. Saam met Brasilië en Frankryk is die Argentynse nasionale sokkerspan een van slegs drie nasionale sokkerspanne wat die belangrikste internasionale triplet gewen het: Die FIFA Sokker-Wêreldbeker (in 1978, 1986 en 2022), die Sokker-Konfederasiebeker (in 1992) en die Olimpiese goue medalje. Hulle kon tot dusver ook 16 Copas América, sewe Pan-Amerikaanse goue medaljes en verskeie ander trofeë verower. Daarbenewens het Argentinië die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1978 gehuisves wat deur die plaaslike nasionale sokkerspan gewen is. Ná Spanje het Argentinië die tweede span geword wat drie belangrike internasionale toernooie agtereenvolgens kon wen. Argentinië onderhou 'n sterk mededinging teen buurlande soos Brasilië, Chili en Uruguay. Argentinië se hoogste sokkerliga is die Argentynse Primera División, gevolg deur die Primera B Nacional. Van Argentinië se bekendste sokkerspelers sluit in Diego Maradona en Lionel Messi wat albei die Sokker-Wêreldbeker kon wen. Argentinië sal saam met Marokko, Paraguay, Portugal, Spanje en Uruguay die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2030 aanbied.[31]

Rugby is een van Argentinië se gewildste sportsoorte en die Argentynse nasionale rugbyspan, bekend as Los Pumas, het tot dusver aan elke rugbywêreldbekertoernooi deelgeneem en in 2007 hul beste prestasie opgelewer en die derde plek behaal. In 2015 en 2023 het hulle in die vierde plek geëindig. Sedert 2012 ding Argentinië in die Rugbykampioenskap teen die Australiese Wallabies, die Nieu-Seelandse All Blacks en die Suid-Afrikaanse Springbokke mee.

Ander suksesvolle en gewilde sportsoorte sluit in polo, basketbal en veldhokkie. Die Argentynse nasionale vrouehokkiespan, bekend as Las Leonas, is een van die suksesvolste nasionale spanne, met drie Olimpiese silwer en twee bronsmedaljes, twee Wêreldbeker-, een Wêreldliga- en sewe Kampioene-trofeë. Die Argentynse nasionale basketbalspan, bekend as El Alma Argentina – "Die Argentynse Siel", is die enigste in die FIBA se Amerikas-sone wat die kwintuplet-kroon gewen het: Wêreldkampioenskap, Olimpiese goue medalje, Diamantbal, Amerikas-kampioenskap en Pan-Amerikaanse goue medalje. Argentinië oorheers sonder twyfel in polo en het meer internasionale kampioenskappe as enige ander land gewen en is sedert die 1930's slegs selde geklop. Die Dakar-tydren is van 2009 tot 2019 in beide Chili en Argentinië en later ook Peru aangebied.

Bekende Argentyne

wysig
 
Che Guevara in 1967
 
Gustavo Cerati, (1959–2014), een van die invloedrykste kunstenaars in Latino-Rock

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 (es) "Población por sexo e índice de masculinidad. Superficie censada y densidad, según provincia. Total del país. Año 2010" (XLS). Censo Nacional de Población, Hogares y Viviendas 2010. Buenos Aires: INDEC – Instituto Nacional de Estadística y Censos. 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Junie 2014.
  2. ↑ (en) "Argentina". Central Intelligence Agency. Besoek op 10 Desember 2023.
  3. ↑ (es) "Hay más de 47 millones de argentinos, según el Censo-2022". Infobae.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 (en) "Argentina". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2023. Besoek op 10 Desember 2023.
  5. ↑ (en) "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2021. Besoek op 10 Desember 2023.
  6. ↑ (en) "Gini Index – Argentina". Wêreldbank. Besoek op 10 Desember 2023.
  7. ↑ (en) Jill Hedges: Argentina. A Modern History. Kindle e-boek. Londen en New York: I.B. Tauris 2011, pos. 118–142
  8. ↑ (es) "El nombre de Argentina". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2016. Besoek op 3 Maart 2016.
  9. ↑ (en) David Rock (1987). Argentina, 1516–1987: From Spanish Colonization to the Falklands War. Berkeley, Kalifornië: University of California Press. pp. 6, 8. ISBN 978-0-520-06178-1.
  10. ↑ (en) Todd L. Edwards (2008). Argentina: A Global Studies Handbook. Santa Barbara, Kalifornië: ABC-CLIO. p. 7. ISBN 978-1-85109-986-3.
  11. ↑ (es) Juan Traba (1985). Origen de la palabra "¿¡Argentina!?". Rosario, Santa Fe: Escuela de Artes Gráficas del Colegio San José. pp. 15, 71.
  12. ↑ (en) National Constituent Convention (22 Augustus 1994), Constitution of the Argentine Nation, Santa Fe, http://www.senado.gov.ar/web/interes/constitucion/english.php, besoek op 9 Mei 2004 
  13. ↑ (en) National Constituent Convention (22 Augustus 1994), Constitution of the Argentine Nation, Santa Fe, http://www.senado.gov.ar/web/interes/constitucion/english.php, besoek op 9 Mei 2004 
  14. ↑ (es) Ángel Rosenblat (1964). El nombre de la Argentina. Buenos Aires: EUDEBA – Editorial Universitaria de Buenos Aires. p. 78.
  15. ↑ (en) National Constituent Convention (22 Augustus 1994), Constitution of the Argentine Nation, Santa Fe, http://www.senado.gov.ar/web/interes/constitucion/english.php, besoek op 9 Mei 2004 
  16. ↑ (en) Gordon Bridger: Britain and the making of Argentina. Kindle e-boek-uitgawe. Southampton: WIT Press 2013, pos. 127
  17. ↑ (de) www.taz.de, 24 Februarie 2009: Argentinien und die Schulden: Nicht zahlungsunfähig, zahlungsunwillig. Besoek op 19 Julie 2009
  18. ↑ (de) www.stern.de: Cristina Presidenta! Besoek op 19 November 2007.
  19. ↑ (es) indexmundi.com: Mapa Comparativo de Países > Petróleo – producción – Mundo
  20. ↑ (de) Duitse Departement van Buitelandse Sake: Argentinië – Ekonomie Geargiveer 20 April 2008 op Wayback Machine
  21. ↑ (de) GTAI Germany Trade and Invest: Argentinien – Wirtschaftsdaten kompakt[dooie skakel]
  22. ↑ (de) GTAI Germany Trade and Invest: Argentinien – Wirtschaftsdaten kompakt, Mai 2016. Besoek op 27 September 2016 Geargiveer 10 November 2016 op Wayback Machine
  23. ↑ (de) GTAI Germany Trade and Invest: Argentinien – Wirtschaftsdaten kompakt, November 2016. Besoek op 22 Mei 2017 Geargiveer 28 November 2017 op Wayback Machine
  24. ↑ (de) Germany Trade & Invest, 20 November 2013: Argentinien will seine Eisenbahnen modernisieren. Besoek op 15 Januarie 2014 Geargiveer 27 April 2014 op Wayback Machine
  25. ↑ (es) Argentina Investiga: Historias de inmigrantes italianos en Argentina. Besoek op 15 Oktober 2019
  26. ↑ (de) Jürgen Osterhammel: Die Verwandlung der Welt. Eine Geschichte des 19. Jahrhunderts. Spesiale uitgawe. München: C.H. Beck 2011, bl. 238–239
  27. ↑ (en) Peter N. Williams, Ph.D: Presenting Wales from A to Y. The People, the Places, the Traditions. An Alphabetical Guide to a Nation's Heritage. Victoria, BC: Trafford 2003, bl. 79
  28. ↑ (en) Terry Breverton: The Welsh. The Biography. Stroud, Glos: Amberley Publishing 2012, bl. 274
  29. ↑ (de) Schillat, Monika: Argentinien – Buenos Aires. Ostfildern: Mairdumont 2006, bl. 13
  30. ↑ (es) "Argentina Decree Nº 17468 of 16 September 1953". Federación Argentina de Pato. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 November 2013. Besoek op 16 Oktober 2012.
  31. ↑ (en) Emma Middleton (11 Desember 2024). "How will the 2030 World Cup work?". BBC. Besoek op 12 Desember 2024.

Bronnelys

wysig
Algemeen
Ekonomie en demografie
  • (de) Das große WELT Lexikon in 21 Bänden. Boekdeel 1: A-Atn. Mannheim: Bibliographisches Institut & F.A. Brockhaus AG 2007

Eksterne skakels

wysig

Argentynse koerante

wysig
  • (es) Clarín, "Clarin", die gewildste koerant in Argentinië
  • (es) La Nación, "The Nation", 'n konserwatiewe koerant
  • (es) Página/12, voormalig 'n progressiewe Spaanstalige koerant, maar dit behoort nou aan Clarín.
  • (es) InfoBae, 'n regsgesinde koerant
  • (es) La Nueva Provincia, "The New Province", 'n konserwatiewe koerant van Bahía Blanca, 'n stad suid van Buenos Aires
  • (de) Argentinisches Tageblatt, 'n Duitstalige koerant
  • (es) Diario La Capital, 'n koerant van Rosario, Argentinië se derde grootste stad
  • (es) La Voz Del Interior, die koerant van Córdoba, Argentinië se tweede grootste stad
  • (es) La Gaceta, die koerant van Tucumán, die belangrikste stad in die noordwestelike streek
  • (es) La Crítica, die koerant van Tucumán
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Argentinië&oldid=2722143"