Pous Franciskus
Pous Franciskus (Latyn: Franciscus PP., [franˈtʃiskus]; Italiaans: Francesco, [franˈtʃesko]; Spaans: Francisco; gebore as Jorge Mario Bergoglio[1] op 17 Desember 1936 in Buenos Aires, Argentinië; oorlede op 21 April 2025 in Vatikaanstad) was die 266ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk, biskop van Rome en staatshoof van die Vatikaanstad.[2] Hy is op 13 Maart 2013 verkies tydens die konklawe wat gehou is ná die aftrede van Pous Benedictus XVI. Tot sy verkiesing het Jorge Mario Bergoglio as aartsbiskop en kardinaal-priester van Buenos Aires gedien.[3] Die naam Franciskus beteken "die vrye".
Pous Franciskus | |
---|---|
![]() | |
![]() | |
Geboortenaam | Jorge Mario Bergoglio |
Pontifikaat begin | 13 Maart 2013 |
Pontifikaat eindig | 21 April 2025 |
Voorganger | Benedictus XVI |
Opvolger | Sedis vacatio |
Gebore | Buenos Aires, Argentinië | 17 Desember 1936
Sterf | 21 April 2025 (op 88) Vatikaanstad |

Franciskus was as Argentyn die eerste Latyns-Amerikaner en Jesuïet wat as hoof van die Rooms-Katolieke Kerk verkies is. Hy was ook die eerste pous vanuit die Amerikas, die Nuwe Wêreld en die Suidelike Halfrond. Die vorige pous wat van 'n nie-Europese afkoms was, was die Siriër pous Gregorius III wat vanaf 731 tot 741 gedien het. Franciskus het homself na Franciskus van Assisi, die "heilige van die armes", genoem,[4] met sy slagspreuk Miserando atque eligendo ("Hy [God] het hom deur die oë van barmhartigheid gesien en gekies").[5] Hy is op 19 Maart 2013 ingehuldig,[6] en het tot en met sy sterwe op 21 April 2025 gedien.
Jorge Mario Bergoglio was van Italiaanse afkoms en was Italiaans, Spaans, Duits en Latyn magtig.[7] Hy het ook kennis gedra van Engels, Frans en vermoedelik Portugees.[8]
Franciskus is op Paasmaandag, 21 April 2025, om 07:35 MEST (UTC+02:00) in die ouderdom van 88 oorlede. Sy dood is deur kardinaal Kevin Farrell op die Vatikaan se TV-kanaal en in 'n videoverklaring aangekondig.[9][10] Hy is aan 'n beroerte en daaropvolgende hartversaking dood.[11]
Saligverklarings
wysigHeiligverklarings
wysigBulle, briewe, ensiklieke en konstitusies
wysigVatikaanstad
Italië
5 besoeke
4 besoeke
3 besoeke
2 besoeke
1 besoek
0 besoeke
- Bulle
- Misericordiae vultus ("Aangesig van Genade", 11 April 2015)
- Briewe
- Evangelii gaudium ("Vreugde van die Evangelie", 24 November 2013)
- Fidelis dispensator et prudens ("Getroue en verstandige bestuurders", 24 Februarie 2014)
- "Apostoliese brief vir die jaar van die gewyde lewe" (21 November 2014)
- Amoris laetitia ("Die vreugde van liefde", 8 April 2016)
- Gaudete et exsultate ("Wees bly en juig", 9 April 2018)
- Christus vivit ("Christus leef", 25 Maart 2019)
- Querida Amazonia ("Geliefde Amasone", 2 Februarie 2020)
- Laudate Deum ("Loof die Here", 4 Oktober 2023)
- C'est la confiance ("Dit is vertroue", 15 Oktober 2023)
- Ensiklieke
- Lumen Fidei ("Die lig van geloof", 29 Junie 2013)
- Laudato si’ ("Geseënd is jy", 18 Junie 2015)
- Fratelli tutti ("Almal is broers", 4 Oktober 2020)
- Dilexit nos ("Hy het ons liefgehad", 24 Oktober 2024)
- Konstitusies
- Quo firmiores ("Hoe sterker is hulle", 1 Mei 2013)
- Quo aptius spirituali ("Wat is meer geskik vir die geestelike", 23 Desember 2013)
- Patrimonium Ecclesiarum ("Erfenis van die Kerke", 23 Desember 2013)
- Cum ad aeternam ("Met die ewige", 28 Desember 2013)
- Attenta deliberatione ("Met noukeurige oorweging", 12 Mei 2014)
- Quo aptius ("Wat is meer geskik", 12 Mei 2014)
- Christi voluntate ("Deur die wil van Christus", 9 Junie 2014)
- Ad totius dominici gregis ("Aan die hele kudde van die Here", 25 Junie 2014)
- Undecim abhinc annos ("Elf jaar gelede", 11 Julie 2014)
- Contemplationi faventes ("Bevoordeel kontemplasie", 23 Oktober 2014)
- Inter eximias ("Onder die uitsonderlike", 6 November 2014)
- Cum ad provehendam ("Wanneer om te vorder", 22 Desember 2014)
- Multum fructum ("Baie vrugte", 19 Januarie 2015)
- Quae maiori ("Wat is groter?", 19 Januarie 2015)
- Vultum Dei quaerere ("Op soek na die aangesig van God", 22 Julie 2016)
- Veritatis gaudium ("Die vreugde van waarheid", 29 Januarie 2018)
- Episcopalis communio ("Biskoplike Nagmaal", 15 September 2018)
- Pascite gregem Dei ("Voed God se kudde", 23 Mei 2021)
- Praedicate evangelium ("Preek die Evangelie", 19 Maart 2022)
- In Ecclesiarum Communione ("In die Gemeenskap van Kerke", 6 Januarie 2023)
Verwysings
wysig- ↑ Spaanse uitspraak [ˈxo̞rxe ˈmaɾjo β̞e̞rˈɣ̞oɣ̞ljo̞]; Italiaanse uitspraak [bɛrˈgɔʎːo]
- ↑ (en) vatican.va: Habemus Papam Franciscum
- ↑ (en) catholic-hierarchy.org: Pope Francis – Jorge Mario Bergoglio, S.J.
- ↑ (en) vatican.va: Audience to Represantives of the Communications Media – Address of the Holy Father Pope Francis
- ↑ (en) Scarsbrick, Veronica. "Pope Francis : "Miserando atque eligendo"..." Vatikaanse radio. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Oktober 2017. Besoek op 6 Desember 2013.
- ↑ (en) vatican.va: Homily of the Holy Father Pope Francis
- ↑ (de) de.radiovaticana.va: Kardinal Lehmann: Humorvolle Gesten von Papst Franziskus
- ↑ (it) news.va: Briefing di padre Lombardi Geargiveer 18 Oktober 2017 op Wayback Machine
- ↑ (en) Joshua McElwee (21 April 2025). "Pope Francis has died, Vatican says in video statement". Reuters. Besoek op 21 April 2025.
- ↑ (en) Devin Watkins (21 April 2025). "Pope Francis has died on Easter Monday at age of 88". Vatican News. Besoek op 21 April 2025.
- ↑ (en) "Live updates: Vatican says Pope Francis died after cerebral stroke". AP News. 21 April 2025. Besoek op 21 April 2025.
Bronnelys
wysig- (en) 2010: Cardinal Argentin: Jorge Mario Bergoglio, Leonardo Sandri, Estanislao Esteban Karlic, Eduardo Francisco Pironio, Ral Primatesta, Livres Groupe, ISBN 978-1-159-40346-1
- (es) Horacio Verbitsky: El silencio: de Paulo VI a Bergoglio: las relaciones secretas de la Iglesia con la ESMA. Sudamericana, Buenos Aires 2005, ISBN 978-950-07-2035-9.
- (es) Sergio Rubín, Francesca Ambrogetti: El jesuita : conversaciones con el cardenal Jorge Bergoglio. Javier Vergara Editor, Buenos Aires 2010, ISBN 978-950-15-2450-5.
- (es) Sergio Rubin, Francesca Ambrogetti: El Papa Francisco. Conversaciones con Jorge Bergoglio.
Eksterne skakels
wysigWikimedia Commons bevat media in verband met Franciscus. |
- (it) Amptelike webwerf van Pous Franciskus op vatican.va
- (en) Amptelike biografie van Jorge Mario Bergoglio Geargiveer 18 Oktober 2017 op Wayback Machine op news.va
- (en) Pous Franciskus op Twitter
- (en) Pous Franciskus op YouTube
- (en) Pous Franciskus op Instagram
Voorafgegaan deur Antonio Quarracino |
Aartsbiskop van Buenos Aires 1998–2013 |
Opgevolg deur Mario Aurelio Poli |
Voorafgegaan deur Benedictus XVI |
Pous (Pontifex Maximus) 2013–2025 |
Opgevolg deur Sedis vacatio |