James Webb-ruimteteleskoop

ruimteteleskoop gelanseer in 2021

Die James Webb-ruimteteleskoop (JWRT) is ’n ruimteteleskoop wat deur Nasa ontwikkel is, met bydraes deur die Europese Ruimteagentskap (ESA) en die Kanadese Ruimteagentskap (CSA). Dit is op 25 Desember 2021 gelanseer. Die JWRT sal ’n resolusie en sensitiwiteit sonder presedent hê, van sigbare lig met lang golflengtes tot middelinfrarooi, en sal die Hubble-ruimteteleskoop vervang as Nasa se vlagskipsending in astrofisika.[3][4] Dit is genoem na James E. Webb, wat van 1961 tot 1968 die administrateur van Nasa was en 'n groot rol in die Apollo-program gespeel het.[5][6]

James Webb-ruimteteleskoop
’n Kunstenaar se voorstelling van die teleskoop.
’n Kunstenaar se voorstelling van die teleskoop.
Operateur STScI (Nasa)[1]
Soort sending Ruimteverkenning
Gelanseer 25 Desember 2021
Duur van sending
  • 20 jaar (verwag)[2]
  • 10 jaar (beplan)
  • 2 jaar, 3 maande en 4 dae (verstreke)
Krag 2 kW
Dimensies 20,12 × 14,16 m
Status Aktief
Webtuiste jwst.nasa.gov
Verwysingstelsel Son-Aarde-L2-wentelbaan
Wentelperiode 6 maande
Periapside 250 000 km
Apoapside 832 000 km
Teleskoopdeursnee 6,5 m
Fokuslengte 131,4 m
Fokusverhouding f/20,2
Golflengte 0,6-28,3 μm (oranje tot middelinfrarooi)
Sterrekundeportaal Sterrekunde
Webb se Eerste Diepveld, 'n foto van die sterrestelselswerm SMACS 0723.

Die teleskoop het ’n gesegmenteerde primêre spieël van 6,5 m. Die JWRT moet permanent onder 50 kelvin (-223 °C) bly om dowwe seine in die infrarooi te registreer sonder belemmering deur 'n ander hittebron; daarom sal dit by die Son-Aarde se Lagrange-punt L2 ontplooi word, 'n punt sowat 1,5 miljoen km van die Aarde af, waar die teleskoop se sonskerm dit terselfdertyd teen verhitting deur die Son, Aarde en Maan kan beskerm.[7][8]

Die JWRT is ontwerp om veel beter beelde as Hubble na die Aarde terug te stuur en voorwerpe van tot 100 keer dowwer [9] waar te neem. Dit sal 'n groot verskeidenheid ondersoeke in sterrekunde en kosmologie moontlik maak. Dit sluit sterrestelsels in met 'n rooiverskuiwing van tot z≈20,[9] wat van die heelal se oudste en verste voorwerpe is, asook gedetailleerde waarnemings van moontlik bewoonbare eksoplanete.

Dit is op Kersdag 2021[10] vanaf Kourou, Frans-Guiana, deur 'n Ariane 5-lanseringsvoertuig gelanseer. Nasa het die lansering as "foutloos" en "perfek" beskryf.[11] Teen 24 Januarie 2022 was die teleskoop ten volle ontplooi[12][13] en het dit in 'n halowentelbaan om L2 gegaan.[14][15] Dit het tot in Julie 2022 finale toetse en instellings ondergaan voor die beplande navorsing begin het.[16]

Op 3 Februarie 2022 het Nasa getweet dat die teleskoop sy eerste fotons waargeneem het,[17] en op 11 Februarie 2022 het Nasa aangekondig die teleskoop het die eerste fase van sy instelling voltooi, met elke segment van sy primêre spieël wat die ster HD 84406 opgespoor, afgeneem en min of meer gesentreer het.[18][19]

Eienskappe wysig

 
'n Ruwe voorstelling van die ondeurlatendheid van die aardatmosfeer vir verskeie golflengtes van elektromagnetiese straling, insluitende sigbare lig.

Die James Webb-ruimteteleskoop se massa is omtrent die helfte van dié van die Hubble-ruimteteleskoop, maar 'n goudoorgetrekte berillium- primêre spieël van 6,5 m wat uit 18 heksagonale spieëls bestaan, gee dit 'n algehele grootte van meer as ses keer dié van Hubble se spieël van 2,4 m. Hiervan word 0,9 m2 se uitsig belemmer deur die sekondêre steunstutte,[20] wat die werklike ligversamelingsoppervlak sowat 5,6 keer dié van Hubble s'n van 4,525 m2 maak.

Die JWRT is hoofsaaklik vir nabyinfrarooisterrekunde ontwerp, maar dit kan ook oranje en rooi sigbare lig waarneem, asook die middelinfrarooi streek, na gelang van die instrument. Dit kan voorwerpe waarneem wat tot 100 keer dowwer is as met Hubble, asook voorwerpe heelwat vroeër in die geskiedenis van die heelal, terug tot rooiverskuiwing z≈20.[9] Die vroegste sterre het byvoorbeeld vermoedelik tussen z≈30 en z≈20[21] en die eerste sterrestelsels rondom z≈15 gevorm, en Hubble kan nie verder terug as z≈12 sien nie.[9]

Die ontwerp lê om drie redes klem op die naby- tot middelinfrarooi:

  • Hoërooiverskuiwingsvoorwerpe (baie oud en ver) se sigbare emissies het in die infrarooi geskuif en daarom kan hulle lig vandag net gesien word deur middel van infrarooisterrekunde.
  • Koue voorwerpe soos puinskywe en planete straal die sterkste in infrarooi uit.
  • Dié infrarooi bande is moeilik om van die grond af of met bestaande teleskope soos Hubble te bestudeer.

Grondgebaseerde teleskope moet deur die aardatmosfeer kyk, en dit is in baie infrarooi bande ondeursigtig (sien skets links bo). Selfs waar die atmosfeer deursigtig is, bestaan baie van die teiken- chemiese verbindings, soos water, koolstofdioksied en metaan, ook in die atmosfeer en dit bemoeilik ontleding. Bestaande teleskope soos Hubble kan nie dié bande bestudeer nie, aangesien hulle spieëls nie koud genoeg is nie (Hubble se spieël bly op sowat 15 °C, of 288 K) en dus straal die teleskoop self sterk in die infrarooi bande uit.[22]

Die JWRT kan ook nabygeleë voorwerpe waarneem, insluitende voorwerpe in ons eie Sonnestelsel. Dit sluit alle planete en satelliete, komete en asteroïdes buite die Aarde se wentelbaan in, en "feitlik alle" bekende Kuipergordelvoorwerpe.[21] Verder kan dit onbeplande teikens waarneem binne 48 uur nadat besluit is om dit te doen, soos supernovas en gammastraaluitbarstings.[21]

Die JWRT sal in 'n wentelbaan om die Son-Aarde se L2-punt wees, sowat 1,5 miljoen km van die Aarde af. In vergelyking hiermee wentel Hubble 550 km bo die Aarde se oppervlak en die Maan is rofweg 400 000 km van die Aarde af. Dié groot afstand maak dit waarskynlik tans onmoontlik vir 'n bemande sending om die teleskoop te herstel of opgradeer, soos met Hubble gedoen is.[23]

Voorwerpe by die Son-Aarde se L2-punt kan saam met die Aarde om die Son wentel, en dit sal die teleskoop in staat stel om rofweg op 'n konstante afstand van die Aarde af te bly,[24] met 'n volgehoue oriëntasie van sy unieke sonskild en toerustingsbus (die JWRT se primêre steunkomponent) ten opsigte van die Son, Aarde en Maan om lig en hitte van dié drie liggame tegelykertyd te blokkeer en selfs die kleinste temperatuurveranderings te voorkom. Dié ligging sal die tuig se temperatuur heeltyd onder die 50 K hou wat nodig is vir dowwe infrarooi waarnemings.[8][25] Kommunikasie sal ook konstant wees.

Sonskild wysig

 
'n Toetseenheid van die sonskild by die Northrop Grumman-gerief in Kalifornië, 2014

Om waarnemings in die infrarooi spektrum te doen moet die JWRT se temperatuur altyd onder 50 K wees, anders sal infrarooi straling van die teleskoop self die instrumente oorweldig. Om dit teen dié temperatuur te hou word 'n groot sonskild gebruik om lig en hitte van die Son, Aarde en Maan tegelykertyd te blokkeer – sy posisie by die L2-punt hou dié drie liggame te alle tye aan dieselfde kant van die teleskoop.[26] Sy wentelbaan om die L2-punt hou dit ook buite die Aarde en Maan se skaduwee en daarom bly die temperatuur konstant.[24]

Die vyflaagsonskild, met elke laag so dun soos 'n menslike haar,[27] is gemaak van 'n spesiale soort polimied met membrane wat aan albei kante bedek is met aluminum en 'n laag gedoteerde silikon aan die sonkant van die warmste twee lae om die Son se hitte terug die ruimte in te weerkaats.[8] Onvoorsiene skeure in die delikate laagstruktuur tydens toetse in 2018 was van die faktore wat die projek vertraag het.[28]

Die sonskild is so ontwerp dat dit 12 keer gevou kon word om te pas in die Ariane 5-vuurpyl se vragruim, wat 4,57 m breed en 16,19 m lank is. Die skild se volle ontplooide grootte is 14,162 x 21,197 m. Weens die sonskild kan die JWRT nie op enige tydstip onbeperk waarneem nie. Dit neem 40 persent van die lugruim vanuit een posisie waar en die hele lugruim oor 'n tydperk van ses maande,[29] die tydperk wat 'n halwe omwenteling om die Son duur.

Optika wysig

 
Die hoofspieël word by die Goddard-ruimtevlugsentrum aanmekaargesit, Mei 2016.
 
NIRSpec-model.
 
NIRCam-model.
 
MIRI-model.

Die JWRT se primêre spieël is 'n 6,5 m breë, goudbedekte berilliumreflektor met 'n versameloppervlak van 25,4 m2. As dit as 'n enkele groot spieël gebou sou gewees het, sou dit te groot vir bestaande lanseringsvoertuie gewees het. Dit bestaan dus uit 18 heksagonale segmente wat ná lansering ontvou word. Daarna sal hulle net elke paar dae opgedateer moet word vir optimale fokus.[30] Dit verskil van grondgebaseerde teleskope soos die Keck-teleskope, wat hulle spieëlsegmente weens versteurings voortdurend moet aanpas met behulp van aktiewe optika. Die Webb-teleskoop gebruik 126 klein motore om die optika nou en dan aan te pas, want daar is min omgewingsversteurings in die ruimte.[31]

Die JWRT se spieël gebruik geronde sekondêre en tersiêre spieëls om beelde te lewer sonder die optiese afwykings wat oor 'n wye veld voorkom. Die sekondêre spieël is 0,74 m breed. Daar is ook 'n fyn ingestelde navigasiespieël wat die spieël se posisie baie kere per sekonde kan aanpas vir beeldstabilisasie.

Wetenskaplike instrumente wysig

Die Integrated Science Instrument Module (ISIM) is 'n raamwerk wat elektriese krag, rekenaarvermoëns, verkoeling en strukturele stabiliteit aan die teleskoop verskaf. Die ISIM bevat vier wetenskaplike instrumente en 'n gidskamera.[32]

  • NIRCam (Near InfraRed Camera) is 'n infrarooikamera met 'n spektrale dekking wat wissel van sigbare lig (0,6 μm) tot by naby-infrarooi (5 μm).[33][34] Daar is 10 sensors elk van 4 megapieksels. NIRCam dien ook as die sterrewag se golffrontsensor.
  • NIRSpec (Near InfraRed Spectrograph) doen ook spektroskopie oor dieselfde golflengte-omvang. Die NIRSpec-ontwerp verskaf drie waarnemingsmodusse: 'n laeresolusiemodus met behulp van 'n prisma, 'n R~1000-multivoorwerpmodus en 'n R~2700-integraleveldeenheid.[35] Daar word tussen modusse gewissel met behulp van 'n meganisme wat vooraf die golflengte kies en wat die Filter Wheel Assembly genoem word.[35] Die multivoorwerpmodus maak van 'n ingewikkelde mikrosluitermeganisme gebruik vir gelyktydige waarnemings van honderde individuele voorwerpe op enige plek in NIRSpec se sigveld. Daar is twee sensors van 4 megapieksels elk.
  • MIRI (Mid-Infrared Instrument) meet die middel- tot langinfrarooi-golflengteomvang van 5 tot 27 μm.[36] Dit bevat beide 'n middelinfrarooikamera en 'n spektrometer.[37] MIRI maak gebruik van dieselfde wielmaganismes as NIRSpec. Sy temperatuur mag nie hoër styg as 6 K (-267 °C) nie; 'n heliumverkoeler aan die warm kant van die omgewingskild sorg vir die verkoeling.[38]
  • FGS/NIRISS (Fine Guidance Sensor en Near Infrared Imager and Slitless Spectrograph) word gebruik om die siglyn van die sterrewag tydens waarnemings te stabiliseer. Metings deur die FGS word gebruik vir beide die beheer van die algehele oriëntasie van die tuig en die aandrywing van die navigasiespieël vir beeldstabilisasie. Omdat die NIRISS saam met die FGS gemonteer is, word dikwels daarna as 'n enkele eenheid verwys; hulle dien egter heeltemal verskillende doele – die een is 'n wetenskaplike instrument en die ander deel van die sterrewag se steuninfrastruktuur.

NIRCam en MIRI het sterligblokkeringsmeganismes vir waarnemings van dowwe teikens soos eksoplanete baie na aan helder sterre.[36]

Ruimtetuigbus wysig

 
'n Diagram van die ruimtetuigbus. Die sonpaneel is groen en die verkoelers ligpers.

Die ruimtetuigbus is die primêre steunkomponent van die James Webb-ruimteteleskoop. Dit bevat talle rekenaar-, kommunikasie-, krag-, aandrywings- en struktuuronderdele.[39] Saam met die sonskild maak dit die ruimtetuigelement van die ruimteteleskoop uit.[40] Die ander twee groot elemente van die JWRT is die ISIM en die OTE (Optical Telescope Element).[41] Streek 3 van die ISIM is ook in die ruimtetuigbus; streek 3 sluit die ISIM se bevels- en datahanteringsubstelsel en die MIRI in.[41] Die ruimtetuigbus is verbind met die OTE deur middel van die Deployable Tower Assembly, wat ook met die sonskild verbind is.[39] Die ruimtetuigbus is aan die "warm" sonkant van die sonskild en werk teen 'n temperatuur van sowat 300 K (27 °C).[40]

Die massa van die ruimtetuigbus se struktuur is 350 kg en moet die 6 200 kg van die teleskoop ondersteun.[42] Die ruimtetuigbus kan die teleskoop laat roteer met 'n presiesheid van een boogsekonde en isoleer vibrasie tot 'n paar milliboogsekondes.[43]

In die sentrale rekenaar-, geheuebergings- en kommunikasietoerusting[39] herlei die prosesseerder en sagteware data na en van die instrumente, na die geheuekern en na die radiostelsel wat data na die Aarde kan terugstuur en opdragte ontvang.[39] Die rekenaar beheer ook die rig van die ruimtetuig, die inneem van sensordata van die giroskoop en steropspoorder, en die stuur van opdragte aan die reaksiewiele of korreksievuurpyle.[39]

Webb het twee pare vuurpylenjins om koersveranderings aan te bring op pad na L2 en vir die handhawing van die regte posisie in sy wentelbaan. Agt kleiner korreksievuurpyle word gebruik vir hoogtebeheer.[44]

Vergelyking met ander teleskope wysig

 
'n Vergelyking van die JWRT se primêre spieël met dié van Hubble.
 
Die amptelike plakkaat van die James Webb-ruimteteleskoop.

Die behoefte aan 'n groot infrarooiruimteteleskoop strek oor dekades. In Amerika is die Spitzer-ruimteteleskoop al beplan terwyl die Pendeltuig nog ontwikkel is, en die behoefte aan infrarooisterrekunde is toe reeds erken.[45] In vergelyking met grondgebaseerde teleskope word ruimteteleskope nie belemmer deur die atmosferiese absorpsie van infrarooi lig nie. Ruimtesterrewagte het 'n "nuwe lug" aan sterrekundiges bekend gestel.[45]

Infrarooiteleskope het egter 'n nadeel: Hulle moet heeltyd uiters koud bly, en hoe langer die infrarooi golflengte hoe kouer moet hulle wees.[22] As hulle nie koud genoeg is nie, kan die hitte van die toestel self die aanwysers oorweldig en hulle eintlik "blind" maak.[22] Dit kan oorkom word deur versigtige ruimtetuigontwerp, veral deur die plasing van die teleskoop in 'n vakuumhouer met 'n uiters koue stof, soos vloeibare helium.[22] Dit beteken die meeste infrarooiteleskope se lewensduur word deur hulle verkoelingsmiddel beperk. Dit kan 'n paar maande wees, of hoogstens 'n paar jaar.[22]

In sommige gevalle was dit moontlik om sonder 'n verkoelingsmiddel 'n lae genoeg temperatuur te handhaaf vir naby-infrarooi-waarnemings danksy die ontwerp van die tuig, soos met die uitgebreide sendings van Spitzer en die WISE-teleskoop. Nog 'n voorbeeld is Hubble se Near Infrared Camera and Multi-Object Spectrometer (NICMOS)-instrument, waarvan die aanvanklike stikstofys ná 'n paar jaar opgeraak het en toe deur 'n krioverkoeler vervang is wat aanhoudend gewerk het. Die James Webb is so ontwerp dat hy homself verkoel sonder 'n verkoelingsmiddel in 'n vakuumhouer, danksy die gebruik van 'n kombinasie van sonskilde en verkoelers. Die middelinfrarooi-instrument gebruik 'n bykomende krioverkoeler.[46]

Uitgesoekte teleskope en instrumente[47]
Naam Jaar Golflengte
(μm)
Lensopening
(m)
Verkoeler
Spacelab-infrarooiteleskoop (IRT) 1985 1,7-118 0,15 Helium
Infrarooi-ruimtesterrewag (ISO)[48] 1995 2,5-240 0,60 Helium
Hubble se Space Telescope Imaging Spectrograph (STIS) 1997 0,115-1,03 2,4 Passief
Hubble se Near Infrared Camera and Multi-Object Spectrometer (NICMOS) 1997 0,8-2,4 2,4 Stikstof, later krioverkoeler
Spitzer-ruimteteleskoop 2003 3-180 0,85 Helium
Hubble se Wide Field Camera 3 (WFC3) 2009 0,2-1,7 2,4 Passief, en termo-elektries[49]
Herschel-ruimtesterrewag 2009 55-672 3,5 Helium
JWRT 2021 0,6-28,5 6,5 Passief, en krioverkoeler (MIRI)

Geskiedenis wysig

Agtergrond wysig

Vroeë ontwikkelingswerk vir 'n opvolger van die Hubble-ruimteteleskoop tussen 1989 en 1994 het gelei tot die Hi-Z-teleskoopkonsep,[50] 'n ten volle ingeslote infrarooiteleskoop met 'n lensopening van 4 m wat in 'n baan by 3 AE sou wentel.[51] Dié verafgeleë wentelbaan sou interplanetêre stof van die teleskoop weghou.[51]

Die herstel van Hubble se teleurstellende werking in sy eerste jare het 'n belangrike rol gespeel in die geboorte van die JWRT. In 1993 het Nasa die Pendeltuig gereed gekry om Hubble se kamera te vervang en die sferiese afwyking in sy primêre spieël te herstel. Terwyl gretig op die sending gewag is, het Nasa aangekondig dat dié werkverrigting in die ruimte aansienlike risiko's inhou en dat die sukses daarvan nie gewaarborg kan word nie. 'n Komitee van vooraanstaande Amerikaanse sterrekundiges is daarom gestig om die doeltreffendheid van die herstellingsending te ondersoek, asook idees vir toekomstige ruimteteleskope wat nodig sou wees as die herstellingsending misluk. Die "HST & Beyond Committee", soos dit bekend geraak het, was gelukkig genoeg om die sukses van die herstellingsending van 1993 te beleef en die opgewonde reaksie van die publiek te sien op die ongelooflike foto's wat Hubble geneem het. Die sterrekundegemeenskap, en Nasa self, was net so geesdriftig.

 
Die sending se logo.

Bemoedig deur Hubble se sukses het HST & Beyond in 1996 'n verslag opgestel om die konsep van 'n groter en veel kouer, infrarooisensitiewe teleskoop te ontgin wat kon terugkyk in die kosmiese tyd tot met die geboorte van die eerste sterrestelsels. Dié belangrike wetenskaplike doel was buite die vermoëns van Hubble, omdat dit as 'n warm teleskoop verblind word deur infrarooi-uitstralings van sy eie optikastelsel. Benewens aanbevelings om die Hubble-sending tot in 2005 te verleng en om tegnologieë te ontwikkel om planete om ander sterre te ontdek, het Nasa die hoofaanbeveling van HST & Beyond[52] aanvaar vir 'n groot, koue ruimteteleskoop (by honderde grade onder 0 °C). Hulle het toe begin beplan aan wat die JWRT sou word.

Terwyl die konsep van die nuwe teleskoop gevorder het, het dit die belangrikheid beklemtoon van die bestudering van die geboorte van sterrestelsels in die jong heelal, asook 'n soeke na planete om ander sterre.

Die konsep wat die JWRT sou word, het sy oorsprong in 1996 gehad as 'n voorstel met die naam "Next Generation Space Telescope" (NGST). In 2002, ná verdere ontwikkeling van die ontwerp, is dit hernoem na Nasa se tweede administrateur, James E. Webb. Webb het die agentskap tydens die Apollo-program gelei en wetenskaplike navorsing as 'n kernaktiwiteit van Nasa gevestig.[53] Die JWRT is 'n projek van Nasa, met internasionale samewerking deur die Europese Ruimteagentskap (ESA) en die Kanadese Ruimteagentskap (CSA).

In die tydperk van "vinniger, beter, goedkoper" van die middel 1990's het Nasa se leiers probeer om 'n ruimteteleskoop teen 'n klein koste op te rig.[54] Die resultaat was die NGST-konsep, 'n teleskoop met 'n lensopening van 8 m wat na L2 gevlieg sou word en rofweg $500 miljoen sou kos.[54] Die lansering is vir 2007 beplan, maar is menige keer uitgestel.

Konstruksie wysig

 
Spieëlsegmente ondergaan toetse by die Marshall-ruimtevlugsentrum.
 
Die gemonteerde teleskoop ná omgewingstoetse.

In Januarie 2007 het die grootste deel van die projek 'n inspeksie geslaag,[55] en in April 2007 die laaste deel. Die ontwerpfase het daarna begin. Teen Mei 2007 was die koste nog soos beplan.[56] In Maart 2008 het die projek sy voorlopige ontwerpinspeksie geslaag en oor die volgende drie jaar nog inspeksies.[57]

In April 2010 het die teleskoop 'n tegniese inspeksie geslaag wat daarop gedui het die sterrewag voldoen aan al die wetenskaplike en ingenieursvereistes vir die sending.[58] 'n Herbeplanning van die sending het daarna gevolg, met 'n beplande lansering in 2015, maar so laat as 2018. Teen 2010 het die stygende koste ander projekte beïnvloed, hoewel werk aan die JWRT self nog op tyd was.[59]

Teen 2011 was die JWRT-projek in die finale ontwerp- en vervaardigingsfase. Soos wat gewoonlik gebeur met 'n ingewikkelde ontwerp wat nie verander kan word nadat dit eers gelanseer is nie, was daar gedetailleerde inspeksies van elke deel van die operasie.

Die montering van die primêre spieël het in November 2015 begin en is op 3 Februarie 2016 voltooi. Die sekondêre spieël is op 3 Maart 2016 geïnstalleer.[60][61] Die finale konstruksie van die Webb-teleskoop is in November 2016 voltooi, waarna intensiewe toetse begin het.[62]

In Maart 2018 het Nasa die lansering van die teleskoop vir 'n jaar uitgestel tot Mei 2020 nadat die sonskild tydens toetse geskeur het. In Junie 2018 is die lansering met nog 10 maande uitgestel tot Maart 2021 ná 'n assessering van 'n onafhanklike inspeksieraad.[63] Daarvolgens was daar 344 moontlike probleme met die lansering en ontplooiing, dinge wat reggestel moes word vir die JWRT om te werk, omdat dit nie ná die tyd gedoen kon word nie.[64] In Augustus 2019 is die meganiese integrasie van die teleskoop voltooi, iets wat aanvanklik vir 12 jaar vroeër, 2007, beplan is.[65]

Nadat die konstruksie voltooi is, het die JWRT finale toetse in Kalifornië ondergaan.[66] 'n Skip met die teleskoop het op 26 September 2021 uit Kalifornië vertrek, deur die Panamakanaal gevaar en op 12 Oktober 2021 in Frans-Guiana aangekom.[67]

Deelnemende lande wysig

Nasa, die ESA en die CSA het sedert 1996 saam aan die teleskoop gewerk. Die ESA se deelname in die bou en lansering is in 2003 deur sy lede goedgekeur en 'n ooreenkoms tussen die ESA en Nasa is in 2007 onderteken. In ruil vir volle vennootskap, verteenwoordiging en toegang tot die teleskoop vir sy sterrekundiges, verskaf die ESA die NIRSpec-instrument, die Optical Bench Assembly van die MIRI-instrument, 'n Ariane 5-lanseerder en mannekrag om operasies te ondersteun.[68][69] Die CSA verskaf die Fine Guidance Sensor en die Near-Infrared Imager Slitless Spectrograph plus mannekrag vir die ondersteuning van operasies.[70]

'n Paar duisend wetenskaplikes, ingenieurs en tegnici van 15 lande het bygedra tot die bou, toets en integrasie van die JWRT.[71] Altesaam 258 maatskappye, regeringsagentskappe en akademiese instellings het aan die voorlanseringsprojek deelgeneem; 142 van die VSA, 104 van 12 Europese lande en 12 van Kanada.[71] Ander lande wat as Nasa-vennote optree, soos Australië, was ook by die voorlansering betrokke.[72]

Sending wysig

Die James Webb-ruimteteleskoop het vier hoofmikpunte:

Dié doelwitte kan makliker bereik word met waarnemings in infrarooi lig eerder as die sigbare deel van die spektrum. Om dié rede sal die JWRT se instrumente nie sigbare of ultraviolet lig meet soos Hubble nie, maar dit het 'n veel groter vermoë om infrarooi astronomie uit te voer. Die JWRT is sensitief vir 'n reeks golflengtes van 0,6 tot 28 μm (wat ooreenstem met onderskeidelik oranje en diep-infrarooi straling by sowat 100 K (-173 °C).

Die JWRT kan gebruik word om inligting in te samel oor KIC 8462852 (Tabby se Ster), wat in 2015 ontdek is en 'n paar abnormale ligkurwe-eienskappe het.[74]

Lansering en lengte van sending wysig

Die lansering (Ariane-vlug VA256) het soos beplan plaasgevind op 25 Desember 2021 om 12:20 UTC vanaf die Guiana-ruimtesentrum in Frans-Guiana.[75][10] Ná die geslaagde lansering het Nasa se administrateur, Bill Nelson, dit as 'n "groot dag vir planeet Aarde" beskryf.[76]

Daar is bevestig dat die teleskoop krag ontvang en 'n ontplooiingsfase van twee weke is begin[77] terwyl dit na sy bestemming reis.[78][79][80] Die sterrewag is aan die Ariane 5 gekoppel met behulp van 'n verbindingsring wat deur 'n toekomstige ruimtetuig gebruik sal kan word om die sterrewag vas te gryp in 'n poging om groot ontplooiingsprobleme reg te stel. Die teleskoop self kan egter nie gediens word nie en ruimtevaarders sal nie take kan uitvoer soos instrumente omruil, soos met Hubble, nie.[37] Die teleskoop is 27 minute 7 sekondes ná lansering van sy boonste fase vrygestel en die ruimtetuig het 'n baanaanpassing van 30 dae begin wat die teleskoop na die L2-punt sal neem.

Die teleskoop is met 'n effens kleiner spoed gelanseer as wat nodig is om sy finale wentelbaan te bereik, en dit sal nog stadiger vlieg namate dit van die Aarde af wegbeweeg sodat dit L2 met die regte snelheid sal bereik om in sy wentelbaan te gaan. Die vlug sluit drie beplande koersregstellings in om sy snelheid en koers aan te pas. Dit is omdat die sterrewag kan herstel van 'n te stadige snelheid, maar nie van 'n te vinnige snelheid nie – die sonskild moet tussen die teleskoop en die Son bly en dit voorkom dat die tuig kan omdraai of dat sy korreksievuurpyle die snelheid kan verminder.[81]

Die teleskoop het 'n minimum sendingtyd van vyf jaar, met 'n doel van 10 jaar.[82] Die wetenskaplike sending van vyf jaar sal begin ná 'n opdragfase van ses maande.[83] 'n L2-wentelbaan is onstabiel, en daarom moet die JWRT 'n dryfmiddel gebruik om in die wentelbaan te bly en nie uit die baan weg te dryf nie.[84] Dit is ontwerp om genoeg dryfmiddel vir 10 jaar te vervoer,[83] maar die presiesheid van die Ariane 5-lansering en die eerste koersaanpassing het genoeg brandstof gespaar sodat die sterrewag vir "aansienlik langer" in sy wentelbaan sal kan bly.[85]

Wentelbaan wysig

 
Die JWRT sal nie presies by die L2-punt wees nie, maar in 'n sirkel daarom wentel in 'n halowentelbaan.

Die JWRT wentel naby die tweede Lagrange-punt (L2) van die Son-Aarde-stelsel om die Son; dit is 1,5 miljoen km verder van die Son as die Aarde se wentelbaan en sowat vier keer so ver as die Maan.

Gewoonlik sal dit 'n voorwerp wat verder as die Aarde van die Son af is, langer as 'n jaar neem om om die Son te wentel. Naby die L2-punt bring die gesamenlike aantrekkingskrag van die Aarde en die Son egter mee dat 'n ruimtetuig net so lank om die Son wentel as die Aarde.

Die teleskoop se halowentelbaan is skuins in verhouding met die sonnebaan en die radius wissel tussen 250 000 en 832 000 km. Dit neem sowat ses maande om te voltooi.[24]

Omdat L2 'n ewewigspunt is sonder swaartekragaantrekking, is 'n halowentelbaan nie 'n wentelbaan in die gewone sin van die woord nie: Die ruimtetuig is eintlik in 'n wentelbaan om die Son, en die halowentelbaan kan beskou word as beheerde drywing sodat dit in die omgewing van die L2-punt sal bly.[87]

Dit vereis dat die tuig se koers beheer word om dit in sy halowentelbaan te hou.[88]

Animasie van die JWRT se wentelbaan

Van bo af.
Van die kant af.
Van die kant af vanaf die Son.

Infrarooisterrekunde wysig

 
Twee beelde van die Hubble-ruimteteleskoop van die Carina-newel. Dit vergelyk ultraviolet en sigbare lig (bo) met infrarooi (onder). Veel meer sterre is in laasgenoemde sigbaar.
 
Met infrarooi waarnemings kan voorwerpe gesien word wat nie in gewone lig sigbaar is nie, soos dié verafgeleë sterrestelsel.

Die JWRT is die amptelike opvolger van die Hubble-ruimteteleskoop. Omdat dit primêr op infrarooisterrekunde fokus, is dit ook 'n opvolger van die Spitzer-infrarooiteleskoop. JWRT sal die vermoëns van dié twee teleskope ver oortref en sal baie meer en baie ouer sterre en sterrestelsels kan sien.[89] Waarnemings in die infrarooi spektrum is 'n sleuteltegniek hiervoor vanweë kosmologiese rooiverskuiwing en omdat dit beter deur stof en gas dring. Só kan dowwer, koeler voorwerpe gesien word. Omdat waterdamp en koolstofdioksied in die aardatmosfeer die meeste infrarooi absorbeer, is infrarooisterrekunde met behulp van grondgebaseerde teleskope beperk tot smal golflengtes waar die absorpsie swakker is. Daarbenewens straal die heelal self in die infrarooi spektrum uit en oorweldig dit dikwels die lig van die voorwerp wat bestudeer word. Dit maak 'n ruimteteleskoop nuttiger vir infrarooisterrekunde.[90]

Hoe verder 'n voorwerp is, hoe jonger lyk dit. Dit is omdat sy lig ons ná 'n langer tydperk bereik het. Omdat die heelal aan die uitdy is, kry die lig 'n rooiverskuiwing hoe verder dit beweeg, en daarom is voorwerpe op uiterse afstande maklik om in infrarooi te sien.[91] Die JWRT se infrarooivermoëns sal dit na verwagting terug in die tyd laat sien tot met die vorming van die eerste sterrestelsels net 'n paar honderd miljoen jaar ná die Oerknal.[92]

Infrarooi straling skyn makliker deur streke met ruimtestof as sigbare lig. Waarnemings kan dus in infrarooisterrekunde gemaak word van voorwerpe wat nie in sigbare lig gesien kan word nie weens stof en gas,[91] soos die molekulêre wolke waarin sterre gebore word, die sirkumstellêre skywe waaruit planete ontstaan en die kerns van aktiewe sterrestelsels.[91]

Relatief koel voorwerpe (by temperature van minder as 'n paar duisend grade) straal hoofsaaklik in infrarooi uit, soos beskryf deur die Wet van Planck. Daarom kan die meeste voorwerpe wat koeler as sterre is, beter in infrarooi bestudeer word.[91] Dit sluit wolke in die interstellêre medium, bruindwerge, planete in ons en ander stelsels, komete en Kuipergordelvoorwerpe in wat met die MIRI bestudeer sal word.[92]

Koersaanpassings en ontplooiing wysig

Die beplande ontplooiing van die JWRT.
Animasie van die ruimtetuig se wentelbaan.

Van 31 minute tot sowat 13 dae ná lansering is die JWRT se sonpaneel, antenne, sonskild en spieëls ontplooi.[93]

Die sonpaneel is net ná lansering begin ontplooi, sowat een en 'n halwe minuut nadat dit van die tweede fase van die Ariane-vuurpyl geskei het;[85][94] dit het effens vroeër gebeur as wat verwag is, omdat die lansering gladder verloop het as wat beplan is. Die skeiding en die sonpaneeluitvouing was albei sigbaar op 'n regstreekse uitsending deur die kamera op die vuurpyl.[95]

Sowat 12 uur ná lansering het die teleskoop se twee primêre vuurpyle vir 65 minute gevuur om die eerste van drie beplande koersveranderings te doen.[96] Op dag twee het die kommunikasie-antenne outomaties ontplooi.[94] Op 27 Desember, 60 uur ná lansering, het die teleskoop se vuurpyle vir 9 minute 27 sekondes gevuur vir die tweede beplande koersaanpassing op pad na L2.[97]

Op 28 Desember, drie dae ná lansering, het sendingbeheerders begin met die ontplooiing oor verskeie dae van die JWRT se uiters belangrike sonskild. Die panele wat die skild omhul het, is laat oopgaan en toe is die delikate skildmembraan uitgevou.[98][99]

Op 29 Desember het beheerders die toringstruktuur ontplooi vir die skei van die twee hoofdele van die sterrewag – die teleskoop met sy spieëls en wetenskaplike instrumente, en die "bus" met die elektronika en aandrywing. Dit het die nodige afstand tussen die dele geskep sodat die teleskoop kan afkoel en die sonskild heeltemal kon oopvou.[100][101] Op 30 Desember is bedekkings opgerol wat die sonskild beskerm het en is die skild vir die eerste keer aan die ruimte blootgestel.[102][29] Op 5 Januarie is die sekondêre spieël ontplooi[103] en teen 8 Januarie was die hele teleskoop ontplooi.[12]

Op 24 Januarie, byna 'n maand ná lansering, is die derde koersaanpassing gedoen om die teleskoop in sy halowentelbaan om L2 te plaas.[14][15]

Instelling en toetsing wysig

Op 12 Januarie 2022, terwyl die teleskoop nog op pad na sy bestemming was, het die spieëlinstelling begin. Om die 18 segmente van die primêre spieël in te stel om as een spieël te werk en die toetsing het sowat vyf maande geduur.[104][105] Vir die spieëls se instelling is dit nodig dat al 18 segmente, en die sekondêre spieël, binne 50 nanometer van mekaar is.[106]

Die eerste ster wat die teleskoop afgeneem het, is die helder HD 84406 van die 6de magnitude in die Groot Beer.[107] Altesaam 156 beelde van die lug is geneem om uit te vind waarheen elk van die 18 segmente aanvanklik wys.[19] Die spieël was nog nie opgelyn nie en die beeld bevat 18 aparte, dowwe foto's, elk met 'n beeld van die ster. Die beelde is gebruik om hulle onderskeie segmente op te lyn.[106] Elke segment is individueel gekorrigeer om fokusfoute uit te skakel, wat dan 18 aparte foto's van goeie gehalte tot gevolg het.[106] Hierna is die 18 foto's van elke segment geskuif sodat hulle presies ooreenstem om 'n enkele beeld te skep.[106]

Ter voorbereiding vir die instelling het Nasa op 3 Februarie 2022 op Twitter aangekondig dat NIRCam die teleskoop se eerste fotons waargeneem het (toe nog nie volledige foto's nie).[106][17] Op 11 Februarie 2022 het Nasa aangekondig fase 1 van die instelling is amper voltooi, met elke segment van die primêre spieël wat die teikenster, HD 84406, afgeneem en min of meer opgelyn het.[19]

Wetenskaplike resultate wysig

Die uitreiking van die eerste volkleurbeelde en spektroskopiese data het op 12 Julie 2022 plaasgevind. Dit was ook die amptelike begin van Webb se algemene wetenskaplike operasies. Die Amerikaanse president Joe Biden het die eerste foto, Webb se Eerste Diepveld, op 11 Julie 2022 onthul[109][110] (sien die foto links heel bo).

Nasa het die lys waarnemings bekend gemaak wat ook uitgereik word:[111]

Op 14 Julie 2022 het Nasa vir die eerste keer beelde van Jupiter en verwante gebiede uitgereik, insluitende infrarooibeelde deur die JWRT.[112]

Binne twee weke ná die eerste JWRT-foto's het verskeie koerante 'n groot reeks vroeë sterrestelsels beskryf wat vermoedelik van 235 miljoen jaar (z=16,7) tot 280 miljoen jaar ná die Oerknal bestaan het, veel vroeër was wat voorheen vermoed is. Die resultate moet nog bevestig word.[113] Op 17 Augustus 2022 het Nasa 'n groot mosasïekbeeld van 690 individuele raampies uitgereik wat deur die nabyinfrarooikamera op die JWRT geneem is van talle baie vroeë sterrestelsels.[114][115] Van die sterrestelsels, soos CEERS-93316, het 'n geraamde rooiverskuiwing van z=16,7, wat ooreenstem met 235,8 miljoen jaar ná die Oerknal.[116]

Verwysings wysig

  1. "NASA JWST "Who are the partners in the Webb project?"". NASA. Besoek op 18 November 2011.
  2. https://arstechnica.com/science/2022/01/all-hail-the-ariane-5-rocket-which-doubled-the-webb-telescopes-lifetime/
  3. "About the James Webb Space Telescope". Besoek op 13 Januarie 2012.
  4. "How does the Webb Contrast with Hubble?". NASA. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Desember 2016. Besoek op 4 Desember 2016.
  5. "ESA JWST Timeline". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Augustus 2003. Besoek op 13 Januarie 2012.
  6. During, John. "The James Webb Space Telescope". NASA. Besoek op 31 Desember 2011.
  7. "L2, the second Lagrangian Point". Besoek op 5 Desember 2021.
  8. 8,0 8,1 8,2 "The Sunshield". nasa.gov. Nasa. Besoek op 28 Augustus 2016.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 "A Deeper Sky | deur Brian Koberlein". briankoberlein.com.
  10. 10,0 10,1 Pinoi, Natasha; Fiser, Alise; Betz, Laura (27 Desember 2021). "NASA's Webb Telescope Launches to See First Galaxies, Distant Worlds – NASA's James Webb Space Telescope launched at 7:20 a.m. EST Saturday [Dec. 25, 2021] on an Ariane 5 rocket from Europe's Spaceport in French Guiana, South America". Nasa. Besoek op 28 Desember 2021.
  11. https://www.space.com/james-webb-space-telescope-launch-nasa-reaction
  12. 12,0 12,1 Roulette, Joey; Overbye, Dennis (8 Januarie 2022). "The James Webb Space Telescope Finishes Unfolding: How to Watch – While there are no cameras aboard the spacecraft, NASA is providing updates as the telescope deploys its mirrors. Here's what you need to know". The New York Times. Besoek op 8 Januarie 2022.
  13. Pinol, Natasha; Fisher, Alise; Betz, Laura; Margetta, Robert (8 Januarie 2022). "Release 22-004: NASA's Webb Telescope Reaches Major Milestone as Mirror Unfolds". NASA. Besoek op 9 Januarie 2022.
  14. 14,0 14,1 Roulette, Joey (24 Januarie 2022). "After Million-Mile Journey, James Webb Telescope Reaches Destination – The telescope's safe arrival is a relief to scientists who plan to spend the next 10 or more years using it to study ancient galaxies". The New York Times. Besoek op 24 Januarie 2022.
  15. 15,0 15,1 "Orbital Insertion Burn a Success, Webb Arrives at L2 – James Webb Space Telescope".
  16. Overbye, Dennis; Roulette, Joey (8 Januarie 2022). "A Giant Telescope Grows in Space – Everything is going great for the James Webb Space Telescope. So far". The New York Times. Besoek op 9 Januarie 2022.
  17. 17,0 17,1 https://mobile.twitter.com/NASAWebb/status/1489319970324496386, Februarie 2022
  18. Overbye, Dennis (11 Februarie 2022). "James Webb Telescope Sends Home a Selfie and 18 Images of Starlight – The spacecraft recorded a series of images of a target star that will be used to help its mirrors prepare for scientific research". The New York Times. Besoek op 12 Februarie 2022.
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 https://blogs.nasa.gov/webb/2022/02/11/photons-received-webb-sees-its-first-star-18-times
  20. Lallo, Matthew D. (2012). "Experience with the Hubble Space Telescope: 20 years of an archetype". Optical Engineering. 51 (1): 011011–011011–19. arXiv:1203.0002. Bibcode:2012OptEn..51a1011L. doi:10.1117/1.OE.51.1.011011. S2CID 15722152.
  21. 21,0 21,1 21,2 "FAQ for Scientists Webb Telescope/NASA". jwst.nasa.gov.
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 "Infrared astronomy from earth orbit". Infrared Processing and Analysis Center, NASA Spitzer Science Center, California Institute of Technology. 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Desember 2016.
  23. "Why is Webb not serviceable like Hubble?". James Webb Space Telescope (FAQ). Besoek op 31 Desember 2021.
  24. 24,0 24,1 24,2 "L2 Orbit". Space Telescope Science Institute. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Februarie 2014. Besoek op 28 Augustus 2016.
  25. Drake, Nadia (24 April 2015). "Hubble Still Wows At 25, But Wait Till You See What's Next". National Geographic.
  26. "The James Webb Space Telescope". nasa.gov. Besoek op 28 Augustus 2016.
  27. "Sunshield Coatings Webb/NASA". jwst.nasa.gov. Besoek op 3 Mei 2020.
  28. Clery, Daniel (27 Maart 2018). "NASA announces more delays for giant space telescope". Science. Besoek op 5 Junie 2018.
  29. 29,0 29,1 Fisher, Alise. "Webb Ready for Sunshield Deployment and Cooldown". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 31 Desember 2021.
  30. "JWST Wavefront Sensing and Control". Space Telescope Science Institute. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Augustus 2012. Besoek op 9 Junie 2011.
  31. Mallonee, Laura. "NASA's Biggest Telescope Ever Prepares for a 2021 Launch". 9. Besoek op 4 Junie 2021.
  32. "JWST: Integrated Science Instrument Module (ISIM)". Nasa. 2017. Besoek op 2 Februarie 2017.
  33. "James Webb Space Telescope Near Infrared Camera". STScI. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Maart 2013. Besoek op 24 Oktober 2013.
  34. "NIRCam for the James Webb Space Telescope". University of Arizona. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 November 2021. Besoek op 24 Oktober 2013.
  35. 35,0 35,1 "NIRSpec – the near-infrared spectrograph on JWST". European Space Agency. 22 Februarie 2015. Besoek op 2 Februarie 2017.
  36. 36,0 36,1 "JWST: Mid-Infrared Instrument (MIRI)". NASA. 2017. Besoek op 3 Februarie 2017.
  37. 37,0 37,1 "JWST". Nasa. Besoek op 29 Junie 2015.
  38. Banks, Kimberly; Larson, Melora; Aymergen, Cagatay; Zhang, Burt (2008). Angeli, George Z.; Cullum, Martin J. (reds.). "James Webb Space Telescope Mid-Infrared Instrument Cooler systems engineering" (PDF). Proceedings of SPIE. Modeling, Systems Engineering, and Project Management for Astronomy III. 7017: 5. Bibcode:2008SPIE.7017E..0AB. doi:10.1117/12.791925. S2CID 17507846. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 6 Oktober 2021. Besoek op 6 Februarie 2016. Fig. 1. Cooler Architecture Overview
  39. 39,0 39,1 39,2 39,3 39,4 "The Spacecraft Bus". NASA James Webb Space Telescope. 2017.
  40. 40,0 40,1 "The JWST Observatory". NASA. 2017.
  41. 41,0 41,1 "Integrated Science Instrument Module (ISIM)". NASA James Webb Space Telescope. 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Desember 2016. Besoek op 30 November 2016.
  42. "JWST vital facts: mission goals". NASA James Webb Space Telescope. 2017. Besoek op 29 Januarie 2017.
  43. Sloan, Jeff (12 Oktober 2015). "James Webb Space Telescope spacecraft inches towards full assembly". Composites World. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2019. Besoek op 6 Januarie 2022.
  44. "JWST Propulsion". JWST User Documentation. Space Telescope Science Institute. Besoek op 29 Desember 2021.
  45. 45,0 45,1 (1978) "Infrared Detector Performance In The Shuttle Infrared Telescope Facility (SIRTF)" in 1978 Los Angeles Technical Symposium. 81: 81–88, Society of Photographic Instrumentation Engineers. doi:10.1117/12.956060. 
  46. "How cold can you go? Cooler tested for NASA telescope". Phys.org. 14 Junie 2016. Besoek op 31 Januarie 2017.
  47. "JPL: Herschel Space Observatory: Related Missions". NASA, Jet Propulsion Laboratory, Goddard Flight Center, California Institute of Technology. Besoek op 4 Junie 2012.
  48. "What is ISO?". ESA. 2016. Besoek op 4 Junie 2021.
  49. "Hubble Space Telescope – Wide Field Camera 3". Nasa. 22 Augustus 2016.
  50. "Advanced Concepts Studies – The 4 m Aperture "Hi-Z" Telescope". NASA Space Optics Manufacturing Technology Center. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Oktober 2011.
  51. 51,0 51,1 "STSCI JWST History 1994". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Februarie 2014. Besoek op 29 Desember 2018.
  52. "Exploration and the Search for Origins: A Vision for Ultraviolet-Optical-Infrared Space Astronomy Report Of The "HST & Beyond" Committee, 1996, red. A. Dressler, Association of Universities for Research in Astronomy" (PDF).
  53. "About James Webb". NASA. Besoek op 15 Maart 2013.
  54. 54,0 54,1 "STSCI JWST History 1996". Stsci.edu. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Februarie 2014. Besoek op 16 Januarie 2012.
  55. "JWST Passes TNAR". STScI. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Augustus 2012. Besoek op 5 Julie 2008.
  56. Berger, Brian (23 Mei 2007). "NASA Adds Docking Capability For Next Space Observatory". SPACE.com. Besoek op 5 Julie 2008.
  57. "James Webb Space Telescope sunshield is ready to fabricate". www.laserfocusworld.com. Besoek op 30 Desember 2021.
  58. "NASA's Webb Telescope Passes Key Mission Design Review Milestone". Nasa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Mei 2010. Besoek op 2 Mei 2010.
  59. Clark, Stephen (12 Augustus 2010). "NASA says JWST cost crunch impeding new missions". Spaceflight Now. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 April 2021. Besoek op 7 Januarie 2022.
  60. "NASA's James Webb Space Telescope Primary Mirror Fully Assembled". nasa.gov. 3 Februarie 2016. Besoek op 4 Februarie 2016.
  61. "NASA's James Webb Space Telescope Secondary Mirror Installed". NASA. 7 Maart 2016. Besoek op 23 Maart 2016.
  62. Alan Yuhas (4 November 2016). "Nasa begins testing enormous space telescope made of gold mirrors". The Guardian.
  63. "NASA Completes Webb Telescope Review, Commits to Launch in Early 2021". NASA. 27 Junie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2020. Besoek op 27 Junie 2018.
  64. Achenbach, Joel (26 Julie 2018). "Northrop Grumman CEO is grilled about James Webb Space Telescope errors". The Washington Post. Besoek op 28 Desember 2019.
  65. "The two halves of Hubble's US$10 billion successor have finally come together after 12 years of waiting". Business Insider. Besoek op 29 Augustus 2019.
  66. Clark, Stephen (30 September 2021). "After two decades, the Webb telescope is finished and on the way to its launch site". Spaceflight Now.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  67. Wall, Mike (12 Oktober 2021). "NASA's James Webb Space Telescope arrives in French Guiana ahead of December 18 launch". Space.com.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
  68. ESA Media Relations Service (9 Junie 2004). "European agreement on James Webb Space Telescope's Mid-Infrared Instrument (MIRI) signed". Persberig. Archived from the original on 18 Mei 2009. https://web.archive.org/web/20090518064607/http://www.esa.int/esaSC/Pr_10_2004_s_en.html. Besoek op 6 Mei 2009. 
  69. "ESA Science & Technology – Europe's Contributions to the JWST Mission". sci.esa.int.
  70. "Canadian Space Agency "Eyes" Hubble's Successor: Canada Delivers its Contribution to the World's Most Powerful Space Telescope – Canadian Space Agency". web.archive.org. 12 April 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 April 2013. Besoek op 6 Januarie 2022.
  71. 71,0 71,1 Jenner, Lynn (1 Junie 2020). "NASA's Webb Telescope is an International Endeavor". Nasa. Besoek op 23 September 2021.
  72. Shepherd, Tony (25 Desember 2021). "James Webb: world's most powerful telescope makes its first call to Australia on Christmas Day". the Guardian (in Engels). Besoek op 5 Januarie 2022.
  73. Maggie Masetti; Anita Krishnamurthi (2009). "JWST Science". Nasa. Besoek op 14 April 2013.
  74. "NASA's Next Telescope Could ID Alien Megastructures". 9 Februarie 2016. Besoek op 1 September 2016.
  75. "Ariane 5 goes down in history with successful launch of Webb". Persberig. 25 Desember 2021. https://www.arianespace.com/press-release/ariane-5-successful-launch-webb-space-telescope/. Besoek op 25 Desember 2021. 
  76. Overbye, Dennis; Roulette, Joey (25 Desember 2021). "James Webb Space Telescope Launches on Journey to See the Dawn of Starlight". The New York Times. ISSN 0362-4331. Besoek op 25 Desember 2021.
  77. "How to track James Webb Space Telescope, mission timeline". Space Explored. 31 Desember 2021. Besoek op 1 Januarie 2022.
  78. Achenbach, Joel (25 Desember 2021). "NASA's James Webb Space Telescope launches in French Guiana – $10 billion successor to Hubble telescope will capture light from first stars and study distant worlds". The Washington Post. Besoek op 25 Desember 2021.
  79. Staff (25 Desember 2021). "Live Updates: Webb Telescope Launches on Long-Awaited Journey". The New York Times. Besoek op 25 Desember 2021.
  80. Overbye, Dennis; Roulette, Joey (25 Desember 2021). "James Webb Space Telescope Launches on Journey to See the Dawn of Starlight – Astronomers were jubilant as the spacecraft made it off the launchpad following decades of delays and cost overruns. The Webb is set to offer a new keyhole into the earliest moments of our universe". The New York Times. Besoek op 25 Desember 2021.
  81. "James Webb Space Telescope". blogs.nasa.gov.
  82. "About the Webb". NASA James Webb Space Telescope. 2017.
  83. 83,0 83,1 "Frequently asked questions: How long will the Webb mission last?". NASA James Webb Space Telescope. 2017.
  84. "JWST Orbit". James Webb Space Telescope User Documentation. Besoek op 8 September 2021.[dooie skakel]
  85. 85,0 85,1 Fox, Karen. "NASA Says Webb's Excess Fuel Likely to Extend its Lifetime Expectations". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 30 Desember 2021.
  86. Camera on ESC-D Cryotechnic upper stage (25 Dec 2021) view of newly separated JWST, as seen from the ESC-D Cryotechnic upper stage
  87. "Basics of Space Flight". Jet Propulsion Laboratory. Besoek op 28 Augustus 2016.
  88. Donald J. Dichmann, Cassandra M. Alberding, Wayne H. Yu (5 Mei 2014). "Stationkeeping Monte Carlo Simulation For The James Webb Space Telescopestationkeeping Monte Carlo Simulation For The James Webb Space Telescope" (PDF). NASA Goddard Space Flight Center. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 17 Desember 2021. Besoek op 29 Desember 2021.{{cite web}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
  89. Howard, Rick, "James Webb Space Telescope (JWST)" Geargiveer 21 Desember 2021 op Wayback Machine, nasa.gov, 6 Maart 2012
  90. "Infrared Atmospheric Windows". Cool Cosmos. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 2018. Besoek op 28 Augustus 2016.
  91. 91,0 91,1 91,2 91,3 "Infrared Astronomy: Overview". NASA Infrared Astronomy and Processing Center. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Desember 2006. Besoek op 30 Oktober 2006.
  92. 92,0 92,1 "Webb Science: The End of the Dark Ages: First Light and Reionization". Nasa. Besoek op 9 Junie 2011.
  93. James Webb Space Telescope Deployment Sequence (Nominal), pp. 1:47, https://www.youtube.com/watch?v=RzGLKQ7_KZQ, besoek op 23 Desember 2021 
  94. 94,0 94,1 "Gimbaled Antenna Assembly". James Webb Space Telescope. NASA. Besoek op 27 Desember 2021.
  95. Schultz, Isaac (6 Januarie 2022). "New Video Shows Webb Space Telescope's Goodbye to Earth". Gizmodo. Besoek op 7 Januarie 2022.
  96. Fox, Karen. "The First Mid-Course Correction Burn". NASA Blogs. Besoek op 27 Desember 2021.
  97. Fox, Karen. "Webb's Second Mid-Course Correction Burn". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 29 Desember 2021.
  98. Fisher, Alise. "Forward Pallet Structure Lowered, Beginning Multiple-Day Sunshield Deployment". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 29 Desember 2021.
  99. Fisher, Alise. "Aft Sunshield Pallet Deployed". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 29 Desember 2021.
  100. Fisher, Alise. "Webb Team Begins Process of Extending Deployable Tower Assembly". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 30 Desember 2021.
  101. Fisher, Alise. "Webb's Deployable Tower Assembly Extends in Space". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 30 Desember 2021.
  102. Fisher, Alise. "Webb Team Releases Sunshield Covers". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 31 Desember 2021.
  103. Fisher, Alise (5 Januarie 2022). "Secondary Mirror Deployment Confirmed". James Webb Space Telescope (NASA Blogs). Besoek op 6 Januarie 2022.
  104. "Mirror, Mirror…On itItsay! – James Webb Space Telescope".
  105. "Webb Mirror Segment Deployments Complete – James Webb Space Telescope".
  106. 106,0 106,1 106,2 106,3 106,4 "Photons Incoming: Webb Team Begins Aligning the Telescope – James Webb Space Telescope".
  107. Dvorsky, George (4 Februarie 2022). "Webb Space Telescope Successfully Sees Its First Glimmer of Light – HD 84406 will go down in history as the first star spotted by the $10 billion space telescope". Gizmodo. Besoek op 4 Februarie 2022.
  108. Atkinson, Nancy (2 Mei 2022). "Now, We can Finally Compare Webb to Other Infrared Observatories". Universe Today. Besoek op 12 Mei 2022.
  109. Garner, Rob (11 Julie 2022). "NASA's Webb Delivers Deepest Infrared Image of Universe Yet". NASA. Besoek op 12 Julie 2022.
  110. https://twitter.com/NASA/status/1546290906046816256?s=20&t=XQLf6s1HiGOLerxFwCZJWQ
  111. Timmer, John (8 Julie 2022). "NASA names first five targets for Webb images". Ars Technica (in Engels (VSA)). Besoek op 8 Julie 2022.
  112. Chang, Kenneth (15 Julie 2022). "NASA Shows Webb's View of Something Closer to Home: Jupiter – The powerful telescope will help scientists make discoveries both within our solar system and well beyond it". The New York Times. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Julie 2022. Besoek op 16 Julie 2022.
  113. "Scottish astronomers push James Webb deeper back in time". BBC News. 26 Julie 2022. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Julie 2022. Besoek op 26 Julie 2022.
  114. Atkinson, Nancy (17 Augustus 2022). "Here's the Largest Image JWST Has Taken So Far". Universe Today. Besoek op 18 Augustus 2022.
  115. Whitt, Kelly Kizer (18 Augustus 2022). "Webb's largest image of galaxies yet". Earth & Sky. Besoek op 19 Augustus 2022.
  116. Staff (1 Augustus 2022). "Edinburgh astronomers find most distant galaxy – Early data from a new space telescope has enabled Edinburgh astronomers to locate the most distant galaxy ever found". University of Edinburgh. Besoek op 18 Augustus 2022.

Nog leesstof wysig

Eksterne skakels wysig

Videoskakels – ontplooiings wysig