Koolstofdioksied

**Eienskappe**
Algemeen
Naam	Koolstofdioksied

Chemiese formule	CO₂
Molêre massa	44,01 g/mol
CAS-nommer	124-38-9^[1]
Voorkoms	Kleurlose gas
Fasegedrag
Smeltpunt	-56,6 °C
Kookpunt	-78,5 ° @ 1 Atm (sublimasie)
Digtheid	1,52 @ 21 °C (rel. lug)
Oplosbaarheid
Henry se konstante	3,38(4) x 10^-2 [L/mol.Atm]; 2390 [K] ^[2]
Suur-basis eienskappe
pKa	(suur oksied)
Veiligheid
Flitspunt	onbrandbaar
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.

Koolstofdioksied of koolsuurgas, (chemiese formule CO₂) is 'n kleurlose en reuklose gas wat natuurlik in die aarde se atmosfeer voorkom.

Koolsuurgas is die "gas" in "gaskoeldrank" en kom ook van nature voor in mineraalwater. Die stof word in sy vastestofvorm (koolsuursneeu) ook gebruik om vuur te bestry in gevalle waar water gevaarlik sou wees, byvoorbeeld by sommige chemiese en elektriese brande, of waar water groter skade kan veroorsaak, soos by papierargiewe.

ChemieWysig

Koolstofdioksied word by verbranding van talle organiese stowwe vrygestel, soos benseen:

2C_{6}H_{6}+15O_{2}\to 12CO_{2}+30H_{2}O

Dit is die koolstofoksied wat algemeen gevorm word, indien voldoende suurstof teenwoordig is. Indien die verbranding nie volledig is nie, kan koolstofmonoksied gevorm word. Hierdie tipe verbrandingsreaksie is die basis vir verhitting deur die verbrand van olie of die verbrandingsproses wat 'n motor voortbeweeg.

Koolstofdioksied los goed in water op en kan daar 'n swak en instabiele diprotiese brønstedsuur vorm: koolsuur.

CO_{2}+H_{2}O\to H_{2}CO_{3}

Die soute van hierdie suur heet karbonate en is uiters belangrik in die geologie.

Koolstofdioksied is self ook 'n Lewis-suur en kan direk met bassise reageer. Met hidroksiede vorm dit die waterstofkarbonaatioon:

CO_{2}+OH^{-}\to HCO_{3}^{-}

AardverwarmingWysig

Die CO₂-vlakke op Mauna Loa

Die atmosfeer bevat tans ongeveer 387 deeltjies per miljoen (dpm) koolstofdioksied.^[3] Hierdie konsentrasie neem jaarliks toe en word vernaamlik veroorsaak deur die grootskaalse gebruik van fossielbrandstowwe, alhoewel daar ook ander faktore is, byvoorbeeld ontbossing.^[4] Voor die begin van die nywerheidsomwenteling was die konsentrasie ongeveer 280 dpm. Die toename van koolstofdioksied speel 'n belangrike rol in aardverwarming.

Sien ookWysig

Koolstofmonoksied

VerwysingsWysig

↑ "Uigi.com MSADS" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 November 2019. Besoek op 30 Mei 2017.
↑ NIST Sander.
↑ Mauna Loa CO₂ jaarlikse data (Maart 2009) deur NOAA. "Trend"-data is gebruik. Sien ook : Trends in Carbon Dioxide deur NOAA.
↑ "The increases in global atmospheric CO₂ since the industrial revolution are mainly due to CO₂ emissions from the combustion of fossil fuels, gas flaring and cement production. Other sources include emissions due to land use changes such as deforestation and biomass burning." (IPCC (2007). Fourth Assessment Report)

Hierdie artikel is ’n saadjie. Voel vry om Wikipedia te help deur dit uit te brei.

[1] "Uigi.com MSADS" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 November 2019. Besoek op 30 Mei 2017.

[2] NIST Sander.

[3] Mauna Loa CO₂ jaarlikse data (Maart 2009) deur NOAA. "Trend"-data is gebruik. Sien ook : Trends in Carbon Dioxide deur NOAA.

[4] "The increases in global atmospheric CO₂ since the industrial revolution are mainly due to CO₂ emissions from the combustion of fossil fuels, gas flaring and cement production. Other sources include emissions due to land use changes such as deforestation and biomass burning." (IPCC (2007). Fourth Assessment Report)

[1]

[2]

[3]

[4]