Koolstofmonoksied

Koolstofmonoksied (CO) is 'n kleurlose, reuklose en smaaklose gas wat effens minder dig as lug is. Die gas is toksies vir mense as dit voorkom in konsentrasies wat groter is as 35 dele per miljoen (dpm). Koolstofmonoksied word vervaardig tydens die verbrandingsproses van binnebrandenjins. Daar gebeur steeds ongelukke daarmee soos wanneer 'n petrolopwekker in 'n klein ruimte gebruik word om stroom op te wek.

Eienskappe

Algemeen
Naam	Koolstofmonoksied
Struktuurformule van
Chemiese formule	CO
Molêre massa	28 [g/mol]
CAS-nommer	630-08-0
Voorkoms	Kleurlose gas
Reuk	Reukloos
Fasegedrag
Fase	α-CO
Selkonstantes	563pm
Ruimtegroep	P21/c
Nommer	198
Strukturbericht	B21
Smeltpunt	-201,1 °C
Kookpunt	-191,5 °C
Digtheid	1,2501 [kg/m3] (@0 °C)
Oplosbaarheid
Kritieke druk	3499 kPa
Henry se konstante	9,16 x 10-4 [L/mol.Atm]; 1400 [K]
Suur-basis eienskappe
pKa
Veiligheid
Flitspunt	-
Selfontbrandingspunt	605 °C
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.
Portaal Chemie

Chemiese eienskappe

Koolstofmonoksied is 'n reduseermiddel. Dit kan bv. koper(II)oksied na koper reduseer:

$CuO(s)+CO(g)\xrightarrow {hitte} Cu(s)+CO_{2}(g)$

Verhitting van koolstofmonoksied met swaeldamp kan karbonielsulfied produseer:

$2CO(g)+S_{2}(g)\rightarrow 2COS(g)$

Met chloor kan òf met lig òf met 'n katalisator fosgeen gevorm word:

$CO(g)+Cl_{2}(g)\rightarrow COCl_{2}(g)$

Metaalkarboniele

Koolstofmonoksied kan met metale karbonielverbindings vorm soos nikkeltetrakarboniel Ni(CO)₄, ysterpentakarboniel Fe(CO)₅ of chroomheksakarboniel Cr(CO)₆. Dit is verbindings van die metale in hulle oksidasietoestand nul. Hulle is molekulêre verbindings met lae smeltpunte. Die reaksie met nikkel verloop reeds teen temperature soos 50° C en nikkel is daarom nie geskik vir gebruik met gasse was CO bevat nie.

$Ni(s)+4CO(g)\rightarrow Ni(CO)_{4}$

Nikkeltetrakarboniel is baie toksies, maar dit kan gebruik word om nikkel te suiwer.

Sien ook

• Koolstofdioksied