Ligkurwe
In sterrekunde is ’n ligkurwe ’n grafika van die ligsterkte van ’n hemelliggaam of streek as ’n funksie van tyd. Ligkurwes kan periodiek wees, soos in die geval van ’n verduisterende dubbelster, Cepheïed, ander periodieke veranderlike ster en eksoplaneet wat voor hul sterre verbybeweeg; of nieperiodiek, soos dié van ’n nova, supernova of gravitasielens-voorval. Die bestudering van die ligkurwe kan saam met ander waarnemings lig werp op die fisiese proses wat ligskommelings veroorsaak.[1]
Die ligkurwe van ’n supernova kan byvoorbeeld gebruik word om vas te stel watter soort supernova dit is. As die ligkurwe ’n skerp stygende maksimum het en daarna stadig afneem, is dit ’n tipe I-supernova. As die kurwe ’n minder skerp maksimum het, vinnig afneem en dan afplat, is dit ’n tipe II-supernova.[2]
Planeetkunde
wysigIn planeetkunde kan ’n ligkurwe gebruik word om die rotasieperiode van ’n kleinplaneet, maan of komeetkern te bepaal. Van die Aarde af is dit dikwels onmoontlik om die eienskappe van ’n klein voorwerp waar te neem, selfs met die kragtigste teleskope, en dan word die hoeveelheid lig wat die voorwerp uitstraal, gemeet as ’n funksie van tyd. Die tydverskille tussen maksimums in die kurwe gee ’n aanduiding van die rotasiespoed van die voorwerp.
Verskille in die maksimum en minimum helderheid van ’n voorwerp kan die gevolg wees van die vorm van die voorwerp, of van helder en dowwer gebiede op die oppervlak daarvan. Die ligkurwe van ’n asimmetriese asteroïde het byvoorbeeld duideliker verskille, terwyl dié van ’n gladder asteroïde platter sal wees.[3]
Plantkunde
wysigLigkurwes kan ook in plantkunde gebruik word om ’n plant se reaksie op ligintensiteit te meet. Die kurwe wys die fotosintetiese reaksie van blaarweefsel of alggemeenskappe op veranderende ligintensiteit. Omdat fotosintese ook deur koolstofdioksied beïnvloed word, word ligkurwes gewoonlik herhaal teen verskillende konsentrasies van CO2.[4]
Verwysings
wysig- ↑ S.V.H. Haugan Separating intrinsic and microlensing variability using parallax measurements (astro-ph/9508112. Augustus 1995) [1] Geargiveer 29 September 2011 op Wayback Machine
- ↑ hyperphysics.phy-astr.gsu.edu
- ↑ Harris, A. W.; Warner, B. D.; Pravec, P. (Eds.) (2006). "Asteroid Lightcurve Derived Data. EAR-A-5-DDR-derived-lightcurve-V8.0". NASA Planetary Data System. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Januarie 2007. Besoek op 15 Maart 2007.
- ↑ Smith, E.L. (Augustus 1936). "Photosynthesis in Relation to Light and Carbon Dioxide". PNAS. 22 (8): 504–511. Bibcode:1936PNAS...22..504S. doi:10.1073/pnas.22.8.504. JSTOR 86299. PMC 1079215. PMID 16577734.
Eksterne skakels
wysig- Die AAVSO se aanlyn skepper van ligkurwes vir veranderlike sterre Geargiveer 11 Oktober 2008 op Wayback Machine
- "Lightcurves: An Introduction" by Nasa
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
