Annette Snyman
Anna Sophia Theron (27 Mei 1941 - 19 September 1980) is ’n Suid-Afrikaanse skrywer en is op die plaas Uitvlug in Tulbagh gebore.
Lewe en werk wysig
Haar vader is Pieter Francois Theron, boer van Tulbagh, en haar moeder is Maria Catharina Elizabeth Louw, beter bekend as Miemie Louw-Theron, 'n Afrikaanse skryfster. Sy is een van drie kinders en het 'n broer, Kobie, en 'n suster, Hannah. Sy word groot op die familieplaas Uitvlug in die Tulbagh-distrik en ondergaan haar skoolopleiding op die dorp. Na skool studeer sy verder aan die Universiteit van Stellenbosch, waar sy in 1961 die B.A.-graad en in 1962 die B.A. Honneurs-graad met onderskeiding verwerf. In 1963 kry sy ook die M.A.-graad met onderskeiding met 'n verhandeling oor “Aspekte van die bywoord in Afrikaans”. Op universiteit is sy lid van D.J. Opperman se letterkundige laboratorium. Na kwalifikasie is sy vanaf 1962 verbonde aan die Universiteit van Stellenbosch as professor Willem Kempen se spesiale navorsingsassistent. Sy studeer in 1968 en 1969 in België verder vir haar doktorale eksamen. In 1971 word sy aangestel as lektrise in Afrikaans-Nederlands by die Universiteit van Stellenbosch en sy behaal in 1974 die D.Litt.-graad met lof met 'n proefskrif oor “Aspekte van meerfunksionaliteit in Afrikaans”. Sy trou in 1976 met die bekende literator, professor Henning J. Snyman van die Universiteit van Kaapstad, wat voorheen ook aan die Universiteit van Stellenbosch verbonde was. Haar vader word op 18 Februarie 1969 wreed vermoor deur twee ontsnapte gevangenes op sy plaas by Tulbagh, waarna haar moeder grotendeels by haar op Stellenbosch inwoon. Op Vrydagaand 19 September 1980 sterf[1] sy in 'n motorongeluk[2] buite Stellenbosch.[3]
Skryfwerk wysig
Verskeie van haar gedigte word in tydskrifte gepubliseer, onder andere in haar studentedae in Inset onder die naam Annette Theron en later ook in Standpunte. D.J. Opperman en Fred le Roux neem ook 'n keur van haar gedigte in 1965 in die versamelbundel “Stiebeuel 2” op. Na haar dood versamel haar man haar verse vir publikasie in 'n bundel. Die titel Klein rondreis[4] verwys na die reis tussen mense, tussen verlede, hede en toekoms en na die klein aards hede.[5] Die eerste van vier afdelings bevat liefdesgedigte, wat die volle spektrum dek van entoesiasme en oorgawe aan die geliefde (“Bekenning”, “Raffinadery”) tot frustrasie met die onbeweeglike man in “Omruilspel”.[6] Die tweede afdeling bevat gedigte oor die ouers, waarin veral die herinnerings verse oor 'n vader-figuur (wat ook God-figuur word) treffend is (“Naskrif: Pinkster 1971”, “Bemesting”).[7] Hoewel die vader voortleef in die alledaagse omgewing, word daar ook afskeid geneem en die onvermoë om die dooie weer poëties op te wek word erken (“Naskot”). Die natuur en kontrei met die ewige voortsetting van gister, vandag en more en die opvolging van seisoene is die tematiek van die derde afdeling. Hier is kontrei verse soos “Tulbagh” met sy toespeling op Boerneef se “Boplaas”, terwyl Leipoldt saampraat in gedigte soos “Knikkertjietyd” en “Slampamper”. In “Drinkverdriet” wissel die spreker van strofe tot strofe, met die plaasarbeider wat in die eerste strofe praat van die drank wat maak dat hy sy pligte verwaarloos, die vrou wat in die tweede strofe praat van die take wat verrig moet word en dan die kind wat in die derde strofe daarna verlang om 'n pa te hê wat sy pligte nakom. Die laaste afdeling bevat verse met 'n Bybelse of kerklike konnotasie, met veral “Teoloog” wat treffend die futiliteit uitbeeld van een gelowige wat oortuig is dat sy geloof meer korrek as 'n ander s’n is. God gaan sy gang en steur hom nie aan sulke akademiese redenasies nie. Goed is ook “Vormdrag” (na aanleiding van die Hallelujalied “Tel jou seëninge”) en “Onderstam”, wat die rasse-ideologie ondermyn. Van haar gedigte word opgeneem in verskeie versamel bundels, waaronder “Groot verseboek”, “Die Afrikaanse poësie in 'n duisend en enkele gedigte”, “Digters en digkuns”, “Die goue vreugde” en “Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte”.
Eerbewyse wysig
Om haar nagedagtenis lewend te hou, stig die Departement Afrikaans-Nederlands van die Universiteit van Stellenbosch na haar dood die Annette Snyman-Beursfonds.[8]
Publikasies wysig
- 1981 - Klein rondreis
Vertalings wysig
- 1980 - Ou Moedertjie Hinke-pink – Joseph Jacobs
Bronne wysig
- Kannemeyer, J.C. “Verse vir die vraestel” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998
- Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ATheron%2C+Anna+Sophia.&qt=hot_author
Verwysings wysig
- ↑ Anoniem “Bekende dood op pad” “Oggendblad” 22 September 1980
- ↑ Spies, Lina “Dit was vaarwel” “Die Burger” 29 September 1980
- ↑ Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
- ↑ Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/snymanannette.html
- ↑ Brink, André P. “Standpunte” Nuwe reeks 161, Oktober 1982 Cloete, T.T. “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 22 no. 2, Junie 1982
- ↑ Cloete, T.T. “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 20 no. 3, Augustus 1982 Ferreira, Jeanette “Die Transvaler” 22 Februarie 1982 Van Zyl, Wium “Beeld” 1 Maart 1982
- ↑ Spies, Lina “'n Nuwe pinksterling” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 19 no. 4, November 1981
- ↑ Anoniem “Annette Snyman-beursfonds” “Tydskrif vir Letterkunde” November 1981