Barberton (kiesafdeling)

Barberton was 'n kiesafdeling van die Suid-Afrikaanse Volksraad vanaf die eerste algemene verkiesing op 15 September 1910 ná Uniewording op 31 Mei daardie jaar.

Kol. Deneys Reitz, Volksraadslid vir Barberton van 1929 tot 1942, toe hy die Unie van Suid-Afrika se hoë kommissaris in Londen word.

In die heel eerste algemene verkiesing wen die Regerende Party se maj. Joseph Petrus Jooste met 'n meerderheid van 323 teen die Unionisteparty se D. Drew, maar bedank op 1 Oktober 1910 toe hy terugstaan vir minister Henry Charles Hull, wat in Georgetown verslaan is deur die Unionis sir George Herbert Farrar. Jooste is eers weer in 'n tussenverkiesing op 22 Januarie 1930 verkies in Bethal, toe hy die Nasionale Party se G.E. Haupt met 50 stemme klop en dien daar as Verenigde Party-Volksraadslid tot 1938. Hulle word onbestrede verkies in die daaropvolgende tussenverkiesing op 20 Oktober 1910.

In 1915 wen die Suid-Afrikaanse Party se Johannes Hermanus Grobler in Barberton met 'n meerderheid van 602 teen die N.P. se J.L. Malan. Malan staan weer as Nasionale Party-kandidaat in 1920, maar verloor nou teen Joachim Christoffel Fourie van die Suid-Afrikaanse Party met 200 stemme. Hy probeer 'n derde keer in 1921, maar Fourie verslaan hom met 277 stemme. In 1924 wen die N.P. uiteindelik in Barberton toe Fourie met 49 stemme verloor teen Willem Hendrik Rood. Kol. Deneys Reitz, voorheen Volksraadslid vir Bloemfontein-Suid van Maart tot Desember 1920 en vir Port Elizabeth-Sentraal van 1921 tot 1929, wen Barberton in 1929 terug vir die Suid-Afrikaanse Party met 'n meerderheid van 363 stemme teen die Nasionale Party se C.L. Worral. Reitz word in 1933, nadat die N.P. en S.A.P. 'n koalisie gesluit het, onbestrede in Barberton. Hy behou die setel in 1938 vir die Verenigde Party met 'n meerderheid van 1 381 stemme teen die Nasionale Party se W.C.J. Brink. In 1942 word Reitz die Unie se hoë kommissaris in Londen.

Louis Johannes Raubenheimer behou Barberton egter in 1943 vir die Verenigde Party met 'n meerderheid van 1 267 stemme teen Rood (LV van 1924 tot 1929), wat nou as onafhanklike staan. Op 26 Mei 1948 verloor Raubenheimer met 639 stemme teen die Nasionalis Wessel Hendrik Faurie, wat in 1958 met 'n kleiner meerderheid van 445 teen die Verenigde Party se H. Tucker wen.

Barberton is ná 'n sitting van die afbakeningskommissie in 1957 in Pretoria afgeskaf omdat die kiesafdeling nie langer sy bestaan kon regverdig nie ween die ontwikkeling van die Laeveld in ander rigtings. By die volgende verkiesing is Barberton by Nelspruit gevoeg, net om weer in 1974 sy opwagting te maak toe C. Uys met 'n meerderheid van 3 353 stemme teen die V.P. se C.J. Bothma te wen. Die Herstigte Nasionale Party se P.S. Kruger was derde met 1 196 stemme, oftewel 13,5% van die totale uitgebragte stemme.

Bronne

• Potgieter, D.J. (ed.) 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou).
• Schoeman, B.M. 1977. Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910-1976. Pretoria: Aktuele Publikasies.
• Van Rooyen, Jan J. 1971. Ons politiek van naby. Kaapstad en Johannesburg: Tafelberg-Uitgewers Bpk.