Botrivier (rivier)

Hierdie artikel handel oor die rivier. Vir die gelyknamige dorp, sien Botrivier, Wes-Kaap.

Die Botrivier ontspring in die berge naby Franschhoek en vloei daarna deur ‘n vallei na die dorpie Botrivier. Verder vloei dit deur ‘n wye vlakte tussen berge na die see. Vanaf die Viljoenspas in die Groenberg is daar suidwaarts ‘n goeie uitsig oor die bolope van die Botrivier en die Riviersonderend (rivier).

Botrivier
Oorsprong	Hottentots Hollandberge, Wes-Kaapprovinsie
Monding	Indiese Oseaan
Stroomgebied	Suid-Afrika

By sy mond vorm die rivier ‘n lagune, bekend as die Botriviervlei, van 9km lank en 2km breed. Aan die oostekant daarvan lê Hawston en Fisherhaven en aan die westekant Kleinmond. Die lagune is gevul met seewater, behalwe as die rivier in die winter dalk in vloed is.

Die rivier is nou verbind met die ontwikkeling van die westelike deel van die Overberg. In die laat 17de eeu het die Hessekwa-groep van die Khoi onder kapt. Goukou dikwels op die oewers kamp opgeslaan om hul vee te laat suip. Hul beeste het vet geword en goeie melk gelewer. Vandaar dat die Khoi die naam Gouga of dan Botterrivier daaraan gegee het. In die volksmond het die naam afgeslyt na Botrivier.

So vroeg as 1672 meld sersant Cruijthoff in sy dagboek dat hy die Botrivier oorgesteek het. In September 1708 verkry Ferdinand Appel weiregte aan die rivier. Waar die dorpie vandag is, het VOC-amptenare met die Khoi onderhandel oor beeste vir die Kaapse nedersetting.

In 1839 was daar ‘n poging om die lagune in ‘n hawe vir die Overberg te ontwikkel. Daar het niks van gekom nie, want die rivier is stroomop van die lagune nie bevaarbaar nie. Boonop vloei die rivier byna nie in die somer nie. Op 18 Augustus 1879 strand die Italiaanse skip Pisa by die rivier se mond.

Verskeie kleiner riviere voed die Botrivier. Vanaf noordoos vloei die Swartrivier vanaf Caledon in die Botrivier net nadat die R43-provinsiale pad na Hermanus uit die N2 nasionale pad weggedraai het. Geen noemenswaardige damme kom in hierdie rivierstelsel voor nie, alhoewel bereken is dat dit ‘n jaarlikse afloop van meer as 10 000 megaliter het.

Bibliografie

• Burman, Jose: Waters of the Western Cape. Kaapstad: Human & Rousseau, 1970.