Brasiliaanse Taalbeweging
Die Brasiliaanse Taalbeweging is die beweging wat hom vir Brasiliaanse Portugees as kultuurtaal beywer het.
Eie Taal Gedagte wysig
Teen die einde van die 19de eeu, ontsnap Brasilië nie aan die opkomende taalromantisering van die omgangstaal, wat in talle lande gewoed het nie. Die Academia Brazileira de Letras is juis gestig gedurende 1896/7, met as doel die herkodifisering van Portugees vir die Brasiliane.[1] Die begeerte onder Brasiliane om 'n eie inheemse kultuurtaal te skep, was brandend groot. Die opkoms van nasionalisme onder die Brasiliane, het tot gevolg gehad dat selfs 'n woord soos 'Portugees' vermy was. Nuwe terme is gebruik, soos o idioma nacional of a língua nacional (die nasionale taal), of a língua Brasileira (die Brasiliaanse taal) om te verwys na die Nuwe Taal van Brasilië .[2]
In 1922 kom modernisme in Brasilië tot bloei, onder die musici, historici, digters, skrywers en skilders. Hierdie beweging wou die Brasiliaanse volk losmaak van Europa en die Europese kultuur. Skrywers en digters het begin om baie woorde in die algemene spreektaal, wat aan Indiaans ontleen is, op te neem in hul werke. Met hierdie poging is gerebelleer teen die gewoonte in Brasilië, om korrekte Portugees te gebruik. Die Brasiliaanse spreektaal en volksmusiek is deur die kunstenaars aangeprys en die 'stywe' Portugese skryftaal is op die agtergrond gedruk.[3]
Die Taal wysig
Die spreektaal in Brasilië verskil, soos ook te verwagte is, van die Portugese spreektaal. Die invloei van miljoene anderstalige immigrante moes 'n invloed uitoefen op die omgangstaal. São Paulo het alleen tussen 1890 en 1900 sowat 340,000 Italiaanse immigrante opgeneem.[4]
Brasiliaanse Portugees is grammatikaal eenvoudiger as Europese Portugees,[5] omdat dit dieselfde ontwikkeling deurgemaak het as Afrikaans. Werkwoorde word nie vervoeg nie en daar is ’n neiging om slegs enkelvoudsvorme van die werkwoord te gebruik. Hierdie verskynsel kom ook in Afrikaans voor.
In Brasilië het die Portugese taal eers ’n kreoliseringsproses ondergaan wat gelei het tot die ontstaan van talle sterk gekreoliseerde omgangsvariëteite. In die poging om Standaardportugees oor te neem het daar weer ’n dekreolisringsproses plaasgevind. Die dekreoliseringsproses is egter nooit ten volle uitgevoer nie. Die stedelinge het eerste gedekreoliseer omdat Standaardportugees die taalmodel was met hoë presige-waarde. Die omgangsvariëteite wat op die platteland gebruik word, het sterk gekreoliseer gebly.[6]
Die hele dekreoliseringsproses in die stede, het 'n stilstand bereik teen ongeveer 1960 toe die Brasiliane nie Lissabon meer as taalmodel wou volg nie, maar Rio de Janeiro. Brasiliaanse skrywers het ’n taal begin gebruik wat sintakties afwyk van die taal in Portugal.
Die Belang van Portugees wysig
Teen ongeveer 1975 was daar reeds ’n sterk skeiding tussen Brasiliaanse Portugees en Europese Portugees. In die tyd het baie Brasiliane min kennis geneem van Europese Portugees, en het sommige Brasiliane dit selfs nooit meer gehoor nie. Die geskoolde Brasiliaan het egter groter kontak met Europese Portugees behou, veral in sy geskrewe vorm, en het Europese Portugees ook vir die hoër geskooldes 'n sekere kulturele prestige –waarde behou.[7]
Die variëteite wat in Brasilië vandag die meeste prestige geniet, is die stedelike variëteite van Rio de Janeiro en São Paulo, en dien hierdie variëteite dan ook as televisietaal.[8]
Ten spyte van groot verskille tussen Brasiliaanse Portugees en Europese Portugees, vloei Brasiliaanse televisiereekse na alle Portugeessprekende lande, en selfs na gebiede waar Portugeessprekendes 'n minderheid in 'n vreemde land vorm. Hierdie programme geniet hoë populariteit, en word 'n groot deel van die sendtyd in alle Portugeessprekende lande met Brasiliaanse programme gevul, selfs in Portugal.[9]
In Lissabon is daar selfs 'n radiosender, wat slegs Brasiliaanse Portugees gebruik in sy uitsendings. Hierdie radiosender, Radio Cidade, geniet hoë aansien en populariteit onder veral die Portugese jeug.[10] Tans styg die populariteit van Brasiliaanse Portugees in alle Portugeessprekende lande.
Taaleenheid wysig
Brasiliaanse Portugees en Europese Portugees verskil wat fonologie, morfologie, sintaksis, leksikon, spelling en pragmatika betref.[11]
Om die onderling verstaanbaarheid tussen Brasiliaanse- en Portugese Portugees te bevorder en ook taaleenheid te verseker tussen die twee variëteite is die Academia das Ciêcias de Lisboa en die Academia Brasileira de Letras gestig. Talle spellingsooreenkomste is in die 20ste eeu deur die regerings en taalakademies van Portugal en Brasilië onderteken, in 'n poging om die status en eenheid van die Portugese taal so ver moontlik te handhaaf en uit te bou.[12]
Ten spyte van die groot taalverskille tussen Brasiliaanse Portugees en Europese Portugees is die onderlinge taalband behou. Beide die taalvariëteite staan onder gesag van één taalakademie: Instituto Internacional da Língua Portuguesa. Die hoofdoelstelling van hierdie akademie is om die taaleenheid tussen Portugeessprekende lande te handhaaf. Teen ongeveer 1990 het die behoefte onder Brasiliane om terme te gebruik soos o idioma nacional, a língua nacional, of a língua Brasileira verdwyn. Die Brasiliane noem hulle moedertaal vandag dan ook 'Portugees'.[13]
Verwysings wysig
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 19.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1922, bl. 21.
- ↑ K. de Groot: De Brasilianen: Geschiedenis van 1889 tot nu. Muiderberg: Dick Coutinho. 1991, bl. 70.
- ↑ K. de Groot: De Brasilianen: Geschiedenis van 1889 tot nu. Muiderberg: Dick Coutinho. 1991, bl. 49.
- ↑ S.M. Bortoni-Ricardo: The Urbanization of Rural Dialect Speakers, A Sociolinguistic Study in Brazil. Cambridge: Cambridge University Press. 1985, bl. 246
- ↑ S.M. Bortoni-Ricardo: The Urbanization of Rural Dialect Speakers, A Sociolinguistic Study in Brazil. Cambridge: Cambridge University Press. 1985, bl. 26.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed)., Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 14.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 21.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 21-35.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 19.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 35.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 31.
- ↑ A.N. Baxter: Portuguese as a Pluricentric Language. M.Clyne (ed.), Pluricentric Languages. Differing Norms in Different Nations. Berlin: Mouton de Gruyter, 11-43. 1992, bl. 21.