Charles Barkla

Charles Glover Barkla (7 Junie 1877, Widnes – 23 Oktober 1944, Edinburgh) was 'n Britse fisikus. In 1917 het hy die Nobelprys vir Fisika gewen vir sy werk in X-straalspektroskopie en verwante gebiede in die studie van X-strale (röntgenstrale-strale).

Charles Glover Barkla

Opleiding en loopbaan

Charles is gebore in Widnes, Lancashire-graafskap, die seun van John Martin en Sarah Glover Barkla. Hy het skoolgegaan by die Liverpool Institute for Boys, 'n bekende grammatikaskool (soortgelyk aan grammatikaskool) vir seuns. Hy studeer daarna wiskunde en fisika aan die Universiteit van Liverpool vanaf 1894, onder Oliver Lodge. In 1899 behaal hy sy Meestersgraad en vertrek toe na Cambridge om saam met J.J. Thomson om in die Cavendish-laboratorium te werk.

Na poste by King's College en as 'n Oliver Lodge-genoot aan die Universiteit van Liverpool, het hy in 1909 sy eerste professoraat aan die Universiteit van Londen aanvaar. Vandaar vertrek hy in 1913 na Edinburgh, waar hy hoof van die fakulteit natuurfilosofie geword het, 'n pos wat hy tot sy dood beklee het.

Wetenskaplike werk

Barkla se eerste navorsing was oor die spoed van elektromagnetiese golwe deur drade, maar vanaf 1902 het hy feitlik geheel en al op X-strale gekonsentreer. In 1904 het hy bewys dat X-strale 'n vorm van elektromagnetiese straling is en in 1906 het hy en C.A. Sandler gebruik hierdie bestraling om die aantal elektrone in die koolstofatoom te bepaal. Ongeveer dieselfde tyd het Barkla daarin geslaag om X-strale te polariseer. Dit was 'n belangrike resultaat omdat dit gewys het dat die nuwe strale soortgelyk aan lig was.

Die werk wat Barkla die Nobelprys besorg het, het gegaan oor 'n verskynsel wat plaasvind wanneer stowwe met X-strale bestraal word. Die bestraling word dan verstrooi, maar dit blyk dat 'n vorm van fluoressensie ook voorkom. Sommige van die elektrone word uit die binneste skulpe van die bestraalde atome uitgestoot en wanneer die resulterende gate daarna gevul word deur hoër elektrone wat na die atoomkern val, word nuwe X-strale uitgestraal, nou teen frekwensies kenmerkend van die bestraalde atome. Dit maak min verskil hoe presies die atome aan mekaar gebind is, wat 'n aanduiding is dat dit inderdaad gaan oor elektrone in die binneste skulpe, wat nie by die bindings tussen die atome betrokke is nie. Barkla het hierdie kenmerkende bestraling, weer saam met Sadler, in 1909 ontdek. Dit maak Barkla die vader van X-straalspektroskopie.

Persoonlik

Barkla se pa was sekretaris van 'n chemiese maatskappy. Charles se hoofstokperdjie was sing. Hy was 'n bariton en in 1901 en 1902 was hy lid van die koor van King's College, Cambridge. Charles is in 1907 met Mary Esther Douglas getroud en hulle het twee seuns en 'n dogter gehad. Hulle jongste seun, Michael, was 'n offisier in die Britse Lugmag tydens die Tweede Wêreldoorlog en is in aksie gedood in 1943. Charles Barkla is in 1944 tuis in Edinburgh dood.